İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Kısaltmalar 20
Birinci Kısım
TOPLU İŞ HUKUKU KAVRAMI
§1. TOPLU İŞ HUKUKU KAVRAMI VE BÖLÜMLERİ 25
I. Toplu İş Hukuku Kavramı 25
II. Toplu İş Hukukunun Bölümleri 25
A. Sendikalar Hukuku 25
B. Toplu Sözleşme Hukuku 26
C. İş Mücadelesi Hukuku 26
III. Toplu İş Hukukunda Son Gelişmeler 26
İkinci Kısım
SENDİKALAR HUKUKU
§2. SENDİKA KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 31
I. Kavram 31
II. Tarihsel Gelişim 34
A. Osmanlı İmparatorluğu Öncesi Dönem 34
B. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 36
§3. SENDİKALAR HUKUKU VE KAYNAKLARI 40
I. Sendikalar Hukuku 40
II. Sendikalar Hukukunun Kaynakları 40
A. Ulusal Kaynaklar 41
B. Uluslararası Kaynaklar 43
§4. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ 44
I. Olumlu/Olumsuz Sendika Özgürlüğü 45
II. Bireysel/Kollektif Sendika Özgürlüğü 46
III. Sendika Özgürlüğünden Yararlananlar 50
A. İşçiler 50
B. İşçi Dışındaki Kamu Görevlileri 55
C. İşveren 56
D. Sendika ve Konfederasyonlar 60
IV. Sendika Özgürlüğünün Güvencesi 61
A. Genel Olarak Sendikal Faaliyet Güvencesi 61
1. Sendikal Faaliyetin Güvenceye Bağlandığı Aşamalar 63
a. İşe Alınırken Sendikal Faaliyet Güvencesi 63
b. İş İlişkisinin Devamı Esnasında Sendikal Faaliyet Güvencesi 64
c. İşe Son Vermede Sendikal Faaliyet Güvencesi 66
2. Sendikal Nedenli Ayırımcı Tutuma Karşı Yaptırımlar 66
a. Sendikal Tazminat 67
b. Başka Bir Tazminat da İstenebilip İstenemeyeceği 76
c. İş Güvencesinin İşletilebilmesi 79
d. İşçi İş Güvencesini İşletmezse 83
e. Cezai Yaptırım 85
aa. İdari Para Cezası 85
bb. Gerçek Ceza 86
§5. SENDİKA KAVRAMININ ANLAMI VE ÖĞELERİ 86
I. Ortak Amaç 87
II. Serbestçe ve İşkolu Bazında Kurulabilme 88
III. Bağımsızlık 92
IV. Demokratik Esaslara Uygunluk 93
V. Özel Hukuk Tüzel Kişiliği 94
§6. İŞÇİ–İŞVEREN SENDİKA VE KONFEDERASYONLARININ KURULUŞU 95
I. Sendikaların Kuruluşu 95
A. Belli Bir İşkolu Esas Alınmalıdır 95
B. Kuruculuk Koşullarını Taşıyan Belli Sayıda Kişi Bir Araya Gelmelidir 108
C. Kuruluş Belgesinin Hazırlanarak Yetkili Makama Verilmesi 113
D. Kuruluşun Gerçekleştiği An 114
II. Konfederasyonların Kuruluşu 114
A. Farklı İşkollarında Faaliyet Gösteren En Az 5 Sendika bir araya Gelmelidir 114
B. Bu Sendikalar Genel Kurul Kararlarına Sahip Olmalıdır 115
C. Kurucular Gerekli Belgeleri Hazırlayıp Yetkili Makama Vermelidir 115
III. Şubelerin Kuruluşu 116
§7. SENDİKANIN ORGANLARI VE İŞLEYİŞİ 116
I. Organ Kavramı 116
II. Zorunlu Organlar 117
III. Zorunlu Organ Üyeliğinin Koşulları 118
IV. Zorunlu Organların Çalışması/Zorunlu Organ Üyelerinin Güvenceleri 120
A. Genel Kurul 120
B. Yönetim Kurulu 139
1. Oluşum/İşleyiş/Görev ve Yetkileri/Sorumluluk 139
2. Sendika Yöneticiliğinin Çeşitleri ve Güvencesi 147
