İÇİNDEKİLER
Önsöz 5 Birinci Bölüm DEVLETİN GELİŞİMİ I. İKTİDARIN GELİŞİMİ: EKONOMİK İKTİDAR SİYASAL İKTİDAR İLİŞKİSİ 11 A. Genel Olarak İktidar Kavramı 11 B. Siyasal İktidar 14 1. Kavram 14 2. Siyasal İktidar Tipolojisi ve Bir Siyasal İktidar Tipi Olarak Devlet 17 a. Siyasal İktidar Tipolojisi 17 b. Bir Siyasal İktidar Tipi Olarak Devlet 19 aa. Kral Devlet 19 bb. Ulus Devlet 20 C. Ekonomik İktidar 21 1. Kavram 21 2. Ekonomik İktidarın Gelişimi 22 a. Feodal Ekonomik Sistem ve Soylular 22 aa. Feodal Ekonomik Sistem 22 bb. Feodal Dönemde Ekonomik İktidar: Soylular 24 b. Kapitalist Dönem ve Burjuvazi 26 aa. Kapitalist Düzen 26 bb. Kapitalist Dönemde Ekonomik İktidar: Burjuvazi 31 D. Siyasal İktidar-Ekonomik İktidar İlişkisi: Teorik Yaklaşımların Çözümlenmesi 36 1. Tartışmanın Genel Düzlemi: Siyasal Yaşam ve Ekonomik Yaşam İlişkisi 36 2. Ekonomik İktidar-Siyasal İktidar İlişkisi 41 a. Ekonomik İktidar Siyasal İktidar Ayrılığı 44 aa. Ekonomik İktidarın Siyasal İktidarın Biçimlenişine Etkisi 45 bb. Ekonomik İktidarın Siyasal İktidarı Kullananlar Üzerindeki Etkisi 46 II. EGEMENLİK KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 48 A. Kavram 48 B. Modern Devletin Varlık Nedeni Olarak Egemenlik 56 C. Egemenliğin Sahibi ve Kullanılması 58 D. Tarihsel Gelişim 60 1. Modern Devlet ve Egemenliğin Doğuşu 60 a. Teokratik Egemenlik Teorileri 60 b. Modern Egemenlik Anlayışına Geçiş 63 aa. Siyasal Düşünürler ve Modern Egemenlik 66 bb. Düşünceden Eyleme Geçiş: 1789 Fransız Devrimi 73 E. Devletin Bir Unsuru Olarak Egemenlik Kavramının Boyutları 78 1. İç Egemenlik ve Sonuçları 78 2. Dış Egemenlik ve Sonuçları 82 III. CUMHURİYET - (LİBERAL) DEMOKRASİ İLİŞKİSİ 90 A. Cumhuriyet Kavramı ve Tanımı 90 1. Kavram Sorunu 90 2. Tanımlama Çabası 94 a. Dar Anlamda Cumhuriyet 97 b. Geniş Anlamda Cumhuriyet 101 B. İki Farklı Yönetsel İçerik: Cumhuriyeti ve Demokrasi 103 C. Cumhuriyeti Karşı Liberal Demokratik Gelişim 105 D. Cumhuriyet – Demokrasi Karşıtlığı 108 1. Eski Yunan’da Cumhuriyet - Demokrasi Karşıtlığı 108 2. Cumhuriyet - (Liberal) Demokrasi Gerilimi 109 3. Cumhuriyetçi ve Demokratik Yönetsel Anlayış 112 a. Yönetimde Kamusal Alan - Özel Alan Önceliği 112 b. Yönetimde Kamusal (Ortak) Yarar - Bireysel Yarar Önceliği 115 4. Yönetsel Anlayışta Liberal Tercih 118 E. Cumhuriyetin Bunalımı 119 1. Ulus-Devlet Formunda Yapılanan Cumhuriyet 119 2. Modernleşme İdeolojisi Olarak Cumhuriyet 121 F. Cumhuriyet – Demokrasi Birlikteliği 121 V. PLURALİST TOPLUM VE KURESELLEŞME 125 A. Pluralist Toplum 125 B. Küreselleşme Süreci ve Ulus Devletin Değişen Konumu 131 1. Küreselleşmenin Siyasal Anlamı ve Öznesi 131 a. Küreselleşmenin Siyasal Anlamı 131 b. Siyasetin Küreselleşmesine Yön Veren Özne: Büyük Sermaye 132 2. Küreselleşme ve Ulus Devlet 135 a. Küreselleşme-Ulus Devlet İlişkisi Konusundaki Argümanlar 135 b. Argümanlardan Çıkarılan Sonuçlar 136 aa. Ulus Devletin Fiilen Geçersiz Kaldığı Görüşü 137 bb. Ulus Devletin Değişmediği Görüşü 137 c. Sonuçların Değerlendirilmesi: Ulus Devletin Değişen Konumu 139 3. Küreselleşme Sürecinde Ulus Devlet ve Demokrasinin Geleceği 140 İkinci Bölüm OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE DEVLETİN GELİŞİMİ I. OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE EKONOMİK İKTİDAR SİYASAL İKTİDAR İLİŞKİSİ 143 A. