İÇİNDEKİLER
 İçindekiler 
Önsöz  7 
Kısaltmalar  21 
Giriş  23 
GÜMRÜKLERLE İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER  23 
Birinci Bölüm 
GÜMRÜKLER VE GÜMRÜK MEVZUATI 
1.1. GÜMRÜK MEVZUATINA GENEL BİR BAKIŞ  27 
1.2. BÜYÜK MİLLET MECLİSİ HÜKÛMETİ DÖNEMİ  28 
1.3. İZMİR İKTİSAT KONGRESİ  28 
1.4. LOZAN ANLAŞMASI  29 
1.5. CUMHURİYET DÖNEMİ GÜMRÜK MEVZUATI ÇALIŞMALARI  30 
İkinci Bölüm 
GÜMRÜKLERLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 
2.1. TEMEL KAVRAMLAR  33 
2.1.1. Gümrük  33 
2.1.2. Gümrük İdaresi veya İdareleri  34 
2.1.3. Giriş Gümrük İdaresi  34 
2.1.4. İthalat Gümrük İdaresi  34 
2.1.5. İhracat Gümrük İdaresi  34 
2.1.6. Çıkış Gümrük İdaresi  34 
2.1.7. Kişi Deyimi  34 
2.1.8. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde Yerleşik Kişi  35 
2.1.9. Gümrük Statüsü Deyimi  35 
2.1.10. Gümrük Yükümlülüğü  35 
2.1.11. Yükümlü  35 
2.1.12. Gümrük Gözetimi  35 
2.1.13. Gümrük Kontrolü  35 
2.1.14. Eşyanın Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanıma Tabi Tutulması  36 
2.1.15. Elleçleme  36 
2.1.16. Eşya Deyimi  36 
2.1.17. Yetkilerine Göre Gümrük Müdürlükleri  37 
2.1.18. İhtisas Gümrükleri  37 
Üçüncü Bölüm 
GÜMRÜKLERDE TEMSİL HAKKI 
3.1. DOĞRUDAN TEMSİL  41 
3.2. DOLAYLI TEMSİL  43 
3.3. GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ  43 
3.3.1. Gümrük Müşaviri Olma Şartları  45 
3.3.2. Gümrük Müşavirinin Yükümlülükleri  46 
3.4. GÜMRÜK MÜŞAVİR YARDIMCILARI  47 
3.4.1. Gümrük Müşavir Yardımcısı Olma Şartları  47 
3.4.2. Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavir Yardımcılığı Sınavları  48 
3.5. YETKİLENDİRİLMİŞ GÜMRÜK MÜŞAVİRİ  49 
3.5.1. Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri Olabilme Şartları  50 
Dördüncü Bölüm 
BASİTLEŞTİRİLMİŞ USUL UYGULAMALARI 
4.1. ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜSÜ  51 
4.1.1. Onaylanmış Kişi Statüsü İçin Gerekli Genel Şartlar  51 
4.1.2. Onaylanmış Kişi Statüsü İçin Gerekli Özel Şartlar  52 
4.1.3. Onaylanmış Kişilere Sağlanan Kolaylıklar  53 
4.1.4. Onaylanmış Kişi Statüsünün Sağlayacağı Faydalar  53 
4.2. YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ  54 
4.2.1. Yetkilendirilmiş Yükümlü Olabilecekler  54 
4.2.1.1. Güvenilirlik Koşulu  55 
4.2.1.2. Ticari Kayıtların Güvenilir ve İzlenebilir Olması Koşulu  55 
4.2.1.3. Mali Yeterlilik Koşulu  55 
4.2.1.4. Emniyet ve Güvenlik Koşulu  55 
4.2.2. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsünün Sağladığı Kolaylıklar  56 
