İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 29
Birinci Kısım
ANAYASA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
Birinci Bölüm
DEVLETİ SINIRLAMA ARACI OLARAK ANAYASALAR
I. ANAYASA VE ANAYASA HUKUKU KAVRAMI 33
A. Anayasa Kavramının Tarihçesi 33
B. Anayasa Kavramı: Felsefeden Realiteye 34
C. Anayasa Hukuku 36
1. Tanım 36
2. Anayasa Hukukunun Kısımları 36
II. ANAYASALARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 38
A. Anlamları Yönünden 38
1. Geniş (Maddî) Anlamda Anayasa/Dar (Şeklî) Anlamda Anayasa 38
a. Geniş Anlamda Anayasa 38
b. Dar (Şeklî) Anlamda Anayasa 39
2. Ayrımın Anlamı ve Önemi 39
B. Şekilleri Yönünden 40
1. Yazılı Anayasalar 40
2. Gelenek Ağırlıklı Anayasalar (“Teamülî Anayasalar”) 40
C. Değiştirilişleri Yönünden 41
1. Katı Anayasalar (Sert Anayasalar/Bükülmez Anayasalar) 41
2. Esnek (Yumuşak) Anayasalar 42
D. Anayasa Yazım Tekniği Yönünden Anayasalar: Düzenleyici /Çerçeve Anayasa Ayrımı 42
III. ANAYASALARIN YAPILIŞI 43
A. Kurucu İktidar Kavramı ve Niteliği 43
B. Kurucu İktidarın Ortaya Çıktığı Durumlar 44
1. Yeni Bir Devletin Kurulması 44
2. Mevcut Devletin Anayasal Düzeninin Şiddet Yoluyla Ortadan Kalkması 44
3. Halkın Kendi Anayasasını Yenileyebilme Hakkı 45
C. Anayasa Yapım Yöntemleri: Kurucu İktidarın Kullanım Biçimleri 45
1. Otoriter Yöntemler 46
2. Demokratik Anayasa Yapımı 46
a. Kurucu Referandum Yöntemi 47
b. Konvansiyon Yöntemi 47
3. Kurucu Plebisit Yolu (Plebisiter Kuruculuk) 47
IV. ANAYASALARIN DEĞİŞTİRİLMESİ: “KURULU İKTİDAR” 48
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları 50
İkinci Bölüm
KURUMSALLAŞMIŞ BİR GÜÇ OLARAK DEVLET
I. DEVLETİN TANIMI VE KURUCU UNSURLARI 53
A. Ülke Unsuru (Fiziksel unsur) 54
B. Topluluk Unsuru (Sosyal–Beşerî Unsur) 54
1. Nesnel Millet Anlayışı 55
2. Öznel Millet Anlayışı 55
3. Değerlendirme 56
C. Egemenlik (Hukuksal Unsur) 56
1. Teokratik Egemenlik Anlayışı 57
a. “Doğa–Üstü” İlâhi Hukuk Görüşü 57
b. “Providansiyel” (Aşkın) İlahi Hukuk Görüşü 58
c. Değerlendirme 58
2. Egemenliğin Kaynağının Beşerîleşmesi 58
a. Halk Egemenliği Teorisi 59
b. Millet Egemenliği Teorisi 60
c. Egemenliğin Bugünkü Durumu 60
II. DEVLETİN TÜZEL KİŞİLİĞİ VE SONUÇLARI 60
III. DEVLETİN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 61
A. Şekilleri Bakımından Devletler: Cumhuriyetler ve Monarşiler 62
B. Teşkilât Yapıları Bakımından Devletler 63
1. Üniter Devletler (Tekçi, Tek Yapılı, Basit Devletler) 64
2. Bölgeli Devlet 64
3. Birleşik Devletler (Mürekkep Devletler): Türünün Tek Örneği Olarak Federal Devletler 65
a. Tanım ve Çerçeve 65
b. Federal Devletin Özellikleri ve Üniter Devletten Farklılıkları 66
c. Federal Devletlerin Konfederasyonlardan Farkı 66
d. Federal Devletler ile Bölgeli Devletlerin Karşılaştırılması 67
C. Egemenliğin Kaynağı Bakımından 67
1. Lâik Devlet 67
2. Teokratik Devlet 69
D. Siyasal Yapılarına Göre Devletler 70
1. Totaliter Devletler 71
2. Otoriter Devletler 72
3. Demokratik Devletler 73
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları 75
Üçüncü Bölüm
ÇOĞULCU DEMOKRASİLER VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. DEMOKRASİ KAVRAMI VE ÇOĞULCU DEMOKRASİLERİN TEMEL İLKELERİ 77
