İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 17
LATİN AMERİKA’DA SİYASAL YAPI
LATİN AMERİKA ÜLKELERİNDE BAŞKANLIK SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ 23
Dr. Öğr. Üyesi Kadriye OKUDAN DERNEK, Dr. Öğr. Üyesi Alpay GÜNAL
1. Giriş 23
2. Başkanlık Sistemine Etki Eden Tarihsel, Ekonomik ve Sosyal Yapı 24
3. Başkanlık Sisteminin Kurumsal Yapısı 29
A. Başkanlık Sisteminin Tanımlayıcı Özellikleri 29
B. Başkanlık Sisteminin Latin Amerika Ülkelerinde Uygulanması 30
C. Latin Amerika Ülkelerinde Başkanların Önemli Anayasal Yetkileri 36
4. Sonuç 40
LATİN AMERİKA’DA DEMOKRATİKLEŞME 45
Doç.Dr. Müge AKNUR, Arş.Gör. Fulya AKGÜL DURAKÇAY
1. Giriş 45
2. Demokrasi, Demokratikleşme ve Demokrasinin Yerleşmesi Kavramları 47
3. Latin Amerika Ülkelerinde Demokratikleşme Tarihi 50
4. Günümüzde Latin Amerika’da Demokratikleşme 54
A. Şili 57
B. Arjantin 59
C. Brezilya 61
D. Meksika 62
E. Venezuela 65
5. Latin Amerika Ülkelerinde Demokratikleşmeyi Zorlaştıran Faktörler 66
A. Siyasi Kültür ve Siyasi Gelenek 67
B. Ekonomik Krizler, Yoksulluk ve Gelir Dağılımındaki Eşitsizlik 68
C. Sivil–asker İlişkileri, ABD’nin Etkisi ve Kirli Savaşlar: 69
D. Hükümet etme Krizleri: Ekonomik krizler, Otoriter Yönetimler, ABD Etkisi ve Yolsuzluk 71
6. Sonuç 73
21. YÜZYIL PENCERESİNDEN LATİN AMERİKA’DA ASKERİ KÜLTÜR VE SİVİL–ASKER İLİŞKİLERİ 81
Dr.Öğr. Üyesi Hakkı Göker ÖNEN
1. Giriş 81
2. Teorik Altyapı: Askeri Kültür, Profesyonelleşme ve Asker–Sivil İlişkileri 82
3. Latin Amerika’da Asker Sivil İlişkileri ve Askeri kültür 84
A. Askeri kültürün Kökleri: Tarihsel Arka plan 85
i. Kolonileşme Sonrası Statükoculuk 85
ii. İkinci Dünya Savaşının Etkisi ve Devrimci Subaylar 87
iii. Soğuk Savaş ve Statükoya Dönüş 87
B. Sivil–asker İlişkileri: Güncel Meseleler 88
i. Genel Durum: Teorik Değerlendirme 88
ii. İç Güvenlikte Son Gelişmeler 90
iii. Dış Güvenlik ve Profesyonelleşme 91
iv. Daha Demokratik bir Model? 92
4. Sonuç 94
LATİN AMERİKA'DA FUTBOL – SİYASET İLİŞKİSİ 99
Arş.Gör. Arda DİLMAÇ
1. Giriş 99
2. Futbolun Tarihsel Arka Planı 100
3. Politika Aracı Olarak Futbol 101
4. Latin Amerika’da Futbol 104
5. Ulusal Güç Mücadelesi Aracı Olarak Futbol 105
6. Uluslararası Mücadele Aracı Olarak Futbol 109
7. Siyasete Atılan Futbolcular 112
8. Sonuç 114
ULUSLARARASI AKTÖRLER VE LATİN AMERİKA
NAFTA’DAN DUVARA: SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEMDE ABD–LATİN AMERİKA EKONOMİK İLİŞKİLERİ 121
Dr. Öğr. Üyesi Segâh TEKİN
1. Giriş 121
2. Amerikalar İçin Girişim 122
3. NAFTA 125