4.2.3. Başvuru İçin İstenilecek Belgeler  58 
4.2.4. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Başvuru Yerleri  58 
4.2.5. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Kolaylıkları  59 
4.2.5.1. İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni  59 
4.2.5.2. İzinli Gönderici  60 
4.2.5.3. İzinli Alıcı  61 
4.2.5.4. İthalatta Yerinde Gümrükleme İzni  61 
4.2.6. Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulamasının Faydaları  62 
4.2.6.1. Yetkilendirilmiş Yükümlü Olmayan Kişilere ve Gümrük İdaresine Faydaları  63 
4.2.6.2. Uygulamanın Makro–Ekonomik Faydaları  63 
4.2.6.3. Uygulamanın Uluslararası Faydaları  63 
Beşinci Bölüm 
TARİFE 
5.1. GÜMRÜK TARİFESİ  65 
5.2. TÜRK GÜMRÜK TARİFE CETVELİ  67 
5.3. GÜMRÜK TARİFE İSTATİSTİK POZİSYONU  67 
5.3.1. Bölüm  68 
5.3.2. Fasıl  76 
5.3.3. Pozisyon  77 
5.3.4. Alt Pozisyon  78 
5.3.5. AB Kodu–Milli Kod–İstatistik Kodu ve Açıklamaları  78 
5.4. SINIFLANDIRMA  79 
5.4.1. Sınıflandırma Yaparken İzlenecek Yol  79 
5.5. BAĞLAYICI TARİFE BİLGİSİ  80 
5.5.1. Bağlayıcı Tarife Bilgisi Uygulamasının Amacı  80 
5.5.2. Başvuru  80 
5.5.3. BTB Başvurusu Yapılmayacak Eşya  81 
5.5.4. BTB’nin Geçerliliğini Kaybetmesi  82 
Altıncı Bölüm 
MENŞE 
6.1. MENŞE KAVRAMI  83 
6.2. TERCİHLİ MENŞE  84 
6.3. TERCİHLİ OLMAYAN MENŞE  85 
6.4. MENŞEİNİN BELİRLENMESİ  86 
6.5. MENŞE DEĞİŞTİRMEYEN HALLER  86 
6.6. MENŞE ŞAHADETNAMESİ  87 
6.6.1. Menşe Şahadetnamesinde Bulunacak Bilgiler  88 
6.7. BAĞLAYICI MENŞE BİLGİSİ  89 
Yedinci Bölüm 
GÜMRÜKLERDE KULLANILAN BELGELER 
7.1. GÜMRÜK BELGELERİ  92 
7.1.1. Gümrük Beyannamesi  92 
7.1.1. Beyanın Bağlayıcılığı  95 
7.1.2. Beyannamede Düzeltme  95 
7.1.3. Beyannamenin İptali  96 
7.1.4. ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi)  96 
7.1.2. Kıymet Bildirim Formu  97 
7.1.3. Ata Karnesi  97 
7.1.3.1. Ata Karnelerinin Dağıtımı İçin Yetkili Odalar  100 
7.1.4. INF Form Belgeleri  101 
7.1.5. T5 Belgesi  102 
7.2. TİCARİ BELGELER  102 
7.2.1. Ticari Fatura (Commercial Invoice)  102 
7.2.2. Proforma Fatura (Proforma Invoice)  103 
7.2.3. Ayrıntılı Fatura  103 
7.2.4. Navlun Faturası (Freight Invoce)  104 
7.2.5. Konsolosluk Faturası (Consulate Invoice)  104 
7.2.6. Çeki Listesi (Weight List)  105 
7.2.7. Koli Listesi (Packing List)  105 
7.3. SERBEST DOLAŞIM VE MENŞE İSPAT BELGELERİ  105 
7.3.1. ATR Dolaşım Belgesi  105 
7.3.2. EUR.1 Dolaşım Sertifikası  107 
7.3.3. EUR–MED Dolaşım Sertifikası  108 
7.3.4. Tedarikçi Beyanı  109 
7.3.5. Form A Menşe Belgesi  110 
