İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz (Prof. Dr. Cengiz KOÇHİSARLIOĞLU) 5
Önsöz (Prof. Dr. Özlem SÖĞÜTLÜ) 7
Önsöz (Doç. Dr. Bahar ÖCAL APAYDIN) 9
Kısaltmalar 21
Birinci Bölüm
MEDENÎ KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ
§ 1. KONULARA İLİŞKİN MEDENÎ KANUN MADDELERİ 23
İkinci Bölüm
KONULAR VE PRATİK ÇALIŞMALAR
§ 2. GİRİŞ 25
I. ANA KAYNAKLAR 27
A. 22.11.2001 T. 4721 Sayılı Türk Medenî Kanunu 27
B. 11.01.2011 T. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 27
II. TÜRKİYE’DE MEDENÎ KANUNUNUN OLUŞUM SÜRECİ 28
A. Osmanlı Devleti Döneminde 28
B. İsviçre Medeni Kanunu’nun Resepsiyonu 30
C. Türk Kanuni Medenîsinin Yenilikçi Karakteri 32
III. İSVİÇRE MEDENİ KANUNU 33
A. Hazırlık Süreci 33
B. Sistematiği 35
IV. TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN SİSTEMATİĞİ 36
A. Kapsamı 36
1. Başlangıç Hükümleri 36
2. Kişiler Hukuku 38
3. Aile Hukuku 38
4. Miras Hukuku 38
5. Eşya Hukuku 39
6. Borçlar Hukuku 39
B. Biçimsel Özellikleri 39
V. BAZI TEMEL KAVRAM VE İLKELER 40
A. İrade Özerkliği (İrade Serbestisi, Muhtariyeti) İlkesi 40
B. Hak Kavramı 41
C. Hukukî İşlem Kavramı 41
D. Mülkiyet Kavramı 41
E. Aile Kavramı 42
F. Sorumluluk Kavramı 43
§ 3. HUKUK NEDİR? 45
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 47
II. İŞLEVLERİ ÜZERİNDEN HUKUK 50
A. Sosyal Düzeni Sağlama İşlevi 52
1. Politik Alanda 55
a. Davranışı Kontrol Altına Alma 55
b. Toplumsal Gücü Organize Etme, İktidarı Paylaştırma ve Egemen Gücü Meşrulaştırma 57
2. Toplumsal Alanda 58
a. Hukuk Güvenliği ve Güvenin Korunması 58
aa. Hukuk Devleti İlkesi 59
bb. Adil Yargılanma İlkesi 61
cc. Karar Güvenliği 62
b. Hukukî Sorunları Çözüme Kavuşturma 63
3. Münferit Bireyin Devlete Karşı Korunması Alanında 63
B. Toplumsal (Sosyal) Gereksinimleri Sağlama/Karşılama İşlevi 64
C. Adaleti Sağlama İşlevi 66
1. Genel Olarak 66
2. Adalet Nedir? 68
3. Hukuk Adaleti Nasıl Gerçekleştirir? 70
III. HUKUKUN ANLAMLARI 72
A. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk 72
B. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk: De Lege Lata) – İdeal Hukuk (Olması Gereken Hukuk: De Lege Ferenda) 74
C. Ulusal Hukuk – Uluslararası Hukuk – Evrensel Hukuk 76
1. Kavramsal Belirleme 76
2. Evrensel Hukuk İlkeleri 77
D. Yazılı (Mevzu) Hukuk – Yazılı Olmayan Hukuk 79
E. Maddî Hukuk – Şeklî Hukuk 80
IV. HUKUKUN BÖLÜMLERİ 80
A. Kavramsal Belirleme 80
B. Ayırıma İlişkin Ölçütler 82
V. HUKUKUN KAYNAKLARI 85
A. Genel Bakış 85
1. Hukukun Sosyolojik Kaynağı 85
2. Hukukun Organik Kaynağı 87
3. Hukukun Şeklî Kaynağı 87
B. Yazılı Kaynaklar 89
1. Normlar Hiyerarşisi 89
2. Özellikleri 90
C. Yazısız Kaynak: Örf ve Âdet (Gelenek ve Görenek) Hukuku 91
1. Kavramsal Belirleme 91
2. Unsurları 92
3. Sınırları ve Konumu 94
D. İkincil (Talî– Tamamlayıcı) Kaynaklar 95
1. Bilimsel Görüşler (Doktrin, Öğreti, Nazariyat) 96
2. Yargı Kararları (İçtihatlar) 96
VI. HUKUKUN UYGULANMASI (TMK md. 1) 98
A. Genel Bilgi 98
B. Hukuk Normu 99
1. Kavram 99
2. Yapısı 102
a. Hukukî Olgu 102
b. İrade/Emir/Yasak/İzin/Davranış Yükümü 103
c. Hukukî Sonuç: Yaptırım/Müeyyide 104
3. Özellikleri 107
a. İki Taraflılık ve Değiştirilebilirlik 107
b. Soyutluk 107
c. Genellik 108
