İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz 7
Üçüncü Baskıya Önsöz 9
İkinci Baskıya Önsöz 11
Önsöz 13
Kısaltmalar 35
Giriş
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN TANIMI, KONUSU VE KAYNAKLARI 37
I. Borçlar Hukukunun Tanımı ve Konusu 37
II. Borçlar Hukukunun Kaynakları 38
A. Asli Kaynaklar 38
B. Tali Kaynaklar 40
1. Örf ve Adet Hukuku 40
2. Hâkimin Yarattığı Hukuk 41
C. Yardımcı Kaynaklar 42
§ 2. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER 42
I. İrade Özerkliği 43
II. Nisbilik 46
III. Kusur Sorumluluğu 47
IV. Üçüncü Kişi Aleyhine Borç Doğurucu İşlem Yapılamaması 47
V. Dürüstlük Kuralı 48
VI. Sözleşmelerde Karşılıklılık 49
§ 3. BORÇLAR HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ 50
I. Anayasa Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 50
II. Medeni Hukuk ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 50
III. Ticaret Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 51
IV. İş Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 52
Birinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNUN
TEMEL KAVRAMLARI
§ 4. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMLARI 55
I. Genel Olarak 55
II. Dar Anlamda Borç – Dar Anlamda Borç İlişkisi (Borç) ve Geniş Anlamda Borç İlişkisi 55
III. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ ARASINDAKİ FARKLAR 56
A. Doğum Anları Bakımından Farklar 56
B. Muhtevaları Bakımından Farklar 56
C. Devredilebilmeleri Bakımından 57
D. Sona Erme Bakımından 58
IV. Borç İlişkisinin Unsurları 58
§ 5. BORÇ İLİŞKİSİNİN KONUSU OLARAK EDİM 60
I. Edim Kavramı 60
II. Edimin Unsurları 61
A. Alacaklı Lehine Maddi ve Manevi Yarar Sağlamalı 61
B. Belirli veya Belirlenebilir Olmalı 61
C. İmkânsız Olmamalı 62
D. Kanunun Emredici Hükümlerine, Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Haklarına Aykırı Olmamalı 62
III. Edim Türleri 63
A. Verme Edimi – Yapma Edimi – Yapmama Edimi 63
1. Verme Edimi 63
2. Yapma Edimi 63
3. Yapmama Edimi 64
4. Ayırımın Hukukî Sonuçları 64
B. Şahsi Edim – Maddi Edim 65
1. Şahsi Edim 65
2. Maddî Edim 65
3. Ayırımın Hukukî Sonuçları 65
C. Bölünebilir Edimler – Bölünemez Edimler 66
1. Bölünebilir Edimler 66
2. Bölünemez Edimler 66
3. Ayırımın Hukukî Sonuçları 67
D. Ani Edim– Dönemli Edim –Sürekli Edim 67
1. Ani Edim 67
2. Dönemli Edim 67
3. Sürekli Edim 68
4. Ayırımın Hukukî Sonuçları 68
E. Cins Borcu – Parça Borcu 68
1. Çeşit Borcu (Cinsiyle Belirlenen Edim) 68
2. Parça Borcu (Ferdiyle Belirlenen Edim) 69
3. Sınırlı Çeşit Borcu 69
4. Çeşit Borcu – Parça Borcu Ayırımının Misli Eşya – Misli Olmayan Eşya Ayırımı ile İlişkisi 69
5. Ayırımın Hukukî Sonuçları 70
F. Başlangıçta Belirli Edim – Seçimle Belirlenen Edim (Seçimlik Borç) 71
1. Seçimlik Borç 72
2. Seçimlik Yetki 73
§ 6. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAPSAMINDA YER ALAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 73
I. Borç İlişkisinin Kapsamında Yer Alan Haklar 74
A. Alacak Hakkı 74
1. Genel Olarak 74
2. Alacak Hakkının Özellikleri 74
3. Alacak Hakkının Nisbîliğinin İstisnaları 75
a. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakları 75
b. Eşyaya Bağlı Borçlar 76
c. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 77