4. Alaska’dan Patagonya’ya: Amerikalar Serbest Ticaret Alanı Kurulması Önerisi 127
5. Obama Döneminde ABD’nin Latin Amerika Politikası 130
6. Trump Dönemi ve Koruma Duvarlarının Yükselişi 133
7. Sonuç ve Geleceğe Bakış 135
SOĞUK SAVAŞ SONRASI ABD–LATİN AMERİKA GÜVENLİK İLİŞKİLERİ 143
Arş.Gör. Mustafa ÇAKIR
1. Giriş 143
2. ABD–Latin Amerika Güvenlik İlişkilerinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 146
A. 1823 Monroe Doktrini – İkinci Dünya Savaşı Dönemi 146
B. İkinci Dünya Savaşı – Soğuk Savaş Sonu Dönemi 148
i. Soğuk Savaş Sonrası Dönem 151
ii. 11 Eylül Saldırıları Sonrası Dönem 153
3. Sonuç 155
RUSYA’NIN LATİN AMERİKA POLİTİKALARI 159
Doç.Dr. Buket ÖNAL, Arş.Gör. Dilara MEHMETOĞLU
1. Giriş 159
2. Rusya–Latin Amerika İlişkilerinin Başlangıcı 161
3. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)–Latin Amerika İlişkileri 162
A. Küba ile İlişkiler 165
B. Arjantin ile İlişkiler 167
C. Brezilya ile İlişkiler 167
D. Meksika ile İlişkiler 168
E. Nikaragua ile İlişkiler 169
F. Peru ile İlişkiler 170
G. Şili ile İlişkiler 171
H. Uruguay ile İlişkiler 172
4. Rusya Federasyonu (RF)–Latin Amerika İlişkileri 173
A. Venezuela ile İlişkiler 174
B. Küba ile İlişkiler 176
C. Nikaragua ile İlişkiler 177
D. Bolivya ile İlişkiler 178
E. Brezilya ile İlişkiler 178
F. Meksika ile İlişkiler 180
G. Arjantin ile İlişkiler 181
H. Paraguay ile İlişkiler 181
İ. Peru ile İlişkiler 182
J. Şili ile İlişkiler 183
K. Uruguay ile İlişkiler 183
L. Kolombiya ile İlişkiler 184
5. Askeri İlişkiler 185
6. Sonuç 187
ÇİN: LATİN AMERİKA İÇİN EŞSİZ BİR FIRSAT MI? 193
Dr.Öğr.Üyesi Ramazan İZOL
1. Giriş 193
2. Tarihsel Perspektiften Latin Amerika Gerçeği 195
3. Çin Dış Politikasında Yeni Bir İşbirliği Alanı Olarak Latin Amerika 198
4. Çin – Latin Amerika Yakınlaşmasını Bekleyen Fırsatlar ve Riskler 203
5. Sonuç 206
LATİN AMERİKA’NIN EKONOMİK YAPISI
LATİN AMERİKA’DA GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EKONOMİ POLİTİKALARI 213
Dr.Öğr.Gör. A. Beyhan AKAY
1. Giriş 213
2. İhracata Dayalı Büyüme Dönemi 213
3. İthal İkameci Sanayileşme Dönemi 215
4. Neoliberal Ekonomi Politikaları ve Washington Konsensüsü 219
5. Artan Dış Borçlar ve Borç Krizleri 221
6. Latin Amerika’da Neoliberalizm Sonrası Dönem 223
7. Sonuç 223
LATİN AMERİKA’DA BÖLGESEL BÜTÜNLEŞME HAREKETLERİ 227
Arş.Gör. Tuğcan DURMUŞLAR, Doç.Dr. İbrahim Alper ARISOY
1. Giriş 227
2. Latin Amerika ve Bölgesel Bütünleşme 228
3. Amerikan Devletleri Örgütü (Organization of American States – OAS) 230
