İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Altıncı Baskıya Önsöz 5
Kısaltmalar 27
Giriş 29
Birinci Kısım
İNSAN HAKLARI KAVRAMI VE
İNSAN HAKLARI HUKUKU
Bölüm 1
İNSAN HAKLARI KAVRAMI
I. TANIM, ŞARTLARI VE BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 31
A. İnsan Haklarının Tanımı 31
B. İnsan Haklarının Şartları ve Unsurları 33
1. İnsan Haklarının Şartları 33
a. Temel Hak Olma 33
b. Evrensellik 34
c. Açıkça Tanımlanabilir Olma 34
2. İnsan Haklarının Unsurları 34
a. Yetki 34
b. Talep 34
c. Tanınma–Saygı Gösterilme 35
C. “İnsan Hakları” Kavramının Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması 35
II. İNSAN HAKLARININ NİTELİKLERİ 37
A. Evrensellik 37
1. Ahlaki Evrensellik 39
2. Normatif Evrensellik 39
3. Hak Sahipliği Bakımından Evrensellik 40
4. Tarihsel Özgüllüğü ve Evrensellik 40
B. Doğuştan Kazanılma 41
C. Mutlaklık 42
Ç. Vazgeçilmezlik 42
D. Bireysellik 43
E. Çoğunlukla Hürriyet Hakkı Olma 43
1. Hürriyet Kavramı 43
2. Hak Kavramı ve Türleri 44
a. Doğal Haklar – Hukuki Haklar 44
b. Talep Hakları–Hürriyet Hakları 45
c. Olumlu Haklar – Olumsuz Haklar 45
ç. Bireysel Haklar–Grup Hakları 46
3. Ödev Kavramı ve Türleri 46
4. “Hak” ve “Ödev” İlişkisi 47
5. Hak–Hürriyet İlişkisi 49
6. Hürriyetle İlgili Anlayışlar 51
a. Negatif Hürriyet Anlayışı 51
b. Pozitif Hürriyet Anlayışı 52
c. Rasyonel Hürriyet Anlayışı 53
7. Hak ve Hürriyetlerin İçeriği 53
F. Temel Hak Olma 54
G. Birey ile Devlet Arasındaki İlişkiler Niteliğinde Olma 55
1. İlişkilerin Niteliği 55
2. Uluslararası İnsan Hakları Hukukuna Göre Devletin Yükümlülükleri 55
a. Tanıma–Saygı Gösterme Yükümlülüğü 56
b. Karışmama ve Müdahale Etmeme Yükümlülüğü 56
c. Koruma Yükümlülüğü 57
ç. Gerçekleştirme Yükümlülüğü 58
d. Temin–Tedarik Yükümlülüğü 58
Ğ. İnsan Haklarının Bütünlüğü 58
H. Hukuken Korunma Zorunluluğu 60
III. İNSAN HAKLARININ DİKEY VE YATAY ETKİSİ 60
A. Dikey Etkisi 60
B. Yatay Etkisi 61
IV. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 62
A. Kullanım Şekilleri Bakımından 63
B. Temel Haklar – Temel Olmayan Haklar Ayrımı 64
C. Negatif Haklar – Pozitif Haklar Ayrımı 64
Ç. Yasal Haklar – Moral Haklar Ayrımı 65
D. Koruyucu Haklar – İsteme Hakları – Katılma Hakları Ayrımı 65
1. Koruyucu Haklar 66
2. İsteme Hakları 66
3. Katılma Hakları 67
E. Klasik Haklar – Sosyal Haklar Ayrımı 67
F. Kişisel, Siyasal, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Ayrımı 68
1. Kişisel Haklar 68
2. Siyasi Haklar 69
3. Ekonomik ve Sosyal Haklar 69
4. Kültürel Haklar 69
G. Tarihî Gelişimine Göre İnsan Haklarının Sınıflandırılması 70
1. Birinci Kuşak Haklar 70
2. İkinci Kuşak Haklar 71
3. Üçüncü Kuşak Haklar 72
4. Dördüncü Kuşak Haklar 73
Bölüm 2
İNSAN HAKLARININ TARİHİ GELİŞİMİ VE
POZİTİF HUKUKA GEÇİŞİ (İNSAN HAKLARI HUKUKUNA DOĞRU)
I. İNSAN HAKLARININ TARİHİ GELİŞİMİ 75
A. İlk Çağda İnsan Hakları 75
B. Orta Çağ’da İnsan Hakları 76
C. Yeni Çağ’da İnsan Hakları 78
II. İNSAN HAKLARININ POZİTİF HUKUKA GEÇİŞİ 80
A. Bildirge ve Anlaşmalara Geçiş 80
1. İngiliz ve Amerikan Belgeleri 80
2. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi 82
3. Yirminci Yüzyıldaki Gelişmeler 83
B. Anayasalarda Yer Alması 84
1. Batı’da 84
2. Türkiye’de 85
