İÇİNDEKİLER
 İçindekiler 
Önsöz  5 
İkinci Basıya Önsöz  7 
Üçüncü Basıya Önsöz  9 
Kısaltmalar  19 
Birinci Bölüm 
SİYASİ TARİH KAVRAMI VE 
İHTİLALLER ÇAĞINA KADAR AVRUPA 
I. SİYASİ TARİHİN TANIMI VE KAPSAMI  21 
II. JEOPOLİTİK VE DIŞ POLİTİKA  23 
A. Kıta Devleti  23 
B. Ada Devletleri  24 
C. Kenar Devletleri  25 
D. Kıta İçi Devletleri  25 
III. FEODALİTE  26 
A. Siyasi Özellikler  26 
1. Güçlü Bir Merkezi Devletin Yokluğu  26 
2. Feodal Beyin Arazisinde Yaşayanlar Üzerinde Siyasi Hâkimiyete Sahip Olması  27 
B. Sosyal Özellikler  28 
1. Feodal Beyler  28 
2. Serfler  29 
C. Ekonomik Özellikler  31 
1. Malikâne Sistemi  31 
2. Ticaret ve Sanayinin Gelişmemiş Olması  32 
D. Feodal Düzenin Yıkılışı  33 
IV. RÖNESANS VE REFORM  35 
A. Rönesans  35 
B. Reform  36 
V. COĞRAFİ KEŞİFLER, DENİZLERDE ÜSTÜNLÜK VE SÖMÜRGECİLİK DÖNEMİ  38 
VI. OTUZ YIL SAVAŞLARI VE WESTPHALİA BARIŞ ANDLAŞMASI  40 
VII. AVRUPA’DA FRANSA’NIN ÜSTÜNLÜĞÜ DÖNEMİ  45 
VIII. İSPANYA VERASET SAVAŞI VE UTRECHT BARIŞ ANLAŞMASI  48 
IX. İNGİLTERE’DE PARLAMENTONUN GELİŞİMİ VE TEMEL HAKLAR KONUSUNDAKİ İLK BELGELER  51 
X. DOĞU AVRUPA  56 
A. Rusya  56 
B. Prusya ve Avusturya  60 
İkinci Bölüm 
DEVRİMLER VE İHTİLALLER DÖNEMİ 
I. AMERİKAN İHTİLALİ VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNİN KURULMASI  63 
A. Virginia Haklar Bildirgesi ve Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi  66 
B. Amerikan Dış Politikası ve Monroe Doktrini  67 
II. FRANSIZ İHTİLALİ  70 
A. Fransız İhtilalinin Nedenleri  70 
1. Siyasi, Sosyal, Ekonomik Nedenler  70 
2. Düşünsel Nedenler  71 
3. Dış Nedenler  72 
B. İhtilalin Çıkışı ve Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi  73 
C. İhtilalin Gelişimi ve İhtilal Savaşları  76 
1. Konvansiyon Meclisi Dönemi (1792–1795)  76 
2. Direktuvar Dönemi (1795–1799)  78 
3. Üç Konsül Dönemi (1799–1804)  81 
4. İhtilal Savaşları  81 
a. Birinci Koalisyon Savaşları (1792–1797)  82 
b. İkinci Koalisyon Savaşları (1798–1802)  83 
c. Üçüncü Koalisyon Savaşları (1803–1805)  83 
d. Dördüncü Koalisyon Savaşları (1806–1807)  84 
e. Beşinci Koalisyon Savaşları (1809–1812) ve Napoleon’un Moskova Seferi  86 
f. Altıncı ve Yedinci Koalisyon Savaşları (1813–1815)  87 
D. Fransız İhtilalinin Sonuçları  88 
III. VİYANA DÜZENLEMELERİ  90 
A. Katılan Devletler ve Politikaları  90 
B. Yapılan Düzenlemeler  92 
C. Viyana Kongresinin Ayırıcı Özellikleri ve Alınan Kararların Sonuçları  93 
IV. 1830– 1848 İHTİLALLERİ VE VİYANA DÜZENİNİN YIKILMASI  97 
A. 1830 İhtilalleri  97 
B. 1848 İhtilalleri ve Endüstri Devrimi  100 
1. Endüstri Devrimi  100 
2. Fransa’da 1848 İhtilali  101 
3. Avusturya’da 1848 İhtilalleri  103 
4. Alman Topraklarında 1848 İhtilalleri  105 
5. Diğer Ülkelerde 1848 İhtilalleri  106 
Üçüncü Bölüm 
OSMANLI DEVLETİ VE OSMANLI DİPLOMASİ TARİHİ 
I. KARŞILIKSIZ DİPLOMASİ DÖNEMİ  109 
A. Karlofça Barış Anlaşmasına Kadar Olan Dönem  110 
B. Karlofça Barış Anlaşması ile Başlayan Dönem  114 
C. Karşılıksız Diplomasi Döneminde Osmanlı Diplomasi Teşkilatı  116 
1. Divan–ı Hümayun Kalemleri  118 
2. Mektubi–i Sadr–ı Ali Kalemi  119 
3. Amedi Kalemi  119 
4. Divan–ı Hümayun Tercümanlığı  120 
II. KARŞILIKLI DİPLOMASİ VE III. SELİM DÖNEMİ  122 
A. Nizam–ı Cedid Kavramı ve III. Selim’in Batılılaşma Politikası  123 
B. III. Selim’in Diplomasi Reformu ve Dış Politika Anlayışı  127 
