İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Tablolar Listesi 19
Giriş 23
Bölüm 1
ULUSLARARASI TİCARETE GENEL BİR BAKIŞ
I. ULUSLARARASI TİCARET KAVRAMI 25
II. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI TİCARETİN TARİHSEL GELİŞİMİ 26
A. Dünyada Uluslararası Ticaretin Tarihsel Gelişimi 26
1. Altın Para Dönemi (1870–1930) 29
2. Buhran Dönemi (1930 – 1944) 29
3. Bretton Woods Dönemi (1944 – 1973) 29
4. Karma Uygulamalar ve IMF Dönemi (1973 – 1980) 30
5. Liberalizasyon ve Küreselleşme Dönemi (1980 – Güncel Dönem) 31
B. Türkiye’de Uluslararası Ticaretin Tarihsel Gelişimi 32
1. Cumhuriyet Öncesi Dönem (1830–1923) 32
2. Liberalizasyon Öncesi Cumhuriyet Dönemi (1923–1980) 34
3. Liberalizasyon ve Küreselleşme Dönemi (1980–Güncel Dönem) 35
III. ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR VE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI 38
A. Küresel Ekonomik Örgütler 39
1. Birleşmiş Milletler 39
a. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü 40
b. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı 40
c. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu 40
2. GATT ve Dünya Ticaret Örgütü 41
a. Tarife ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) 41
b. Dünya Ticaret Örgütü 42
aa. Anlaşmazlıkların Çözümü Mekanizması 43
bb. Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması 43
cc. Hizmet Ticareti Genel Anlaşması 44
dd. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları 44
ee. Ayrımcı Vergilendirme 45
ff. Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması 45
gg. Anti–Damping Anlaşması 45
3. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü 46
4. Milletlerarası Ticaret Odası 48
5. G–8, G–20 ve D–8 50
a. G–8 50
b. G–20 51
c. D–8 52
B. Bölgesel Ekonomik Örgütler 52
1. Avrupa Birliği 53
2. Avrupa Serbest Ticaret Birliği 54
3. Bağımsız Devletler Topluluğu 55
4. Şanghay İşbirliği Örgütü 55
5. İslam İşbirliği Teşkilatı ve İSEDAK 56
6. Trans–Pasifik Ortaklığı 57
7. Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı 58
8. ABD–Meksika–Kanada Anlaşması 59
9. Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği 60
10. Körfez İşbirliği Konseyi 60
11. Akdeniz İçin Birlik 61
12. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü 61
13. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 62
C. Gümrük Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları ve Diğer İkili Anlaşmalar 62
1. Türkiye–AB Gümrük Birliği 63
2. Serbest Ticaret Anlaşmaları 64
3. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları 66
4. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları 67
IV. SERBEST BÖLGELER 67
A. Uluslararası Serbest Bölge Uygulamaları 69
B. Türkiye’de Serbest Bölge Uygulamaları ve Mevzuatı 70
V. TRANSİT TİCARET 72
VI. SINIR TİCARETİ 73
SORULAR 74
Bölüm 2
ULUSLARARASI TİCARETTE TESLİM VE ÖDEME ŞEKİLLERİ
