İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Yirminci Basıya Önsöz 7
Kısaltmalar 17
§ 1. GİRİŞ 19
I. KAVRAM 22
A. Terim Meselesi 22
B. Tanım 23
II. VATANDAŞLIĞIN HUKUKÎ NİTELİĞİ 25
III. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN KAYNAKLARI 29
A. Milletlerarası Kaynaklar 29
B. Millî Kaynaklar 30
C. Doktrin 31
IV. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN KAMU HUKUKU KARAKTERİ 31
V. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ 31
A. Anayasa ve Türk Vatandaşlık Hukuku 31
1. Anayasal Vatandaşlık Kavramı 32
2. Anayasada Yer Alan Düzenlemenin Değerlendirilmesi 37
B. İdare Hukuku ile İlişkisi 39
C. Devletler Hukuku ile İlişkisi 39
D. Ceza Hukuku ile İlişkisi 40
E. Yabancılar Hukuku ile İlişkisi 40
F. Kanunlar İhtilâfı Hukuku ile İlişkisi 40
G. Milletlerarası Usûl Hukuku ile İlişkisi 40
VI. VATANDAŞLIK HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ 41
A. Herkesin Bir Vatandaşlığı Olmalıdır 42
B. Herkesin Yalnız Bir Vatandaşlığı Olmalıdır 43
C. Kişi Vatandaşlığını Değiştirmede Serbest Olmalıdır 44
VII. VATANDAŞLIĞIN TÜRLERİ 45
A. Doğumla Kazanılan (Asli) Vatandaşlık 45
1. Soy Bağı Esası (Jure Sanguinis) 46
2. Doğum Yeri Esası (Jure Soli) 46
3. Karma Esas 46
B. Sonradan Kazanılan (Müktesep) Vatandaşlık 47
§ 2. TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ 47
I. 8 NİSAN 1284 (23 OCAK 1869) TARİHLİ TÂBİİYET–İ OSMANİYE’YE DAİR NİZAMNAME 47
II. 1312 SAYILI KANUN 48
III. 403 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU 49
IV. 5901 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU 49
Birinci Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI
§ 3. TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI 51
I. SOY BAĞI ESASINA GÖRE TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI 52
A. Evlilik Birliği İçinde Doğan Çocuklar 53
B. Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuklar 55
1. Ana Türk Vatandaşı, Baba Yabancı 55
2. Baba Türk Vatandaşı, Ana Yabancı 56
a. Soy Bağının Kurulması 58
aa. Evlenme ile Soy Bağının Kurulması 59
bb. Soy Bağının İdarî Yoldan Düzeltilmesi 59
b. Tanıma 60
c. Babalığın Hükümle Tahakkuk Etmesi 61
d. Soy Bağının Kuruluşunun Türk Vatandaşlığına Etkisi 61
C. Yurtdışında Doğan Çocukların Durumu 62
D. Saklı Nüfus 64
II. DOĞUM YERİ ESASINA (TOPRAK ESASI) GÖRE TÜRK VATANDAŞLIĞININ ASLEN KAZANILMASI 65
A. Türkiye’de Doğan Çocuklar 66
1. Doğumun Türkiye’de Gerçekleşmiş Olması 66
2. Soy Bağı Esasına Göre Ana ve/veya Babadan Vatandaşlık Kazanılamamış Olması 67
3. Yabancı Ülke Vatandaşlığının Doğum Anında Kazanılamamış Olması 67
B. Türkiye’de Bulunmuş Çocuklar 68
C. Başvuru Usûlü 69
§ 4. TÜRK VATANDAŞLIĞININ SONRADAN KAZANILMASI 69
I. YETKİLİ MAKAM KARARI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI 70
A. Kavramsal Çerçeve 70
B. Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kazanılma Hâlleri 71
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma (Âdi Telsik) 74
a. Ehliyet Şartı 75
b. İkamet Şartı 76
c. Yerleşme Niyeti 80
ç. Sağlıklı Olmak 81
d. İyi Ahlâk Sahibi Olmak 82
e. Türkçe Konuşabilmek 83
f. Geçimini Temin Edebilecek Gelir veya Meslek Sahibi Olmak 83
g. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Hâli Bulunmamak 84
2. İstisnaî Yolla Vatandaşlığa Alınma 86
3. Yeniden Vatandaşlığa Alınma 93
a. İkamet Şartsız Yeniden Vatandaşlığa Alınma 94
aa. Çıkma İzni Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığını Kaybedenler 95
bb. Ana veya Babalarına Bağlı Olarak Türk Vatandaşlığını Kaybedenler 95
cc. Mülga Kanunlara Göre Türk Vatandaşlığını Kaybedenler 96
