İÇİNDEKİLER
İÇINDEKILER
İkinci Baskıya Önsöz 7
Önsöz 9
Tablolar ve Şekiller Listesi 23
Bölüm 1
Temel Kavramlar
A. YÖNETİM KAVRAMI 27
1. Yönetim 27
2. Yönetimin Amacı 28
3. Yönetimin Kaynakları 28
4. Yönetsel Düzeyler ve Beceriler 29
B. YÖNETİCİ KAVRAMI 31
1. Yönetici 31
2. Yöneticinin Özellikleri 31
3. Yöneticinin Rolleri 33
C. ÖRGÜT KAVRAMI 35
1. Örgüt 35
2. İş ve Meslek 36
3. İşgören (Örgüt Üyesi) 37
4. Örgütsel Yapı ve Dinamikler 38
5. Örgütsel Amaç ve Hedefler 41
DİPNOTLAR 43
Bölüm 2
Yönetim Teorileri ve Gelişimi
A. BİLİMSEL YÖNETİM ÖNCESİ 47
B. KLASİK YÖNETİM TEORİLERİ 49
1. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı 49
Frederick Winslow Taylor 49
Frank ve Lillian Gilbreth 51
12 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
Harrington Emerson 52
Henry L. Gantt 52
2. Yönetim Süreci Yaklaşımı 53
Henri Fayol 53
Lyndall F. Urwick 59
Luther Gulick 59
3. Bürokratik Yönetim Yaklaşımı 60
Max Weber 60
4. Klasik Yönetim Teorilerinin Temel İlkeleri 62
C. NEO KLASİK YÖNETİM TEORİLERİ 64
Hugo Munsterberg 64
1. İnsan İlişkileri Yaklaşımı 65
Elton Mayo ve Fritz Roethlisberger (Hawthorne Araştırmaları) 65
George Homans (İnsan Grubu Yaklaşımı) 66
W. Lee Warner (Yankee City Araştırmaları) 67
Mary Parker Follet 67
Kurt Lewin (Güç Alan Analizi) 68
2. Davranışsal Yaklaşım 69
Chester Barnard 69
Dauglas McGregor (X Teorisi ve Y Teorisi) 70
Chris Argyris (Olgunlaşma Kuramı) 71
Rensis Likert (Yönetim Sistemleri Yaklaşımı) 72
Abraham Maslow (İhtiyaçlar Hiyerarşisi) 73
D. MODERN YÖNETİM TEORİLERİ 76
1. Sistem Yaklaşımı 76
Sistem Yaklaşımı İle İlgili Temel Kavramlar 77
Sistem Yaklaşımının Genel Özellikleri 79
2. Durumsallık Yaklaşımı 80
Organizasyon ve Yapı 81
Organizasyon ve Teknoloji 82
Organizasyon ve Çevre 83
DİPNOTLAR 85
İçindekiler 13
Bölüm 3
Yönetim Fonksiyonları
A. PLANLAMA FONKSİYONU 91
1. Plan ve Planlama 91
2. Planlamanın Özellikleri 92
3. Planlama Sürecinin Evreleri 92
Amaç ve Hedeflerin Belirlenmesi 93
Amaçlara Ulaşılacak Alternatif Yolların Belirlenmesi 94
Alternatifler Arasında Seçim Yapma 94
4. Plan Çeşitleri 94
Sürelerine Göre Planlar 95
Uygulama Şekline Göre Planlar 95
Biçim Yönünden Planlar 96
Kullanım Biçimlerine Göre Planlar 96
5. Strateji ve Yönetim 96
6. Stratejik Planlama 97
7. Stratejik Planlama Sürecinin Evreleri 98
Misyon ve Amaçların Belirlenmesi 100
Dış Çevre Analizi (Fırsatlar ve Tehditler) 101
İç Çevre Analizi (Üstünlükler ve Zayıflıklar) 102
Stratejik Alternatiflerin Geliştirilmesi 103
Strateji Seçimi 103
Uygulama ve Kontrol 104
B. ÖRGÜTLEME FONKSİYONU 105
1. Örgüt ve Örgütlendirme 105
2. Bölümlendirme (Departmantasyon) 106
3. Örgüt Şemaları 110
3.1. Örgüt Şemaları Çizme Esasları 110
3.2. Şema Tipleri 110
4. Örgütleme Süreci 112
C. KOORDİNASYON FONKSİYONU 114
1. Koordinasyonun Tanımı 114
2. Koordinasyonun Önemi 114
3. Koordinasyon İlkeleri 115
