İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sekizinci Baskı’ya Önsöz 5
1. Bölüm
GENEL ESASLAR
I. “PARLAMENTO” KAVRAMININ ANLAMI 15
II. PARLAMENTOCULUK HAREKETLERİ 17
III. PARLAMENTER HÜKÜMET SİSTEMİ 26
IV. PARLAMENTARİZMİN KRONİKLERİ 31
A. Parlamento Reformu 31
B. Parlamento Krizi 36
C. Parlamentonun Yapısı ve Çift Meclis Tartışmaları 37
1. Demokratik Yönden 38
2. Yasama ve Denetim İşlemleri Yönünden 38
V. TEMEL KAVRAMLAR VE İLKELER 42
A. Anayasa ve Parlamento Hukuku 42
B. Parlamento Hukukunun Kaynakları 43
C. Parlamentonun Sürekliliği ve Bağımsızlığı İlkeleri 47
1. Süreklilik İlkesi 47
2. Usuli (Yöntemsel) ve İdari (Yönetsel) Bağımsızlık 50
D. TBMM İçtüzüğü 50
E. Yasama Yetkisi ve İşlevi 52
1. Yasama Yetkisi 52
2. Yasama İşlevi 55
3. Yasama Kısıtı 56
F. TBMM Üyeliği 57
1. Milletvekilliği Sıfatının Başlangıcı 58
2. Milletvekilliğinin Sona Ermesi 59
G. Yasama Bağışıklıkları 62
1. Yasama Sorumsuzluğu (Kürsü Dokunulmazlığı) 63
2. Yasama Dokunulmazlığı 64
H. Yasama Uyumsuzluğu (Bağdaşmazlık) 68
2. Bölüm
YASAMA DİLİ VE ÇALIŞMA DÜZENİ
I. YASAMA FONKSİYONUNUN NİTELİKLERİ 71
II. TOPLANTI DÜZENİ 72
A. Toplantı Birimleri 72
1. Oturum 72
2. Birleşim 74
3. Yasama Yılı 75
4. Yasama Dönemi 75
B. Toplantı Türleri 79
1. Çağrılı (olağanüstü) / Çağrısız Toplantı 79
C. Toplantı Gündemi 81
1. Gündem ve Gündem–Dışı 81
2. Özel Gündem 84
3. TBMM Gündeminde “Sunuşlar” 85
4. Doğrudan Gündeme Alma Önergesi 87
5. TBMM Gündeminde “Yarım Kalan İşler” 88
6. Yetersayı (Nisap) İstemleri 89
a. Toplantı Yeter Sayısı 89
b. Karar Yeter Sayısı 91
III. KONUŞMA VE GÖRÜŞME DÜZENİ 92
A. Konuşma Düzeni 92
1. Genel Olarak 92
2. Sataşma 94
3. Teşekkür Konuşması 94
4. “Son Söz Milletvekilinin” Kuralı 95
5. “Son Konuşma ya da Oyunun Rengini Açıklama Konuşması” 95
6. Usul Görüşmesi 96
7. Genel Kurulda Saygı Duruşu 96
8. Geçen Tutanak Hakkında Yazılı Düzeltme 97
9. Yabancı Devlet Adamlarının Meclisi Selamlaması ve Konuşma Yapması 97
10. “Konu Dışına Çıkmama” ve “Temiz Dil” İlkeleri 98
B. Görüşme Düzeni 99
1. Öncelikle Görüşme 99
2. İvedilikle Görüşme 100
3. Tekrir–i Müzakere (Yeniden Görüşme) 101
a. Genel Kurulda 101
b. Komisyonda 101
4. Serinleme (48 Saat Bekleme) Süresi 102
5. Erteleme 103
6. Kadük ve Yenileme 104
7. Özel Görüşme/Yasama Yöntemi 105
a. Temel Kanun ve Torba Kanun 105
8. Kanun Yapma ve Norm Yazma Tekniği 109
a. Kanun Türleri 110
b. madde Türleri 119
9. Yasama Tefsiri 132
a. Tefsir İşlemi Nedir? 132
b. Yasama Tefsiri ne Değildir? 134
IV. OYLAMA DÜZENİ VE TÜRLERİ 136
A. İşaretle Oylama 136
B. Açık Oylama 137
C. Gizli Oylama 138
V. CUMHURBAŞKANI MESAJI 139
VI. YASAMA BELGELERİ VE İÇ KURULUŞ 143
A. Gelen Kâğıtlar Listesi 143
B. Komisyon Raporu (Sıra Sayısı) 144
C. Gündem Kitapçığı 145
D. Geri Alma ve “Ters İşlem İlkesi” 145
E. Komisyonlar Bülteni ve Kadük (Hükümsüz) Listesi 146
F. TBMM Başkanı Seçimi 146
G. TBMM Başkanlık Divanının Kuruluş ve İşleyişi 152
H. Geçici Başkan ve Geçici Başkanlık Divanı 155
I. Siyasi Parti Grupları 156
İ. Danışma Kurulu 160
J. TBMM Komisyonları 163
K. Uzlaşma (Uyum) Komisyonu 167
L. Karma Komisyon 168
1. Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması Hakkındaki Karma Komisyonlar 168
