İÇİNDEKİLER
 İçindekiler 
Yirminci Basıya Önsöz  7 
Kısaltmalar  17 
§ 1. GİRİŞ  19 
I. KAVRAM  22 
A. Terim Meselesi  22 
B. Tanım  23 
II. VATANDAŞLIĞIN HUKUKÎ NİTELİĞİ  25 
III. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN KAYNAKLARI  29 
A. Milletlerarası Kaynaklar  29 
B. Millî Kaynaklar  30 
C. Doktrin  31 
IV. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN KAMU HUKUKU KARAKTERİ  31 
V. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ  31 
A. Anayasa ve Türk Vatandaşlık Hukuku  31 
1. Anayasal Vatandaşlık Kavramı  32 
2. Anayasada Yer Alan Düzenlemenin Değerlendirilmesi  37 
B. İdare Hukuku ile İlişkisi  39 
C. Devletler Hukuku ile İlişkisi  39 
D. Ceza Hukuku ile İlişkisi  40 
E. Yabancılar Hukuku ile İlişkisi  40 
F. Kanunlar İhtilâfı Hukuku ile İlişkisi  40 
G. Milletlerarası Usûl Hukuku ile İlişkisi  40 
VI. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ  41 
A. Herkesin Bir Vatandaşlığı Olmalıdır  42 
B. Herkesin Yalnız Bir Vatandaşlığı Olmalıdır  43 
C. Kişi Vatandaşlığını Değiştirmede Serbest Olmalıdır  44 
VII. VATANDAŞLIĞIN TÜRLERİ  45 
A. Doğumla Kazanılan (Asli) Vatandaşlık  45 
1. Soy Bağı Esası (Jure Sanguinis)  46 
2. Doğum Yeri Esası (Jure Soli)  46 
3. Karma Esas  46 
B. Sonradan Kazanılan (Müktesep) Vatandaşlık  47 
§ 2. TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ  47 
I. 8 NİSAN 1284 (23 OCAK 1869) TARİHLİ TÂBİİYET–İ OSMANİYE’YE DAİR NİZAMNAME  47 
II. 1312 SAYILI KANUN  48 
III. 403 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU  49 
IV. 5901 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU  49 
Birinci Bölüm 
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI 
§ 3. TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI  51 
I. SOY BAĞI ESASINA GÖRE TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI  52 
A. Evlilik Birliği İçinde Doğan Çocuklar  53 
B. Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuklar  55 
1. Ana Türk Vatandaşı, Baba Yabancı  55 
2. Baba Türk Vatandaşı, Ana Yabancı  56 
a. Soy Bağının Kurulması  58 
aa. Evlenme ile Soy Bağının Kurulması  59 
bb. Soy Bağının İdarî Yoldan Düzeltilmesi  59 
b. Tanıma  60 
c. Babalığın Hükümle Tahakkuk Etmesi  61 
d. Soy Bağının Kuruluşunun Türk Vatandaşlığına Etkisi  61 
C. Yurtdışında Doğan Çocukların Durumu  62 
D. Saklı Nüfus  64 
II. DOĞUM YERİ ESASINA (TOPRAK ESASI) GÖRE TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI  65 
A. Türkiye’de Doğan Çocuklar  66 
1. Doğumun Türkiye’de Gerçekleşmiş Olması  66 
2. Soy Bağı Esasına Göre Ana ve/veya Babadan Vatandaşlık Kazanılamamış Olması  67 
3. Yabancı Ülke Vatandaşlığının Doğum Anında Kazanılamamış Olması  67 
B. Türkiye’de Bulunmuş Çocuklar  68 
C. Başvuru Usûlü  69 
§ 4. TÜRK VATANDAŞLIĞININ SONRADAN KAZANILMASI  69 
I. YETKİLİ MAKAM KARARI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI  70 
A. Kavramsal Çerçeve  70 
B. Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kazanılma Hâlleri  71 
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma (Âdi Telsik)  74 
a. Ehliyet Şartı  75 
b. İkamet Şartı  76 
c. Yerleşme Niyeti  80 
ç. Sağlıklı Olmak  81 
d. İyi Ahlâk Sahibi Olmak  82 
e. Türkçe Konuşabilmek  83 
f. Geçimini Temin Edebilecek Gelir veya Meslek Sahibi Olmak  83 
g. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Hâli Bulunmamak  84 
2. İstisnaî Yolla Vatandaşlığa Alınma  86 
3. Yeniden Vatandaşlığa Alınma  93 
a. İkamet Şartsız Yeniden Vatandaşlığa Alınma  94 
aa. Çıkma İzni Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığını Kaybedenler  95 
bb. Ana veya Babalarına Bağlı Olarak Türk Vatandaşlığını Kaybedenler  95 
cc. Mülga Kanunlara Göre Türk Vatandaşlığını Kaybedenler  96 
b. İkamet Şartlı Yeniden Vatandaşlığa Alınma  97 