7.3.6. Menşe Şahadetnamesi (Certificate Of Origin)  112 
7.4. SİGORTA BELGELERİ  112 
7.4.1. Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)  112 
7.4.2. Sigorta Poliçesi (Insurance Policy)  112 
7.5. TAŞIMACILIK BELGELERİ  113 
7.5.1. Konşimento, Taşıma Belgeleri  113 
7.5.2. Demiryolu Hamule Senedi  114 
7.5.3. Karayolu Taşıma Belgesi  115 
7.5.4. Nakliyeci Makbuzu  115 
7.5.5. Tır Karnesi  115 
Sekizinci Bölüm 
GÜMRÜK İŞLEMLERİ 
8.1. TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİNE GİRİŞ  120 
8.2. ÖZET BEYAN  120 
8.2.1. Özet Beyan Verme Süreleri  121 
8.2.2. Özet Beyan Aranmayacak Haller  122 
8.3. EŞYANIN GÜMRÜĞE SUNULMASI  122 
8.4. GEÇİCİ DEPOLAMA  123 
8.4.1. Geçici Depolama Yerleri  123 
8.4.2. Geçici Depolama Yerlerine Alınmayacak Eşya  124 
8.4.3. Süreler  125 
8.5. KÜŞAT HAKKI  125 
8.6. GÜMRÜK BEYANI  126 
8.6.1. Yazılı Beyan  127 
8.6.1.1. Normal Usul  127 
8.6.1.1.1. Bölünmüş Beyanname  129 
8.6.1.2. Basitleştirilmiş Usul  130 
8.6.2. Sözlü Beyan  132 
8.6.3. Başka Bir Tasarruf Yolu ile Beyan  134 
8.7. BEYANIN KONTROLÜ  134 
8.7.1. Kontrol Türleri  135 
8.7.1.1. Belge Kontrolü  135 
8.7.1.2. Eşyanın Fiziki Muayenesi  136 
8.8. EKSİK MUAYENENİN TAMAMLANMASI  137 
8.9. İKİNCİ MUAYENE  138 
8.10. MUAYENE EDİLMEYECEK EŞYA  138 
8.11. VERGİNİN ÖDENMESİ  139 
Dokuzuncu Bölüm 
DİJİTAL UYGULAMALAR 
9.1. DİJİTAL GÜMRÜK UYGULAMALARI  141 
9.1.1. EDI /XML Referans ve Mesajları  142 
9.1.2. İhracatta Dijital Gümrük Projesi  143 
9.1.3. Tek Pencere Sistemi  144 
9.1.4. Liman Tek Pencere Sistemi (LTP)  145 
9.1.5. Konteyner ve Liman Takip Sistemi  146 
9.1.6. Süre İzleme ve Hesaplama Programı (SHIP)  146 
9.1.7. Randevulu Sanal Sıra Sistemi (RSS)  147 
9.1.7.1. Sistemin Faydaları  147 
Onuncu Bölüm 
GÜMRÜK REJİMLERİ 
10.1. SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ REJİMİ  150 
10.1.1. Ticaret Politikası Önlemleri  150 
10.1.2. Diğer İşlemler  151 
10.1.3. Vergilerin Ödenmesi  151 
10.1.4. Serbest Dolaşım Statüsünün Kaybedilmesi  151 
10.1.5. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Rejim Kodları  152 
10.2. TRANSİT REJİMİ  153 
10.2.1. Transit Rejimin Kullanım ve Uygulaması  153 
10.2.2. Transit Rejiminde Teminat  154 
10.2.3. Asıl Sorumlu  154 
10.2.4. Transit Rejimine Tabi Eşyada Gümrük İşlemleri  155 
10.2.5. Transit Sistemler  156 
10.2.5.1. Ortak Transit Sistemi  156 
10.2.5.2. Tır Sistemi  158 
10.3. GÜMRÜK ANTREPO REJİMİ  159 
10.3.1. Türkiye’de Gümrük Antrepoları  163 