I. ULUSLARARASI TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ 77
A. “E” Terimi 78
1. Exworks – EXW 78
B. “F” Terimi 79
1. Free Carrier – FCA 79
2. Free Alongside Ship – FAS 79
3. Free on Board – FOB 79
C. “C” Terimi 80
1. Cost and Freight – CFR 80
2. Cost Insurance and Freight – CIF 80
3. Carriage Paid To – CPT 80
4. Carriage and Insurance Paid To – CIP 81
D. “D” Terimi 81
1. Delivered at Place Unloaded – DPU 81
2. Delivered at Place – DAP 82
3. Delivered Duty Paid – DDP 82
II. ULUSLARARASI TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ 82
A. Peşin Ödeme 83
B. Akreditifli Ödeme 83
1. Cayılabilir ve Cayılamaz Akreditif 84
2. Teyitli ve Teyitsiz Akreditif 85
3. Rotatif Akreditif 85
4. Kırmızı Şartlı ve Yeşil Şartlı Akreditif 85
5. Karşılıklı Akreditif 86
6. Devredilebilir Akreditif 86
7. Teminat Akreditifi 86
8. Yetki Mektubu 88
9. Vadesiz ve Vadeli Akreditif 88
10. Yurtiçi Akreditif 89
C. Vesaik Mukabili Ödeme 89
D. Mal Mukabili Ödeme 89
E. Kabul Kredili Ödeme 90
1. Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme 91
2. Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme 91
3. Kabul Kredili Akreditifli Ödeme 91
F. Karşılıklı Ticaret 92
1. Takas 92
a. Özel Takas 93
b. Bağlı Muamele 93
2. Kliring 93
3. Karşı Alım 93
4. Dengeleme 94
5. Geri Alım 94
6. Üçlü Ticaret 94
7. Offset Ticaret 94
a. Dolaysız Offset 95
b. Dolaylı Offset 95
G. Konsinye Satış 95
H. Mahsuben Ödeme 96
SORULAR 96
Bölüm 3
ULUSLARARASI BANKACILIK VE KIYI BANKACILIĞI
I. ULUSLARARASI BANKACILIK 99
A. Uluslararası Bankacılığın Tanımı 99
B. Uluslararası Bankacılık İşlemleri 100
1. Yabancılardan Mevduat Kabulü ve Yabancılara Kredi Verme 101
2. Fon Transferi 102
3. Döviz Ticareti ve Dövizle İlgili İşlemler 102
4. Mali Değer İçeren Evrakların Tahsilâtı ve Ödenmesi 102
5. Danışmanlık ve Yönetim Hizmetleri 103
6. Diğer Hizmetler 103
C. Bankacılığın Uluslararasılaşma Stratejileri 104
1. Müşteri Takip Eden Strateji 104
2. Pazar Araştıran Strateji 105
3. Lideri Takip Eden Strateji 105
4. Müşteriye Yol Gösteren Strateji 105
D. Uluslararası Bankacılıkta Örgütlenme Modelleri 105
1. Muhabir Banka Ağı 106
2. Temsilcilik ve İrtibat Büroları 106
3. Acenteler 107
4. Şube 107
5. Yerli Bir Bankaya Ortak Olma 107
6. Banka Satın Alma 107
7. Bağlı veya Yan Kuruluş Şeklinde Banka 108
8. Konsorsiyum Bankaları 108
9. Kıyı Bankacılığı Modeli 108
II. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERLE KURULAN ÇOKULUSLU BANKA VE FİNANS KURULUŞLARI 109
A. Dünya Bankası Gurubu 110
1. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası 111
2. Uluslararası Finans Kurumu 112
3. Uluslararası Kalkınma Birliği 114
4. Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı 114
5. Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi 115
B. Uluslararası Para Fonu 116
1. Yönetim ve Organizasyon Yapısı 116
2. İşlevleri 117
3. Fon Kaynakları 118
4. Kredi Mekanizmaları 119