14 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
4. Koordinasyon Teknikleri 116
5. Koordinasyon Çeşitleri 117
6. Koordinasyonun Yararları 118
D. YÖNELTME FONKSİYONU 119
1. Yöneltme 119
2. Yöneltmenin Unsurları 119
E. DENETİM FONKSİYONU 124
1. Denetim (Kontrol) Kavramı 124
2. Denetim Sürecinin Evreleri 124
3. Denetim Araçları 126
DİPNOTLAR 128
Bölüm 4
Modern Sonrası Yönetim Yaklaşımları
A. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ 133
1. Kalite Kavramı 133
2. Toplam Kalite Yönetimi’nin Gelişimi 134
3. Toplam Kalite Yönetimi Anlayışı 134
4. Toplam Kalite Yönetimi’nin Temel İlkeleri 135
Müşteri Odaklılık 135
Üst Yönetimin Liderliği 136
Sürekli Gelişme (Kaizen) 136
Tam Katılım 137
5. Toplam Kalite Yönetimi’nin Yararları 137
B. AMAÇLARA GÖRE YÖNETİM 139
1. Amaçlara Göre Yönetim Kavramı 139
2. Bir Süreç Olarak Amaçlara Göre Yönetim 140
Amaçların Belirlenmesi 140
Faaliyet Planlaması 140
Uygulama ve Kendi Kendini Kontrol 141
Periyodik Değerlemeler 141
3. Amaçlara Göre Yönetimin Yararları ve Sınırları 141
İçindekiler 15
C. DIŞ KAYNAK KULLANIMI (Outsourcing) 143
1. Dış Kaynak Kullanımının Tanımı ve Kapsamı 143
2. Dış Kaynak Kullanımının Nedenleri 144
3. Dış Kaynak Kullanımının Aşamaları 145
4. Dış Kaynak Kullanımının Yararları ve Sakıncaları 146
D. KIYASLAMA (Benchmarking) 147
1. Kıyaslamanın Tanımı ve Kapsamı 148
2. Kıyaslamanın Nedenleri 148
3. Kıyaslama Türleri 149
4. Kıyaslama Süreci 150
5. Başarılı Bir Kıyaslama İçin Yapılması Gerekenler 151
E. İŞGÖREN GÜÇLENDİRME (Empowerment) 152
1. Güçlendirmenin Tanımı ve Kapsamı 153
2. Güçlendirmenin Boyutları 153
3. Güçlendirmenin Nedenleri 154
4. Güçlendirmenin Yararları 155
F. ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR 156
1. Öğrenen Organizasyon Kavramı 156
2. Öğrenen Organizasyonların Gelişim Aşamaları 157
3. Öğrenen Organizasyonların Yetenekleri 158
4. Öğrenen Organizasyonların Disiplinleri 158
Sistem Düşüncesi 158
Kişisel Ustalık 159
Zihinsel Modeller 159
Paylaşılan Vizyon 160
Takım Halinde Öğrenme 160
DİPNOTLAR 161
16 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
Bölüm 5
Örgütsel Davranış
A. LİDERLİK 167
1. Liderlik Kavramına Genel Bir Bakış 167
2. Liderlik Teorileri 168
Özellikler Teorisi 168
Davranışsal Teoriler 169
Durumsallık Teorileri 174
Modern Teoriler 181
3. Liderlik Davranışları 183
Otoriter Liderlik Davranışı 184
Hümanist Liderlik Davranışı 184
Destekleyici Liderlik Davranışı 185
Liberal (Tam Serbesti Tanıyan) Liderlik Davranışı 185
Demokratik ve Katılımcı Liderlik Davranışı 185
Karizmatik Liderlik Davranışı 186
Lider Yöneticilik Davranışı 186
B. İLETİŞİM 188
1. İletişim Kavramı 188
2. İletişimin Temel Özellikleri 188
3. İletişim Süreci 189
Gönderici 190
Kodlama ve Çözümleme (Algılama ve Değerlendirme) 190
Kanal 191
Alıcı 191
Geri Besleme 191
Çevre Koşulları 192
4. İletişim Akışı 192
Biçimsel (Resmi) İletişim 192
Biçimsel Olmayan (Doğal) İletişim 194