4. And Ülkeleri Topluluğu (Comunidad Andina – CAN / Andean Community) 231
5. Karayip Topluluğu (Caribbean Community – CARICOM) 232
6. Latin Amerika Ekonomik Sistemi (Sistema Económico Latinoamericano – SELA/ Latin American Economic System) 233
7. Latin Amerika Bütünleşme Topluluğu (Asociación Latinoamericana de Integración – ALADI / Latin American Integration Association – LAIA) 234
8. Doğu Karayip Devletleri Örgütü (Organization of Eastern Caribbean States – OECS) 236
9. Güney Amerika Ortak Pazarı (El Mercado Común del Sur – MERCOSUR / Southern Cone Common Market) 237
10. Orta Amerika Bütünleşme Sistemi (Sistema de la Integración Centroamericana – SICA / Central American Integration System) 238
11. Karayip Devletleri Birliği (Association of Caribbean States – ACS / Asociación de Estados del Caribe – AEC) 240
12. Amerikalar Serbest Ticaret Bölgesi (Free Trade Area of the Americas – FTAA / Comercio de las Américas – ALCA) 240
13. Latin Amerika ve Karayipler İçin Bolivarcı Alternatif ve Halkların Ticaret Antlaşması (Alianza Bolivariana para los Pueblos de Nuestra América – Tratado de Comercio de los Pueblos – ALBA – TCP / Bolivarian Alternative for the People of Our America – People’s Trade Treaty) 242
14. Güney Amerika Uluslar Birliği (Unión de Naciones Suramericanas Nations – UNASUR / Union of South American Nations) 243
15. Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (Comunidad de Estados Latinoamericanos y Caribeños – CELAC / Community of Latin American and Caribbean States) 245
16. Pasifik İttifakı (Pacific Alliance – PA / Alianza del Pacífico) 246
17. Sonuç 247
LATİN AMERİKA’NIN SEÇİLMİŞ ÜLKELERİNDE GELİR DAĞILIMI 255
Dr.Öğr.Üyesi Mehmet ZANBAK
1. Giriş 255
2. Gelir Dağılımı ve Ölçütleri 256
A. Gelir Dağılımı Kavramı ve Kapsamı 256
B. Gelir Dağılımı Ölçütleri 258
i. Lorenz Eğrisi 258
ii. Gini Katsayısı 259
iii. Yüzde Paylar Analizi 260
3. Demografik ve Makroekonomik Görünüm 261
4. Latin Amerika’nın Seçilmiş Ülkelerinde Gelir Dağılımı 262
A. Gini Katsayısına Göre Gelir Dağılımı 263
B. Yüzde Paylar Analizine Göre Gelir Dağılımı 266
5. Sonuç 267
LATİN AMERİKA’DA
MEYDAN OKUMALAR VE FIRSATLAR
LATİN AMERİKA’DA ZORUNLU GÖÇ 273
Dr. Öğr. Üyesi Sanem ÖZER
1. Giriş 273
2. Latin Amerika’da Şiddet ve Zorunlu Göç İlişkisi 275
3. Bölgelere Göre Latin Amerika’da Zorunlu Göç 278
A. Güney Amerika ve Yerinden Edilme 279
B. Orta Amerika ve Yerinden Edilme 282
4. ABD Göç Politikası ve Bölgeye Etkileri 284
5. Sonuç 287
LATİN AMERİKA’DA GIDA GÜVENLİĞİ 293
Prof. Dr. B.Esra ÇAYHAN
1. Giriş 293