A. Demokrasi Kavramı ve Günümüzdeki Anlamı 77
B. Çağdaş Demokrasinin Temel Gerekleri 78
1. İktidarın Seçim Yoluyla Değiştirilebilir Oluşu 78
2. Katılımcılık 79
3. Çoğunluk İlkesi: Çoğunluğun Anayasal Yönetimi 79
4. Muhalefetin Varlığı 79
5. Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi 80
6. Güçler Ayrılığı 80
7. Çok Partili Siyasal Yaşam 80
8. Hukukun Üstünlüğü 80
II. EGEMENLİĞİN KULLANIMINA GÖRE DEMOKRASİ UYGULAMALARI 80
A. Doğrudan (Aracısız–Temsilsiz) Demokrasi 81
B. Temsili Demokrasi 81
C. Yarı Doğrudan Demokrasi 82
1. Halk Vetosu 82
2. Halkın Kanun Girişimi (Teklifi) 82
3. Referandum 83
4. Halkın Geri Çağırması (Temsilcinin Azli) 84
III. ÇAĞDAŞ DEMOKRASİLERDE HÜKÜMET SİSTEMLERİ 84
A. Güçler Ayrılığı Düşüncesi ve Hükümet Sistemleri 84
B. Güçlerin Esnek Ayrılığı: Parlamenter Sistemler 86
1. Güçlerin Denkliği ve İşbirliği 86
2. İki Yapılı–İkici Yürütme 87
3. Devlet Başkanının Siyasal Sorumsuzluğu 87
4. Hükümetin ve Bakanların Yasama Organı Önünde Siyasal Sorumluluğu 88
5. Yürütmenin Yasamayı Fesih Yetkisi 89
C. Güçlerin Sert Ayrılığı: Başkanlık Sistemi 89
1. Monist Yürütme (Tek Yapılı/Tek Başlı) 90
2. Organların Birbirinden Bağımsızlığı 90
a. Organların Göreve Gelişinde Bağımsızlık (Organik Sert Ayrılık) 91
b. Organların Görevlerinde Bağımsızlık (İşlevsel Sert Ayrılık) 91
c. Organların İlişkilerinde Bağımsızlık 91
D. Karma Hükümet Sistemleri 91
1. Başkan Ağırlıklı Karma Sistemler 92
a. Yarı Başkanlık Sistemi 92
b. Başkancı Yapılar 93
2. Parlamento Ağırlıklı Karma Sistemler: Meclis Hükümeti Sistemi 95
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları 97
Dördüncü Bölüm
EGEMENLİĞİN İFADESİ ARAÇLARI OLARAK
SİYASAL PARTİLER
I. SİYASAL PARTİ KAVRAMI ve SİYASAL PARTİLERİN İŞLEVLERİ 99
A. Tanım 99
1. Amaç Unsuru 99
2. Teşkilat Unsuru 100
3. Süreklilik Unsuru 100
B. Siyasal Partilerin İşlevleri 100
1. Toplum Çıkarlarını Birleştirmek 100
2. İktidarı Kullanma, Denetleme ve Muhalefet İşlevi Görmek 100
3. Siyasal Kadroların Yetiştirilmesini Sağlamak 101
4. Halkla Yönetim Arasında İletişim Kanalı Oluşturmak 101
5. Siyasal Sosyalleşme İşlevi Görmek 101
C. Siyasal Partilerin Hukuksal Niteliği 101
II. SİYASAL PARTİLERİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞ ESASLARI 103
A. Kuruluşları 103
B. Partilere Devlet Yardımı 103
C. Siyasal Partilerin Denetimi 105
1. Malî Yönden Denetim 105
2. Faaliyetleri Yönünden Denetim 106
a. Tüzük ve programlara yönelik yasaklamalar 106
b. Eylemlere yönelik yasaklamalar 107
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Siyasal Partilere Yaklaşımı 108
III. SİYASAL PARTİLERİN SINIFLANDIRILMASI 108
A. Yapılarına Göre 109
1. Kadro (komite) partileri 109
2. Kitle Partileri 109
B. İdeolojik Türdeşlikleri Yönünden 110
1. Türdeş Partiler 110
2. Türdeş Olmayan Partiler 110
C. Disiplinleri Yönünden 110
1. Disiplinli Partiler 110
2. Serbest Partiler (Disiplinsiz Partiler) 111
IV. PARTİ SİSTEMLERİ VE SONUÇLARI 111
A. Tek Partili Sistemler 112
B. İki Partili Sistemler 113
C. Çok Partili Sistemler 114
1. Katı Çok Partili Sistem 114
2. Esnek (Ilımlı) Çok Partili Sistem 114