5. İletişim Şekilleri 194
Sözlü İletişim 194
Yazılı İletişim 195
Sözsüz İletişim (Beden Dili) 195
Elektronik İletişim 196
6. İletişimi Etkileyen Faktörler 196
İçindekiler 17
C. ÖRGÜT KÜLTÜRÜ 198
1. Kültür Kavramı 198
2. Kültür Çeşitleri 199
Genel Kültür ve Alt Kültür 199
Maddi Kültür ve Manevi Kültür 199
3. Örgüt Kültürü 200
4. Örgüt Kültürünün Özellikleri 201
5. Örgüt Kültürünü Oluşturan Boyutlar 201
Temel Değerler 201
Merasimler (Törenler) ve Simgeler 202
Kahramanlar ve Liderler 202
D. MOTİVASYON 203
1. Motivasyon Teorileri 204
Kapsam Teorileri 205
Abraham Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi 205
Frederick Herzberg’in Çift Faktör Teorisi (Hijyen – Motivasyon Teorisi) 206
David Mc Clelland’ın Başarma İhtiyacı Teorisi 207
Clayton Alderfer’in ERG Teorisi 208
Süreç Teorileri 209
Victor H. Vroom’un Bekleyiş Teorisi 209
Lawler ve Porter’in Bekleyiş–Değer Teorisi 210
Burrhus Frederic Skinner’in Şartlandırma veya Pekiştirme Teorisi 211
John Stacey Adams’ın Eşitlik Teorisi 212
2. Motivasyon Araçları 213
Ekonomik Araçlar 213
Psiko–Sosyal Motivasyon Araçları 215
Örgütsel ve Yönetsel Motivasyon Araçları 216
E. ÖRGÜTSEL BAĞLILIK 218
1. Örgütsel Bağlılık Kavramı 218
2. Örgütsel Bağlılık Araştırmaları 218
3. Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Faktörler 222
4. Örgütsel Bağlılık Sonuçları ve Düzeyleri 223
F. PSİKOLOJİK ŞİDDET (Mobbing) 225
1. Psikolojik Şiddet Kavramı 225
2. Psikolojik Şiddetin Nedenleri 226
18 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
3. Psikolojik Şiddetin Aşamaları 226
4. Psikolojik Şiddetin Sonuçları 227
5. Psikolojik Şiddetle Başa Çıkma Yöntemleri 229
G. STRES YÖNETİMİ 232
1. Stres Kavramı 232
2. Stres Kaynakları 233
3. Stresin Derecesi 235
4. Stresin Belirtileri ve Sonuçları 235
5. Stres Yönetimi ve Kontrolü 236
H. TÜKENMİŞLİK 239
1. Tükenmişlik (Burnout) 239
2. Tükenmişliği Etkileyen Faktörler 240
3. Tükenmişliğin Belirtileri ve Etkileri 241
DİPNOTLAR 243
Bölüm 6
İnsan Kaynakları Yönetimi
A. İNSAN KAYNAKLARI ANLAYIŞI VE FELSEFESİ 253
1. Personel Yönetiminden İKY’ye Geçiş 254
2. İnsan Kaynakları Yönetimi ve Önemi 255
3. İnsan Kaynakları Yönetiminin Amaçları 256
4. İnsan Kaynakları Yönetiminin İlkeleri 257
Yeterlilik (Liyakat) İlkesi 257
Kariyer İlkesi 257
Eşitlik İlkesi 258
Güvence İlkesi 258
Tarafsızlık İlkesi 258
B. İŞ ANALİZİ VE İŞ TASARIMI 259
1. İş Analizinin Tanımı ve Önemi 259
2. İş Analizinin Amaçları 260
3. İş Analizi Süreçleri 261
İş Analizi İçin Hazırlık Çalışmaları 261
İçindekiler 19
İş Analizi Bilgilerinin Toplanması 262
İş Analizinden Elde Edilen Bilgilerin Uygulanması 262
4. İş Analizinde Kullanılan Yöntemler 262
Gözlem Yöntemi 262
Mülakat (Görüşme) Yöntemi 263
Anket (Soru Formu) Yöntemi 263
5. İş Tanımları 264
İş Tanımlarının Hazırlanması 264
6. İş Tasarımı 267
İş Basitleştirme 267
İş Genişletme 267
İş Zenginleştirme 268