a. Belgeler ve Fermanlar 85
b. Anayasalar 88
Bölüm 3
İNSAN HAKLARI HUKUKU
I. ORTAYA ÇIKIŞI VE KAPSAMI 91
A. Ortaya Çıkışı Ve Kapsamı 91
1. Ortaya Çıkışı 91
2. Kapsamı ve İnsancıl Hukuktan Farkları 91
a. İnsan Hakları Hukukunun Kapsamı 91
b. İnsancıl Hukuktan Farkları 92
B. İnsan Hakları Hukuku’nun Bölümleri ve Hukuk Dalları İçindeki Yeri 93
1. İnsan Hakları Hukuku’nun Bölümleri 93
2. Hukuk Dalları İçindeki Yeri 95
II. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN VE ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI BELGELERİNİN ÖZELLİKLERİ VE BUNLARA HAKİM OLAN İLKELER 95
A. İnsan Hakları Hukukunun Özellikleri 95
1. Evrensellik 95
2. Muamele Görme İlkeleri Niteliğinde Olmaları 96
3. Muamele Etme İlkeleri Niteliğinde Olmaları 96
4. Devletin Temel Ödevlerini Dile Getiren Talepler Niteliğinde Olmaları 96
B. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Belgelerinin Özellikleri 96
1. Evrensellik 97
2. Kapsamının Genişliği 97
3. Devletlerin Çifte Sorumluluğu 97
C. İnsan Hakları Hukuku Belgelerine Hâkim Olan İlkeler 98
1. İnsan Onuru 98
2. Ayrımcılık Yasağı 99
3. Hukuk Devleti (Hukukun Üstünlüğü) 99
4. Hesap Verebilirlik 100
5. Açıklık 101
6. Katılım 102
Ç. İnsan Hakları Hukuku Belgelerinin Sınıflandırılması 102
1. Coğrafi Ölçüte Göre 102
2. Hakların Türü ve Niteliğine Göre 103
3. Bağlayıcı ya da Tavsiye Niteliğinde Olup Olmamasına Göre 103
4. Ayrı Kategoriler 103
Bölüm 4
İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ VE SINIRLANMASI
I. İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ 105
A. Düzenleme ve Sınırlama (Müdahale) Kavramları 105
B. Düzenleme Rejimleri 106
2. Önleyici Rejimler 106
a. Yasaklayıcı Önleme 107
b. Düzeltici Önleme 107
c. Basit Önleme 107
2. Düzeltici Rejim 108
C. Değerlendirme 108
II. İNSAN HAKLARININ SINIRLANMASI 109
A. Sınırlama Kavramı ve İnsan Haklarının Sınırları 109
1. Karine: İnsan Haklarının Korunması 109
2. İnsan Haklarının Sınırları 109
a. Doğal Sınırlar 109
b. Hukuki Sınırlar 110
ba. Anayasa İle Yapılan Sınırlamalar 110
bb. Kanunlarla Yapılan Sınırlamalar 112
B. Sınırlanması Mümkün Olmayan ve Olan Haklar 112
1. Mutlak Terimlerle İfade Edilen Haklar 112
2. Sınırlayıcı Bir Şekilde İfade Edilen Haklar 113
3. Kullanılması Sınırlanabilen Haklar 115
C. İnsan Haklarının Sınırlanmasında İlkeler 116
1. Sınırlamaların Gerekliliği İlkesi 116
2. Sınırlamaların Yasallığı İlkesi 116
3. Sınırlamaların Sebebe Bağlılığı İlkesi 119
a. Milli Güvenlik 120
b. Kamu Güvenliği 121
c. Kamu Düzeni 122
ç. Kamu Ahlakı 123
d. Kamu Sağlığının Korunması 124
e. Başkalarının Hak ve Hürriyetlerinin Korunması 125
f. Suç İşlenmesinin Önlenmesi 126
g. Genel Refahın Sağlanması 126
4. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 126
5. Ölçülülük (Orantılılık) 127
6. Demokratik Toplum Gereklerine Uygunluk 129
7. Hakkın Özüne Dokunmama 130
Ç. Olağanüstü Yönetimlerde İnsan Haklarının Sınırlanması 130
1. Olağanüstü Yönetim Kavramı, Sebepleri ve İlanı 130
a. Olağanüstü Yönetim Kavramı 130
b. Olağanüstü Yönetim Sebepleri 131
2. Olağanüstü Yönetimde İnsan Haklarını Sınırlama Ölçütleri 133
3. Askıya Alınan Sözleşme Hükümlerini Bildirme Yükümlülüğü 134
4. Olağanüstü Yönetimlerde İnsan Hakları 135