a. Yöneticilik Çeşitleri: Profesyonel yönetici/Amatör yönetici kavramları 147
b. Mevcut Yasal Sistemde İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesi 149
aa. İşçi Kuruluşu Yöneticiliğine Getirilen Bir İşçi Bulunmalıdır 149
bb. Amatör Yöneticiliğin Güvencesi 158
aaa. Feshe Karşı Güvence 162
bbb. Nakle ve İş Koşullarında Olumsuz Değişikliğe Karşı Güvence 174
ccc. İş Mücadelesi Sırasında Çalışan Personel Olmama Güvencesi: 175
C. Denetleme Kurulu 176
D. Disiplin Kurulu 179
V. Seçimlik Organlara Üyelik 181
§8. SENDİKA/KONFEDERASYON ÜYELİĞİ 181
I. İşçi Sendikası Üyeliği 183
A. Yasa Anlamında Bir İşçi Bulunmalıdır 183
B. Bu İşçi Çalıştığı İşyerinin Girdiği İşkolundaki Bir Sendikaya Üye Olabilir 187
C. Başka Bir Sendikaya Üyelik Bulunmamalı ve Belli Bir Yaşa Ulaşılmalıdır 188
D. Sendika Tüzüğünde Aranan Diğer Koşullar Sağlanmalıdır 192
E. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir 192
1. Kuruluşta Üyelik 193
2. Olağan Yol ile Üyelik 193
3. Yargı Yoluyla Kazanım 195
4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyeliğin Kazanımı 197
II. İşveren Sendikası Üyeliği 198
A. Yasa Anlamında İşveren Bulunmalıdır 198
B. Ehliyet Koşulu Sağlanmalıdır 199
C. İşyerinin Girdiği İşkolunda Bir Sendikaya Üye Olunabilir 200
D. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir 202
1. Kuruluşta Üyelik Yolu 202
2. Olağan Yöntem ile Kazanım 202
3. Yargısal Yol ile Kazanım 204
4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Kazanım 205
III. Konfederasyon Üyeliği 206
A. STSK Anlamında Bir Sendika Bulunmalıdır 206
B. Bu Sendikanın Usulünce Üyelik Kararı Alması Gerekir 206
C. Konfederasyon Üyeliğinin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir 207
1. Kuruluşta Üyelik 207
2. Konfederasyon Kurulduktan Sonra Üyelik 207
3. Konfederasyonların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyelik 208
IV. Üyelikte Teklik İlkesi 208
V. Uluslararası Kuruluşlara Üyelik 209
§9. ÜYELİKTEN DOĞAN HAKLAR VE BORÇLAR 211
I. Üyelik Hakları 211
A. Kuruluşun Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkı 212
B. Örgütün Tesis ve Faaliyetlerinden Yararlanma Hakkı 213
C. Üyenin Korunma Hakkı 214
II. Üyelik Borçları 214
A. Aidat Ödeme Borcu 214
B. Örgüt/Kuruluşun Düzenine Uyma Borcu 225
§10. SENDİKA ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ – ASKI – DEVAM HALLERİ 227
I. Üyeliği Sona Erdiren Haller 227
A. Üyeliğin Kendiliğinden Son Bulması 227
B. Üyeliğin İradî Biçimde Sona Ermesi 230
1. Üyelikten Ayrılma/Çekilme (İstifa, Çıkma) 230
a. Sendika Üyeliğinden Çekilme 230
b. Üst Kuruluş (Konfederasyon) Üyeliğinden Çekilme 235
2. Üyelikten Çıkar (ıl) ma (İhraç) 236
C. Üyeliğin Başka Sendikada Devamı Yoluyla Üyeliğin Son Bulması 243