1. Karşılıklı Diplomasiye Geçme Nedenleri  127 
a. Fransız İhtilali ve Etkileri  128 
b. Şark Meselesi ve Denge Siyaseti  129 
1) Şark Meselesi  130 
2) Denge Siyaseti  132 
2. Karşılıklı Diplomasiye Geçilmesi ve Yurtdışında Daimî Osmanlı Elçiliklerinin ve Konsolosluklarının Açılması  135 
3. III. Selim’in Diplomasi Reformunun Değerlendirilmesi  138 
Dördüncü Bölüm 
ON DOKUZUNCU YÜZYILDA AVRUPA VE 
OSMANLI DEVLETİ 
I. OSMANLI DEVLETİNDE II. MAHMUT DÖNEMİ  144 
A. II. Mahmut’un Tahta Çıkışı ve Sened–i İttifak  145 
B. II. Mahmut’un Reform Programı  149 
1. Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması ve Askeri Reformlar  149 
2. Yeni Eğitim Kurumlarının Açılması  153 
3. Devlet Teşkilatında Yapılan Yenilikler ve Diplomasi Reformu  155 
a. II. Mahmut Devrinde Osmanlı Diplomasi Anlayışı ve Diplomasi Teşkilatı  155 
1) Tercüme Odasının Kurulması  155 
2) Diplomatik Reformun Canlandırılması  157 
b. Sivil Bürokrasinin Doğuşu ve Nezaretlerin Kurulması  158 
C. II. Mahmut Dönemindeki Önemli İç ve Dış Gelişmeler  163 
1. Sırp İsyanı  163 
2. Rum İsyanı ve Yunanistan’ın Kurulması  165 
3. Fransa’nın Cezayir’i İşgali  171 
4. Mehmet Ali Paşa ve Mısır Sorunu  172 
a. Mehmet Ali Paşa ve Mısır sorununun Nedenleri ve Mısır Sorununda İlk Dönem  173 
b. Hünkâr İskelesi Anlaşması  178 
c. Mısır Sorununda İkinci Aşama ve Sorunun Çözülmesi  180 
d. Mısır Meselesinin Siyasî Tarih Açısından Önemi  182 
5. 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi  184 
II. TANZİMAT FERMANI  185 
A. Tanzimat Fermanını Hazırlayan Sebepler ve Fermanın İlan Edilmesi  186 
B. Tanzimat Fermanı’nın İçeriği ve Ayırıcı Özellikleri  190 
C. Tanzimat Fermanı’nın Sonuçları  193 
D. Tanzimat Dönemi Osmanlı Diplomasi Anlayışı  198 
III. KIRIM SAVAŞI VE 1856 ISLAHAT FERMANI  201 
A. Kırım Savaşının Nedenleri ve Kutsal Yerler Sorunu  202 
B. Kırım Savaşı  208 
C. Islahat Fermanı  212 
D. Paris Barış Anlaşması ve Osmanlı’nın Avrupalı Devlet Olması  221 
IV. İTALYAN VE ALMAN MİLLİ BİRLİKLERİNİN KURULMASI  226 
A. İtalyan Milli Birliğinin Kurulması  227 
B. Alman Milli Birliğinin Kurulması  232 
C. Alman Milli Birliğinin Kurulmasının Sonuçları  237 
D. Almanya’nın Dış Politika Anlayışı ve Bismarck’ın İttifaklar Zinciri Politikası  238 
1. 1872 I. Üç İmparatorlar Birliği  242 
2. 1879 Alman–Avusturya İttifakı  244 
3. 1881 II. Üç İmparatorlar Birliği  247 
4. 1882 Üçlü İttifak  249 
5. 1887 Alman–Rus Anlaşması  252 
6. Bismarck Dönemi Alman Dış Politikasının Genel Bir Değerlendirmesi  256 
V. YENİ OSMANLILAR CEMİYETİ VE I. MEŞRUTİYETİN İLÂN EDİLMESİ  259 
A. Balkanlarda Ortaya Çıkan Sorunlar  261 
B. Orta Doğu Topraklarında Ortaya Çıkan Sorunlar  265 
C. Girit İsyanı  269 
D. Yeni Osmanlılar Cemiyeti  272 
1. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri  273 
2. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı ve Fikirleri  280 
E. Osmanlı Devleti’nde I. Meşrutiyet’in İlanından Önce Yaşanan Önemli Gelişmeler  288 
1. Yemen İsyanı  288 
2. Balkanlar’daki Gelişmeler  289 
3. İstanbul (Tersane) Konferansı ve Londra Protokolü  295 
F. I. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanuni Esasi  298 
VI. 1877–1878 OSMANLI–RUS SAVAŞI (93 HARBİ)  306 
VII. AYASTEFANOS BARIŞ ANLAŞMASI  310 
VIII. KIBRIS’IN İNGİLTERE’YE DEVREDİLMESİ  314 
