İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Birinci Bölüm
SİYASİ TARİH KAVRAMI VE
İHTİLALLER ÇAĞINA KADAR AVRUPA
I. SİYASİ TARİHİN TANIMI VE KAPSAMI 17
II. JEOPOLİTİK VE DIŞ POLİTİKA 19
A. Kıta Devleti 19
B. Ada Devletleri 20
C. Kenar Devletleri 20
D. Kıta İçi Devletleri 21
III. FEODALİTE 21
A. Siyasi Özellikler 22
1. Güçlü Bir Merkezi Devletin Yokluğu 22
2. Feodal Beyin Arazisinde Yaşayanlar Üzerinde Siyasi Hâkimiyete Sahip Olması 22
B. Sosyal Özellikler 24
1. Feodal Beyler 24
2. Serfler 25
C. Ekonomik Özellikler 27
1. Malikâne Sistemi 27
2. Ticaret ve Sanayinin Gelişmemiş Olması 28
D. Feodal Düzenin Yıkılışı 29
IV. RÖNESANS VE REFORM 30
A. Rönesans 30
B. Reform 31
V. COĞRAFİ KEŞİFLER, DENİZLERDE ÜSTÜNLÜK VE SÖMÜRGECİLİK DÖNEMİ 34
VI. OTUZ YIL SAVAŞLARI VE WESTPHALİA BARIŞ ANLAŞMASI 36
VII. AVRUPA’DA FRANSA’NIN ÜSTÜNLÜĞÜ DÖNEMİ 40
VIII. İSPANYA VERASET SAVAŞI VE UTRECHT BARIŞ ANLAŞMASI 43
IX. İNGİLTERE’DE PARLAMENTONUN GELİŞİMİ VE TEMEL HAKLAR KONUSUNDAKİ İLK BELGELER 45
X. DOĞU AVRUPA 51
A. Rusya 51
B. Prusya ve Avusturya 55
İkinci Bölüm
DEVRİMLER VE İHTİLALLER DÖNEMİ
I. AMERİKAN İHTİLALİ VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NİN KURULMASI 57
A. Virginia Haklar Bildirgesi ve Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi 60
B. Amerikan Dış Politikası ve Monroe Doktrini 61
II. FRANSIZ İHTİLALİ 64
A. Fransız İhtilali’nin Nedenleri 64
1. Siyasi, Sosyal, Ekonomik Nedenler 64
2. Düşünsel Nedenler 65
3. Dış Nedenler 66
B. İhtilalin Çıkışı ve Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi 67
C. İhtilalin Gelişimi ve İhtilal Savaşları 69
1. Konvansiyon Meclisi Dönemi (1792–1795) 70
2. Direktuvar Dönemi (1795–1799) 71
3. Üç Konsül Dönemi (1799–1804) 75
4. İhtilal Savaşları 75
a. Birinci Koalisyon Savaşları (1792–1797) 76
b. İkinci Koalisyon Savaşları (1798–1802) 77
c. Üçüncü Koalisyon Savaşları (1803–1805) 77
d. Dördüncü Koalisyon Savaşları (1806–1807) 78
e. Beşinci Koalisyon Savaşları ve Napoleon’un Moskova Seferi (1809–1812) 79
f. Altıncı ve Yedinci Koalisyon Savaşları (1813–1815) 80
D. Fransız İhtilali’nin Sonuçları 82
III. VİYANA DÜZENLEMELERİ 83
A. Katılan Devletler ve Politikaları 83
B. Yapılan Düzenlemeler 86
C. Viyana Kongresi’nin Ayırıcı Özellikleri ve Alınan Kararların Sonuçları 87
IV. 1830– 1848 İHTİLALLERİ VE VİYANA DÜZENİNİN YIKILMASI 90
A. 1830 İhtilalleri 90
B. 1848 İhtilalleri ve Endüstri Devrimi 92
1. Endüstri Devrimi 93
2. Fransa’da 1848 İhtilali 94
3. Avusturya’da 1848 İhtilalleri 95
4. Alman Topraklarında 1848 İhtilalleri 97
5. Diğer Ülkelerde 1848 İhtilalleri 99
Üçüncü Bölüm
OSMANLI DEVLETİ VE OSMANLI DİPLOMASİ TARİHİ
I. KARŞILIKSIZ DİPLOMASİ DÖNEMİ 101
A. Karlofça Barış Anlaşması’na Kadar Olan Dönem 102
B. Karlofça Barış Anlaşması ile Başlayan Dönem 106
C. Karşılıksız Diplomasi Döneminde Osmanlı Diplomasi Teşkilatı 109
1. Divan–ı Hümayun Kalemleri 110
2. Mektubi–i Sadr–ı Ali Kalemi 111
3. Amedi Kalemi 111
4. Divan–ı Hümayun Tercümanlığı 112
II. KARŞILIKLI DİPLOMASİ VE III. SELİM DÖNEMİ 114
A. Nizam–ı Cedit Kavramı ve III. Selim’in Batılılaşma Politikası 115
B. III. Selim’in Diplomasi Reformu ve Dış Politika Anlayışı 119