a. Sınırlanamayan Haklar 135
b. Kısmen veya Tamamen Sınırlanabilen Haklar 136
D. Çekinceler (Rezervasyonlar) 138
İkinci Kısım
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKU
Bölüm 5
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI
I. İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ 141
A. Önemi 141
B. Kapsamı 142
C. Bağlayıcılığı 143
II. ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR 144
A. Birleşmiş Milletler Şartı 144
B. Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmeleri (İkiz Sözleşmeler) ve Protokolleri 145
1. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 146
2. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesine Ek 1. İhtiyari Protokolü 147
3. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesine Ek 2. İhtiyari Protokolü 148
4. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 148
5. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesine Ek İhtiyari Protokolü 150
C. Ayrımcılığın Önlenmesi 150
1. BM Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi 150
2. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri 151
Ç. Kadın Hakları 152
1. BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi 153
2. Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesine Ek İhtiyari Protokol 154
D. Çocuk Hakları 155
1. BM Çocuk Hakları Sözleşmesi 155
2. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin Başvuru Usulüne İlişkin İhtiyari Protokol 157
3. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol 157
4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocukların Silahlı Çatışmaya Dahil Olmamaları Konusundaki İhtiyari Protokol 158
5. Çocuk Haklarına İlişkin Diğer Sözleşmeler 159
a. Asgari Yaş Sözleşmesi 159
b. En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi 159
E. İnsan Kaçakçılığı, Kölelik, Kölelik–Benzeri Uygulamalar ve Zorla Çalıştırma 159
1. 182 No.lu En Kötü Çocuk İşçiliği Türleri UÇÖ Sözleşmesi 161
2. Kölelik Sözleşmesi 161
3. Kölelik, Köle Ticareti, Köleliğe Benzer Uygulamalar ve Kurumların Kaldırılması Hakkında Ek Sözleşme 162
4. 1930 Tarihli ve 29 No.lu Zorla Çalışma Sözleşmesi 162
5. 1957 tarihli ve 105 No.lu Zorla Çalıştırmanın Önlenmesi Sözleşmesi 163
F. Vatansız ve Mültecilerin Hakları 163
1. Vatansızların Hakları 163
a. Vatansız Kişilerin Hukuki Statülerine İlişkin 1954 Sözleşmesi 163
b. 1961 tarihli Vatansızlığın Azaltılmasına Dair BM Sözleşmesi 165
c. Yaşadığı Ülkenin Vatandaşlığına Sahip Olmayan Bireylerin İnsan Hakları Üzerine Bildirge 166
2. Mültecilerin Hakları 166
a. Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair Sözleşme 167
b. Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü (New York Protokolü) 168
G. Savaş Suçları, İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım 169
1. BM İnsanlığa Karşı Suçların Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi 170
2. Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü 170
Ğ. İşkence Yasağı, Tutuklu ve Hükümlülerin Korunması 171
1. İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muameleye ve Cezaya Karşı Sözleşme 171
2. İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muameleye ve Cezaya Karşı Sözleşme Seçmeli Protokolü 172