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları 115
Beşinci Bölüm
EGEMENLİĞİN KULLANIMINA KATILIM ARACI OLARAK SEÇİMLER
I. DEMOKRATİK SEÇİMLERİN HÂKİM İLKELERİ 117
A. Genel Oy 118
B. Eşit Oy 119
C. Gizli Oy, Açık Sayım İlkesi 119
D. Doğrudan Oy 120
E. Bireysel Oy İlkesi 121
F. Serbest Oy İlkesi 121
G. Yargı Gözetimi ve Denetiminde Oy 122
II. TEMSİLCİLERİN BELİRLENMESİ YÖNTEMİ OLARAK SEÇİM SİSTEMLERİ 123
A. Genel Olarak 123
1. Seçim Çevresi Kavramı 123
2. Seçim Çevresine Göre Seçimler 124
B. Seçim Sistemleri 124
1. Çoğunluk Sistemi 125
a. Çoğunluk Sisteminin Uygulama Modelleri 125
b. Çoğunluk Sistemlerinin Genel Olarak Değerlendirilmesi 126
2. Nispî Temsil Sistemi (Orantılı Temsil) 127
a. Genel çerçeve 127
b. Artık oyların değerlendirilmesi 129
c. Nispi temsil sistemine ilişkin genel değerlendirme 132
3. Karma (Melez) Seçim Sistemleri 132
C. Seçim Sistemlerinin Doğurduğu Sonuçlar 133
D. Seçim Barajları 133
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları 135
Altıncı Bölüm
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI ARACI OLARAK ANAYASALLIK DENETİMİ
I. ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMI 137
II. ANAYASAL ÜSTÜNLÜĞÜN KURUMSAL GÜVENCESİ: ANAYASALLIK DENETİMİ 139
III. ANAYASA YARGISININ ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 141
A. Denetim Sistemi Yönünden Anayasa Yargısı 141
1. Amerikan Modeli 141
2. Avrupa Modeli (Kelsen Modeli) 142
3. Her İki Modelin Tablo Eşliğinde Karşılaştırılması 143
B. Zaman Bakımından Anayasa Yargısı 143
1. Önleyici Denetim (A Priori Denetim) 144
2. Düzeltici Denetim (Bastırıcı, A Posteriori) 144
IV. ANAYASA YARGISINDA DAVA TÜRLERİ VE İŞLEYİŞ ESASLARI 144
A. İptal Davası (İptal Yolu, Soyut Norm Denetimi) 145
B. İtiraz Davası (Def’i Yolu, Somut Norm Denetimi) 145
C. Bireysel Başvuru Yolu 146
V. ANAYASA YARGISINDA ANAYASALLIK DENETİMİNİN KAPSAMI VE ALANI 147
A. Denetim Kapsamı 147
1. Şekil Yönünden 147
2. Esas (Öz) Yönünden 147
B. Denetimin Alanı (Denetime Tâbi İşlemler) 147
1. Kanunlar (Her Ülkede) 147
2. Yasama İçtüzükleri 148
3. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri 148
4. Uluslararası Sözleşmeler 148
5. Referandumlar 148
6. Anayasa Değişiklikleri 149
VI. MAHKEMELERİN GÖREV ALANLARI: BELLİ BAŞLI İŞLEVLERİ ÜZERİNE 149
A. Hak ve Özgürlükleri Koruma, Hukuk Devletini Güçlendirme İşlevi 149
B. Yetki Dağılımından Doğan Uyuşmazlıkları Çözme 150
1. Devlet Bileşenleri Arasında Yetki Dağılımından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 150
2. Devlet Organları Arasında Çıkan Yetki Uyuşmazlıkları 150
C. Ulusal Düzeyde Seçim ve Referanduma İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü 151
D. Siyasal Partilerin Kapatılmaları ve Mali Denetimleri 151
VII. ANAYASALLIK DENETİMİNDE ÖLÇÜ (REFERANS) NORMLAR 152
VIII. ANAYASA YARGISINDA YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA (GEÇİCİ TEDBİR KARARI) 152
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları 155
İkinci Kısım
TÜRK ANAYASA HUKUKU
Birinci Bölüm
OSMANLI–TÜRK ANAYASA TARİHİ
I. OSMANLI–TÜRK ANAYASACILIK HAREKETLERİNİN GENEL ÇERÇEVESİ 159
II. YAZILI ANAYASA ÖNCESİ DÖNEM 161