B. Fer’i Haklar 78
C. Tali Haklar 78
1. Def’i Hakları 78
2. Yenilik Doğuran Haklar 79
a. Genel Olarak 79
b. Türleri 80
c. Özellikleri 80
II. Borç İlişkisinin Kapsamında Yer Alan Yükümlülükler 81
A. Edim Yükümlülükleri 82
1. Aslî Edim Yükümlülüğü 82
2. Yan Edim Yükümlülüğü 82
B. Yan Yükümlülükler 83
1. İfaya Yardımcı Yan Yükümlülükler 84
2. Koruyucu Yan Yükümlülükler 85
C. Tali Yükümlülükler 85
§ 7. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN SORUMLULUK VE SORUMLULUĞUN OLMADIĞI BORÇ İLİŞKİLERİ (EKSİK BORÇLAR) 86
I. Sorumluluk Kavramı 86
II. Sorumluluğun Türleri 87
A. Tazmin Yükümlülüğünün Kaynağına Göre Sorumluluk (“…Den” Sorumluluk) 87
1. Sözleşme Sorumluluğu (Akdi Sorumluluk) 87
2. Sözleşme Dışı Sorumluluk (Akit Dışı Sorumluluk) 88
B. Tazmin Yükümlülüğünün Yerine Getirileceği Değere Göre Sorumluluk (“…İle” Sorumluluk) 88
1. Malvarlığı ile Sorumluluk 88
a. Sınırsız Malvarlığı Sorumluluğu 88
b. Sınırlı Malvarlığı Sorumluluğu 89
aa. Miktar İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 90
bb. Konu İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 90
2. Şahısvarlığı ile Sorumluluk 91
III. Sorumluluğun Olmadığı Borç İlişkileri (Eksik Borçlar) 91
A. Genel Olarak 91
B. Eksik Borçların Türleri 92
1. Doğuştan Eksik Borçlar 92
2. Geçici Eksik Borçlar 93
3. Sonradan Eksik Borçlar 93
§ 8. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI, UNSURLARI VE TÜRLERİ 93
I. Hukuki Olay, Hukuki Fiil ve Hukuki İşlem Kavramları 93
A. Hukuki Olay 93
B. Hukuki Fiiller 94
1. Hukuka Aykırı Fiiller 94
a. Borca Aykırı Davranışlar 95
b. Haksız Fiiller 95
2. Hukuka Uygun Fiiller 95
a. Duygu Açıklamaları (His Açıklamaları) 95
b. Düşünce Açıklamaları (Tasavvur/Bilgi Açıklamaları) 96
c. İrade Açıklamaları 96
aa. Hukukî İşlemler 97
bb. Hukukî İşlem Benzerleri 97
cc. Maddî Fiiller 97
II. Hukuki İşlemin Unsurları 98
A. Kurucu Unsurlar 98
1. İrade Açıklaması 98
a. Genel Olarak 98
b. İrade Açıklamasının Unsurları 98
c. İrade Açıklamasının Türleri 99
2. Hukukî Sonuç 100
3. Diğer Kurucu Unsurlar 100
B. Geçerlilik Unsurları 101
1. Tüm Hukukî İşlemler Bakımından Aranan Geçerlilik Şartları 101
a. Hukukî İşlemi Yapan Kişi Fiil Ehliyetine Sahip Olmalı 101
b. Hukukî İşlem Emredici Hukuk Kurallarına, Kamu Düzenine, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırı ve İmkânsız Olmamalı 102
c. Hukukî İşlem Muvazaalı Olmamalı 102
d. Hukukî İşlemi Oluşturan İrade Açıklamaları Sakatlanmamış Olmalı 102
2. Sadece Belirli Hukukî İşlemler Bakımından Aranan Geçerlilik Şartları 102
a. Şekle Bağlı İşlemlerde Şekil Şartına Uyulmuş Olmalı 102
b. Tasarruf İşlemini Yapanın Tasarruf Yetkisi Olmalı 103
c. Karşılıklı Borç Doğuran Sözleşmelerde Aşırı Yararlanma Olmamalı 103
d. Sebebe Bağlı Tasarruf İşlemlerinde Onun Dayandığı Borçlandırıcı İşlem Geçerli Olmalı 103
C. Tamamlayıcı Unsurlar (Etkinlik Unsurları) 103
III. Hukuki İşlemin Türleri 104
A. Hüküm Doğuracakları Zamana Göre Hukuki İşlemler 104
B. İvazlı Olup Olmamalarına Göre Hukuki İşlemler 105
C. Meydana Gelmesi İçin Gerekli İrade Açıklamasının Sayısına Göre Hukuki İşlemler 105
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler 105
2. İki Taraflı Hukukî İşlemler 105