3. Diğer Metinler 173
H. Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Hakları ve Göçmen Kaçakçılığı 174
1. Tüm Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunması Uluslararası Sözleşmesi 174
2. Uluslararası Organize Suçlara Karşı Sözleşmeye Ek Karada, Havada Denizde Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol 175
I. Zorla Kaybolmaların Önlenmesi 176
İ. Engellilerin Hakları 178
1. Engellilerin Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşme 179
2. Engellilerin Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokol 179
III. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU 180
IV. HUKUKUN GENEL İLKELERİ 181
V. ULUSLARARASI DENETİM ORGANLARININ KARARLARI 181
VI. ÖĞRETİ, SEKRETERYA, DENETİM VE YARGI KARARLARI 182
VII. İNSAN HAKLARI HUKUKU NORMLARININ YORUMU 184
1. Yorum İlkeleri 184
2. Yorum Kaynakları 185
Bölüm 6
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE İNSAN HAKLARI
I. GİRİŞ: İNSAN HAKLARINI KORUMA REJİMLERİNİN DOĞUŞU 187
II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TEMEL ORGANLARI 190
A. Genel Kurul 190
B. Uluslararası Adalet Divanı 191
C. Güvenlik Konseyi 192
Ç. Ekonomik ve Sosyal Konsey 194
D. Kadının Statüsü Komisyonu 194
E. İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Alt Komisyonu 195
III. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI ORGANLARI 195
A. İnsan Hakları Konseyi 195
1. İnsan Hakları Komisyonundan İnsan Hakları Konseyi’ne 195
2. Kuruluşu ve Çalışma Usulü 196
3. İnsan Hakları Konseyi’nin Görevleri 196
B. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği 198
1. Tarihçe 198
2. Görevleri ve Çalışma Esasları 198
C. Mülteciler Yüksek Komiserliği 199
IV. UYGULAMA VE İZLEME BİRİMLERİ 200
A. Antlaşma İzleme Birimleri 200
B. İnsan Hakları Konseyi 201
C. Ulusal İnsan Hakları Kurumları 202
Ç. Uluslararası/Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları 203
Bölüm 7
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI KORUMA MEKANİZMALARI
I. SÖZLEŞMEYE DAYALI KORUMA USULLERİ 205
A. Rapor Usulü 205
B. Genel Yorumlar 207
C. Şikâyet Usulü 207
1. Devletlerarası Şikâyet Usulü 208
2. Bireysel Şikâyet Usulü 210
a. Bireysel Şikayet Öngören Sözleşmeler 210
b. Bireysel Şikâyet Şartları 210
c. Bireysel Şikâyet Usulünün İşleyişi 211
ç. Geçici Tedbirler 212
3. Eleştirel Bakış 213
Ç. Soruşturma Usulü 213
D. Ziyaret Usulü 216
1. İşkenceye Karşı Sözleşmeye Göre Tesis edilen Tutuklanma Merkezlerini Ziyaret Sistemi 216
2. Zorla Kaybedilmeler Sözleşmesi’ne Göre Ziyaret Usulü 217
II. SÖZLEŞME–DIŞI KORUMA MEKANİZMALARI 217
A. 1235 Usulü 218
B. 1503 Usulü 219
C. Şikâyet Usulü (5/1 Usulü) 221
Ç. Acil Durumlara Cevaplar 223
D. Özel Usuller 224
E. Acil Eylem 225
F. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Prosedürü 225
G. Uluslararası Hukuk Komisyonu 226
Bölüm 8
UZMAN KURULUŞLARDA İNSAN HAKLARINI
KORUMA MEKANİZMALARI
I. ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ 229
A. Kurumsal Yapı 229
B. Uluslararası Çalışma Örgütünün Denetim Mekanizmaları 230
1. Rapor Sistemi 230
2. Şikâyet Sistemi 231
a. Şikâyet Bildirimi Mekanizması 231
b. Temsil (Şikâyet) Prosedürü 232
c. Özel Şikâyet Bildirim Prosedürü 232
