İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
İçindekiler 7
Şekiller Listesi 17
Kısaltmalar 19
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK SİGORTACILIK
1.1. SİGORTANIN TANIMI 21
1.2. SİGORTANIN ÖZELLİKLERİ 23
1.2.1. Tesadüfi Risk 24
1.2.2. Büyük Sayılar Kanunu’nun İşlerliğinin Sağlanması 24
1.2.3. Risklerin Ölçülebilir Olması 25
1.2.4. Risklerin Para Birimi ile Değerlendirilebilmesi 25
1.2.5. Risklerin Yasal Olması 26
1.3. SİGORTANIN TEMEL İLKELERİ 26
1.3.1. Sigortalanabilir Menfaat İlkesi 26
1.3.2. Azami İyi Niyet İlkesi 27
1.3.3. Tazminat İlkesi 27
1.3.4. Halefiyet İlkesi 28
1.3.5. Yakın Neden İlkesi 29
1.3.6. Rücu İlkesi 30
1.4. SİGORTA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 31
1.4.1. Risk 31
1.4.2. Sigorta Poliçesi 31
1.4.3. Sigorta Konusu 32
1.4.4. Sigorta Süresi 32
1.4.5. Sigorta Başlangıç Tarihi 32
1.4.6. Sigortanın Sona Ermesi 32
1.4.7. Yenileme 33
1.4.8. Sigorta Bedeli 33
1.4.9. Sigorta Primi 33
1.4.10. Aşkın Sigorta 34
1.4.11. Eksik Sigorta 34
1.4.12. Çifte Sigorta 34
1.4.13. Müşterek Sigorta 34
1.4.14. Kloz 35
1.4.15. Komisyon 35
1.4.16. Genel Şartlar 35
1.4.17. Özel Şartlar 35
1.4.18. Teminat 35
1.4.19. Muafiyet 35
1.4.20. Hasar 36
1.4.21. Hasarı Önleme 36
1.4.22. Muallâk Hasar 36
1.4.23. Sigorta Eksperi 36
1.5. SİGORTANIN TARAFLARI 36
1.5.1. Sigortacı (Sigorta Şirketi) 36
1.5.2. Sigortalı 37
1.5.3. Sigorta Ettiren 37
1.5.4. Lehtar 37
1.5.5. İpotekli Alacaklı 38
1.5.6. Zarar Gören Üçüncü Şahıs 38
1.5.7. Sigorta Aracıları 38
1.5.7.1. Acenteler 38
1.5.7.2. Brokerler 39
1.5.8. Sigorta Eksperi 39
1.5.9. Aktüer 40
1.6. SİGORTA TÜRLERİ 41
1.6.1 Hayat Sigortası 41
1.6.2. Elementer (Hayat Dışı) Sigortalar 41
1.7. SİGORTA SÖZLEŞMESİ 42
1.7.1. Genel Açıklama 42
1.7.2. Sigorta Sözleşmesinin Kuruluşu 43
1.7.3. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi 43
1.8. SİGORTA PRİMİ 44
1.8.1. Sigorta Primi Tanımı 44
1.8.2. Sigorta Primi Çeşitleri 44
1.8.2.1. Net Sigorta Primi 44
1.8.2.2. Brüt Sigorta Primi 45
1.8.3. Prim Belirlenirken Gözetilecek ilkeler 46
1.9. REASÜRANS 46
1.9.1. Reasüransın Tanımı 46
1.9.2. Reasüransın Yararları ve İşlevleri 47
1.9.2.1. Rizikonun Yayılması 47
1.9.2.2. Sigortacının İş Kabul Kapasitesinin Artması 47
1.9.2.3. Sigortacının İş Kabul Esnekliğinin Artması 47
1.9.2.4. Sigorta Şirketinin Mali Yapısının Desteklenmesi 47
1.9.2.5. Birikim Fazlasının Yol Açabileceği Doğal Afet Hasarlarının Kontrolü 48
1.9.2.6. Reasürörden Sigortacıya Teknik Bilgi Aktarımı 48
1.9.3. Reasürans Türleri 48
1.9.3.1. İhtiyari Reasürans 48
1.9.3.2. Zorunlu Reasürans 49
1.9.4. Reasüransın Uygulanması 49
1.9.4.1. Bölüşmeli Reasürans 49
1.9.4.1.1. Belirli Paylı Reasürans (Kotpar) 49
1.9.4.1.2. Aşkın Bedel Reasürans (Eksedan) 50
1.9.4.2. Bölüşmesiz Reasürans 50
1.9.4.2.1. Hasar Fazlası Reasürans (Excess of Loss) 50
1.9.4.2.2. Toplam Hasar Fazlası Reasürans (Stop Loss) 51
1.10. KOASÜRANS (KOLEKTİF SİGORTA) 51
İKİNCİ BÖLÜM
SİGORTA İŞLEMLERİNDE UYGULANAN VERGİ VE FONLAR