3. Kararlar 106
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukuki İşlemler 107
1. Borçlandırıcı İşlemler 107
2. Tasarruf İşlemleri 108
3. Kazandırıcı İşlemler 110
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamalarına Göre Hukuki İşlemler 111
İkinci Bölüm
BORÇLARIN KAYNAKLARI
§ 9. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 113
I. Sözleşme Kavramı 113
II. Sözleşme Çeşitleri 114
A. Genel Olarak 114
B. Tek Tarafa Borç Yükleyen – İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler Ayırımı 114
C. Şekle Tâbi Olan – Şekle Tâbi Olmayan Sözleşme Ayırımı 115
D. Tipik – Atipik Sözleşme Ayırımı 115
1. Genel Olarak 115
2. Atipik Sözleşmelerin Tasnifi 116
III. Sözleşmenin Kurulması 117
A. Karşılıklı İrade Beyanlarının Bulunması 117
1. Öneri (İcap–Teklif) 117
a. Öneri Kavramı, Şartları ve Bağlayıcı Olmayan Öneri 117
b. Önerinin Hüküm ve Sonuçları 118
c. Önerinin Geri Alınması 121
2. Kabul 121
3. Öneride Bulunanın ya da Muhatabın Ölmesi veya Fiil Ehliyetini Kaybetmesi 123
B. Karşılıklı İrade Beyanlarının Birbirine Uygun Olması 124
IV. Sözleşmenin Kurulduğu An 125
V. Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçlarını Doğurmaya Başladığı An 126
VI. Sözleşmelerde Şekil 127
A. Genel Olarak 127
B. Şeklin Fayda ve Sakıncaları 129
1. Şeklin Faydaları 129
2. Şeklin Sakıncaları 129
C. Şekil Türleri 129
1. Kaynaklarına Göre Şeklin Türleri 129
a. Kanunî Şekil 130
b. İradî Şekil 130
2. Amaçlarına Göre Şeklin Türleri 130
a. Geçerlilik Şekli 130
b. İspat Şekli 131
3. Yapılış Tarzına Göre Şekil 131
a. Sözlü Şekil 131
b. Yazılı Şekil 131
aa. Adi Yazılı Şekil 132
aaa. Metin 132
bbb. İmza 133
bb. Nitelikli (Mevsuf) Yazılı Şekil 134
c. Resmî Şekil 135
d. Resmî Sicillere Tescil 136
e. İlan 136
D. Şekle Aykırılığın Sonuçları 137
VII. Sözleşmenin Yokluğu, Kesin Hükümsüzlüğü ve İptal Edilebilirliği 138
A. Yokluk 139
B. Kesin Hükümsüzlük (Butlan) 139
1. Genel Olarak 139
2. Tahvil 141
C. İptal Edilebilirlik 142
§ 10. İRADE İLE BEYAN ARASINDAKİ UYGUNSUZLUK 143
I. Uygunsuzluğun İstenerek Meydana Getirildiği Hâller 143
A. Muvazaa 143
1. Mutlak Muvazaa 144
2. Nisbî Muvazaa 145
3. Muvazaanın İspatı 147
a. Muvazaanın Taraflarca İspatı 147
b. Muvazaanın İlgili Üçüncü Kişilerce İspatı 147
4. Muvazaanın Mümkün Olmadığı Hâller 148
5. Muvazaanın Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülemeyeceği Hâller 149
6. Muvazaanın Benzer Müesseselerle Karşılaştırılması 149
a. Muvazaa ile Kanuna Karşı Hilenin Karşılaştırılması 149
b. Muvazaa ile Nam–ı Müstearın Karşılaştırılması 150
c. Muvazaa ile İnançlı İşlemin Karşılaştırılması 151
B. Zihnî Kayıt 152
C. Lâtife Beyanı 152
II. Uygunsuzluğun İstenmeden Meydana Getirildiği Hâller (İrade Bozuklukları) 153
A. Yanılma (Hata) 153
B. Aldatma (Hile) 157
C. Korkutma (İkrah/Tehdit) 158
III. Aşırı Yararlanma (Gabin) 160
A. Genel Olarak 160
B. Aşırı Yararlanmanın Şartları 161
1. Objektif Şart 161
2. Sübjektif Şartlar 162
a. Sömürülen Tarafın Zayıf Durumu 162
aa. Zor Durumda Kalma (Müzayaka Hâli) 162
bb. Düşüncesizlik (Hiffet) 162
cc. Deneyimsizlik (Tecrübesizlik) 163
b. Sömürme Kastı 163
C. Aşırı Yararlanmanın Sonuçları 163
§ 11. GENEL İŞLEM ŞARTLARI 165
I. Kavram ve Tanım 165