3. Çalışmalar, Başvurular ve 19. Madde Prosedürü 233
II. EĞİTİM, BİLİM VE KÜLTÜR TEŞKİLATI (UNESCO) 233
III. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ 233
A. Genel Olarak 233
B. Uluslararası Ceza Mahkemesinin Organları 234
1. Başkanlık Makamı 234
2. Mahkeme (Yargılama) Makamı 234
a. Ön–Dava Dairesi 234
b. Dava Dairesi 235
c. İstinaf Dairesi 235
3. Savcılık Kurumu 235
4. Sekretarya 236
C. Yargılama İlkeleri 236
Üçüncü Kısım
BÖLGESEL SİSTEMLERDE
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
GİRİŞ 239
I. BÖLGESEL KORUMA SİSTEMLERİNİN FAYDALI VE SAKINCALI YÖNLERİ 240
A. Faydalı Yönleri 240
B. Sakıncalı Yönleri 240
II. BÖLGESEL İNSAN HAKLARI KURUMLARI 241
Bölüm 9
AVRUPA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 243
A. Avrupa Konseyi Statüsü 243
B. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi 244
1. Genel Olarak 244
2. Sözleşmenin Kapsamı 245
3. Sözleşmenin Özellikleri 247
4. Sözleşmenin İç Hukukumuzdaki Yeri 248
5. Sözleşmenin Bağlayıcılığı 249
C. Avrupa Sosyal Şartı 251
1. Orijinal Sosyal Şart 251
2. Revize Edilmiş Sosyal Şart 252
Ç. İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezayı Önleme Avrupa Sözleşmesi 253
D. Ulusal Azınlıkları Koruma Çerçeve Sözleşmesi 254
E. Bölgesel ve Azınlık Dilleri Avrupa Şartı 256
F. Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi 257
G. İnsan Hakları ve Biyo – Tıp Sözleşmesi 258
Ğ. Terörizmin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi 260
H. Göçmen İşçilerin Hukuki Statüsü Hakkında Avrupa Sözleşmesi 261
I. Schengen ve Dublin sözleşmeleri 262
İ. Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi 264
K. Avrupa Birliği Hukukunda İnsan Hakları 265
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA KORUMA MEKANİZMALARI 267
A. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 267
1. Mahkemenin Yapısı 267
2. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin İnceleme Süreci 269
a. Devletlerarası Başvurular 270
b. Bireysel Başvurular 270
c. Kabul Edilebilirlik Şartları 271
ç. İşin Mahkemece Karara Bağlanması 274
B. Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) ve İnsan Hakları 277
C. Yargısal Nitelikte Olmayan Koruma Usulleri 279
1. Avrupa İşkenceyi Önleme Sözleşmesi Denetim Sistemi 279
2. Avrupa Sosyal Şartının Denetim Sistemi 280
a. Rapor Sistemi 280
b. Toplu Şikâyet Sistemi 282
3. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri 284
4. Avrupa Konseyi İçinde İnsan Haklarıyla İlgili Diğer Organlar 285
a. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlük Karşıtı Avrupa Komisyonu 285
b. Hukuk Yoluyla Demokrasi Avrupa Komisyonu (Venedik Komisyonu) 285
c. Siyasal/İdari Nitelikli Organlar 286
5. Avrupa Birliği’nde İnsan Hakları 286
6. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatında İnsan Hakları 290
a. Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansından Avrupa Güvenlik Teşkilatına 290
b. AGİT Belgelerinde İnsan Hakları 292
c. AGİT’in İnsan Haklarının Korunması ile İlgili İnsani Boyut Mekanizmaları 295
aa. Viyana Mekanizması 296
bb. Moskova Mekanizması 297
Bölüm 10
AMERİKA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
GİRİŞ 301
I. AMERİKA İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 301