A. Sened–i İttifak 161
B. Tanzimat Fermanı 162
1. İlkeleri 163
2. Niteliği ve Yaptırımı 163
C. Islahat Fermanı 165
1. Fermanın Temel İlkeleri 165
2. Fermanın Niteliği ve Yaptırımı 167
III. İLK YAZILI ANAYASA: KANUN–I ESASİ VE 1909 DEĞİŞİKLİKLERİ 167
A. 1876 Anayasası’nda Devletin Temel Yapısı ve Organları 168
1. Yasama Organı 168
2. Yürütme Organı 169
B. Hak ve Özgürlükler 171
C. Anayasanın Uygulanması ve 1909 Değişiklikleri 171
IV. 1921 ANAYASASI 173
A. Ulusal Kurtuluş Hareketi ve İlk TBMM’nin Açılması 173
B. 1921 Anayasasının Özellikleri 175
C. Anayasada Değişiklik 176
V. 1924 ANAYASASI 177
A. Anayasanın Hazırlanışı 177
B. 1924 Anayasasının Belirgin Özellikleri 178
C. Yasama ve Yürütme İlişkileri Açısından Hükümet Sistemi 180
D. Temel Hak ve Özgürlükler 181
D. 1924 Anayasasında Yapılan Değişiklikler 182
D. Anayasanın Uygulanması 183
VI. 1961 ANAYASASI 186
A. Askeri Darbe ve Geçici Anayasa Süreci 186
B. Anayasanın Hazırlanması, Kabulü ve Yürürlüğe Girişi 187
C. 1961 Anayasası’nın Getirdiklerinden Öne Çıkanlar 189
D. Anayasanın Uygulanması ve Geçirdiği Değişiklikler 191
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları 194
İkinci Bölüm
1982 ANAYASASININ YAPILIŞI VE DEVLETİN
TEMEL İLKELERİ
I. YAPILIŞI VE YÜRÜRLÜĞE GİRİŞİ 197
A. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ve “Anayasasızlaştırma” Süreci: Geçici Anayasa 197
B. Kurucu Meclis Oluşumu ve Görevleri 198
1. Oluşumu 198
2. Görevleri ve Meclis Bileşenlerinin Aralarındaki İlişkiler 199
B. Anayasanın Hazırlanması ve Halkoylaması 200
II. 1982 ANAYASASINA GÖRE DEVLET ŞEKLİ 202
III. DEVLETİN ANAYASAL KİMLİĞİ YA DA CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ 204
A. Toplumun Huzuru, Milli Dayanışma ve Adalet Anlayışı 205
B. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi 205
C. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet Anlayışı 205
D. Başlangıçta Belirtilen Temel İlkelere Dayalı Devlet 206
E. Demokratik Devlet İlkesi 207
1. Genel Çerçeve 207
2. 1982 Anayasası ve Siyasal Partiler Düzeni 208
a. Siyasal Partilerin Kuruluş ve Siyasal Parti Özgürlüğü 208
b. Siyasal Partilerin Yükümlülükleri 209
c. Siyasal Partilere Uygulanacak Yaptırımlar 210
F. Laik Devlet İlkesi 211
G. Sosyal Devlet İlkesi 213
H. Hukuk Devleti İlkesi 215
IV. DEVLETİN YAPISI VE SEMBOLLERİ 217
V. BAĞIMSIZ BİR DEVLET İLKESİ OLARAK KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK 219
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları 222
Üçüncü Bölüm
1982 ANAYASASINDA TEMEL HAK VE
ÖZGÜRLÜKLER REJİMİ
I. TERMİNOLOJİK TARTIŞMALAR 225
A. İnsan Haklarına Saygılı Devlet–İnsan Haklarına Dayalı Devlet 225
B. Doğal Hak Yaklaşımı/Pozitivist Yaklaşımı Paradoksu 226
C. Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği (AY, m. 12) 227
D. Hak/Özgürlük 227
II. ANAYASAL HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI 228
A. Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılmasındaki Amaç 228
B. 1982 Anayasasında Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılması 229
1. Kişi Hakları ve Ödevleri 230
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler 231