II. Genel İşlem Şartlarının Denetimi 167
A. Yürürlük Denetimi 167
B. Yorum Denetimi 168
C. İçerik Denetimi 169
§ 12. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ 170
I. Kavram ve Tanım 170
II. Şartları 172
A. Sözleşme Kurulurken Mevcut Olan Şartlar Daha Sonra Değişmiş Olmalı 172
B. Değişiklik Öngörülememiş Olmalı 172
C. Edimler Arasındaki Denge Aşırı Derecede Bozulmuş Olmalı 172
D. Edim İfa Edilmemiş veya Çekince Konularak İfa Edilmiş Olmalı 172
E. Aşırı İfa Güçlüğüne Borçlu Kusuruyla Sebebiyet Vermemiş Olmalı 173
F. Uyarlamaya Engel Bir Kanun ya da Sözleşme Hükmü Bulunmamalı 173
§ 13. TEMSİL 174
I. Temsil Kavramı 174
II. Temsilin Çeşitleri 176
A. Doğrudan Temsil – Dolaylı Temsil 177
B. Kanunî Temsil – İradî Temsil 178
III. Temsil Yetkisi 178
IV. Temsil İlişkisinin Sona Ermesi 181
V. Yetkisiz Temsil 182
§ 14. TEK TARAFLI HUKUKÎ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR: İLAN YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME 184
Üçüncü Bölüm
HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇLAR
§ 15. HAKSIZ FİİL 187
I. Genel Olarak Akit Dışı Sorumluluk 187
II. Haksız Fiil Kavramı ve Türleri 187
III. Haksız Fiilden Doğan Sorumluluğun Şartları 188
A. Olumlu veya Olumsuz Bir Fiil Olmalı 188
B. Fiil Hukuka Aykırı Olmalı 189
1. Hukuk Aykırılık Kavramı 189
2. Hukuka Aykırılığın Şartları 190
3. İhlal Edilmeleri Hukuka Aykırılık Oluşturan Kurallar 191
4. Ahlaka Aykırı Davranışla Gerçekleşen Haksız Fiiller 191
5. Hukuka Uygunluk Sebepleri 193
a. Kanunun Verdiği Yetki 193
b. Zarar Görenin Rızası 194
c. Üstün Nitelikte Özel Yarar 196
d. Üstün Nitelikte Kamusal Yarar 197
e. Zarar Verenin Davranışının Haklı Savunma Niteliği Taşıması (Meşru Müdafaa) 197
aa. Genel Olarak 197
bb. Haklı Savunmanın Şartları 197
aaa. Kişinin Kendisine veya Üçüncü Bir Şahsa Karşı Bir Saldırı Olmalı 197
bbb. Saldırı Mal veya Şahısvarlığına Yönelik Olmalı 198
ccc. Saldırı Hâlen Devam Ediyor Olmalı 198
ddd. Saldırı Hukuka Aykırı Olmalı 198
eee. Savunma Saldırıda Bulunana Karşı Olmalı 198
fff. Saldırı Gerçek Olmalı 198
ggg. Savunma, Saldırıyı Bertaraf Edecek Ölçüde Olmalı 199
cc. Haklı Savunmaya Bağlanan Sonuçlar 199
f. Zorunluluk Hâli (Iztırar Hâli) 200
aa. Genel Olarak 200
bb. Zorunluluk Hâlinin Şartları 200
aaa. Kişinin Kendisine veya Üçüncü Bir Şahsa Yönelik Açık ya da Yakın Bir Zarar Tehlikesi Olmalı 200
bbb. Tehlike Malvarlığına veya Şahısvarlığına Yönelik Olmalı 200
ccc. Tehlikenin Kaynağı Olmayan Üçüncü Bir Kişiye Zarar Verilmiş Olmalı 201
ddd. Tehlikeden Kurtulabilmek İçin Üçüncü Kişinin Sadece Malvarlığı Değerlerine Zarar Verilmiş Olmalı 201
eee. Tehlikeden Kurtulabilmek İçin Üçüncü Kişinin Malvarlığına Zarar Verilmesi Kaçınılmaz Olmalı 201
fff. Üçüncü Kişiye Verilen Zarar Önlenmek İstenen Tehlike İle Orantılı Olmalı 202
cc. Zorunluluk Hâline Bağlanan Sonuçlar 202
g. Kişinin Hakkını Kendi Gücüyle Koruması 203
aa. Genel Olarak 203
bb. Hakkını Kendi Gücüyle Korumanın Şartları 204
aaa. Kişinin Kendisine Ait Bir Hakkın Korunması İçin Güç Kullanmış Olmalı 204
bbb. Yetkili Kamu Makamlarının Müdahalesi Zamanında Sağlanamayacak Olmalı 204
ccc. Güç Kullanılmadığı Takdirde Hakkının Kayba Uğraması ya da Kullanılmasının Önemli Ölçüde Zorlaşması Tehlikesi Olmalı 205