A. Amerikan Bildirgeleri 301
1. Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirgesi 301
2. Cartagena Bildirisi 303
B. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmeleri ve Protokolleri 303
1. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 303
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Alanda AİHS’e Ek Protokol (San Salvador Protokolü) 304
3. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesinin Ölüm Cezasını İlga Eden Protokolü 305
4. Amerikalılararası İşkenceyi Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi 305
5. Kişilerin Zorla Kaybolmaları Üzerine Amerikalılararası Sözleşme 306
6. Kadınlara Karşı Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Kaldırılması Amerikalılararası Sözleşmesi 306
7. Kişilere ve Engellilere Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Amerikan Devletlerarası Sözleşmesi 307
II. AMERİKA İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA KORUMA MEKANİZMALARI 308
A. Genel Olarak 308
B. Kurumsal Çerçeve 309
1. Amerikalılararası İnsan Hakları Komisyonu 309
a. Komisyonun Tarihî Gelişimi 309
b. Komisyonun Yapısı 309
c. Komisyonun Görevleri 310
2. Amerikalılar arası İnsan Hakları Mahkemesi 310
a. Yapısı 311
b. Mahkemenin Görevleri 311
3. Diğer Organlar 312
C. İnsan Haklarını Koruma Usulleri 313
1. Sözleşme Dışında İnsan Haklarının İzlenmesi 314
2. Sözleşmeye Dayalı Koruma Usulleri 314
a. Raporlar 314
b. Devlet Başvuruları 314
c. Kişisel Başvurular 315
Bölüm 11
AFRİKA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. AFRİKA İNSAN HAKLARI HUKUKU KAYNAKLARI 317
A. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı 317
B. Çocukların, Kadınların ve Hassas Grupların Korunması 319
1. Çocuklar 319
2. Kadın Hakları 322
3. Yaşlı Hakları 324
4. Mülteci Hakları 325
C. Afrika Adalet ve İnsan Hakları Mahkemesi Protokolü 326
II. KORUMA MEKANİZMALARI 328
A. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu 329
1. Oluşumu ve Toplantıları 329
2. Komisyonun Görevleri 329
3. Özel Raportörler ve Çalışma Grupları 330
4. Yerinde Ziyaretler 331
5. Kararlar 331
B. Çocuk Hakları ve Refahı Uzmanlar Komitesi 332
C. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Mahkemesi 333
1. Tarihi Gelişimi 333
2. Mahkemenin Oluşumu 334
3. Mahkemenin Yetkileri 335
4. Locus Standi 335
Ç. Afrika Adalet ve İnsan Hakları Mahkemesi 336
1. Yapısı 336
2. Mahkemenin Yargı Yetkisi 337
3. Mahkemeye Başvuru ve Karar 337
D. İnsan Hakları Koruma Usulleri 338
1. Raporlar 339
2. Devlet Başvuruları 339
3. Kişisel Başvurular 340
E. Afrika Birliği’nin İnsan Haklarıyla İlgili Ana Organları 340
Bölüm 12
DİĞER BÖLGESEL SİSTEMLERDE İNSAN HAKLARI
I. ARAP LİGİ VE İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI 341
A. Arap Ligi 341
1. İnsan Hakları Ana Metinleri 341
2. İzleme ve Uygulama Mekanizmaları 343
a) İnsan Hakları Uzmanlar Komitesi 343
b) Arap İnsan Hakları Mahkemesi 344
c) Daimî İnsan Hakları Arap Komitesi 344
B. İslam İşbirliği Teşkilatı 345
1. Temel İnsan Hakları Belgeleri 345
2. İzleme ve Uygulama Mekanizmaları 347
II. ASYA–PASİFİK 347
III. BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU 349
Dördüncü Kısım