b. İkamet Şartlı Yeniden Vatandaşlığa Alınma 97
4. Evlenme Yolu ile Vatandaşlığın Kazanılması 98
a. Evlenmenin Vatandaşlığa Etkisi 98
aa. Evlenme Ehliyeti ve Maddî Şartları 101
bb. Evlenmenin Şeklî Şartları 104
b. Evlenme ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması Hâlleri 104
c. Özel Durumlar 110
aa. Türk Vatandaşı Eşin Ölümü 110
bb. Evlenmenin Geçerliliği 111
5. Evlat Edinilme Yolu ile Vatandaşlığın Kazanılması 112
a. Evlat Edinilmenin Vatandaşlığa Etkisi 112
aa. Maddî Şartlar 113
bb. Şeklî Şartlar 114
b. Evlat Edinilme Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması 115
aa. Evlatlığın Küçük Olması 116
bb. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Hâlin Bulunmaması 117
c. Evlat Edinmede Türk Vatandaşlığının Kazanılma Anının Tespiti 117
d. Özel Durumlar 118
C. Vatandaşlığa Alınmada Usûl 119
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma ve Evlenme Yolu ile Vatandaşlığa Alınma Usûlü 120
2. Diğer Hâllerde Kabul Edilen Usûl 122
D. Karar Vermeye Yetkili Makamlar 123
E. Vatandaşlığa Alınmanın Sonuçları 124
1. İlgili Hakkında 124
2. Eşe Olan Etkisi 124
3. Çocuklara Olan Etkisi 125
a. Küçük Çocuklar 125
b. Ergin Çocuklar 127
4. Türk Vatandaşlığını Sonradan Kazanan Kişilerin Ad ve Soyadı Meselesi 128
II. KKTC VATANDAŞLARININ TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANMASI 129
III. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI 130
İkinci Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI
§ 5. KİŞİNİN İRADESİNE BAĞLI KAYIP HÂLLERİ 133
I. VATANDAŞLIKTAN ÇIKMA 133
A. Çıkmanın Şartları 133
1. Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak 134
2. Herhangi Bir Nedenle Yabancı Devlet Vatandaşlığını Kazanmış Olmak veya Kazanacağına Dair İnandırıcı Emareler Bulunmak 135
3. Herhangi Bir Suç veya Askerlik Hizmeti Nedeniyle Aranan Kişilerden Olmamak 136
4. Hakkında Herhangi Bir Malî ve Cezaî Tahdit Bulunmamak 137
B. Çıkma ve İzin Belgesi 137
1. İzin Belgesi 138
2. Çıkma Belgesi 139
C. Vatandaşlıktan Çıkmada Usûl 139
D. Vatandaşlıktan Çıkmanın Sonuçları 139
1. İlgili Hakkındaki Sonuçları 139
2. Eşe Olan Etkisi 144
3. Çocuklara Olan Etkisi 144
II. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI 146
§ 6. KİŞİNİN İRADESİ DIŞINDA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI HÂLLERİ 147
I. VATANDAŞLIĞA ALINMA KARARININ İPTALİ 148
A. İptalin Kararının Şartları 150
1. İlgilinin Yalan Beyanda Bulunması veya Önemli Hususları Gizlemesi 150
2. Aldatma Kastının Bulunması 151
3. İptal Kararının Verileceği Süre 153
B. İptal Kararının Hüküm ve Sonuçları 154
1. İlgili Hakkında 154
a. Basit (Şartsız) İptal Kararı 155
b. Kapsamlı (Şartlı) İptal Kararı 157
2. Eş ve Çocuklara Etkisi 158
II. VATANA BAĞLILIKLA BAĞDAŞMAYAN EYLEMLER 159
A. Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan Eylem Kavramı 159
B. Kaybettirme 162
1. Kaybettirme Hâlleri 162
2. Değerlendirme 166
3. Kaybettirmede Usûl 169
4. Kaybettirmenin Sonuçları 171
a. Şahsî Sonuçlar 171
b. Malî Sonuçlar 171
c. Ülkeye Gelebilme 172
d. Yeniden Vatandaşlığa Alınma 172
Üçüncü Bölüm
SEÇME HAKKININ VATANDAŞLIĞA ETKİSİ
§ 7. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI 174
I. SEÇME HAKKINDAN YARARLANACAK KİŞİ GRUPLARI 175
II. SEÇME HAKKINDAN YARARLANMANIN ŞARTLARI 175
A. Ergin Olmak 175
B. Süre 176
III. SEÇME HAKKININ KULLANILMASINDA USÛL 176
IV. SEÇME HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI 176
A. İlgili Hakkında 176
B. Seçme Hakkının Kullanılmasının Eş ve Çocuklara Etkisi 177
1. Eşe Olan Etkisi 177
2. Çocuklara Olan Etkisi 177
a. Küçük Çocuklar 177