II. Üyeliği Sona Erdirmeyen Haller 245
A. Üyeliğin Askıda Kaldığı Hal 245
B. Üyeliği Etkilemeyen Haller 248
1. İşçi Sendikası Üyesi Bir İşçinin Bir Yılı Geçmemek Üzere İşsiz Kalması (Geçici İşsizlik) 248
2. İşçi veya İşveren Kuruluşunun Organlarında Görev Almak 249
a. İşçi Sendikası Yöneticiliğine Giden İşçinin İş Sözleşmesi Sona Ermeyip Askıya Alınmışsa 250
b. İş Sözleşmesini Sonlandırarak Yöneticiliğe Giden İşçinin Durumu 250
3. Çalışırken veya Yöneticilikteyken Yaşlılık/Malullük Aylığı vs Alıp Göreve Devam Halinde Durum 251
4. Yasal bazı Kurullarda Görev Almak/Mevsimlik Çalışanların Mevsim Dışı Sürelerde Sendika Üyeliğini Sonlanmaz 252
§11. SENDİKALARIN FAALİYETLERİ VE KAYIT VE DEFTERLERİ 253
I. Sendika (ve Konfederasyon) lara Serbest Faaliyetler 254
A. Çalışma Hayatına İlişkin Faaliyetler 255
1. Toplu Pazarlıkla İlgili Faaliyetleri 256
2. Sendikaların Yargısal Alandaki Faaliyetleri 256
B. Kuruluşların Sosyal ve Ekonomik Faaliyetleri 266
1. Çalışma Hayatıyla İlgili Kurullara Temsilci Göndermek 266
2. Bilgi Artırıcı Meslekî Eğitim, Kurs ve Seminer Düzenlemek 267
3. İş Mücadelesi Sırasında Yardım ve Eğitim Amaçlı Yardımda Bulunmak 267
4. Sanayi ve Ticaret Kuruluşlarına Yatırım Yapmak 273
5. Nakit Mevcudunun Belli Miktarında Belli Yardımlarda Bulunmak 274
6. Sendika İşyeri Temsilcisi Atamak 277
a. Atanma Düzeyi 279
b. Atamaya Yetkili Kuruluş 279
c. Atamanın Zamanı ve Biçimi 280
d. Temsilcilerin Sayısı 281
e. Temsilcilerin Görev ve Yetkileri 283
7. Sendika İşyeri Temsilcilerinin Güvencesi 283
a. Feshe Karşı Güvence 285
aa. Geçerli Bir Temsilci Sıfatı Bulunmalıdır 287
bb. Temsilcinin Sözleşmesi İşverence Feshedilmelidir 287
cc. Temsilci Konumu Fesih Anında da Mevcut Olmalıdır 291
dd. Güvence İşletilmelidir 291
aaa. Süresinde İtiraz Edilirse 293
aaaa. Karar Feshin Haklı ve Yasal Koşulları Taşıdığı Yönündeyse 294
bbbb. Karar Temsilcinin Haklılığı Yönündeyse 294
bbb. İtiraz Edilmezse 300
b. İşyeri ve İş Koşullarında Değişikliğe Karşı Güvence 302
c. İşçilerin Sigorta Primlerini Ödeme Amaçlı Yardım Fonu Oluşturmak 308
d. Faaliyetlerden Yararlanmanın Kuralları 312
II. Sendika (ve Konfederasyon) lara Yasak Faaliyetler 315
A. Cumhuriyetin Niteliklerine ve Demokrasi Esaslarına Aykırılık 315
B. Siyaset Yasağı 315
C. Diğer Sosyal Tarafa Karışma Yasağı 317
D. Ticaret Yasağı 317
E. Yardım ve Bağış Yasağı 318
F. Amaç Dışı Mal Edinme Yasağı 319
G. Amaç Dışı Faaliyet Yasağı 319
H. Yasaklara Aykırılığın Sonucu 320
III. Sendika ve Konfederasyonların Kayıt ve Defterleri 320
§12. KURULUŞLARIN GELİR VE GİDERLERİ/DENETİMİ İLE FAALİYETİNİN DURDURULMASI VE SONA ERMESİ 321
I. Kuruluşların Gelir ve Giderleri 322
II. Kuruluşların Denetimi 323
A. İç Denetim 324
B. Dış Denetim 326