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 143 1. Geleneksel Dönemde Osmanlı Ekonomisi ve İktidar Yapısı 144 a. Ekonomik Sistem ve Sisteme Egemen Olan Ekonomik Anlayış 144 aa. Osmanlı Toprak Sistemi 144 bb. Osmanlı Ekonomik Dünya Görüşünün İlkeleri 147 b. Ekonomik Yapının Siyasal Sonucu: İlahi Kaynaklı Egemenlik Anlayışı ve Mutlak Monarşik Yapı 149 2. Modernleşme Döneminde Osmanlı Ekonomisi ve İktidar Yapısı 151 a. Modernleşme Döneminde Osmanlı Ekonomisi ve Burjuvazi Sorunu 151 aa. Ekonomik Yapının Dönüşümü 151 bb. Burjuvazi Sorunu 156 aa. Siyasal Düşünce Alanındaki Gelişmeler 156 bb. Siyasal Değişim: Mutlak Monarşiden Meşruti Monarşiye 157 B. Cumhuriyet Dönemi 159 1. Tek Parti Dönemi: Ulus Devleti Yerleştirme Çabaları 159 a. Ekonomik Yapı ve Milli Burjuvazi Sorunu 160 aa. Ekonomik Yapı 160 bb. Milli Burjuvaziye Doğru 162 b. Siyasal Durum: Meşruti Monarşiden Ulus Devlete Geçiş 165 2. Çok Partili Dönem: Liberal Demokrasiyi Kurumsallaştırma Çabaları 166 a. Ekonomik Yapı ve Burjuvazi Olgusu 166 aa. Vesayet Altındaki Kapitalizmden Pazar Mekanizmasına Geçiş 166 bb. Pazar Mekanizmasından Planlamaya Geçiş 168 cc. Planlamadan Serbest Piyasaya Geçiş 169 b. Azgelişmiş Burjuvazi ve Güçlü Bürokrasi İkileminde Türk Demokrasisinin Sorunları 172 aa. Ekonomik Alt Yapı Eksikliği 172 bb. Ekonomik Alt Yapı Eksikliğinden Doğan Temel Bir Eksiklik: Demokrasi Kesintileri 174 i. Müdahalelerin Nedenleri 174 ii. Müdahalelerin Anayasal Sonuçları 175 c. Küreselleşme Sürecine Yanıt: Avrupa Birliği Süreci ve Demokratikleşme 178 II. OSMANLI’DA VE TÜRKİYE’DE EGEMENLİK 180 A. Ulusal Egemenliğe Geçiş 181 1. Osmanlı İmparatorluğunda Egemenlik 181 2. Ulusal Egemenliğe Geçiş ve Cumhuriyetin İlanı 191 a. Milli Mücadele Dönemi 191 b. Ulusal Egemenliğin Kurumsallaşma Aşaması 196 aa. Büyük Millet Meclisinin Açılması ve 1921 Anayasası 196 bb. Cumhuriyet’in İlanı 200 B. Cumhuriyet Dönemi Anayasalarında Ulusal Egemenlik 202 1. 1924 Anayasası 202 2. 1961 Anayasası 205 3. 1982 Anayasasında Egemenlik 207 a. Egemenliğin Sahibi - Kaynağı 208 b. Değerlendirme 210 C. AB ve Türkiye İlişkilerinde Egemenlik Sorunu 219 III. TÜRKİYE’DE DEMOKRASİ VE CUMHURİYET 225 A. Cumhuriyetçi Bir Kuruluş Modeli Olarak Türkiye Cumhuriyeti 225 1. Türkiyede Cumhuriyetçilik Düşüncesinin Tarihsel Temelleri 225 2. Kuruluş Döneminde Cumhuriyet Olgusu ya da “Atatürk’ün Cumhuriyet’i” 231 a. Genel Olarak 231 b. Kuruluş Mantığı İçinde Devlet - Cumhuriyet - Demokrasi Kurgusu 243 3. 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu Döneminde Cumhuriyet: Devlet Biçimi Mi, Yönetim Biçimi Mi? 250 4. 1961 ve 1982 Anayasaları Dönemi 25 3 a. Anayasal Metinlerde Devlet - Cumhuriyet - Demokrasi Kurgusu 253 b. Anayasa Mahkemesi’nin Devlet - Cumhuriyet - Demokrasi Kurgusu 265 B. “Militan Demokrasi” Olgusunun Türkiye Algılaması 269 1. Terminoloji Sorunu ve Tanım 269 2. Türkiye’de Militan Demokrasinin Güncelliğinin Nedenleri 273 3. "Demokratik Düzen" ve "Anayasal Düzen" Kavramları Bağlamında Anayasa’ya Uygun Yollardan Hareketle Anayasayı Değiştirme Sorunu 275 4. Militan Demokrasi Anlayışı Bağlamında Türk Anayasa Mahkemesi’nin Tutumunun Genel Olarak Değerlendirilmesi 280 5. Anayasa Mahkemesi’nin Yeni Özgürlükçü Açılımlar Yapabilme Olasılığı 282 IV. KÜRESELLEŞME VE TÜRKİYE 287 A. Küreselleşme Sürecinde Siyasal Kültür 287 1. AB nin Kurulduğu Siyasal ve Kültürel Ortam 287 a. Siyasal Sistemin ve Temel Kurumların Ortaya Çıkışı 287 b. AB’nin Evrimi ve Temel Dayanakları 291 2. Türkiye’nin Durumu 293 a. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 298 3. Çok Partili Demokrasi Dönemi 301 Kaynakça 311 |