ddd. Hakkın Korunması Güç Kullanma Dışında Başka Bir Yolla Mümkün Olmamalı 205
eee. Hak Sahibinin Güç Kullanmak Suretiyle Vereceği Zarar İle Korunmak İstenen Hakkın Değeri Arasında Orantı Olmalı 205
cc. Hakkını Kendi Gücüyle Korumaya Bağlanan Sonuçlar 205
C. Fiil Kusurlu Olmalı 206
1. Genel Olarak 206
2. Kusuru Açıklayan Görüşler 206
a. Sübjektif Görüş 206
b. Objektif Görüş 207
3. Kusurun Unsurları 207
a. Sübjektif Unsur 207
b. Objektif Unsur 208
4. Kusurun Türleri 208
a. Kast 208
b. İhmal 209
5. Kusurun Sorumlulukta Rolü 210
D. Maddi veya Manevi Bir Zarar Meydana Gelmiş Olmalı 211
1. Genel Olarak 211
2. Zararın Türleri 212
a. Maddî Zarar 212
aa. Fiili Zarar 213
bb. Yoksun Kalınan Kâr 214
b. Manevî zarar 214
E. Zarar ile Fiil Arasında İlliyet Bağı (Sebep–Sonuç İlişkisi) Bulunmalı 216
1. Genel Olarak 216
2. Uygun İlliyet Bağı 216
3. Zararlı Sonucu Meydana Getirmeye Elverişli Birden Fazla Sebebin Bulunması 217
a. Ortak İlliyet 217
b. Yarışan İlliyet 218
c. Seçimlik İlliyet 219
d. Farazi İlliyet 219
4. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 220
a. Genel Olarak 220
b. İlliyet Bağını Kesen Sebeplerin Türleri 220
aa. Mücbir Sebep 220
bb. Zarar Görenin Ağır Kusuru 221
cc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 222
§ 16. KUSURSUZ SORUMLULUK 223
I. Genel Olarak 223
II. Kusursuz Sorumluluk Türleri 224
A. Hakkaniyet Sorumluluğu 224
1. Genel Olarak 224
2. Hakkaniyet Sorumluğunun Şartları 225
a. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 225
b. Ayırt Etme Gücü Bulunmayan Kişi Tarafından Verilmiş Bir Zarar Olmalı 225
c. Hakkaniyet Zararın Tazminini Gerektirmeli 226
B. Özen Sorumluluğu 227
1. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 228
a. Genel Olarak 228
b. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Şartları 228
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 228
bb. Adam Çalıştıran ile Çalışan Arasında Özel Hukuktan Doğan Bir Çalıştırma İlişkisi Bulunmalı 228
cc. Zarar, Çalışanın Kendisine Verilen İşi Gördüğü Sırada Meydana Gelmiş Olmalı 229
dd. Adam Çalıştıran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalı 230
c. Adam Çalıştıranın Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 231
2. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 232
a. Genel Olarak 232
b. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunun Şartları 232
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 232
bb. Hayvan Bir Kimsenin Bakımında veya Yönetiminde Olmalı 232
cc. Zarar Bir Hayvan Tarafından Verilmiş Olmalı 233
dd. Hayvan Bulunduran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalı 234
c. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 235
aa. Tazminat Sorumluluğu 235
bb. Hayvan Bulunduranın Rücu Hakkı 235
cc. Taşınmaz Zilyedinin Zarar Veren Hayvanı Yakalama, Alıkoyma Hakkı ve Etkisiz Hâle Getirme Hakkı 235
3. Yapı Malikinin Sorumluluğu 236
a. Genel Olarak 236
b. Yapı Malikinin Sorumluluğunun Şartları 236
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 236
bb. Bir Bina veya Diğer Yapı Eseri Olmalı 237
cc. Zarar, Binadaki veya Diğer Yapı Eserindeki Yapım Bozukluğundan veya Bakım Eksikliğinden Meydana Gelmiş Olmalı 237