10.4. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ  166 
10.4.1. Şartlı Muafiyet Sistemi  167 
10.4.1.1. Eşdeğer Eşya Kullanımı  168 
10.4.1.2. Yurt İçi Alımlar  168 
10.4.1.3. Teminat ve İndirimli Teminat Uygulaması  169 
10.4.2. Geri Ödeme Sistemi  169 
10.4.2.1. Geri Ödeme Sistemi Uygulanmayacak Haller  170 
10.4.3. Dahilde İşleme İzni Verilecek Haller  170 
10.4.4. Belge/İzin Düzenlenmesi  171 
10.4.5. Belge/İzin Süresi  172 
10.4.6. Gümrük İdaresince Yapılacak İşlemler  172 
10.4.7. Telafi Edici Verginin Ödenmesi  173 
10.4.8. İhracat Taahhüdünün Kapatılması  174 
10.4.9. Dahilde İşleme Rejiminde Sistemler Arasındaki Farklar  174 
10.4.10. Dahilde İşleme Rejimi Rejim Kodları  174 
10.5. GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME REJİMİ  176 
10.5.1. Rejimin Sonlandırılması  177 
10.5.2. İkincil İşlem Görmüş Ürünlere Uygulanacak İşlemler  177 
10.5.3. Teminat İadesi  177 
10.6. GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ  178 
10.6.1. Geçici İthal Eşyasının Ayniyeti  178 
10.6.2. Süre  179 
10.6.3. Geçici İthalat Rejiminden Yararlandırılmayacak Eşya  179 
10.6.4. Geçici İthal Eşyası İçin İzin Hak Sahibi Tarafından Yapılamayacak İşlemler  180 
10.6.5. Geçici İthalatta Teminat  180 
10.6.5.1. Tam Muafiyet Suretiyle Geçici İthalatta Teminat  180 
10.6.5.2. Kısmi Muafiyet Suretiyle Geçici İthalatta Teminat  180 
10.6.6. Tam Muafiyet Suretiyle Getirilebilecek Eşyalar  181 
10.6.7. Beyan Türleri  182 
10.6.7.1. ATA Karnesi ile Beyan  182 
10.6.7.2. İstisnai Yazılı Beyan  182 
10.6.7.3. Sözlü Beyan  182 
10.6.8. Teminatın Çözülmesi  183 
10.6.9. Cezai İşlem  183 
10.6.10. Geçici İthalat Rejim Kodları  184 
10.7. HARİÇTE İŞLEME REJİMİ  185 
10.7.1. Hariçte İşleme Rejiminin Amaçları  185 
10.7.2. Hariçte İşleme İzni Verilmeyecek Eşyalar  185 
10.7.3. Hariçte İşleme İzni Nerden Alınır?  186 
10.7.4. Hariçte İşleme Rejimi Belge/İzin Süresi ve Ek Süreler  186 
10.7.5. Gümrük İdarelerince Yapılacak İşlemler  187 
10.7.6. Hariçte İşleme Rejiminde Vergilendirme  187 
10.7.7. Standart Değişim Sistemi  188 
10.7.8. Rejimin Sona Ermesi  188 
10.7.9. Hariçte İşleme Rejimi Hükümlerine Uyulmaması  189 
10.7.10. Hariçte İşleme Rejimi Rejim Kodları  189 
10.8. İHRACAT REJİMİ  190 
10.8.1. İhracatçı  190 
10.8.2. İhracat Rejimi  190 
10.8.3. Beyan  191 
10.8.4. Fiili İhracat  191 
10.8.5. İhracat Eşyasının Geçici Depolama Süresi ve Takip Edilmeyen Beyannameler  191 
10.8.6. İhracı Yasak Mallar Listesi  192 
10.8.7. İhracat Şekilleri  193 