2. Yasama Uyumsuzluğu Karma Komisyonu 168
3. Devamsızlık Karma Komisyonu 168
4. Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon 169
3. Bölüm
YASAMA VE DENETİM İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI
I. YASAMA UYGULAMALARI 173
A. Kanun Teklifi Hazırlama 173
B. Gerekçe (Genel ve Madde Gerekçesi) 177
C. Kanun Numaraları 178
D. Komisyonlara Havale 182
E. Değişiklik Önergeleri 184
F. Ret Raporu 188
G. Anayasa Değişikliği Yöntemi 188
H. İçtüzük Değişikliği Yöntemi 190
I. Bütçe Görüşmeleri 191
İ. TBMM Kararlarının Yayımlanması 192
J. Milletvekillerinin Devamsızlığı 194
K. Milletvekillerinin Ödenek ve Yollukları 196
L. TBMM Başkanının Meclisi Toplantıya Çağırma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi 197
M. TBMM Başkanının Genel Kurula, Başkanlık Divanı, Danışma Kurulu Gibi Bazı Kurullara Başkanlık Yapma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi 198
N. TBMM Başkanının Kanun Tekliflerine İlişkin Görev ve Yetkileri 201
O. TBMM Başkanının Bilgi Edinme ve Denetim Yollarına İlişkin Görev ve Yetkileri 209
Ö. TBMM Başkanının Komisyonlara İlişkin Görev ve Yetkileri 213
P. Komisyonların Kuruluşuna İlişkin 214
R. TBMM Başkanının Personel ve Güvenlik Güçleriyle İlgili Görev ve Yetkileri 217
S. TBMM Başkanının ve Başkanvekillerinin Tarafsızlığı 218
Ş. Sayıştay, RTÜK, Kamu Baş Denetçisi, Kişisel Verileri Koruma Kuruluna ve Anayasa Mahkemesine Üye Seçimi 220
1. Sayıştay Başkanı ve Üye seçimi 220
2. RTÜK Üye Seçimi 221
3. Kamu Baş Denetçisi ve Üye Seçimi 222
4. Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Üye Seçimi 222
5. Anayasa Mahkemesi’ne Üye Seçimi 223
T. “Erken Seçim Kararı” ve “Küskünler Harekâtı” 223
II. DENETİM YOLLARI 225
A. Yazılı Soru 225
B. Başkanlıktan Soru 226
C. Genel Görüşme Önergesi 227
D. Meclis Araştırması 230
E. Meclis Araştırması Komisyonlarının Kuruluş ve İşleyişi 233
F. Yürütmenin Cezai Sorumluluğu ve Meclis Soruşturması 236
1. Cumhurbaşkanın Cezai Sorumluluğu 237
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar Hakkında Meclis Soruşturması 239
G. Meclis soruşturması Komisyonları, Meclis Soruşturması Raporları ve Yüce Divan 245
H. Denetim Rolü Olan Daimi Komisyonlar 250
1. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu 250
2. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 251
3. Dilekçe Komisyonu 252
4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) 253
III. PARLAMENTONUN YÜRÜTMEYİ GÖZETİM VE DENETİMİ BAĞLAMINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLLARI 254
A. Dilekçe Komisyonu 254
B. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 255
C. KEFEK (Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu) 256
D. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) 257
1. Kısa Tarihçe ve Kavram 257
2. Anayasal Konum 257
3. Kamu Denetçisinin Statüsü ve Rolü 258
IV. MİLLETVEKİLLERİNE DİSİPLİN İŞLEMLERİ 259
A. Disiplin Cezaları 259
B. TBMM Genel Kurulunda ve Komisyonlarda Gürültü ve Kavga 261
C. TBMM’de Suç İşlenmesi 261
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ 263
Kaynakça 315
Kavramlar Dizini 325 |