III. Kuruluşların Faaliyetinin Durdurulması ve Sona Ermesi 330
A. Kuruluşların Faaliyetlerinin Durdurulması 330
1. Kapatma Davası İçinde Faaliyetin Durdurumu 331
2. Tüzük ve Belgelerde Kanuna Aykırılık 331
B. Faaliyeti Durdurmanın Sonuçları 332
C. Kuruluşların Sona Ermesi 333
1. Kuruluşların Sona Erme Nedenleri 334
a. Kendiliğinden Sona Erme: 334
b. Kuruluşun Kendi Kararıyla Sona Ermesi (Fesih) 338
c. Mahkeme Kararıyla Sona Erme (Kapatılma) 340
2. Sona Ermenin Sonuçları 343
Üçüncü Kısım
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HUKUKU
§13. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ 345
I. Toplu İş Sözleşmesi Kavramı 345
II. TİS’in Tarihçesi 347
III. Tanım 348
IV. TİS’in Kısımları 349
A. Zorunlu Kısım (Normatif Kısım) 349
1. İş Sözleşmesinin Yapılmasına İlişkin Hükümler 350
2. İş Sözleşmesinin İçeriğine İlişkin Hükümler 353
3. İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Hükümler 357
B. İsteğe Bağlı Kısım 362
V. TİS’in Özellikleri 364
A. Kollektif Bir Norm (Kural) Sözleşmesidir 364
B. Kendine Özgü Bir Özel Hukuk Sözleşmesidir 367
C. Yorumu Özelliklidir 367
D. Barış, Dirlik ve Düzen İşlevi Vardır 368
E. TİS ile Düzenleme Yetkisi Sınırsız Değildir 369
VI. TİS’in Tarafları 371
A. TİS’de Taraf Kavramı 371
B. TİS’de Tarafların Belirlenmesi 374
1. TİS Ehliyeti 374
2. TİS Yetkisi 377
a. İşkolu Barajı 378
b. Ünite Barajı 383
c. Yetki Tespiti 392
d. Yetki Tespitine İtiraz 398
3. Tarafların Durumunda Değişiklik ve Kesin Yetkiye Etkisi 408
a. Devralan İşverenin Aynı İşkolundaki İşyerinde veya İşyerlerinde Uygulanan Bir TİS Yoksa 410
b. Devralanın Aynı İşkolundaki İşyer (ler) inde Zaten TİS Varsa 411
c. TİS’siz Bir İşyerinin TİS Olan Bir İşverence Devralınması 412
VII. TİS’in Düzeyi ve Türleri 414
A. İşyeri Düzeyinde (İşyeri TİS) 415
1. Asıl Üretimin (İşin) Yapıldığı Yer (Asıl İşyeri) 416
2. Nitelik ve Yönetim Bakımından Bağlı Yerler 416
3. Eklentiler 419
4. Araçlar 419
5. İşyerinin Devri/Başkasına Geçmesi 420
6. İşyerinin TİS Ünitesi Olmasının Anlamı ve Sonuçları 425
B. İşletme Düzeyinde TİS (İşletme TİS) 426
C. Grup Düzeyinde (Grup TİS) 429
D. Çerçeve Sözleşme 432
VIII. TİS’in Şekli 437
IX. TİS’in Süresi 440
A. Genel Kural: TİS’in Belirli Süreliliği 440
B. Belirsiz Süreli TİS’e Dönüşmenin Mümkün Olup Olmadığı 443
X. TİS’in Yapılması 446
A. Toplu Görüşmeye Çağrı Yapılmalıdır 447
B. Toplu Görüşme Başlamış ve Anlaşılmış Olabilir 450
C. Toplu Görüşmede Aksaklık Halinde Uyuşmazlık Saptanıp Barışçı Yollar Denenmelidir 452
D. TİS’e Ulaşılmış Olabilir 455
E. TİS’in Taraf İradeleri Dışında Oluşumu Yaşanabilir 455
§14. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMA ALANI 457
I. Zaman Bakımından Uygulanması 457
A. Genel Prensip 457