10.8.7.1. Ön İzne Bağlı İhracat  193 
10.8.7.2. Kayda Bağlı İhracat  197 
10.8.7.3. Konsinye ihracat  200 
10.8.7.4. Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat  201 
10.8.7.5. İthal Edilmiş Malın İhracı  202 
10.8.7.6. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat  202 
10.8.8. Geri Gelen Eşya  202 
10.8.9. İhracat Rejim Kodları  203 
On Birinci Bölüm 
GÜMRÜK KIYMETİ VE VERGİLENDİRME 
11.1. GÜMRÜK KIYMETİ, VERGİLENDİRME VE BAZI TERİMLER  205 
11.2. EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİNİN TESPİTİ  207 
11.3. EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİNE İLAVE EDİLECEK GİDERLER  208 
11.4. GÜMRÜK KIYMETİNE DAHİL EDİLMEYECEK GİDERLER  209 
11.5. KIYMET BELİRLEME YÖNTEMLERİ  210 
11.5.1. Satış Bedeli Yöntemi  210 
11.5.2. Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi  212 
11.5.3. Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi  213 
11.5.4. İndirgeme Yöntemi  213 
11.5.5. Hesaplanmış Kıymet Yöntemi  214 
11.5.6. Son Yöntem  215 
11.6. FİİLEN ÖDENEN VEYA ÖDENECEK OLAN FİYATA İLAVE EDİLECEK UNSURLAR  215 
11.7. İSTİSNAİ KIYMETLE BEYAN  217 
11.8. VERGİLENDİRME  218 
11.9. GÜMRÜK VERGİ TÜRLERİ  219 
11.9.1. Spesifik Vergi  219 
11.9.2. Advalorem Vergiler  219 
11.9.3. Bileşik (Karma) Vergiler  220 
11.10. GÜMRÜK VERGİLERİ  220 
11.10.1. Gümrük Vergilerinden Muafiyet ve İstisna  221 
11.11. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ  224 
11.12. KATMA DEĞER VERGİSİ (KDV)  226 
11.13. DAMGA VERGİSİ  227 
11.14. TİCARET POLİTİKASI ÖNLEMLERİ KAPSAMINDA TAHSİL EDİLEN MALİ YÜKLER  229 
11.15. ANTİ –DAMPİNG VERGİSİ  229 
11.16. TOPLU KONUT FONU  229 
11.17. KAYNAK KULLANIMI DESTEKLEME FONU  230 
11.18. TRT BANDROLÜ  230 
11.19. ÇEVRE KATKI PAYI  230 
11.20. TÜTÜN FONU  230 
11.21. İHRACATTA ALINAN VERGİ VE KESİNTİLER  231 
11.21.1. Telafi Edici Vergi  231 
11.21.2. Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF)  232 
11.22. İTHALATTA VERGİ HESAPLAMA  232 
On İkinci Bölüm 
CEZALAR 
12.1. VERGİ KAYBINA NEDEN OLAN İŞLEMLERE UYGULANACAK CEZALAR  235 
12.1.2. Yolcuların Beyanlarına Aykırı Çıkan Eşyası  237 
12.1.3. Gümrük Antrepoları veya Gümrük İdaresince Eşya Konulmasına İzin Verilen Yerlerden İzinsiz Eşya Çıkarılması  237 
12.1.4. Gümrüksüz Satış Mağazalarından Hak Sahibi Olmayanlara Satış Yapılması  238 
12.1.5. Özet Beyan Noksanlık ve Fazlalığı  238 
12.1.6. Dahilde İşleme Rejimi, Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi ile Geçici İthalat Rejimine İlişkin Hükümlerin İhlali  239 