d. Objektiflik 109
e. Süreklilik 109
4. Türleri 111
a. Emredici Hukuk Kuralı 113
b. Yedek Hukuk Kuralı 115
aa. Tamamlayıcı Hukuk Kuralı 115
bb. Yorumlayıcı Hukuk Kuralı 116
c. Tanımlayıcı Hukuk Kuralı 117
C. Hukuk Kuralının Yer ve Zaman Bakımından Uygulanması 119
1. Hukuk Kuralının Yer Bakımından Uygulanması 119
2. Hukuk Kuralının Zaman Bakımından Uygulanması 121
a. Yürürlüğe Girme 121
b. Açık Yürürlükten Kalkma 121
aa. Kendiliğinden yürürlükten kalkma 122
bb. Anayasa Mahkemesi'nin kararıyla yürürlükten kalkma (iptal) 122
cc. Başka bir kanunla yürürlükten kaldırma (ilga) 122
c. Zımnî (Örtülü) Olarak Yürürlükten Kalkma 122
aa. Hukuk kuralları arasında çatışma 123
bb. Çatışmayı gidermede kullanılan ilkeler 123
aaa. Lex superior derogat legi inferiori ilkesi 123
bbb. Lex posterior derogat legi priori ilkesi 124
ccc. Lex specialis derogat legi generalis ilkesi 124
d. Yasaların Geçmişe Etkili (Makable Şamil) Olmaması 125
D. Yasal Düzenlemelerin Bütünlüğü (TMK md. 5) 126
E. Hukukta Süreler 128
§ 4. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 131
I. TEKRARLAMA SORULARI 131
II. TEST SORULARI 132
III. ALIŞTIRMALAR 138
A. Çözümlü Alıştırmalar 138
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Alıştırmalar 149
§ 5. YASAL DÜZENLEMENİN YORUMU 153
I. YORUM KAVRAMI 153
II. YORUM TÜRLERİ 155
A. Kuralın Anlamını Saptayan Makama Göre 155
B. Yorumun Sonucuna Göre 155
III. YORUM YÖNTEMLERİ 157
A. Söze Göre Yorum (Sözel Yorum) (Lafzî Tefsir) 157
B. Sistematik Yorum 158
C. Tarihsel Yorum 159
D. Objektif Zamana Uygun Yorum 160
E. Serbest Yorum 160
F. Öze Göre Yorum (Gaî Tefsir, Teleolojik Yorum) 161
G. Pragmatik Çoğulcu Yorum Yöntemi 162
IV. YORUMUN DAYANDIRILACAĞI ÖĞELER 164
V. YARDIMCI YORUM ARAÇLARI 165
§ 6. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 169
I. TEKRARLAMA SORULARI 169
II. TEST SORULARI 169
III. ALIŞTIRMALAR 171
A. Çözümlü Alıştırmalar 171
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Alıştırmalar 173
§ 7. HÂKİMİN HUKUKU 175
I. HÂKİMİN HUKUK KURALI BULMA YETKİSİ 175
A. Genel Olarak 175
B. Yöntemi 179
II. BOŞLUK KAVRAMI 181
A. Kanun (Yasa) Boşlukları 181
1. Yasa İçi Boşluk (Intra Legem Boşluk) 181
2. Yasa Dışı Boşluk (Praeter Legem Boşluk) 185
B. Yasa Boşluklarının Doldurulmasında Biçimsel Mantık Yolu 186
1. Evleviyet Kuralı (Öncelik/Argumentum a fortiori) 187
2. Aksi ile Kanıt (Zıt kavram/Mefhumu muhalif/Argumentum a contrario) 188
3. Örnekseme (Kıyas/Analogia/Argumentum similis) 190
C. Boşluk Olarak Kabul Edilmeyen Durumlar 192
1. Kasıtlı Susma (Bilinçli Boşluk/Nitelikli Susma) 192
2. Sınırlı Sayı ilkesi (Numerus Clausus) 193
3. Yasal Hükümlerin Beğenilmezliği (Yasama Siyaseti Boşluğu) 194
4. Kavram İçtihatçılığı 194
III. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 195
A. Genel Bilgi 195
B. Yetkiyi Kullanma Koşulları 196
1. Takdir Yetkisini Kullanma Yetkisinin Tanınması 196
2. Takdir Yetkisinin Ölçüsünde Kullanılması 197
3. Takdir Yetkisinin Amacına Uygun Kullanılması 197
IV. HÂKİMİN HUKUK KURALI BULMA VE TAKDİR YETKİLERİNE İLİŞKİN GENEL BİR DEĞERLENDİRME 198
§ 8. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 199
I. TEKRARLAMA SORULARI 199
II. TEST SORULARI 199