2.1. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ 53
2.1.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu 53
2.1.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Mükellefleri 54
2.1.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Açısından Özellikli İşlemler 55
2.1.3.1. Doğal Afet Sigortaları Kurumunun (DASK) İşlemleri 55
2.1.3.2. Tarım Sigortaları Havuzunun (TARSİM) İşlemleri 56
2.1.3.3. Yurt Dışında Yerleşik Sigorta Şirketlerinin Yurt İçi Teşkilatlarının İşlemleri 57
2.1.3.4. Reasürans Şirketlerinin İşlemleri 57
2.1.3.5. Bireysel Emeklilik Şirketlerinin İşlemleri 57
2.1.3.6. Sigorta Acentelerinin İşlemleri 58
2.1.4. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde İstisnalar 59
2.1.5. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı 63
2.1.6. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Oranı 65
2.1.7. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Tarhı 66
2.1.8. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyan ve Ödeme Dönemleri 66
2.1.9. İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde BSMV Uygulaması 66
2.1.9.1. Aynı Dönem İçinde Düzenlenip İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Matrahtan İndirim Uygulaması 67
2.1.9.2. Düzenlendiği Dönemden Sonraki Dönemlerde İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Mahsup Uygulaması 68
2.1.10. Sigorta Şirketleri Tarafından Sigorta Aracılarına Verilen Komisyonların BSMV Karşısındaki Durumu 69
2.2. YANGIN SİGORTASI VERGİSİ 69
2.3. GÜVENCE HESABI (GARANTİ FONU) 70
2.4. TRAFİK HİZMETLERİ GELİŞTİRME FONU (THGF) 71
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTER VE BELGELER
3.1. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTERLER 73
3.1.1. Kanuni Defterler 73
3.1.1.1. Günlük Defter (Yevmiye Defteri) 73
3.1.1.2. Büyük Defter (Defter–i Kebir) 73
3.1.1.3. Envanter Defteri 73
3.1.2. Diğer Kanuni Defterler 74
3.1.2.1. Karar Defteri 74
3.1.2.2. Hisse Senedi Defteri 74
3.1.2.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Defteri 74
3.1.2.4. Kayıt (Rejistro) Defteri 74
3.1.2.5. Fesih ve İptal Defteri 75
3.1.2.6. Diğer Defterler 76
3.2. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN BELGELER 76
3.2.1. Sigorta Teklifnamesi 77
3.2.2. Sigorta Poliçesi 78
3.2.3. Abonman Poliçesi 82
3.2.4. Grup Sigorta Poliçesi 83
3.2.5. Geçici Sigorta Poliçesi 84
3.2.6. Temditname (Uzatma Belgesi) 85
3.2.7. Zeyilname 85
3.2.8. Teminat Belgesi 86
3.2.9. Sigorta Sertifikası 86
3.2.10. İbraname 87
3.2.11. Sigorta Komisyon Gider Belgesi 87
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTA SEKTÖRÜNDE MUHASEBE SİSTEMİ
4.1. SİGORTA MUHASEBESİNİN ÖZELLİKLERİ 89
4.2. SİGORTA ŞİRKETLERİNDE KAYIT DÜZENİ 92
4.2.1. TTK ve VUK Açısından Kayıt Düzeni 92
4.2.1.1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni 92
4.2.1.2. Vergi Usul Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni 93
4.2.2. Sigortacılık Faaliyetleri Açısından Kayıt Düzeni 95
4.2.2.1. Kayıt Düzeni ve Raporlama 96
4.2.2.2. Aktif Azaltıcı İşlem Yasağı 96