a. İmtiyazsız Borç Verme Mekanizması 120
b. İmtiyazlı Borç Verme Mekanizması 122
5. Özel Çekme Hakları 122
C. Uluslararası Ödemeler Bankası 124
D. Avrupa Yatırım Bankası 125
E. Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası 127
F. İslam Kalkınma Bankası 128
III. İHRACAT KREDİ KURULUŞLARI VE İŞLEVLERİ 129
A. Finansman İşlevi 131
B. Garantörlük İşlevi 131
IV. ULUSLARARASI DERECELENDİRME KURULUŞLARI 132
A. Derecelendirme Ölçütleri 132
1. Ülke Riski 133
2. Endüstri Riski 133
3. Firma Riski 133
4. Borçlanma Araçları ve Menkul Kıymet Riski 133
B. Üç Büyükler 134
1. Moody’s 134
2. Standard & Poor’s 134
3. Fitch Ratings 135
C. Ülke Kredi Notu, Not Skalası ve Türkiye’nin Kredi Notları 135
V. KIYI BANKACILIĞI 137
A. Genel Olarak Kıyı Bankacılığı ve Uluslararası Uygulaması 137
1. Kayıt Merkezleri 139
2. Fonksiyonel Merkezler 140
B. Türkiye’de Kıyı Bankacılığı Uygulamaları 141
1. Serbest Bölgelerde Bankacılık Faaliyetleri 142
2. Küresel Kıyı Bankacılığı Merkezlerinde Bankacılık Faaliyetleri 143
VI. TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDEKİ YABANCI BANKALAR VE PAZAR PAYLARI 143
A. Yabancı Yatırım Bankaları 145
B. Yabancı Mevduat Bankaları 145
C. Yabancı Katılım Bankaları 145
D. Mevduat Toplama Yetkisine Sahip Yabancı Banka Şubeleri 146
E. Yabancı Banka Temsilcilikleri 146
F. Yabancı Bankaların Pazar Payları 147
SORULAR 148
Bölüm 4
ULUSLARARASI BANKACILIK DÜZENLEMELERİ VE
DIŞ TİCARET MEVZUATI
I. ÜLKEMİZİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI BANKACILIK DÜZENLEMELERİ 151
A. Milletlerarası Ticaret Odası Düzenlemeleri 151
1. Tahsiller İçin Birörnek Kurallar 152
2. Sözleşme Garantileri İçin Birörnek Kurallar 154
3. Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları 155
4. Akreditiflere İlişkin Birörnek Kurallar 157
a. ICC–UCP 600 158
b. E–UCP 600 (Sürüm: 1.1) 159
5. Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamaları 160
6. Uluslararası Teslim Şekilleri 161
7. Akreditiflere İlişkin Bankalararası Rambursmanlar İçin Birörnek Kurallar 161
8. Garantilere İlişkin Birörnek Kurallar 162
B. Kara Para ve Terörün Finansmanı ile İlgili Düzenlemeler 165
1. Viyana Konvansiyonu 166
2. Palermo Konvansiyonu 167
3. Strasbourg Konvansiyonu 168
4. Varşova Sözleşmesi 170
5. Mali Eylem Görev Gücü 171
6. Avrupa Konseyi Direktifleri 173
C. Basel Sermaye Yeterliliği Standartları 176
1. Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi 176
2. Basel–I Standartları 177
3. Basel–II Standartları 179
4. Basel–III Standartları 184
5. Türk Bankacılık Sistemi ve Basel Standartları 187
II. TÜRKİYE’DE DIŞ TİCARET MEVZUATI 187
A. Kambiyo Mevzuatı 188
1. Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu 189
2. TPKK Hakkında 32 Sayılı Karar 190
3. Hazine Müsteşarlığı 2008–32/34 Sayılı Tebliğ 197
4. TCMB I–M Sayılı Genelge 200
B. İhracat Mevzuatı 204
1. İhracat Rejimi Kararı 204