3. Siyasal Haklar ve Ödevler 232
C. 1982 Anayasasının Sınıflandırmaya Bağladığı Sonuçlar 232
1. Düzenleme Aracında Farklılaşma 233
2. Devletin Yükümlülüklerinin Farklılaşması 233
III. ANAYASAL HAKLARIN SINIRLARI 234
A. Anayasal Sınırlar 234
B. Ontolojik Sınırlar (Hakkın Doğasında Mündemiç Sınır) 234
C. Kanunlardan Kaynaklanan Sınırlar 235
IV. ANAYASAL HAKLARA MEŞRU MÜDAHALELER VE UYULACAK TEMEL İLKELER 235
A. Anayasal Hakların Sınırlandırılması 236
1. Sınırlamanın Kanuniliği İlkesi 236
2. Sınırlamanın Nedene Bağlılığı İlkesi 238
3. Sınırlamanın Hakların Özüne Dokunmaması 240
4. Sınırlamaların Ölçülülük İlkesine Uygun Olması 241
5. Sınırlamanın Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Aykırı Olamaması 243
6. Sınırlamanın Anayasasının “Sözüne ve Ruhuna Uygun Olması 243
7. Sınırlamanın Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmaması 244
B. Anayasal Hakların Kötüye Kullanılması Yasağı 244
C. Anayasal Hakların Durdurulması 245
1. Uyulacak Temel İlkeler 246
2. Çekirdek Haklara İlişilememesi 247
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları 248
Dördüncü Bölüm
1982 ANAYASASINDA YASAMA ORGANI (TBMM)
I. GENEL OLARAK 251
II. YASAMA ORGANININ OLUŞUMU 252
A. Tek Meclisli Yasama ve Üye Sayısı 252
B. Genel Seçimler (Olağan Seçimler) 253
1. Yasama Döneminin Sona Ermesi (m. 77) 253
2. Yasama Dönemi Sona Ermeden Seçim 254
a. TBMM’nin “Seçimleri Yenileme” Kararıyla (AY, m. 116/1) 255
b. Cumhurbaşkanının Seçimleri Yenileme Kararıyla (AY, m. 116/2) 255
c. Genel Seçimlere Bir Yıl veya Daha Az Bir Süre Kala Cumhurbaşkanlığı Makamında Boşalmanın Ortaya Çıkması (AY, m. 106) 257
C. Ara Seçimler (AY, m. 78) 257
1. Ara Seçim Kuralları ve Şartları 257
2. Ara Seçimin Zamanını Belirleme 258
III. TBMM ÜYELERİNİN SEÇİMİNDE UYGULANAN SEÇİM SİSTEMİ 259
A. Seçim Kanunlarının Anayasal İlkeleri 259
B. Türk Seçim Sistemi ve Seçim İttifakları 259
1. Seçim Sisteminin Niteliği 260
2. İttifaka Dayalı %7 Ulusal Barajlı d’Hondt Sistemi 260
IV. MİLLETVEKİLİ SEÇİLME VE SEÇME ŞARTLARI 264
A. Milletvekili Seçilme Şartları 264
1. Vatandaşlık 264
2. Yaş 264
3. Kısıtlı Olmamak 265
4. Askerlik Yükümlüsü Olmamak 266
5. En Az İlkokul Mezunu Olmak 266
6. Belirli Suçlardan Dolayı Hüküm Giymiş Olmamak 266
a. Affın Etkisi 268
b. Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi 268
7. Kamu Hizmeti Yasaklısı Olmamak 269
B. Adaylık ve Değerlendirilmesi 270
C. Seçmenlik Şartları (Seçme Yeterliliği) 271
1. Genel Şartlar 272
2. Seçme Şartlarını Taşısalar da Özel Durumları Nedeniyle Seçme Hakkından Mahrum Olanlar 272
D. Seçim İlkeleri ve Seçim Kurulları 273
1. Seçimlerin Anayasal İlkeleri 273
2. Seçim Yargısı 275
a. Seçim Kurulları 275
b. Yüksek Seçim Kurulunun Yapısı ve Niteliği 277
V. MİLLETVEKİLLİĞİNİN KAZANILMASI 278
A. Milletvekili Sıfatının Kazanılması ve Yasama Görevine Başlanılması 278
1. Sıfatın Kazanılması Zamanı ve Buna Bağlı Sonuçlar 279
2. Yasama Görevine Başlaması 280
3. Yeminden Kaçınma ve Buna Bağlanan Sonuç 281
a. TBMM İçtüzüğünün Anayasaya Aykırılığı Sorunu 281
b. Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı 282
B. Temsilcilik Görevinin Niteliği 283