4.2.2.3. Mali Bünyenin Güçlendirilmesi 97
BEŞİNCİ BÖLÜM
SİGORTA MUHASEBESİ HESAP PLANI
5.1. SİGORTA MUHASEBESİNE İLİŞKİN HESAP PLANI 99
5.2. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANI SINIF KODLARI 100
5.3. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANININ ÖZELLİKLERİ 101
5.4. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANINDA HESAP SINIFLARI 102
5.4.1. Cari Varlıklar 102
5.4.2. Cari Olmayan Varlıklar 103
5.4.3. Kısa Vadeli Yükümlülükler 104
5.4.4. Uzun Vadeli Yükümlülükler 104
5.4.5. Özsermaye 105
5.4.6. Gelir Tablosu Hesapları 105
5.4.7. Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım Gelir Tablosu 109
5.4.8. Nazım Hesaplar 114
ALTINCI BÖLÜM
ELEMENTER BRANŞLAR MUHASEBESİ
6.1. PRİM ÜRETİMİ 115
6.1.1. Doğrudan Prim Üretimi 115
6.1.1.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi 118
6.1.1.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi 121
6.1.1.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi 125
6.1.1.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi 128
6.1.2. Dolaylı Prim Üretimi 130
6.1.2.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi 132
6.1.2.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi 136
6.1.2.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi 138
6.1.2.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi 141
6.2. POLİÇE İPTALİ 143
6.2.1. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali 144
6.2.1.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali 144
6.2.2. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali 146
6.2.2.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali 146
6.3. REASÜRANS İŞLEMLERİ 149
6.3.1. Verilen Reasürans (Sedan) Muhasebesi 150
6.3.1.1. Prim Üretimi 150
6.3.1.2. Komisyon Bedeli 151
6.3.1.3. Tazminat Bedeli 152
6.3.2. Alınan Reasürans (Reasürör) Muhasebesi 153
6.3.2.1. Prim Üretimi 153
6.3.2.2. Komisyon Bedeli 154
6.3.2.3. Tazminat Bedeli 155
6.4. KOASÜRANS İŞLEMLERİ 155
6.4.1. Poliçeyi Düzenleyen Şirket (Jeran) Açısından Muhasebe İşlemleri 155
6.4.1.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili 155
6.4.1.2. Tazminat Ödemeleri 157
6.4.2. Poliçeye Ortak Olan Şirket (Koasürör) Açısından Muhasebe İşlemleri 159
6.4.2.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili 159
6.4.2.2. Tazminat Ödemeleri 160
YEDİNCİ BÖLÜM
HAYAT BRANŞI MUHASEBESİ
7.1. HAYAT BRANŞI HAKKINDA GENEL BİLGİ 163
7.2. HAYAT BRANŞINDA SİGORTA PRİMİ ÜRETİMİ 165
7.2.1. Doğrudan Prim Üretimi 165
7.2.1.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 165
7.2.1.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 166
7.2.1.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması 166
7.2.1.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması 167
7.2.2. Dolaylı Prim Üretimi 169
7.2.2.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 169
7.2.2.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 171
7.2.2.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması 171