III. OLAYLAR 205
A. Çözümlü Olaylar 205
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar 208
§ 9. HAK HAVRAMI VE HAK EHLİYETİ 215
I. HAK KAVRAMI 215
A. Tanım 215
B. Özel Hukukta Hakkın Ayırıcı Özelliği: Ödev İlişkisinin Sonucu Olarak Hak 219
C. Hakkın Konusu 220
D. Hakkın Öznesi: Kişi 221
E. Hakkın Türleri 222
1. Alan Ölçütü: Kamu Hukuku Hakkı – Özel Hukuk Hakkı 223
2. İleri Sürülebildiği Çevre Ölçütü: Mutlak Hak– Nisbî Hak 226
a. Mutlak Hak 226
aa. Maddî Varlıklar Üzerindeki Mutlak Haklar 226
bb. Maddî Olmayan Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 229
cc. Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar 230
aaa. Hak Sahibinin Kendi Kişiliği Üzerindeki Hakları 231
bbb. Hak Sahibinin Başka Kişiler Üzerindeki Hakları 231
b. Nisbî Hak 232
aa. Kavramsal Belirleme 232
bb. Sıradan ve Kuvvetlendirilmiş Nisbî Hak Ayrımı 235
3. Parayla Ölçülebilirlik Ölçütü: Malvarlığı Hakkı – Kişi Varlığı Hakkı 236
4. Sağladığı Yetkinin İçeriği Ölçütü: Yararlanma Hakkı – Düzenleme Hakkı 237
a. Yararlanma Hakkı (Birincil Hak) 237
b. Düzenleme Hakkı (İkincil Hak) 238
5. El Değiştirebilir Olup Olmama Ölçütü: El Değiştirebilir Haklar – El Değiştiremez Haklar 241
a. El Değiştirebilir Haklar (Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Olmayan Haklar) 241
b. El Değiştiremez Haklar (Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Olan Haklar) 242
6. Bir İlişki, Durum ya da Hakka Bağımlı Olup Olmama Ölçütü: Bağımsız Haklar – Bağımlı Haklar 243
a. Bağımsız Hak 243
b. Bağımlı Hak 243
F. Hak Kazandıran Olgular 244
1. Hukuka Uygun Fiiller 244
2. Hukuka Aykırı Fiiller 246
G. Hakkın Kazanımı 246
H. Hakkın Kaybı 247
II. HAK EHLİYETİ 248
III. HAKKINI KENDİ GÜCÜ İLE KORUMA 249
A. Meşru Müdafaa (Haklı Savunma) 249
B. Zorunluluk Durumu (Iztırar Hâli) 250
C. İleride Doğacak Bir Tehlikeye Karşı Kuvvet Kullanma 251
§ 10. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 253
I. TEKRARLAMA SORULARI 253
II. TEST SORULARI 253
III. ÇÖZÜMLÜ ALIŞTIRMALAR 256
§ 11. HUKUKÎ İŞLEMLE HAKLARIN KAZANILMASI 259
I. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI, TÜRLERİ, ÖĞELERİ 259
A. Tanım 259
B. Türleri 260
1. Taraf Sayısına Göre 260
2. Hüküm Doğuracağı Ana Göre 261
3. Kişiye Bağlı Hakların Kullanımıyla İlgili Olup Olmamasına Göre 262
4. Yöneltilmesinin Gerekip Gerekmemesine Göre 262
5. Şarta (Koşula) Bağlı Olup Olmamasına Göre 262
6. Şekle (Biçime) Tâbi Olup Olmamasına Göre 262
7. Malvarlığına Etkisine Göre 263
8. Sebebe Bağlı Olup Olmamasına Göre 264
C. Öğeleri 264
1. Hukukî İşlemin Kurucu Öğeleri 264
2. Hukukî İşlemin Geçerlik Öğeleri 266
a. Bütün İşlemler İçin Aranan Öğeler 266
b. Kimi İşlemler İçin Aranan Öğeler 267
3. Hukukî İşlemin Tamamlayıcı Öğeleri 269
a. Onam (İcazet) 269
b. Şart / Vade 269
II. HUKUKÎ İŞLEMLERİN ÖĞELERİNDEKİ EKSİKLİĞİN YAPTIRIMI 270
A. Kurucu Öğe Eksikliğinin Yaptırımı: Yokluk 270
B. Kurucu Öğenin Var Ama Geçersiz Olması 271
1. Kesin Hükümsüzlük (Butlan) 271
a. Genel Bilgi 271
b. Kesin Hükümsüzlük Nedenleri 272
aa. Ehliyetsizlik 272
bb. İşlemin Konusunun, Kendisinin ya da Elde Edilmek İstenen Amacın Hukuka, Ahlâka, Kamu Düzenine ya da Kişilik Haklarına Aykırı Olması 272