4. Evlenme Yolu ile Vatandaşlığın Kazanılması  98 
a. Evlenmenin Vatandaşlığa Etkisi  98 
aa. Evlenme Ehliyeti ve Maddî Şartları  101 
bb. Evlenmenin Şeklî Şartları  104 
b. Evlenme ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması Hâlleri  104 
c. Özel Durumlar  110 
aa. Türk Vatandaşı Eşin Ölümü  110 
bb. Evlenmenin Geçerliliği  111 
5. Evlat Edinilme Yolu ile Vatandaşlığın Kazanılması  112 
a. Evlat Edinilmenin Vatandaşlığa Etkisi  112 
aa. Maddî Şartlar  113 
bb. Şeklî Şartlar  114 
b. Evlat Edinilme Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması  115 
aa. Evlatlığın Küçük Olması  116 
bb. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Hâlin Bulunmaması  117 
c. Evlat Edinmede Türk Vatandaşlığının Kazanılma Anının Tespiti  117 
d. Özel Durumlar  118 
C. Vatandaşlığa Alınmada Usûl  119 
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma ve Evlenme Yolu ile Vatandaşlığa Alınma Usûlü  120 
2. Diğer Hâllerde Kabul Edilen Usûl  122 
D. Karar Vermeye Yetkili Makamlar  123 
E. Vatandaşlığa Alınmanın Sonuçları  124 
1. İlgili Hakkında  124 
2. Eşe Olan Etkisi  124 
3. Çocuklara Olan Etkisi  125 
a. Küçük Çocuklar  125 
b. Ergin Çocuklar  127 
4. Türk Vatandaşlığını Sonradan Kazanan Kişilerin Ad ve Soyadı Meselesi  128 
II. KKTC VATANDAŞLARININ TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANMASI  129 
III. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI  130 
İkinci Bölüm 
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI 
§ 5. KİŞİNİN İRADESİNE BAĞLI KAYIP HÂLLERİ  133 
I. VATANDAŞLIKTAN ÇIKMA  133 
A. Çıkmanın Şartları  133 
1. Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak  134 
2. Herhangi Bir Nedenle Yabancı Devlet Vatandaşlığını Kazanmış Olmak veya Kazanacağına Dair İnandırıcı Emareler Bulunmak  135 
3. Herhangi Bir Suç veya Askerlik Hizmeti Nedeniyle Aranan Kişilerden Olmamak  136 
4. Hakkında Herhangi Bir Malî ve Cezaî Tahdit Bulunmamak  137 
B. Çıkma ve İzin Belgesi  137 
1. İzin Belgesi  138 
2. Çıkma Belgesi  139 
C. Vatandaşlıktan Çıkmada Usûl  139 
D. Vatandaşlıktan Çıkmanın Sonuçları  139 
1. İlgili Hakkındaki Sonuçları  139 
2. Eşe Olan Etkisi  144 
3. Çocuklara Olan Etkisi  144 
II. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI  146 
§ 6. KİŞİNİN İRADESİ DIŞINDA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI HÂLLERİ  147 
I. VATANDAŞLIĞA ALINMA KARARININ İPTALİ  148 
A. İptalin Kararının Şartları  150 
1. İlgilinin Yalan Beyanda Bulunması veya Önemli Hususları Gizlemesi  150 
2. Aldatma Kastının Bulunması  151 
3. İptal Kararının Verileceği Süre  153 
B. İptal Kararının Hüküm ve Sonuçları  154 
1. İlgili Hakkında  154 
a. Basit (Şartsız) İptal Kararı  155 
b. Kapsamlı (Şartlı) İptal Kararı  157 
2. Eş ve Çocuklara Etkisi  158 
II. VATANA BAĞLILIKLA BAĞDAŞMAYAN EYLEMLER  159 
A. Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan Eylem Kavramı  159 
B. Kaybettirme  162 
1. Kaybettirme Hâlleri  162 
2. Değerlendirme  166 
3. Kaybettirmede Usûl  169 
4. Kaybettirmenin Sonuçları  171 
a. Şahsî Sonuçlar  171 
b. Malî Sonuçlar  171 
c. Ülkeye Gelebilme  172 
d. Yeniden Vatandaşlığa Alınma  172 
Üçüncü Bölüm 
SEÇME HAKKININ VATANDAŞLIĞA ETKİSİ 
§ 7. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI  174 
I. SEÇME HAKKINDAN YARARLANACAK KİŞİ GRUPLARI  175 
II. SEÇME HAKKINDAN YARARLANMANIN ŞARTLARI  175 
A. Ergin Olmak  175 
B. Süre  176 
III. SEÇME HAKKININ KULLANILMASINDA USÛL  176 
IV. SEÇME HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI  176 
A. İlgili Hakkında  176 
B. Seçme Hakkının Kullanılmasının Eş ve Çocuklara Etkisi  177 
1. Eşe Olan Etkisi  177 
2. Çocuklara Olan Etkisi  177 
a. Küçük Çocuklar  177 
b. Ergin Çocuklar  178 