12.2. USULSÜZLÜKLERE İLİŞKİN CEZALAR  239 
12.2.1. İthalat veya İhracat Vergilerinden Muaf Eşya  239 
12.2.2. Gümrük Vergileri Ödenmek Suretiyle İhraç Edilebilen Eşya  239 
12.2.3. Diğer Usulsüzlük Cezaları  240 
12.3. İTİRAZLAR  243 
12.4. TAHLİL SONUÇLARINA İTİRAZ  243 
12.5. UZLAŞMA  244 
12.5.1. Uzlaşmanın Kapsamı  244 
12.5.2. Uzlaşmaya Konu Olamayacak Alacaklar  245 
12.5.3. Uzlaşmanın Sonuçları  246 
On Üçüncü Bölüm 
SERBEST BÖLGELER 
13.1. SERBEST BÖLGELER  247 
13.2. SERBEST BÖLGEDE BULUNAN KURUM VE KURULUŞLAR (AKTÖRLER)  248 
13.2.1. Serbest Bölge Kurucu ve İşleticileri  248 
13.2.2. Serbest Bölge Müdürlükleri  249 
13.2.3. Kullanıcı Firmalar  249 
13.2.4. Serbest Bölge Gümrük Müdürlükleri  249 
13.3. GÜMRÜK GÖZETİMİ VE KONTROLÜ  249 
13.4. SERBEST BÖLGELERİN FİZİKİ YAPISI  250 
13.5. TİCARET POLİTİKASI ÖNLEMLERİNİN UYGULANMASI  250 
13.6. SERBEST BÖLGEDEN ÇIKAN VEYA BU BÖLGEYE GİREN KİŞİLERDEN ARANACAK BELGELER  250 
13.7. GÜMRÜK STATÜ BELGESİ  251 
13.8. ELLEÇLEME İŞLEMLERİ  252 
13.9. ENVANTER KAYITLARI  252 
13.9.1. Envanter Kayıtlarının Onayı  253 
13.9.2. Envanter Kayıtlarının İçeriği  253 
13.10. TÜRKİYE’DE SERBEST BÖLGELER  254 
13.11. DÜNYADA SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI  255 
On Dördüncü Bölüm 
KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE 
14.1. GENEL BİLGİLER  257 
14.2. KAÇAKÇILIK FİLLERİ  258 
14.3. NİTELİKLİ HALLER  261 
14.4. ETKİN PİŞMANLIK  262 
14.5. YOLCU BERABERİNDE GETİRİLEN KAÇAK EŞYA  262 
14.6. DENİZ TAŞITLARI  263 
14.7. ARAMA VE ELKOYMA  263 
14.8. MÜSADERE  263 
14.9. TASFİYE  264 
14.10. KAÇAKÇILIĞI ÖNLEME, İZLEME VE ARAŞTIRMAKLA GÖREVLİ OLANLAR  264 
14.11. TUTANAKLAR  265 
14.12. SİLÂH KULLANMA YETKİSİ  265 
14.13. İKRAMİYELER  266 
14.14. TÜRKİYE’DE KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE FAALİYETLERİ  266 
On Beşinci Bölüm 
TASFİYE İŞLEMLERİ 
15.1. TASFİYE EDİLECEK EŞYALAR  269 
15.2. TASFİYE YOLLARI  271 
15.2.1. İhale Yoluyla Satış  271 
15.2.1.1. Eşyanın Görülmesi  272 
15.2.1.2. İhalelere Katılamayacak Olanlar  272 
15.2.2. Yeniden İhraç Yoluyla Satış  273 
15.2.3. Perakende Satılmak Suretiyle  273 
15.2.4. Tahsis ve Özel Yolla  274 
15.2.4.1. Tahsis  274 
15.2.4.2. Özel Yolla Tasfiye  275 
15.2.5. İmha Yoluyla Tasfiye  276 
15.2.5.1. Eşyanın İmhası  276 
15.3. EŞYANIN BİR GÜMRÜK REJİMİNE TABİ TUTULMASI  277 
15.4. TASFİYELİK EŞYALARDA TÜRLERİNE GÖRE SATIŞ GELİRLERİ  278 
EKLER  281 
Kaynakça  299 
Kavram Dizini  309  |