TÜRKİYE’DE İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. GİRİŞ 351
II. ASIL KORUMA 351
III. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN İÇ HUKUKA GEÇİŞİ VE ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI ANTLAŞMALARIN İÇ HUKUKTAKİ YERİ 354
A. Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun İç Hukuka Geçişi 354
B. Uluslararası İnsan Hakları Antlaşmalarının İç Hukuktaki Yeri 356
1. Düalist (İkici) Sistemlerde İnsan Hakları Antlaşmaları 357
2. Monist (Tekçi) Sistemlerde İnsan Hakları Antlaşmaları 358
a. Karşılaştırmalı Hukuk 358
b. Türk Hukuku 361
Bölüm 13
İNSAN HAKLARININ YASAMA ORGANINA KARŞI KORUNMASI
I. İNSAN HAKLARI GÜVENCELERİNİN ANAYASADA DÜZENLENMESİ 363
A. Şekli Güvenceler 363
1. Temel Hak ve Hürriyetlerin Anayasada Düzenlenmesi 363
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kanunlarla Düzenlenmesi ve Korunması 365
a. Karşılaştırmalı Hukuk 365
b. Türk Hukuku 367
3. Anayasada Sınırlamaların Kanuniliği İlkesinin Kabul Edilmesi 367
4. Anayasa’da Sınırlamaların Sebebe Bağlılığı İlkesinin Kabul Edilmesi 369
B. Asli (Yargısal) Güvenceler 370
1. Anayasada Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetiminin Düzenlenmesi 370
2. Anayasada İdarenin Yargısal Denetimi İlkesinin Kabul Edilmesi 372
3. İdari İşlemlerin Yürütülmesinin Yargı Organlarınca Durdurulabilmesi 373
4. Bazı Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması İçin Mahkeme Kararının Gerekmesi 373
5. Haksız Yere Tutuklananlara Devletçe Tazminat Ödenmesi 375
6. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 375
II. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞININ ANAYASADA ÖNGÖRÜLMESİ 376
III. OLAĞANÜSTÜ REJİMLERDE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASININ ANAYASADA DÜZENLENMESİ 377
IV. İNSAN HAKLARINI KORUYUCU İŞLEV GÖREN TBMM KOMİSYONLARI 378
A. Dilekçe Komisyonu 378
B. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 379
C. Diğer Komisyonlar 380
Bölüm 14
İNSAN HAKLARININ YÜRÜTME ORGANI VE
İDAREYE KARŞI KORUNMASI
I. KORUMANIN GEREKLİLİĞİ 381
II. KORUMA MEKANİZMALARI 386
A. İdarenin Yargısal Denetimi 386
B. İdari Usul ve İlkeleri 386
C. Kanunsuz Emir 389
III. ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARINA BAŞVURU 390
A. Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının Niteliği ve Fonksiyonları 390
B. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 391
1. Kuruluşu 391
2. Görevleri 392
3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu 393
a. Kurulun Yapısı ve Üyelerin Hukuki Statüsü 393
b. Kurulun Görev ve Yetkileri 394
4. Başvurular ve İnceleme Usulleri 394
a. Başvurular 394
b. İhlal İncelemeleri 395
c. İnceleme Yetkisi 396
ç. İstişare Komisyonu ve Toplantıları 396
d. İdari Yaptırımlar 397
IV. İNSAN HAKLARI İL VE İLÇE KURULLARINA BAŞVURU 397
A. Kuruluşu 398
1. İnsan Hakları İl Kurulu 398
2. İnsan Hakları İlçe Kurulu 399
B. Görev ve Yetkileri 399
C. Çalışma Usulü 400
V. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARA BAŞVURU 401
VI. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA BAŞVURU 402
A. Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kavramı ve Tanım 402
B. Kurumun Oluşumu 403
C. Kurumun Görevleri 403