b. Ergin Çocuklar 178
§ 8. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI 178
I. SEÇME HAKKI İLE TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN AYRILMA HAKKINA SAHİP KİŞİ GRUPLARI 179
II. SEÇME HAKKINDAN YARARLANMANIN ŞARTLARI 180
A. Ergin Olmak 181
B. Vatansız Kalmamak 181
C. Süre 181
III. SEÇME HAKKININ KULLANILMASINDA USÛL 182
IV. SEÇME HAKKI İLE VATANDAŞLIKTAN AYRILMANIN SONUÇLARI 182
A. Kişi Bakımından 182
B. Eş ve Çocuklara Olan Etkisi 182
Dördüncü Bölüm
VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI VE VATANDAŞLIĞIN İSPATI
§ 9. VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI 186
I. OLUMLU VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI 187
A. Kavram 187
B. Olumlu Vatandaşlık İhtilâflarının Çözüm Yolları 188
1. Vatandaşlıklardan Birisinin Hâkimin (For) Vatandaşlığı Olması 188
2. Kişinin Vatandaşlıklarının Hâkimin (For) Vatandaşlığı Olmaması 189
a. Kişinin Tercih Ettiği Vatandaşlığın Dikkate Alınması 189
b. Kişinin Gerçek Vatandaşlığının Dikkate Alınması 190
II. OLUMSUZ VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI 191
A. Kavram 191
B. Olumsuz Vatandaşlık İhtilâflarının Çözüm Yolları 192
§ 10. VATANDAŞLIĞIN İSPATI VE YARGI YOLU 193
I. VATANDAŞLIĞIN İSPATI 193
A. Vatandaşlığın İspat Usûlü 194
1. Doğrudan İspat 194
2. Dolaylı İspat 195
B. İspat Yükü 195
II. TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSPATI 197
A. Vatandaşlık Karineleri 197
1. Türkiye Cumhuriyeti Nüfus Sicili Kayıtları ve Kimlik Kartı 198
2. Pasaport ve Pasaport Yerine Geçen Belgeler 199
a. Pasaport 199
b. Pasaport Yerine Geçen Belgeler 200
B. Yurt Dışında Gerçekleşen Doğumlara Dayalı Kazanılan Vatandaşlığın İspatı 200
III. YARGI YOLU 202
A. İdarî Yargı 204
B. Diğer Yargı Organları 207
C. Maddî Hataların Düzeltilmesi 207
D. Vatandaşlık Kararının Geri Alınması 208
Beşinci Bölüm
TVK DIŞINDA VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI VE KAYBI
§ 11. İSKÂN KANUNUNA GÖRE VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI: GÖÇ (MUHACERET) 211
§ 12. ANTLAŞMALAR YOLU İLE VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI 215
I. ARAZİ TERK VE İLHAKI 215
A. Vatandaşlık Değişimi Hususunda Kabul Edilen Esaslar 216
1. İkametgâh Esası 216
2. Doğum Yeri Esası 216
3. İkametgâh ve Doğum Yeri Esası 216
4. İkametgâh veya Doğum Yeri Esası 217
B. Seçme (Option) Hakkı 217
C. Türk Hukukunda Terk ve İlhakın Vatandaşlığa Etkisi 218
II. AHÂLİ MÜBADELESİ 218
Altıncı Bölüm
TÜZEL KİŞİLERİN VE ŞEYLERİN TÂBİİYETİ
§ 13. TÜZEL KİŞİLERİN TÂBİİYETİ 221
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 221
II. TİCARET ŞİRKETLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ 223
A. Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespitinde Kabul Edilen Sistemler 223
1. Kurucuların Vatandaşlığını Nazara Alan Sistem 223
2. Sermayenin Bulunduğu Yer Sistemi 223
3. Kuruluş Yeri Sistemi 224
4. Merkez Yeri Sistemi 224
5. Kontrol Sistemi 225
C. Türk Hukukunda Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti 226
1. Sermaye Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespiti 226
2. Şahıs Şirketlerinin Tâbiiyetinin Tespiti 227
III. DERNEKLERİN TÂBİİYETİ 227
§ 14. GEMİLERİN VE HAVA GEMİLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ 228
I. GEMİLERİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ 228
A. Genel Olarak 228
B. Bayrak Çekme Hakkının Kazanılması 229
1. Gerçek Kişilerin Malı Olan Gemiler 229
2. Tüzel Kişilerin Malı Olan Gemiler 230
II. HAVA GEMİLERİNİN TÂBİİYETİNİN TESPİTİ 231
Çoktan Seçmeli Sorular 233
Kaynakça 245 |