VI. TBMM ÜYELERİNİN YASAMA BAĞIŞIKLIKLARI 283
A. Yasama Sorumsuzluğu 284
B. Yasama Dokunulmazlığı 286
1. Tanım ve Özellikler 286
2. Dokunulmazlık Dışı Alanlar 287
3. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Bu Karara Karşı Başvuru 289
C. Yasama Ayrıcalıkları Karşılaştırma 289
VII. TBMM ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ 290
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları 292
Beşinci Bölüm
YASAMA YETKİSİ VE TBMM’NİN İŞLEYİŞ ESASLARI
I. YASAMA YETKİSİNİN NİTELİKLERİ 295
A. Yasama Yetkisinin Genelliği (Mutlaklığı) İlkesi 296
1. Tanım ve Çerçeve 296
2. Türk Anayasa Hukukunda Yasamanın Genelliği İlkesi 297
B. Yasama Yetkisinin Aslîliği İlkesi 298
C. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi 299
II. TBMM’NİN GENEL GÖREV VE YETKİLERİ 301
A. Kanun Faaliyeti 301
1. Teklif (Öneri) ve Karar 302
2. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 304
a. Cumhurbaşkanının Kanunlar Üzerinde Yetkisi 304
b. Yayım ve Yürürlüğe Girmesi 305
B. Genel ve Özel Af Çıkartma Yetkisi 306
C. Savaş İlânı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin Yabancı Ülkelere Gönderilmesi (AY, m. 92) 307
D. Milletlerarası Sözleşme Onaylanmasının Uygun Bulunması (AY, m. 90) 307
III. TBMM’NİN ÇALIŞMA DÜZENİ VE ESASLARI 309
A. TBMM İçtüzükleri 309
B. TBMM Başkanlık Divanı 311
C. Komisyonlar ve Siyasal Parti Grupları 312
1. TBMM Komisyonları 312
2. Siyasal Parti Grupları 312
D. TBMM’nin Toplantıları, Tatil ve Ara Vermesi 313
E. TBMM’nin Toplanma ve Karar Yetersayısı 314
1. Toplantı Yeter Sayısı 314
2. Karar Yeter Sayısı 314
a. Genel Karar Yeter Sayısı 315
b. Özel Karar Yeter Sayısı (Nitelikli Çoğunluk) 317
IV. TBMM’NİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI (m. 98) 318
A. Genel Görüşme (AY, m. 98) 318
B. Meclis Araştırması (AY, m. 98) 318
C. Yazılı Soru (AY, m. 98/5) 319
D. Meclis Soruşturması (AY, m. 98/4, m. 105/5, 6, 7) 320
V. TBMM KARARLARI VE ANAYASAL AÇIDAN DOĞURDUĞU SONUÇLAR 320
A. Tanım ve Çerçeve 320
B. TBMM Kararlarının Denetimi 321
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları 323
Altıncı Bölüm
1982 ANAYASASINDA YÜRÜTME ORGANI
I. CUMHURBAŞKANI 326
A. Cumhurbaşkanı Seçilme Şartları (m. 101/1) 327
B. Adaylık ve Seçim Yöntemi (AY, m. 101) 327
1. Aday Gösterilme 327
2. Seçim Yöntemi (AY, m. 101/5) 328
C. Cumhurbaşkanının Göreve Başlaması ve Görev Süresi 328
1. Göreve Başlaması 328
2. Görev Süresi 330
D. Cumhurbaşkanı Seçimine Gidilme Durumları 331
1. Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Seçiminin Eş Zamanlı (Aynı Anda) Yapılacağı Haller 332
2. Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Tek Başına Yapılacağı Haller 332
E. Cumhurbaşkanının Görevinin Sona Erdiği Haller 333
II. CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ 334
III. CUMHURBAŞKANININ CEZAÎ SORUMLULUĞU 337
A. Cezaî Sorumluluğun Niteliği ve İsimlendirilmesi 338
B. Cezaî Sorumluluğun İşletilmesi 340
C. Yüce Divan Yargılaması 341
D. Yüce Divan Yargılaması Sonucu 343
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları 344
Yedinci Bölüm
CUMHURBAŞKANLIĞI TEŞKİLATI VE
YÜRÜTMENİN DÜZENLEME YETKİSİ