§ 8. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI  178 
I. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN AYRILMA HAKKINA SAHİP KİŞİ GRUPLARI  179 
II. SEÇME HAKKINDAN YARARLANMANIN ŞARTLARI  180 
A. Ergin Olmak  181 
B. Vatansız Kalmamak  181 
C. Süre  181 
III. SEÇME HAKKININ KULLANILMASINDA USÛL  182 
IV. SEÇME HAKKI İLE VATANDAŞLIKTAN AYRILMANIN SONUÇLARI  182 
A. Kişi Bakımından  182 
B. Eş ve Çocuklara Olan Etkisi  182 
Dördüncü Bölüm 
VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI VE VATANDAŞLIĞIN İSPATI 
§ 9. VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI  186 
I. OLUMLU VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI  187 
A. Kavram  187 
B. Olumlu Vatandaşlık İhtilâflarının Çözüm Yolları  188 
1. Vatandaşlıklardan Birisinin Hâkimin (For) Vatandaşlığı Olması  188 
2. Kişinin Vatandaşlıklarının Hâkimin (For) Vatandaşlığı Olmaması  189 
a. Kişinin Tercih Ettiği Vatandaşlığın Dikkate Alınması  189 
b. Kişinin Gerçek Vatandaşlığının Dikkate Alınması  190 
II. OLUMSUZ VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI  191 
A. Kavram  191 
B. Olumsuz Vatandaşlık İhtilâflarının Çözüm Yolları  192 
§ 10. VATANDAŞLIĞIN İSPATI VE YARGI YOLU  193 
I. VATANDAŞLIĞIN İSPATI  193 
A. Vatandaşlığın İspat Usûlü  194 
1. Doğrudan İspat  194 
2. Dolaylı İspat  195 
B. İspat Yükü  195 
II. TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSPATI  197 
A. Vatandaşlık Karineleri  197 
1. Türkiye Cumhuriyeti Nüfus Sicili Kayıtları ve Kimlik Kartı  198 
2. Pasaport ve Pasaport Yerine Geçen Belgeler  199 
a. Pasaport  199 
b. Pasaport Yerine Geçen Belgeler  200 
B. Yurt Dışında Gerçekleşen Doğumlara Dayalı Kazanılan Vatandaşlığın İspatı  200 
III. YARGI YOLU  202 
A. İdarî Yargı  204 
B. Diğer Yargı Organları  207 
C. Maddî Hataların Düzeltilmesi  207 
D. Vatandaşlık Kararının Geri Alınması  208 
Beşinci Bölüm 
TVK DIŞINDA VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI VE KAYBI 
§ 11. İSKÂN KANUNUNA GÖRE VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI: GÖÇ (MUHACERET)  211 
§ 12. ANTLAŞMALAR YOLU İLE VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI  215 
I. ARAZİ TERK VE İLHAKI  215 
A. Vatandaşlık Değişimi Hususunda Kabul Edilen Esaslar  216 
1. İkametgâh Esası  216 
2. Doğum Yeri Esası  216 
3. İkametgâh ve Doğum Yeri Esası  216 
4. İkametgâh veya Doğum Yeri Esası  217 
B. Seçme (Option) Hakkı  217 
C. Türk Hukukunda Terk ve İlhakın Vatandaşlığa Etkisi  218 
II. AHÂLİ MÜBADELESİ  218 
Altıncı Bölüm 
TÜZEL KİŞİLERİN VE ŞEYLERİN TÂBİİYETİ 
§ 13. TÜZEL KİŞİLERİN TÂBİİYETİ  221 
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE  221 
II. TİCARET ŞİRKETLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ  223 
A. Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespitinde Kabul Edilen Sistemler  223 
1. Kurucuların Vatandaşlığını Nazara Alan Sistem  223 
2. Sermayenin Bulunduğu Yer Sistemi  223 
3. Kuruluş Yeri Sistemi  224 
4. Merkez Yeri Sistemi  224 
5. Kontrol Sistemi  225 
C. Türk Hukukunda Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti  226 
1. Sermaye Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespiti  226 
2. Şahıs Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespiti  227 
III. DERNEKLERİN TÂBİİYETİ  227 
§ 14. GEMİLERİN VE HAVA GEMİLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ  228 
I. GEMİLERİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ  228 
A. Genel Olarak  228 
B. Bayrak Çekme Hakkının Kazanılması  229 
1. Gerçek Kişilerin Malı Olan Gemiler  229 
2. Tüzel Kişilerin Malı Olan Gemiler  230 
II. HAVA GEMİLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ  231 
Çoktan Seçmeli Sorular  233 
Kaynakça  245  |