1. Karşılıklı Diplomasiye Geçme Nedenleri 120
a. Fransız İhtilali ve Etkileri 120
b. Şark Meselesi ve Denge Siyaseti 122
1) Şark Meselesi 122
2) Denge Siyaseti 125
2. Karşılıklı Diplomasiye Geçilmesi ve Yurtdışında Daimî Osmanlı Elçiliklerinin ve Konsolosluklarının Açılması 129
3. III. Selim’in Diplomasi Reformunun Değerlendirilmesi 132
Dördüncü Bölüm
ON DOKUZUNCU YÜZYILDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ
I. OSMANLI DEVLETİNDE II. MAHMUT DÖNEMİ 137
A. II. Mahmut’un Tahta Çıkışı ve Sened–i İttifak 139
B. II. Mahmut’un Reform Programı 142
1. Yeniçeri Ocağının Kaldırılması ve Askeri Reformlar 143
2. Yeni Eğitim Kurumlarının Açılması 147
3. Devlet Teşkilatında Yapılan Yenilikler ve Diplomasi Reformu 148
a. II. Mahmut Devrinde Osmanlı Diplomasi Anlayışı ve Diplomasi Teşkilatı 148
1) Tercüme Odasının Kurulması 149
2) Diplomatik Reformun Canlandırılması 150
b. Sivil Bürokrasinin Doğuşu ve Nezaretlerin Kurulması 151
C. II. Mahmut Dönemindeki Önemli İç ve Dış Gelişmeler 156
1. Sırp İsyanı 157
2. Rum İsyanı ve Yunanistan’ın Kurulması 158
3. Fransa’nın Cezayir’i İşgali 164
4. Mehmet Ali Paşa ve Mısır Sorunu 166
a. Mısır Sorununun Nedenleri ve Mısır Sorununda İlk Dönem 166
b. Hünkâr İskelesi Anlaşması 171
c. Mısır Sorununda İkinci Aşama ve Sorunun Çözülmesi 173
d. Mısır Meselesinin Siyasi Tarih Açısından Önemi 175
5. 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi 177
II. TANZİMAT FERMANI 178
A. Tanzimat Fermanı’nı Hazırlayan Sebepler ve Fermanın İlan Edilmesi 178
B. Tanzimat Fermanı’nın İçeriği ve Ayırıcı Özellikleri 182
C. Tanzimat Fermanı’nın Sonuçları 185
D. Tanzimat Dönemi Osmanlı Diplomasi Anlayışı 190
III. KIRIM SAVAŞI VE 1856 ISLAHAT FERMANI 194
A. Kırım Savaşının Nedenleri ve Kutsal Yerler Sorunu 194
B. Kırım Savaşı 200
C. Islahat Fermanı 204
D. Paris Barış Anlaşması ve Osmanlı’nın Avrupalı Devlet Olması 213
IV. İTALYAN VE ALMAN MİLLÎ BİRLİKLERİNİN KURULMASI 218
A. İtalyan Millî Birliğinin Kurulması 219
B. Alman Millî Birliğinin Kurulması 224
C. Alman Millî Birliğinin Kurulmasının Sonuçları 229
D. Almanya’nın Dış Politika Anlayışı ve Bismarck’ın İttifaklar Zinciri Politikası 230
1. 1872 I. Üç İmparatorlar Birliği 234
2. 1879 Alman–Avusturya İttifakı 236
3. 1881 II. Üç İmparatorlar Birliği 238
4. 1882 Üçlü İttifak 241
5. 1887 Alman–Rus Anlaşması 244
6. Bismarck Dönemi Alman Dış Politikasının Genel Değerlendirmesi 247
V. YENİ OSMANLILAR CEMİYETİ VE I. MEŞRUTİYETİN İLAN EDİLMESİ 251
A. Balkanlarda Ortaya Çıkan Sorunlar 252
B. Orta Doğu Topraklarında Ortaya Çıkan Sorunlar 257
C. Girit İsyanı 260
D. Yeni Osmanlılar Cemiyeti 263
1. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri 264
2. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı ve Fikirleri 271
E. Osmanlı Devleti’nde I. Meşrutiyet’in İlanından Önce Yaşanan Önemli Gelişmeler 279
1. Yemen İsyanı 279
2. Balkanlardaki Gelişmeler 280
3. İstanbul (Tersane) Konferansı ve Londra Protokolü 286
F. I. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanuni Esasi 289
VI. 1877–1878 OSMANLI–RUS SAVAŞI (93 HARBİ) 296
VII. AYASTEFANOS BARIŞ ANLAŞMASI 300
VIII. KIBRIS’IN İNGİLTERE’YE DEVREDİLMESİ 305
IX. BERLİN KONGRESİ 309