I. CUMHURBAŞKANLIĞI YÖNETİMİ 347
A. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar (AY, m. 105) 349
1. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Bakanlıklar: Oluşumu ve Görevleri 349
a. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı 349
b. Bakanlıklar 351
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Cezaî Sorumlulukları 352
a. Görev Suçlarından Dolayı Cezaî Sorumluluk 352
b. Görev Suçu Kapsamı Dışında Kalan Suçlar Bakımından 353
B. Devlet Denetleme Kurulu (AY, m. 107) 354
C. Millî Güvenlik Kurulu (AY, m. 118) 355
II. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME YETKİSİ VE NİTELİĞİ 356
A. Yürütmenin Aslî Bir Yetki Oluşu 356
B. Yürütme Yetkisinin Özerkliği Sorunu 357
1. Kavramsal Çerçeve: Terminolojik Sorunlar 357
2. 2017 Anayasa Değişiklikleri Yürütmeyi Özerkleştirdi mi? 358
a. Yürütme Dört Konuda Saklı Yetki Sahibi Olmuştur Görüşü 359
b. Yürütme Hiç Bir Konuda Saklı Yetki Sahibi Değildir Görüşü 360
III. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME ARAÇLARI 362
A. Aslî Düzenleme Aracı: Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 362
1. Alanı ve Türleri 362
2. Kullanım Esasları ve Statüsü 363
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Cumhurbaşkanı Kararlarından Farkı 364
B. Yürütmenin Türev Düzenleme Araçları: Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler 366
1. Türev Düzenleme Aracı 366
2. Türev Düzenleme Aracı Olarak Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler 366
a. Yönetmelikler 366
b. Diğer Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler) 367
IV. 1982 ANAYASASINDA OLAĞANÜSTÜ REJİM YÖNETİMİ 368
A. Genel Çerçeve 368
B. 1982 Anayasasında Olağanüstü Hal Yönetimi 368
1. Olağanüstü Hal Yönetimine Başvuru Nedenleri (AY, m. 119/1) 368
2. Olağanüstü Hal İlanında Yetkili Makam ve Yöntem 369
3. Süre ve Uygulama Çevresi 369
4. Sonuçları 370
V. YASAMA YÜRÜTME İLİŞKİLERİ AÇISINDAN HÜKÜMET SİSTEMİNİN NİTELİĞİ 370
Yedinci Bölüm Değerlendirme Soruları 373
Sekizinci Bölüm
1982 ANAYASASINDA YARGI
I. YARGININ ANAYASAL İLKELERİ 375
A. Yargı Kavramı 375
B. Mahkemelerin Kuruluşu 376
C. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 377
1. Yargı Bağımsızlığı 377
a. Mahkemelerin Bağımsızlığı (Yargının Kurumsal Bağımsızlığı) İçin Gerekli Şartlar 378
b. Hâkim Güvencesi (Teminatı): Hâkim Bağımsızlığı 379
2. Yargının Tarafsızlığı 380
D. Yargı Bağımsızlığının Kurumsal Aracı Olarak Hâkimler ve Savcılar Kurulu 381
1. Yargısal Kurul Kavramı ve Yargı Bağımsızlığı Açısından Önemi 381
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) 383
a. Oluşumu 383
b. Kurulun Görevleri (m. 159) 385
II. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL ESASLARI VE YÜKSEK MAHKEMELER 386
A. Yargıtay 387
B. Danıştay 387
C. Uyuşmazlık Mahkemesi 388
D. Sayıştay’ın Yüksek Mahkeme Niteliği Taşıyıp Taşımadığı 389
Sekizinci Bölüm Değerlendirme Soruları 391
Dokuzuncu Bölüm
TÜRK ANAYASA YARGISI
I. ANAYASA MAHKEMESİNİN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ 393
A. Oluşumu 393
B. Görevleri 395
1. Anayasaya Uygunluk Denetimi 395