Ç. Kuruma Yapılacak Başvurular ve Cevaplandırılması 404
D. Kurumun Teşkilatı ve Personeli 405
VII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMUNA BAŞVURU 408
Bölüm 15
İNSAN HAKLARININ YARGI ORGANINA KARŞI KORUNMASI
I. YARGIYA KARŞI KORUMANIN GEREKLİLİĞİ 411
II. YARGIDA BULUNMASI GEREKEN NİTELİK, ÖZELLİK VE GÜVENCELER 411
A. Yargı Bağımsızlığı 412
B. Hâkimlik Teminatı 412
III. YARGININ YÜRÜTME VE YASAMAYA KARŞI KORUNMASI 414
IV. DİĞER GÜVENCELER 414
A. Hâkimlerin Çekinmesi ve Reddi 415
B. Hâkimlerin Sorumluluğu 416
V. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 416
A. Kavram 416
B. Bireysel Başvuru Hakkı 418
C. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 418
Ç. Bireysel Başvuru Hakkının Kullanım Usulü 419
1. Başvuru Usulü ve Süresi 419
2. Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi 420
3. Başvurunun Esastan İncelenmesi 421
4. Karar 423
VI. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DEVLET ORGANLARINCA
İHLALİNDEN DEVLETİN SORUMLULUĞU 424
Bölüm 16
1982 ANAYASASINDA DÜZENLENEN TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
I. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN ÖZNELERİ 429
A. Herkes 429
B. Vatandaşlar 429
C. Belli Kategoriler 430
Ç. Yabancılar 430
II. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 431
A. Kişi Hakları ve Ödevleri 431
1. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı 431
2. Zorla Çalıştırma Yasağı 432
3. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği 433
4. Özel Hayatın ve Haberleşmenin Gizliliği ve Korunması, Konut Dokunulmazlığı 434
5. Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti 435
6. Din ve Vicdan Hürriyeti 435
7. Düşünce ve İfade Hürriyeti 436
8. Bilim ve Sanat Hürriyeti 437
9. Basın Hürriyeti, Süreli ve Süresiz Yayın ve Cevap ve Düzeltme Hakkı 437
a. Basın Hürriyeti 437
b. Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı 438
c. Basın Araçlarının Korunması 439
ç. Cevap ve Düzeltme Hakkı 439
10. Toplantı Hak ve Hürriyetleri 439
a. Dernek Kurma Hürriyeti 439
b. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı 440
B. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar 440
1. Ekonomik Haklar 440
2. Sosyal Haklar 441
a. Devlete Olumlu Edimlerde Bulunma Yükümlülüğü Yükleyen Sosyal Haklar 442
aa. Eğitim ve Öğretim Hakkı ve Ödevi 442
bb. Çalışma Hakkı ve Ödevi 442
cc. Ücrette Adaletin Sağlanması 442
çç. Çevre Hakkı 443
dd. Sağlık Hakkı 443
ee. Konut Hakkı 443
ff. Sosyal Güvenlik Hakkı 444
b. Devlete Negatif Edim Yükümlülüğü Yükleyen Sosyal Haklar 445
aa. Sendika Hakkı 445
bb. Toplu Sözleşme Hakkı 445
cc. Grev ve Lokavt Hakkı 446
3. Kültürel Haklar 447
C. Siyasi Haklar ve Ödevler 448
1. Türk Vatandaşlığı 448
2. Seçme ve Seçilme Hakkı 448
3. Parti Kurma, Partilere Girme ve Ayrılma Hakkı 449
4. Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı 450
Ç. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 450
1. Hak Arama ve Başvuru Yolları 451
a. İdari Başvuru Yolları 451
b. Siyasi Başvuru Yolları 452
c. Yargısal Başvuru Yolları 452
2. Yargısal Güvenceler 453
Yararlanılan ve Başvuru Kaynakları 455
Kavramlar Dizini 481 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