Rotasyon 268
Kalite Grupları 268
C. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI 269
1. İnsan Kaynakları Planlamasının Tanımı ve Önemi 269
2. İnsan Kaynakları Planlama Süreci 270
Mevcut Durum Analizi 270
İnsan Kaynakları Talebinin Belirlenmesi 271
İnsan Kaynakları Arzının Belirlenmesi 271
İnsan Kaynakları Arz ve Talebinin Karşılaştırılması 272
Eylem Planının Hazırlanarak Uygulamaya Konulması 272
Kontrol ve Değerlendirme 273
3. İnsan Kaynakları Planlamasını Etkileyen Faktörler 273
D. İŞGÖREN SEÇİMİ 274
1. İşgören Seçiminin Tanımı ve Önemi 274
2. İşgören Seçim Süreci ve Aşamaları 275
Başvuruların Kabulü ve Başvuru Formu Doldurtma 276
Sınav ve Çeşitli Testlerin Uygulanması 276
Adayla Görüşme (Mülakat) 276
Adayın Geçmişinin ve Referanslarının İncelenmesi 278
Sağlık Kontrolü 279
İşe Alma Kararı ve İş Teklifinin Yapılması 279
İşe Yerleştirme 279
E. İŞE ALIŞTIRMA (Job Orientation) 280
1. İşe Alıştırma Kavramının Tanımı 280
20 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
2. İşe Alıştırma Programının Gerekliliği 281
3. İşe Alıştırma Programının İçerisi 282
4. İşe Alıştırma Programının Faydaları 286
F. İŞGÖREN EĞİTİMİ ve GELİŞTİRİLMESİ 288
1. İşgören Eğitiminin Tanımı ve Önemi 288
2. İşgören Eğitimi ve Geliştirme Süreci 289
Eğitim İhtiyaç Analizi 289
Eğitim Tasarımı ve Planlaması 290
Eğitimin Uygulanması 290
Eğitimin Değerlendirilmesi 291
3. İşgören Eğitimi Yöntemleri 291
Uygulama Yerine Göre Eğitim 291
Uygulama Zamanına Göre Eğitim 292
Uygulama Amacına Göre Eğitim 292
G. KARİYER PLANLAMASI 294
1. Kariyer Planlamasının Tanımı 294
2. Kariyer Aşamaları 295
3. Kariyer Planlaması Süreci 296
4. Kariyer Planlaması Türleri 297
Bireysel Kariyer Planlaması 297
Örgütsel Kariyer Planlaması 298
H. PERFORMANS DEĞERLEMESİ 299
1. Performans Değerlemesinin Tanımı 299
2. Performans Değerlemesinin Önemi ve Amaçları 299
3. Performans Değerleme Yöntemleri 300
Sıralama Yöntemi 300
İkili Karşılaştırma Yöntemi 301
Zorunlu Dağılım Yöntemi 301
Kontrol Listesi Yöntemi 301
Kritik Olay Yöntemi 302
Davranışsal Değerleme Ölçeği Yöntemi 302
Grafik Dereceleme Yöntemi 302
Derecelendirme ve Puanlama Yöntemi 303
Takıma Dayalı Performans Değerleme Yöntemi 304
360 Derece Geri Bildirim Yöntemi 304
İçindekiler 21
4. Performans Değerleme Hataları 307
Hale Etkisi (Halo Etkisi) 307
Kişisel Önyargılar 307
Tek Yönlü Ölçüm Hatası 307
Ortalama Puan Verme Eğilimi 308
Aşırı Olumluluk ve Olumsuzluk 308
Kontrast Hataları 308
I. İŞ DEĞERLEMESİ VE ÜCRET 309
1. İş Değerlemesi Kavramı 309
2. İş Değerlemesinin Genel İlkeleri 309
3. İş Değerleme Süreci 310
4. İş Değerleme Yöntemleri 310
Sıralama Yöntemi 311
Sınıflama ve Derecelendirme Yöntemi 311
Puanlama Yöntemi 311
Faktör Karşılaştırma Yöntemi 312
5. Ücret Kavramı 312
6. Ücret Yönetimi 313
7. Ücret Sistemleri 313
DİPNOTLAR 315
Yararlanılan Kaynaklar 319
Kavramlar Dizini 331