2. İhracatı Teşvik Kararı 206
3. İhracat Yönetmeliği 207
4. Hazine ve Maliye Bakanlığı İhracat Genelgesi 211
C. İthalat Mevzuatı 215
1. İthalat Rejimi Kararı 216
2. İthalat Yönetmeliği 217
3. Hazine ve Maliye Bakanlığı İthalat Genelgesi 218
SORULAR 220
Bölüm 5
DÖVİZ, DÖVİZ KURU VE DÖVİZ PİYASALARI
I. DÖVİZ VE EFEKTİF KAVRAMLARI 223
II. KONVERTİBİLİTE VE KONVERTİBL DÖVİZ CİNSLERİ 223
III. DÖVİZ KURU VE KUR TÜRLERİ 225
A. Döviz Kuru ve Efektif Kuru 226
B. Alış Kuru ve Satış Kuru 226
C. Dolaysız ve Dolaylı Kur 227
D. Spot Kur ve Vadeli Kur 227
E. Nominal ve Reel Kur 227
F. Parite ve Çapraz Kur 228
G. Denge Döviz Kuru 230
H. Efektif Döviz Kuru 230
1. Nominal Efektif Döviz Kuru 231
2. Reel Efektif Döviz Kuru 231
I. TCMB Gösterge Döviz Kuru 232
IV. KUR MARJI VE HESAPLANIŞI 233
V. DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ 234
A. Bağımsız Bir Ulusal Para Biriminin Olmadığı Kur Sistemleri 235
1. Resmi Dolarizasyon 235
2. Parasal Birlik 236
B. Para Kurulu Sistemi 236
C. Diğer Geleneksel Sabit Kur Sistemleri 237
D. Yatay Bantlar İçinde Dalgalanan Sabit Kur 237
E. Yönlendirilmiş Sabit Parite 238
F. Yönlendirilmiş Sabit Aralıklı Kurlar 238
G. Güdümlü Dalgalanma 238
H. Serbest Dalgalanma 239
VI. DÖVİZ POZİSYONU, DÖVİZ KURU RİSKİ VE RİSKTEN KORUNMA 239
A. Döviz Pozisyonu 240
B. Döviz Kuru Riski 241
1. İşlem Riski 241
2. Ekonomik Risk 241
3. Muhasebe Riski 242
C. Riskten Korunma 242
1. İşlem Riskinden Korunma 242
a. İşletme İçi Yöntemler 243
b. İşletme Dışı Yöntemler 243
2. Ekonomik Riskten Korunma 245
3. Muhasebe Riskinden Korunma 246
VII. DÖVİZ PİYASALARI 247
A. Organize Döviz Piyasaları 247
1. TCMB Döviz ve Efektif Piyasaları 247
2. Borsa İstanbul Döviz Vadeli İşlem ve Döviz Opsiyon Ana Pazarları 248
B. Tezgâh Üstü Piyasalar 249
1. Bankalararası Döviz Piyasası 249
2. Efektif Piyasası 251
SORULAR 251
Bölüm 6
ULUSLARARASI TRANSFER VE TANIMLAMA SİSTEMLERİ
I. ULUSLARARASI TRANSFER SİSTEMLERİ 253
A. SWIFT Sistemi 253
B. Uluslararası Nakit Transfer Sistemleri 257
1. Western Union 257
2. Moneygram 258
II. ULUSLARARASI TANIMLAMA SİSTEMLERİ 259
A. İşyeri Tanımlama Kodu (BIC) 260
B. Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) 260
C. Pazar Tanımlama Kodu (MIC) 261
D. Finansal Araçların Sınıflandırılması (CFI) 262
E. Finansal Araçların Kısa Adı (FISN) 262
F. Uluslararası Menkul Kıymet Tanımlama Numarası (ISIN) 263
G. Tüzel Kişi Kimlik Kodu (LEI) 263
SORULAR 264
Bölüm 7
ULUSLARARASI TİCARETE YÖNELİK BANKACILIK FAALİYETLERİ
I. KAMBİYO İŞLEMLERİ 265
A. Spot Döviz Alımı ve Satımı 265
B. Uluslararası Döviz Transferleri 266
C. Dövizli Çek Tahsil ve İştira İşlemleri 267
D. Döviz Tevdiat Hesapları 269
E. Forward Döviz Sözleşmeleri 270
F. Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri 272
G. Döviz Opsiyon Sözleşmeleri 273
H. Döviz Varantları 275
I. Döviz Arbitrajı 276
İ. Swap ve Türleri 276