7.2.2.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması 174
7.3. HAYAT BIRANŞINDA POLİÇE İPTALİ 177
7.3.1. Genel Açıklama 177
7.3.2. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali 178
7.3.2.1. Normal İptal 178
7.3.2.2. Mebdeinden İptal 180
7.3.2.2.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 180
7.3.2.2.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 181
7.3.3. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali 182
7.3.3.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 182
7.3.3.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 183
7.4. HAYAT BRANŞINDA TAZMİNAT ÖDEMESİ 184
SEKİZİNCİ BÖLÜM
HASAR İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
8.1. HASAR ÖDEME İŞLEMLERİ 187
8.1.1. Hasar Ödemesinin Yapılması 187
8.1.2. Ekspertiz Ücretinin Ödenmesi 189
8.2. SOVTAJ İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 190
8.2.1. Hasarlı Malın Sigortalıda Kalması 192
8.2.2. Hasarlı Malın Sigorta Şirketinde Kalması 193
8.3. RÜCU İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 195
8.3.1. Sigorta Şirketinin Yaptığı Rücu İşlemleri (Rücu Tahsilatı) 196
8.3.2. Sigorta Şirketine Yapılan Rücu İşlemleri (Rücu Ödemeleri) 200
DOKUZUNCU BÖLÜM
SİGORTA SEKTÖRÜNDE TEKNİK KARŞILIKLAR
9.1. GENEL AÇIKLAMA 201
9.2. KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI 202
9.2.1. Gün Esasına Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı 202
9.2.2. Götürü Hesaplama Yöntemine Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı 205
9.2.2.1. Bir/Sekiz (1/8) Sistemi 205
9.2.2.2. Bir/Yirmi Dört (1/24) Sistemi 205
9.3. DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI 207
9.4. MUALLAK HASAR KARŞILIĞI 208
9.5. DENGELEME KARŞILIĞI 210
9.6. AKTÜERYAL MATEMATİK KARŞILIĞI 210
9.7. İKRAMİYE VE İNDİRİMLER KARŞILIĞI 212
ONUNCU BÖLÜM
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
10.1. PRİM ÜRETİMİ VE PRİM İPTALİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 213
10.1.1. Prim Üretimlerinin Dönem Sonu İşlemleri 213
10.1.2. Prim İptallerinin Dönem Sonu İşlemleri 213
10.2. KOMİSYON GİDERLERİ VE HASAR ÖDEMELERİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 214
10.2.1. Komisyon Giderlerinin Dönem Sonu İşlemleri 214
10.2.2. Hasar Ödemelerinin Dönem Sonu İşlemleri 215
10.3. AKTARILAN YATIRIM GELİRLERİ 215
ONBİRİNCİ BÖLÜM
SİGORTA SEKTÖRÜNDE FİNANSAL TABLOLAR
11.1. GENEL AÇIKLAMA 217
11.2. FİNANSAL TABLOLAR 218
11.2.1. Bilanço 218
11.2.2. Gelir Tablosu 219
11.2.3. Nakit Akış Tablosu 220
11.2.4. Özsermaye Değişim Tablosu 220
11.2.5. Kâr Dağıtım Tablosu 220
11.3. YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞU 221
11.4. FİNANSAL RAPORLARIN YETKİLİ KİŞİLERCE İMZALANMASI 221
11.5. FİNANSAL RAPORLARIN SUNUMU VE YAYIMI 221
11.6. FİNANSAL TABLOLARIN YENİDEN YAYIMLANMASI 222
11.7. FİNANSAL TABLOLARIN FORMATLARI 223
11.7.1. Bilanço 223
11.7.2. Gelir Tablosu 238
11.7.3. Özsermaye Değişim Tablosu 245
11.7.4. Nakit Akış Tablosu 246
11.7.5. Kâr Dağıtım Tablosu 247
Kaynakça 249
Kavram Dizini 253 |