dd. Yapı Maliki İlliyet Bağının Kesildiğini İspatlayamamış Olmalı 238
c. Yapı Malikinin Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 239
aa. Tazminat Sorumluluğu 239
bb. Sorumlu Kişiler 239
cc. Yapı Malikinin Rücu Hakkı 240
dd. Malikin Zarar Tehlikesini Önleme Yükümlülüğü 240
C. Tehlike Sorumluluğu 240
1. Genel Olarak 240
2. Tehlike Sorumluluğunun Şartları 241
a. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 241
b. Zarar, Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletmenin Faaliyetinden Doğmuş Olmalı 242
aa. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletme 242
aaa. Genel Olarak 242
bbb. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletme Sayılmanın Şartları 242
aaaa. İşletme Sıkça veya Ağır Zararlar Doğurmaya Elverişli Olmalı 242
bbbb. Uzman Bir Kişiden Beklenen Tüm Özenin Gösterilmesi Durumunda Bile Zararın Doğması Önlenemez Olmalı 243
ccc. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletme Karinesi 243
bb. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletmeye Ait Tipik Tehlike Gerçekleşmiş Olmalı 244
c. İlliyet Bağının Kesildiği İspatlanamamış Olmalı 244
3. Tehlike Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 244
a. Tazminat Sorumluluğu 244
b. Sorumlu Kişiler 245
c. İşletme Sahibi veya İşletenin Rücu Hakkı 245
d. Denkleştirme 246
Dördüncü Bölüm
TAZMİNAT VE TAZMİNATIN HESAPLANMASI
§ 17. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT 247
I. Genel Olarak 247
II. Maddi Tazminat 247
A. Malvarlığı Zararlarında Maddi Tazminat 248
B. Şahısvarlığı Zararlarında Maddi Tazminat 249
C. Maddi Tazminatın Belirlenmesi 250
III. Manevî Tazminat 252
IV. Tazminat Miktarının Değiştirilmesi 254
V. Geçici Ödemeler 254
VI. Haksız Fiilde Müteselsil Sorumluluk 254
VII. Haksız Fiilde Zamanaşımı 255
VIII. Daimi Def’î Hakkı 255
IX. Tazminat Sorumluluğunda Sözleşme ve Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması 256
X. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesine Etkisi 256
Beşinci Bölüm
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
§ 18. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME 259
I. Genel Olarak 259
II. Sebepsiz Zenginleşmenin Şartları 259
A. Genel Olarak 259
B. Bir Kişinin Zenginleşmiş Olması 260
C. Zenginleşmenin Başka Bir Kişinin Malvarlığının veya Emeğinin Aleyhinde Gerçekleşmiş Olması 260
D. İlliyet Bağı 261
E. Zenginleşmenin Haklı Bir Sebebe Dayanmaması 261
III. Sebepsiz Zenginleşmenin Hüküm ve Sonuçları 262
A. Sebepsiz Zenginleşme Davası 262
1. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Tarafları 262
2. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Hukukî Niteliği 263
3. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Açılamayacağı Durumlar 263
B. Sebepsiz Zenginleşenin İade Borcu ve Masrafları Talep Hakkı 264
C. Sebepsiz Zenginleşmede Zamanaşımı Süresi 266
Altıncı Bölüm
İFA
§ 19. İFA VE İFAYA İLİŞKİN KURALLAR 267
I. Genel Olarak 267
II. İfanın Konusu 267
A. Genel Olarak 267
B. Parça ve Çeşit Borçlarında İfa 267
C. Para ve Faiz Borçlarında İfa 268
III. İfa İkâmeleri 271
A. İfa Yerine Edim 271
B. İfa Amacıyla Edim 271
C. Seçimlik Yetki 272
IV. İfanın Tarafları 272