B. Önceye/Geriye Etkili Yürürlük 457
C. İmza Tarihinden Sonraki Bir Tarihten Yürürlük 463
II. Yer Bakımından Uygulanması 465
III. Kişi Bakımından Uygulanması 465
A. İşçilere Uygulanması 466
1. Üyelik Yoluyla Yararlanma 470
2. Dayanışma Aidatı Ödeyerek Yararlanma 477
3. TİS Tarafı İşçi Sendikasının Yazılı Onayıyla Yararlanma 494
4. Teşmil Sonucu Yararlanma 497
5. TİS’den Yararlanmanın Sona Ermesi 506
6. İşverenin TİS Hükümlerini Kendiliğinden Uygulaması 508
7. İşçi Benzeri Kişilerin TİS’den Yararlanmasının Mümkün Olup Olmadığı 511
B. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanamayan İşçiler 514
1. İşveren Vekili ile TİS Görüşmelerine İşvereni Temsilen Katılanlar 514
2. Greve Katılmayıp ta İşyerinde Çalışan İşçiler 515
3. Taraflarca Kapsam Dışına Çıkarma (Kapsam Dışı Personel) 519
4. İşçinin TİS ile Getirilen Haklardan Vazgeçmesi 521
C. İşverene Uygulanması 523
§15. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ UYGULANIRKEN YAŞANANLARIN TİS’E ETKİSİ 526
I. TİS’de Değişiklik Yapılması 526
A. TİS Taraflarınca Değişiklik 526
B. Yargı Kararıyla Değişiklik 530
II. TİS’in Yorumu 532
A. Yorum Davası 533
B. Eda Davası 538
§16. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 541
I. Toplu İş Sözleşmesini Sona Erdiren Haller 542
A. TİS’in Süresinin Bitimi 542
B. TİS’in Geçersiz Kılınması 543
C. TİS’in Teşmil Edildiği Hallerde Sona Erme 546
1. Teşmil Edilen TİS’in Sona Ermesi 546
2. Cumhurbaşkanının Teşmil Kararını Yürürlükten Kaldırması 547
3. Teşmil Kararının Yargı Yerince İptal Edilmesi 547
4. TİS’in Teşmil Edildiği Ünitede Yeni Bir TİS Yapılması 548
D. İşletme Niteliğinin Kaybı ve İşletme TİS’in Durumu 549
II. Sona Ermenin Sonuçları 550
III. TİS’i Sona Erdirmeyen Haller 558
Dördüncü Kısım
İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
§17. İŞ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ 561
I. Bireysel/Toplu İş Uyuşmazlığı 561
II. Hak/Menfaat Uyuşmazlığı 561
§18. İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ YOLLARI 562
I. Barışçı Çözüm Yolları 563
A. Arabuluculuk 564
1. Olağan Arabuluculuk 567
2. Olağanüstü Arabuluculuk 570
B. Tahkim (Hakeme Götürme) 573
1. Özel Hakem (İsteğe Bağlı Hakem) 573
2. Kanuni/Zorunlu Hakem (Yüksek Hakem Kurulu) 580
II. Kavgacı Çözüm Yolları (İş Mücadelesi) 583
§19. İŞ MÜCADELESİ KAVRAMI VE ARAÇLARI 583
§20. GREV 587
I. Genel Olarak Grev Kavramı 588
A. İşin Bırakılması 588
B. İşçilerin Aralarında Anlaşması veya Bir Kuruluşun Kararına Uyma 589
II. Hukuka Uygun (Yasal) Grev 590
A. Ortada Bir Toplu İş Uyuşmazlığı Bulunmalı 590
B. Denenen Barışçı Yollar Uyuşmazlığı Giderememeli 591
C. Grev Yasağı/Engeli Bulunmamalı 591
D. Grev Kararı Meslekî Amaçlı Olmalı 607
E. Grev Kararı Alınmalı ve Yürürlüğe Konulmalı 607