cc. Konusunun Baştan İmkânsız Olması 273
dd. Muvazaalı (Danışıklı) Olması 273
ee. Yasaya/Kanuna Karşı Hile 274
ff. Şekle Aykırı Olması 276
2. İptal Edilebilirlik 276
a. Genel Bilgi 276
b. İrade Sakatlığı Hâlleri 277
aa. Yanılma (Hata) 277
bb. Aldatma (Hile) 278
cc. Korkutma 278
c. Gabin (Aşırı Yararlanma) Olması 279
3. Bölümsel Hükümsüzlük 279
4. Evlenmenin Geçersizliği (Butlanı) 279
a. Evlenmenin Kesin/Mutlak Nedenlerle Geçersizliği (Butlanı) 280
b. Evlenmenin Göreli/Nisbî Nedenlerle Geçersizliği (Butlanı) 281
5. Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali 282
C. Tamamlayıcı Öğe Eksikliğinde Yaptırım: Eksiklik 284
D. Nisbî/Göreli Etkisizlik (Nisbî/Göreli Hükümsüzlük) 285
E. Genel İşlem Koşulları Bakımından Yazılmamış Sayılma 286
§ 12. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 289
I. TEKRARLAMA SORULARI 289
II. TEST SORULARI 289
III. OLAYLAR 295
A. Çözümlü Olaylar 295
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar 298
§ 13. İYİNİYET VE İŞLEVLERİ (TMK 3) 301
I. GENEL BİLGİ 301
II. İYİNİYETE KORUMA SAĞLANMASI 302
A. Koşulları 302
B. Korumanın Sağlanacağı Kimse ve Zaman 304
III. İYİNİYETİN NİTELİĞİ: İYİNİYET KARİNESİ 305
IV. İŞLEVLERİ 306
A. Genel Olarak 306
B. Özel Olarak Düzenlendiği Hâller 306
1. Hak Kazandırma İşlevi 306
2. Hukukî Konumu Koruma İşlevi 311
3. Alacak Hakkı Sağlama İşlevi 312
4. Borçtan ve Sorumluluktan Kurtarma İşlevi 314
5. Sorumluluk Süresini Sınırlandırma İşlevi 314
§ 14. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 317
I. TEKRARLAMA SORULARI 317
II. TEST SORULARI 317
III. OLAYLAR 320
A. Çözümlü Olaylar 320
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar 321
§ 15. DÜRÜSTLÜK KURALI VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI (TMK 2) 325
I. GENEL BİLGİ 325
II. UYGULAMA ALANI 327
III. ÖLÇÜTÜ 330
IV. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI (TMK 2/2) 331
A. Tanım 331
B. Sınırı Aşmanın Ölçüsü 332
V. HÂKİMİN TMK md. 2’Yİ UYGULAMASI 337
A. Genel Bilgi 337
B. Emprevizyon Teorisi (Öngörülemezlik Kuramı) 338
1. Kavramsal Belirleme 338
2. Uygulanma Koşulları 341
§ 16. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 343
I. TEKRARLAMA SORULARI 343
II. TEST SORULARI 343
III. OLAYLAR 346
A. Çözümlü Olaylar 346
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar 348
§ 17. İSBAT/İSPAT YÜKÜ (TMK 6) 353
I. HAKLARIN KORUNMASI 353
II. İSBATLAMA/İSPATLAMA 354
A. Kavramsal Belirlemeler 354
1. Dava 354
2. Davaya Karşı Savunma Yolları 355
3. İsbat/İspat 356
a. İspat Yükü 358
b. İspat Yükünün Dağılımı 359
aa. Kural 359
bb. İspat Yükü Bakımından İstinaî Durumlar 360
B. Karine 361
1. Kavram 361
2. Türleri 361
a. Gerçek Karineler / Sözde Karineler 361
b. Fiilî Karineler / Kanunî (Yasal) Karineler 362
c. Adî Karineler/ Kesin Karineler 362
C. Varsayım Kavramı 363
§ 18. UYGULAMA ÇALIŞMALARI 365
I. TEKRARLAMA SORULARI 365
II. TEST SORULARI 365
III. OLAYLAR 367
A. Çözümlü Olaylar 367
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar 369
§ 19. RESMİ SİCİL VE SENETLER (TMK 7) 375
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 375
II. YASAL DÜZENLEME 378
Kaynakça 381
Kavram Dizini 389 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