IX. BERLİN KONGRESİ  319 
X. BERLİN KONGRESİ SONRASI OSMANLI DIŞ POLİTİKASI  328 
A. Tunus’un İşgali  328 
B. Mısır’ın İşgali  330 
C. Balkanlar’daki Gelişmeler  332 
1. Doğu Rumeli Sorunu  333 
2. Makedonya Sorunu  336 
3. Girit Sorunu ve Osmanlı–Yunan Savaşı  340 
D. Ermeni Sorunu  345 
Beşinci Bölüm 
I. DÜNYA SAVAŞI’NA DOĞRU AVRUPA VE 
OSMANLI DEVLETİ 
I. II. WİLHELM’İN ALMAN İMPARATORU OLMASI VE İZLEDİĞİ DIŞ POLİTİKA  369 
A. II. Wilhem’in Dış Politika Anlayışı  373 
B. II. Wilhem’in Osmanlı Politikası ve Alman–Osmanlı İlişkileri  392 
II. ÜÇLÜ İTİLÂF’IN KURULMASI VE AVRUPA’DA BLOKLAŞMANIN TAMAMLANMASI  402 
A. 1894 Fransız–Rus İttifakı  402 
B. 1904 İngiliz–Fransız Anlaşması (Entente Cordiale)  405 
C. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması  408 
1. 19. Yüzyılda Uzakdoğu’daki Gelişmeler: Çin ve Japonya  409 
a. Çin’deki Gelişmeler  409 
b. Japonya’daki Gelişmeler  414 
c. Japon–İngiliz İttifakı  417 
d. 1904/1905 Japon–Rus Savaşı ve Sonuçları  418 
e. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması  422 
III. İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ  426 
A. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kurulması ve Faaliyetleri  426 
B. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı  440 
C. II. Meşrutiyet’in İlanı  453 
D. II. Meşrutiyet Döneminde Önemli İç ve Dış Gelişmeler  458 
1. 1908 Bosna–Hersek Bunalımı  458 
2. Bulgaristan ve Girit’in Kaybedilmesi  465 
3. Siyasî Gelişmeler ve 31 Mart Vak’ası  468 
4. Adana Olayları ve Ermeni Meselesi  489 
5. Trablusgarp Savaşı  491 
6. I. Balkan Savaşı  500 
7. II. Balkan Savaşı  514 
Altıncı Bölüm 
I. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİ 
I. I. DÜNYA SAVAŞININ SEBEPLERİ  527 
II. SAVAŞIN BAŞLAMASI  532 
III. OSMANLI DEVLETİ’NİN I. DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ  541 
IV. I. DÜNYA SAVAŞI'NDA OSMANLI CEPHELERİ  556 
A. Kafkasya Cephesi  556 
B. Kanal Cephesi  558 
C. Çanakkale Cephesi  559 
D. Irak Cephesi  562 
E. Suriye–Filistin Cephesi  563 
F. Avrupa Cepheleri  565 
V. SAVAŞIN GELİŞİMİ  565 
A. İtalya’nın Savaşa Girmesi  567 
B. Bulgaristan’ın Savaşa Girmesi  569 
C. Romanya’nın Savaşa Girmesi  570 
D. Yunanistan’ın Savaşa Girmesi  572 
E. Amerika Birleşik Devletleri'nin Savaşa Girmesi  574 
VI. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA OSMANLI DEVLETİ’Nİ PARÇALAYAN GİZLİ ANLAŞMALAR  582 
A. Boğazlar Anlaşması  583 
B. Saint–Jean De Maurienne Anlaşması  584 
VII. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA ERMENİ SORUNU VE ERMENİ TEHCİRİ  585 
VIII. BOLŞEVİK DEVRİMİ VE RUSYA’NIN SAVAŞTAN ÇEKİLMESİ  605 
IX. ORTA DOĞU SORUNUNA GİRİŞ  613 
A. 20. Yüzyılın Başında Osmanlı Orta Doğusu ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu  615 
B. McMahon Anlaşması  620 
C. Sykes–Picot Anlaşması  623 
D. Balfour Deklarasyonu  638 
X. WİLSON’UN ON DÖRT NOKTASI  647 
XI. SAVAŞIN SONA ERMESİ  658 
XII. PARİS BARIŞ KONFERANSI VE BARIŞ ANLAŞMALARININ İMZALANMASI  661 
A. Paris Barış Konferansında Ermeniler ve Araplar  668 
B. Barış Anlaşmaları  678 
1. Versailles Barış Anlaşması  678 
2. Saint Germain Barış Anlaşması  685 
3. Neuilly Barış Anlaşması  686 
4. Trianon Barış Anlaşması  687 
5. Sevr Barış Anlaşması  688 
C. Paris Konferansı Sonrası  697 
Kaynakça  701 
Kavramlar Dizini  739  |