A. Genel Olarak 272
B. Üçüncü Kişinin Alacaklıya Halef Olması 273
V. Kısmi İfa 274
VI. Bölünemeyen Borcun İfası 275
VII. İfa Yeri 276
VIII. İfa Zamanı 277
IX. İki Taraf Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa 279
A. Genel Olarak 279
B. Ödemezlik Def’i 279
C. Karşı Tarafın İfa Güçsüzlüğü Sebebiyle İfadan Kaçınma 280
X. İfanın İspatı 280
XI. İfanın Hüküm ve Sonuçları 282
Yedinci Bölüm
ALACAKLININ TEMERRÜDÜ
§ 20. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 283
I. Kavram 283
II. Alacaklının Temerrüdünün Şartları 283
A. Edim, Borçlu Tarafından Usulüne Uygun Olarak Teklif Edilmiş Olmalı 284
B. Alacaklı İfa Teklifini Reddetmiş Olmalı 284
C. Alacaklının İfa Teklifini Reddetmesi Haklı Bir Sebebe Dayanmamalı 284
III. Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları 285
A. Alacaklının Temerrüdünün Genel Sonuçları 285
B. Alacaklının Temerrüdünün Özel Sonuçları 286
1. Borçlunun Edim Konusunu Tevdi Hakkı 286
a. Tevdiin Şartları 287
b. Tevdiin Sonuçları 287
2. Borçlunun Borçlanılan Şeyi Satma Hakkı 288
3. Borçlunun Sözleşmeden Dönme Hakkı 289
Sekizinci Bölüm
BORCA AYKIRILIK HÂLLERİ
§ 21. BORCUN İFA EDİLMEMESİ 291
I. Kusurlu Sonraki İfa İmkânsızlığı 291
II. Borçlunun Temerrüdü 294
A. Kavram ve Tanım 294
B. Borçlunun Temerrüdünün Şartları 296
1. Edimin İfası Mümkün Olmalı 296
2. Borç Muaccel Olmalı 297
3. Borçlu İfada Bulunmamış Olmalı 297
4. Kural Olarak Alacaklı İhtarda Bulunmuş Olmalı 297
C. Borçlunun Temerrüdünün Sonuçları 300
1. Temerrüdün Genel Sonuçları 300
a. Alacaklının Aynen İfa ve Gecikme Tazminatını Talep Hakkı 301
b. Mütemerrit Borçlunun Beklenmeyen Hâlden (Kazadan) Sorumluluğu 302
2. Temerrüdün Özel Sonuçları 303
a. Para Borçlarında 303
b. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde 304
aa. Genel Olarak 304
bb. Seçimlik Haklar 304
aaa. Aynen İfadan Vazgeçip Müspet Zararın Tazminini Talep Hakkı 305
bbb. Sözleşmeden Dönme ve Menfî Zararın Tazminini Talep Hakkı 306
cc. Seçimlik Hakların Kullanılmasında Mehil Meselesi 307
III. Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi (Kötü İfa) 309
IV. Borcun İfa Edilmemesinin Neticeleri 310
A. Genel Olarak 310
B. Sorumsuzluk Anlaşması 311
C. Aynen İfa Davası ve Cebri İcra 312
D. Tazminat Davası 313
V. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiili Sebebiyle Sorumluluğu 315
A. Kavram ve Tanım 315
B. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğun Şartları 316
1. Borçlu ile Zarar Gören Arasında Bir Borç İlişkisi Bulunmalı 316
2. Borç İlişkisinden Doğan Bir Borcun İfası ya da Hakkın Kullanılması Yardımcı Kişiye Bırakılmış Olmalı 316
3. Borcun İfasının ya da Hakkın Kullanılmasının Üçüncü Kişiye Bırakılması Borca Aykırılık Teşkil Etmemeli 316
4. Yardımcı Kişi Kendisine Bırakılan İşi Gördüğü Sırada Bir Zarara Sebebiyet Vermiş Olmalı 317
5. Borçlu, Borcu Bizzat İfa Etmesi Hâlinde de Sorumlu Tutulabilecek Olmalı 317
6. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğunu Kaldıran ya da Sınırlandıran Bir Anlaşma Bulunmamalı 318
C. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları 319
D. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluk ile Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Karşılaştırılması (Türk Borçlar Kanununun 116. Maddesi ile 66. Maddesinin Mukayesesi) 319