2. Siyasal Partilerin Kapatılmaları Hakkında Davaları Karara Bağlamak 395
3. Siyasal Partilerin Malî Denetimini Gerçekleştirmek 396
4. Yüce Divan Sıfatıyla Anayasa’da Sayılan Kişilerin Yargılanması Görevi 396
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanını Seçmek 397
II. ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ 397
A. Denetime Tâbi İşlemler 397
1. Denetime Tâbi Hukuk Kuralları 397
2. Denetime Tâbi Bireysel İşlemler 398
3. TBMM Kararlarının Denetlenebilir Olup Olmadığı 398
B. Denetim Yolları ve İşleyişi 399
1. İptal Yolu 400
a. Şekil Yönünden İptal Davası 401
b. Esas Yönünden İptal Davası 402
2. İtiraz Yolu (Somut norm denetimi– Def’i Yolu) 402
3. Bireysel Başvuru Yolu 407
III. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI VE SONUÇLARI 407
A. Anayasa Mahkemesinin Esasa İlişkin Karar Türleri 408
1. Yokluk Kararları 408
2. İptal Kararları 410
3. Ret Kararları (Anayasaya uygunluk kararları) 410
4. Şartlı Ret Kararları (Yorum rezervli ret) 410
B. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Etkisi ve Sonuçları 411
1. Anayasa Mahkemesi Kararları Gerekçesi Yazılmadan Açıklanamaz 412
2. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 412
a. Kararın Geçmişe Yürütülememesi 412
b. İptal Kararının Yürürlüğe Girişini Erteleme 413
3. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı 415
4. AYM’nin Yerindelik Denetimi Yapamaması: Denetimin Sınırı 416
C. Yürürlüğü Durdurma Kararları 417
D. AYM Kararlarında Usul ve Yetersayı 419
Dokuzuncu Bölüm Değerlendirme Soruları 420
Onuncu Bölüm
TÜRK ANAYASA YARGISINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLU
I. KİŞİSEL BAŞVURU YOLUNUN AMACI VE HUKUKUMUZA GİRİŞİ 423
II. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN NİTELİKLERİ 424
A. Kamu Gücü İşlemlerine Karşı Koruma Yolu Olması 424
B. İkincil Nitelikte Bir Koruma Yolu Oluşu 425
III. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI 426
A. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması 426
B. Başvurunun Süresi İçerisinde Yapılmış Olması 427
C. Başvurucunun Bir Hakkının İhlal Edilmiş Olması 429
D. Başvuru Konusunun Bireysel Başvuru Alanına Giren Bir Hak Olması 431
E. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması ve Önemsiz Nitelik Taşımaması 433
IV. BİREYSEL BAŞVURU USULÜ 434
V. MAHKEMENİN KARARLARI 436
A. Kabul Edilemezlik Kararları 436
B. Düşme Kararları 436
C. Başvurunun Esasına İlişkin Kararlar 437
1. Yeniden Yargılama 437
2. Tazminat Kararları 437
3. İhlal ve Sonuçlarının Nasıl Giderileceğine Dair Kararlar 438
4. Pilot Karar Uygulaması 438
D. Geçici Önleme Başvuru 441
Onuncu Bölüm Değerlendirme Soruları 442
On Birinci Bölüm
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR 445
A. Teklif 445
B. Görüşme 447
C. Karar 448
D. Onay 448
E. Anayasa Değişikliklerinin Halkoylamasına Sunulması 450
II. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ 450
1. Teklif ve Oylama Çoğunluğuna Uyulup Uyulmadığı 452
2. İvedilikle Görüşülemeyeceği Emrine Uyulup Uyulmadığı 453
On Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları 455
Kaynakça 457
Kavramlar Dizini 465 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