Tablo–2.1 Hawthorne Araştırmalarının Sonuçları 66
Şekil–1.1 Örgütsel Kademeler 29
Şekil–1.2 Minsberg’in Yönetsel Rolleri 34
Şekil–1.3 Örgüt Karakteristikler 36
Şekil–1.4 İşgörenlerin Sınıflandırılması 38
Şekil–1.5 Örgütsel Yapıyı Oluşturan Dinamikler 39
Şekil–2.1 Fayol’un Yönetim Süreci 54
Şekil–2.2 Fayol Köprüsü 57
Şekil–2.3 Homas’ın İnsan Grubu Yaklaşımının Öğeleri 67
Şekil–2.4 Lewin’in Güç Alanı Analizi Modeli 68
Şekil–2.5 Barnard’ın Ortak Sstemi 70
Şekil–2.6 Abraham Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Modei 74
Şekil–2.7 Sistem ve Unsurları 77
Şekil–2.8 İşletme Organizasyonlarında İç ve Dış Çere 79
Şekil–2.9 Organizasyon Yapısını Etkileyen Faktörle 81
Şekil–3.1 Planlama Süreci 93
Şekil–3.2 Stratejik Planlama ve Yönetim Süreçleri 99
Şekil–3.3 Stratejik Planlama 100
Şekil–3.4 SWOT Analizi 101
Şekil–3.5 Fırsatlar ve Tehditlerin Belirlenmesi 102
Şekil–3.6 Güçlü ve Zayıf Yönlerin Belirlenmesi 103
Şekil–3.7 İşlevsel Bölmlendirme 106
Şekil–3.8 Ürüne Göre Bölümlendirme 107
Şekil–3.9 Coğrafi Bölümlendirme 107
Şekil–3.10 Müşterilere Göre Bölümlendirme 108
Şekil–3.11 Süreç ve Kullanılan Araçlara Göre Bölümlendirme 108
Şekil–3.12 Zamana Göre Bölümlendirme 109
Şekil–3.13 Karma (Matriks) Bölümlendirme 109
Şekil–3.14 Taşra Birimleri Vergi Dairesi Başkanlıkları Örgüt Şeması 111
Şekil–3.15 Fakülte Yatay Örgüt Şeması 111
Şekil–3.16 Daire Biçiminde Örgüt Şeması 112
Şekil–3.17 Karar Verme Süreci 121
Şekil–3.18 Denetim Sürecinin Evrelri 124
Şekil–4.1 Bir Süreç Olarak Amaçlara Göre Yönetm 140
Şekil–5.1 Özellikler Teorisinde Lider 168
Şekil–5.2 Ohio State Üniversitesi Liderlik Davranışı 170
Şekil–5.3 Blake ve Mouton Yönetim Tarzı Ölçeği 172
Şekil–5.4 Likert’in Sistem 4 Modeli 174
Tablolar ve Şekiller Listesi
24 İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi – Temel Kavramlar , Kuramlar ve İlkeler
Şekil–5.5 Fiedler’in Durumsallık Kuramı 175
Şekil–5.6 Yol Amaç Teorisi 176
Şekil–5.7 Vroom – Yetton – Jago Modeli 177
Şekil–5.8 Reddin’in Üç Boyutlu Liderlik Modeli 179
Şekil–5.9 Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Modeli 181
Şekil–5.10 İletişim Süreci 189
Şekil–5.11 Organizasyonlarda İletişim Akışı 193
Şekil–5.12 Etkinlik Hiyeranşisi 204
Şekil–5.13 İhtiyaç ve Tatmin İlişkisi 206
Şekil–5.14 Frederick Herzberg’in Hijyen ve Motivasyon Faktörleri 207
Şekil–5.15 Vroom’un Bekeyiş Teorisi 209
Şekil–5.16 Adams’ın Eşitlik Teorisi 212
Şekil–5.17 Psikolojik Şiddetin Nedenleri ve Sonuçları 226
Şekil–5.18 Stres ve Performans Arasındaki İlişki 235
Şekil–6.1 İş Analizine Dayalı Eylemler 261
Şekil–6.2 İş Tanımı Formu Örneği 265
Şekil–6.3 İş Tanımı Formu/İş Gerekleri Örneği 266
Şekil–6.4 İnsan Kaynakları Planama Süreci 270
Şekil–6.5 İşgören Seçim Süreci Aşamaları 275
Şekil–6.6 Başvuru Formu Örneği 277
Şekil–6.7 Görüşme Değerlendirme Formu 278
Şekil–6.8 İşgören Eğitim Süreci 289
Şekil–6.9 Kariyer Aşamaları 295 |