2. Küresel Gıda Güvenliği Endeksi Kapsamında Latin Amerika Ülkelerinin Değerlendirilmesi 295
3. Brezilya ve Arjantin: GDO’lu Ürün Tarımının Latin Amerika’daki Öncüleri 299
4. Sonuç 302
LATİN AMERİKA’DA EKOLOJİK SORUNLAR VE ÇEVRE HAREKETLERİ 307
Dr.Öğr.Üyesi Senem ATVUR
1. Giriş 307
2. Latin Amerika’da Ekolojik Sorunlar 307
A. Ormansızlaşma 308
B. Su Kaynaklarının Bozulması 310
C. Biyolojik Çeşitliliğin Azalması 312
D. İklim Değişikliği 313
3. Latin Amerika’da Ekolojik Hareketler 315
A. Ormanları Koruma Mücadelesi 316
B. Endüstriyel Tarım Karşıtı Hareketler 317
C. Su Mücadeleleri 319
D. Maden Karşıtı Direnişler 320
4. Ekolojik Politikalar ve Yasal Düzenlemeler 323
5. Sonuç 325
UZAYI DÜŞLEYENLER: LATİN AMERİKA’DA UZAY FAALİYETLERİ 331
Dr. Öğr. Üyesi Itır TOKSÖZ
1. Giriş 331
2. Latin Amerika ve Uzay Aktörleri 332
3. Brezilya 337
4. Sonuç 342
LATİN AMERİKA’DA
TOPLUMSAL DİNAMİKLER
KAPİTALİZME BUĞZ ETMEK: LATİN AMERİKA’DA KURTULUŞ TEOLOJİSİ 351
Barış AYDIN
1. Giriş 351
2. Latin Amerika’nın Kesik Damarları’nın Tarihsel Serencamı 352
3. İspanyol Katolik Kilisesi’nin Kurulu Düzene Katkıları 356
4. Teorik ve Pratik İçeriğiyle Kurtuluş teolojisi 359
5. Kurtuluş teolojisi: Tepkiler, Pratikler, Yollar, Esinler ve Ufuklar 365
6. Sonuç 370
LATİN AMERİKA’DA KADININ SİYASAL VE TOPLUMSAL HAYATTAKİ ROLÜ 375
Dr. A. Gün GÜNEŞ GÜLAL
1. Giriş 375
2. Kadınlık – Erkeklik Mitleri ve Kadınların Mücadelesi 376
3. Kadınların Siyasal Kazanımları 378
A. Kota Uygulaması 380
B. Kadına Yönelik Şiddet ve Kürtaj Hakkı 382
C. Kadınların Ekonomik Kazanımları 384
D. LGBT’lerin Durumu 386
4. Sonuç 387
FARKLI DÜNYALARIN İNŞASI: ZAPATİSTA OTONOMİ HAREKETİ 391
Mümtaz Murat KÖK
1. Giriş 391
2. Zapatista Otonomi Hareketi ve Siyaset 395
3. Zapatista Otonomi Hareketi ve Ekonomi 404
4. Zapatista Otonomi Hareketi ve Kültür 410
5. Sonuç Yerine 413
‘İYİ’ VE ‘KÖTÜ’NÜN AKTARIMINDA SİNEMA: HOLLYWOOD’DA LATİN VE MEKSİKALI İMGESİ 419
Dr. Öğr. Üyesi Fatih Fuat TUNCER
1. Giriş 419
2. İmgeler, Öteki ve Sinema 420
3. Hollywood’dan Dünyaya Yansıyan Latin İmgesi 423
4. Gringolar ve Zihnimizdeki Meksika Sınırı: Babel ve Traffic’i Anlayabilmek 424
5. Sonuç 428
LATİN AMERİKA’DA YÜKSEKÖĞRETİM 431
Diego RODRÍGUEZ, Emine Nur SEZEK
1. Giriş 431
2. Arjantin 432
3. Kolombiya 433
4. Meksika 433
5. Şili 434
6. Ülkelerin Karşılaştırılması 435
7. Sonuç 436
ÜLKE İNCELEMELERİ
MEKSİKA 441
Güneş ERSOY, Laura A. CANTU GARZA
1. Giriş 441
2. Meksika Tarihi 442
3. Ekonomik Dönüşüm ve Liberalleşme Süreci 446
4. Meksika’nın Amerika Kıtasındaki Rolü 447