Dokuzuncu Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN VE BORCUN SONA ERMESİ,
ZAMANAŞIMI
§ 22. BORÇ İLİŞKİSİNİN VE BORCUN SONA ERMESİ 321
I. Genel Olarak 321
II. Borç İlişkisini Sona Erdiren Sebepler 322
A. Genel Olarak 322
B. İkâle (Bozma Sözleşmesi) 322
C. Fesih 322
D. Sözleşmeden Dönme 323
E. İptal 324
F. Taraflardan Birinin Ölmesi, Ayırt Etme Gücünü Kaybetmesi, İflas Etmesi 324
G. Öngörülen Sürenin Dolması 324
H. Geri Alma (Azil) 324
III. Borcu Sona Erdiren Sebepler 325
A. Genel Olarak 325
B. İfa 325
C. İbra 325
D. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi 326
E. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık 327
F. Yenileme 329
G. Takas 330
1. Genel Olarak 330
2. Takasın Şartları 331
a. Karşılıklı Borçluluk Olmalı 331
b. Karşılıklı Borçlar Aynı Türden Olmalı 332
c. Karşılıklı Borçlar Muaccel Olmalı 332
d. Takas Beyanı Yapılmış Olmalı 333
e. Takastan Feragat Edilmemiş Olmalı 333
3. Alacaklının Rızası ile Takas Edilebilen Alacaklar 333
4. Takasın Hüküm ve Sonuçları 333
§ 23. ZAMANAŞIMI 334
I. Genel Olarak 334
II. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Ayırımı 334
III. Borcun Zamanaşımına Uğramasının Şartları 335
IV. Zamanaşımının Durması 336
V. Zamanaşımının Kesilmesi 337
VI. Zamanaşımının Hüküm ve Sonuçları 339
Onuncu Bölüm
BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ VE
BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR
§ 24. BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ 341
I. Alacağın Devri 341
A. Genel Olarak 341
B. Alacağın Devrinin Şartları 342
C. Alacağın Devrinin Hukukî Niteliği 342
D. Alacağın Devrinin Yasak Olması 342
E. Alacağın Devrinin Hüküm ve Sonuçları 343
II. Borcun Üstlenilmesi 345
A. Genel Olarak 345
B. Borcun İç Üstlenilmesi 345
C. Borcun Dış Üstlenilmesi 346
D. Borcun Üstlenilmesinin Hüküm ve Sonuçları 346
III. Borca Katılma Sözleşmesi 347
IV. Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma 348
A. Sözleşmenin Devri 348
B. Sözleşmeye Katılma 348
V. Bir İşletmenin veya Mal Varlığının Devri 349
VI. İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesi 350
VII. Üçüncü Kişi Yararına (Lehine) Sözleşme 350
VIII. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme (Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt) 352
§ 25. BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR 353
I. Müteselsil Borçluluk 353
A. Genel Olarak 353
B. Müteselsil Borçluluğun Hüküm ve Sonuçları 354
II. Müteselsil Alacaklılık 357
III. Koşula (Şarta) Bağlı Borçlar 358
A. Genel Olarak 358
B. Koşulun Çeşitleri 359
1. Geciktirici Koşul 359
2. Bozucu Koşul 359
3. Olumlu Koşul– Olumsuz Koşul 359
4. İradi Koşul – Tesadüfi Koşul 359
C. Koşulun Hüküm ve Sonuçları 359
IV. Ceza Koşulu (Cezai Şart) 360
A. Genel Olarak 360
B. Ceza Koşulunun Çeşitleri 361
1. Seçimlik Ceza Koşulu 361
2. İfaya Eklenen Ceza Koşulu 361
3. Dönme Cezası (İfa Yerine Ceza Koşulu) 362
C. Ceza Koşulunun Hüküm ve Sonuçları 362
V. Cayma Parası (Pişmanlık Akçesi) 363
VI. Bağlanma Parası (Pey Akçesi) 364
Kaynakça 365
Kavram Dizini 371 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