1. Grevin (lokavtın) Uygulanmasını Engelleyen Bir Olgu Bulunmamalıdır 612
a. Grev Oylaması 612
b. Cumhurbaşkanınca Grevin (Lokavtın) Ertelenmesi 624
F. Uygulama Gerekleri Yerine Getirilmeli 631
1. Grev Kararının Alınması, Tebliği ve Uygulanma Tarihi 631
a. Grev Oylaması ve Geçici Grev Yasağı Yoksa 631
b. Grev Oylamasına Gidildiği Hallerde İse 632
c. Geçici Grev Yasaklarında 633
III. Grevin Uygulanması 633
IV. Grevin Mahkeme Kararıyla Durdurulması 643
A. Tespit Davasında 643
B. Grev Hakkının Kötüye Kullanımında 644
V. Yasal Grevin Sonuçları 645
A. Greve Katılmayanların Çalıştırılmaması 645
B. İş Sözleşmesinin Askıda Kalması 646
C. İşyerinden Ayrılma Zorunluluğu 649
D. Başka İşçi Alma ve İşi Başkasına Yaptırma Yasağı 649
E. Başka İşveren Yanında Çalışma Yasağı 650
F. Satışa ve Hammadde Girişine Engel Olamama 652
G. Grevin İşçi Konutlarına Etkisi 652
H. Grev Gözcüleri ve Yetkileri 653
I. Grev Sırasında Verilen Zarardan Sorumluluk 656
VI. Yasal Grevin Sona Ermesi ve Sona Ermenin Sonuçları 657
A. Yasal Grevin Sona Ermesi 657
1. Uyuşmazlık Taraflarının Anlaşıp TİS İmzalamasıyla 657
2. Tarafların Uyuşmazlığı Özel Hakeme Götürmeye Yönelik Yazılı Anlaşmalarıyla 658
3. Grevci Sendikanın Kararıyla 658
4. Grevci Sendikanın Sona Ermesiyle 658
5. Grevci Sendikanın Üye Kaybı Sonucu Mahkeme Kararıyla 658
B. Tartışmalı Haller 671
C. Yasal Grevin Sona Ermesinin Sonuçları 673
VII. Yasadışı Grev ve Sonuçları 673
A. Yasadışı Grev 673
B. Grevin Yasadışılığının Tespiti 678
C. Yasadışı Grevin Sonuçları 680
1. Grevcilerin İşine Son Verilebilir 680
2. Grevcilerden Tazminat İstenebilir 682
3. Grevcilerin Konutta Oturmaları Sıkıntıya Girebilir 683
4. İşyerini Terk Durumu 683
5. Cezai Yaptırım Gündeme Gelebilir 683
6. Greve Katılmayanların İş Sözleşmeleri Devam Eder 684
§21. LOKAVT 684
I. Genel/Sosyolojik Olarak Lokavt Kavramı 684
A. İşçiler Topluca İşten Uzaklaştırılmalı 685
B. Uzaklaştırma İşverence Yapılmalı 685
C. İşyerindeki Faaliyet Tamamen Durmalı 686
II. Hukuka Uygun/Yasal Lokavt 686
A. Usulünce Alınmış ve İşveren Tarafına Bildirilmiş Grev Kararı Bulunmalı 686
B. Usulünce Lokavt Kararı Alınmalı ve Bildirilmeli 688
C. Lokavt Yasağı/Engeli Bulunmamalı 689
D. İşçiler Topluca İşten Uzaklaştırılmalı 690
III. Lokavt Kararının Uygulanması 691
IV. Yasal Lokavtın Sonuçları 692
V. Yasal Lokavtın Sona Ermesi 693
VI. Yasadışı Lokavt ve Sonuçları 694
A. Yasadışı Lokavt 694
B. Yasadışı Lokavtın Sonuçları 696
1. İşçilik Haklarının Kesintisiz Ödenmesi 696
2. Sözleşmenin Derhal Feshi İmkanı 697
3. Yasadışı Lokavtın Geçici Bir Önlem Olarak Durdurumu 697
VII. Grev ve Lokavtta Mülki Amirin Yetkisi 698
Kaynakça 699
Kavramlar Dizini 723 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