A. NAFTA’nın Meksika’ya ve Kuzey Amerika ile İlişkilere Etkisi 447
B. Diğer Latin Amerika Ülkeleri ile Ekonomik İlişkiler 449
5. Güncel Konular 450
A. Yasa Dışı Göç Sorunu 450
B. Uyuşturucu Savaşı 452
C. 2018 Seçimleri ve Solun Yükselişi 454
6. Sonuç Yerine 457
KÜBA 463
Emrah KAYA
1. Giriş 463
2. Genel Bilgiler ve Küba Tarihi 464
A. Genel Bilgiler 464
B. Küba Tarihi 465
C. Devrimin Kazanımları 471
D. Fidel’den Raul’e ve Yeni Yönetim 473
3. Küba Devrimi’nin Latin Amerika’daki Etkisi 476
4. Küba Dış Politikası 479
5. Venezuela ile İlişkiler 482
6. ABD ile İlişkiler 484
A. Obama Döneminde Atılan Adımlar 487
B. Trump Dönemi 488
7. Günümüzdeki Sorunlar 490
8. Sonuç 492
KOLOMBİYA 501
Arş. Gör. Aybüke İNAN ŞİMŞEK
1. Giriş 501
2. Bağımsızlık Sonrası ve 1940’lı Yıllar Arası Dönemde Yaşanan Siyasi Gelişmeler 502
3. La Violencia ve İsyancı Grupların Doğuşu 506
4. FARC’ın Ortaya Çıkışı 507
5. 1980–2000 Yılları Arasında Yaşanan Siyasi ve Ekonomik Gelişmeler 509
6. 2000 ve Sonrasında Yaşanan Gelişmeler 511
7. FARC ve Kolombiya Hükümeti Arasında Barış Süreci 513
8. Sonuç 515
VENEZUELA 521
Canan KIŞLALIOĞLU
1. Giriş 521
2. Kıtanın Tarihinden Bakarak: Venezuela 521
3. Venezuela Demokrasi Tarihi 524
4. Chavez ve Kıtada Değişim Süreci 526
5. 21. Yüzyıl Sosyalizmi 530
6. Chavez’in Ardından 532
7. Sonuç 535
BOLİVYA 539
Dr.Öğr. Üyesi Ceren UYSAL OĞUZ
1. Giriş 539
2. Kolomb Öncesi Uygarlıklardan Bağımsızlığa Bolivya Tarihi 539
3. Kaybedilen Savaşlar, Değişen Sınırlar 541
4. Devrimden Darbeye 542
5. Demokrasiye Geçiş 544
6. Neoliberalizme Tepkiler ve ‘Sosyalizme Doğru Hareket’ 546
7. Evo Morales Dönemi 547
8. 2009 Anayasası 548
9. Sonuç 549
ŞİLİ 553
Arş.Gör. Taylan SEYİRCİ
1. Giriş 553
2. Şili’de Devletin Yapısı 554
3. Siyasi Tarih 555
4. Askeri Hükümet Dönemi 559
5. Demokrasiye Geçiş 560
6. Sonuç 564
ARJANTİN 567
Arş.Gör. Dr. Bilge HAMARAT
1. Giriş 567
2. Arjantin Hakkında Genel Bilgi 567
3. Peronist İdeoloji ve Darbeler 568
4. Sonuç Olarak 577
BREZİLYA 581
Arş.Gör. Yusuf Kenan POLAT
1. Giriş 581
2. Sosyo–Ekonomik Koşullar 582
3. Sömürgeden Bağımsızlığa Siyasi Tarih 583
4. Vargas Dönemi ve ‘Yeni Devlet’ 586
5. Askeri Yönetim 587
6. Sivil Yönetime Geçiş 588
7. Collor de Mello ve Brezilya’da Özelleştirmeler Dönemi 589
8. Fernando Cardoso Dönemi: Real Planı ve Ekonomik Reformlar 590
9. Lula da Silva Dönemi: Brezilya İçin Yeni Bir Sayfa 592
10. Dilma Rousseff Dönemi: Rüyanın Sonu 597
11. Jair Bolsonaro Dönemi: Öngörülemezliğin Yeniden Tesisi 599
12. Sonuç 601
Kavram Dizini 605 |