X. BERLİN KONGRESİ SONRASI OSMANLI DIŞ POLİTİKASI 318
A. Tunus’un İşgali 319
B. Mısır’ın İşgali 320
C. Balkanlardaki Gelişmeler 323
1. Doğu Rumeli Sorunu 323
2. Makedonya Sorunu 326
3. Girit Sorunu ve Osmanlı–Yunan Savaşı 330
D. Ermeni Sorunu 335
Beşinci Bölüm
I. DÜNYA SAVAŞI’NA DOĞRU AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ
I. II. WİLHELM’İN ALMAN İMPARATORU OLMASI VE İZLEDİĞİ DIŞ POLİTİKA 359
A. II. Wilhelm’in Dış Politika Anlayışı 363
B. II. Wilhem’in Osmanlı Politikası ve Alman–Osmanlı İlişkileri 381
II. ÜÇLÜ İTİLAF’IN KURULMASI VE AVRUPA’DA BLOKLAŞMANIN TAMAMLANMASI 391
A. 1894 Fransız–Rus İttifakı 391
B. 1904 İngiliz–Fransız Anlaşması (Entente Cordiale) 394
C. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması 397
1. 19. Yüzyılda Uzak Doğu’daki Gelişmeler: Çin ve Japonya 398
a. Çin’deki Gelişmeler 398
b. Japonya’daki Gelişmeler 403
c. Japon–İngiliz İttifakı 406
d. 1904/1905 Japon–Rus Savaşı ve Sonuçları 407
e. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması 411
III. İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ 414
A. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kurulması ve Faaliyetleri 415
B. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı 428
C. II. Meşrutiyet’in İlanı 440
D. II. Meşrutiyet Döneminde Önemli İç ve Dış Gelişmeler 445
1. 1908 Bosna–Hersek Bunalımı 446
2. Bulgaristan ve Girit’in Kaybedilmesi 452
3. Siyasi Gelişmeler ve 31 Mart Vakası 455
4. Adana Olayları ve Ermeni Meselesi 476
5. Trablusgarp Savaşı 478
6. I. Balkan Savaşı 487
7. II. Balkan Savaşı 500
Altıncı Bölüm
I. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİ
I. I. DÜNYA SAVAŞININ SEBEPLERİ 513
II. SAVAŞIN BAŞLAMASI 518
III. OSMANLI DEVLETİ’NİN I. DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ 527
IV. I. DÜNYA SAVAŞI'NDA OSMANLI CEPHELERİ 541
A. Kafkasya Cephesi 542
B. Kanal Cephesi 544
C. Çanakkale Cephesi 545
D. Irak Cephesi 547
E. Suriye–Filistin Cephesi 549
F. Avrupa Cepheleri 550
V. SAVAŞIN GELİŞİMİ 551
A. İtalya’nın Savaşa Girmesi 552
B. Bulgaristan’ın Savaşa Girmesi 554
C. Romanya’nın Savaşa Girmesi 556
D. Yunanistan’ın Savaşa Girmesi 557
E. Amerika Birleşik Devletleri'nin Savaşa Girmesi 559
VI. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA OSMANLI DEVLETİ’Nİ PARÇALAYAN GİZLİ ANLAŞMALAR 567
A. Boğazlar Anlaşması 568
B. Saint–Jean de Maurienne Anlaşması 569
VII. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA ERMENİ SORUNU VE ERMENİLERİN SEVK VE İSKÂNI 570
VIII. BOLŞEVİK DEVRİMİ VE RUSYA’NIN SAVAŞTAN ÇEKİLMESİ 590
IX. ORTA DOĞU SORUNUNA GİRİŞ 598
A. 20. Yüzyılın Başında Osmanlı Orta Doğusu ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu 600
B. McMahon Anlaşması 605
C. Sykes–Picot Anlaşması 608
D. Balfour Deklarasyonu 623
X. WİLSON’UN ON DÖRT NOKTASI 632
XI. SAVAŞIN SONA ERMESİ 643
XII. PARİS BARIŞ KONFERANSI VE BARIŞ ANLAŞMALARININ İMZALANMASI 647
A. Paris Barış Konferansı’nda Ermeniler ve Araplar 653
B. Barış Anlaşmaları 664
1. Versailles Barış Anlaşması 664
2. Saint Germain Barış Anlaşması 671
3. Neuilly Barış Anlaşması 672
4. Trianon Barış Anlaşması 673
5. Sevr Barış Anlaşması 674
C. Paris Konferansı Sonrası 683
Kaynakça 689
Kavramlar Dizini 729 |