J. Kaldıraçlı İşlemler 278
1. Forex 279
II. İHRACAT İŞLEMLERİ 281
A. Kredisiz İhracat İşlemleri 281
1. Peşin İhracat Bedelleri ve Alıcı Firma Prefinansmanı 281
2. İhracat Akreditifleri 282
a. Teyitsiz İhracat Akreditifleri 282
b. Teyitli İhracat Akreditifleri 283
3. Vesaik Mukabili İhracat İşlemleri 284
4. Mal Mukabili İhracat İşlemleri 285
5. Kabul Kredili İhracat İşlemleri 286
6. Mahsuben Ödeme İşlemleri 288
B. İhracatın Finansmanı 288
1. Döviz Kredileri 289
2. Prefinansman Kredileri 290
3. İhracat Vesaik Karşılığı Kredi 291
4. Vadeli İhracat Alacaklarının İskontosu 291
5. İhracat Reeskont Kredisi 292
6. Türk Eximbank Sevk Öncesi İhracat Kredisi 293
7. Türk Eximbank Ülke Kredileri 295
8. Türk Eximbank Kaynaklı Diğer İhracat Kredileri ve Ticari Bankaların Rolü 296
9. Forfaiting 297
10. Uluslararası Faktoring 300
III. İTHALAT İŞLEMLERİ 304
A. Kredisiz İthalat İşlemleri 304
1. Vesaik Mukabili İthalat İşlemleri 304
2. Mal Mukabili İthalat İşlemleri 304
3. Kabul Kredili İthalat İşlemleri 305
4. Peşin Ödeme Kapsamındaki İthalat İşlemleri 306
B. İthalatın Nakit Finansmanı 306
1. Tüketim Malları İthalatının Finansmanı 306
a. Post Finansman Kredileri 306
2. Yatırım Malları İthalatının Finansmanı 308
a. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kullandırılan Nakit Döviz Kredileri 309
b. ECA Kredileri 309
c. Yurt Dışı Leasing 310
C. Nakit Dışı İthalat Kredileri 311
1. Akreditif Garantileri 311
2. Kabul ve Aval Kredileri 315
IV. DÖVİZ TEMİNAT MEKTUPLARI 317
A. Ödeme Garantileri 318
B. Sözleşme Garantileri 318
1. Geçici Teminat Mektubu 319
2. Kesin Teminat Mektubu 320
3. Avans Teminat Mektubu 320
4. İhtiyat Kesintisi Garantisi 320
5. Bakım–Onarım Garantisi 320
V. KONTRGARANTİLER 321
VI. ULUSLARARASI TİCARETE YÖNELİK SİGORTA İŞLEMLERİ 323
A. İhracat Kredi Sigortası 324
B. Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilme Sigortası 325
C. Ticari Alacak Sigortası 326
D. Emtia Nakliyat Sigortası 327
E. Kıymet Nakliyat Sigortası 328
F. Depo Sorumluluk Sigortası 328
SORULAR 328
Bölüm 8
ULUSLARARASI PARA VE SERMAYE PİYASALARINDAN
SAĞLANAN FONLAR
I. ULUSLARARASI PARA PİYASALARINDAN SAĞLANAN FONLAR 333
A. Sendikasyon Kredileri 334
B. Seküritizasyon Kredileri 337
II. ULUSLARARASI SERMAYE PİYASALARINDAN SAĞLANAN FONLAR 338
A. Fon Sağlama Teknikleri 338
1. Hisse Senedi İhracı 339
2. Bono ve Tahvil İhracı 340
a. Seküritizasyon 342
aa. Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler 342
bb. İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler 343
cc. Teminatlı Borç Yükümlülükleri 343
dd. Kredi Bağlantılı Yapılandırılmış Finansal Araçlar 344
b. Kredi Türevleri 344
B. İhraç Yöntemleri 345
C. Depo Sertifikaları 347
III. REFERANS ORANLAR 348
SORULAR 349
Sonuç 351
Kaynakça 353
Kavram Dizini 369
Yazarlar Hakkında 381
Mustafa Ufuk ARI 381
Mehmet VURUCU 383 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
