İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Şekiller Listesi 25
Tablolar Listesi 31
1. BÖLÜM:
TEMEL KAVRAMLAR
GİRİŞ 33
1.1. TÜKETİM, ÜRETİM, İKTİSAT 33
1.2. İHTİYAÇ 34
1.3. MAL VE HİZMETLER 36
1.4. EKONOMİK DEĞER 38
1.4.1. Klasikler’de Değer 38
1.4.2. Marjinalist Devrimde Değer 39
1.4.3. Karl Marx’da Değer 39
1.4.4. Değer Paradoksu 40
1.5. MİKROEKONOMİ VE MAKROEKONOMİ 40
1.6. MİKROEKONOMİ, MATEMATİK, İSTATİSTİK VE EKONOMETRİ 41
1.7. KITLIKLA MÜCADELEDE EKONOMİK SİSTEM 43
1.7.1. Liberal Ekonomi Sistemi 43
1.7.2. Güdümlü Ekonomi Sistemi 44
1.7.3. Karma Ekonomi Sistemi 44
1.8. KARAR BİRİMLERİ, PİYASALAR VE İKTİSADİ AKTİVİTELER 44
1.9. KARARLAR, AMAÇLAR VE ÇÖZÜMLENECEK SORUNLAR 45
1.10. ÇALIŞMA SORULARI 47
2. BÖLÜM:
EKONOMİK MODELLER VE OPTİMUM DEĞER
GİRİŞ 49
2.1. EKONOMİK MODELLER 49
2.1.1. Ekonomik Modellerin Genel Görünümleri 50
2.1.2. Modellerde Dolaysız ve Dolaylı Yaklaşım 51
2.1.3. Modellerde Pozitif ve Normatif Ayırımı 53
2.1.4. Kısmi Denge Modeli ve Genel Denge Modeli 54
2.2. EŞ ANLI DENGE KAVRAMI 54
2.3. OPTİMUM DEĞER MANTIĞI 55
2.4. ARTAN VE AZALAN FONKSİYONLAR VE OPTİMUM DEĞER 58
2.5. KONKAVLIK 60
2.6. DÖNÜM NOKTALARI VE OPTİMUM OLABİLİRLİLİK 61
2.7. BİR BAĞIMSIZ DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLARDA UÇ DEĞERLER 62
2.7.1. Birinci Dereceden Türev Testi 64
2.7.2. İkinci Dereceden Türev Testi 66
2.8. İKİ BAĞIMSIZ DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLARDA UÇ DEĞERLER 70
2.8.1. Birinci Derece Türev Testi 72
2.8.2. İkinci Dereceden Türev Testi 73
2.9. KISITLAYICI FONKSİYON HALİNDE MAKSİMUM VE MİNİMUM DEĞER MANTIĞI 76
2.10. ZARF TEOREMİ 82
2.10.1. Tek Değişkenli Fonksiyon Durumu 82
2.10.2. Çok Değişkenli Fonksiyon Durumu 84
2.11. ÇALIŞMA SORULARI 85
3. BÖLÜM:
GRAFİK ÇİZİMİ
GİRİŞ 87
3.1. DENKLEMİN GRAFİĞİ, SABİT DEĞER VE EĞİM DEĞİŞMESİ HALİNDE GRAFİK ÇİZİMİ 87
3.1.1. Denklemin Grafiğinin Çizilmesi 87
3.1.2. Sabitin Değişmesi 88
3.1.3. Değişken Önündeki Katsayının Değişmesi 88
3.2. GENEL SEVİYE EĞRİSİNİN GRAFİĞİ, KAYMASI VE NOKTADA EĞİM 89
3.2.1. Bağımlı Değişkenin Sabit Değerinin Değişmesi 89
3.2.2. Eğri Üzerinde Eğim 90
3.3. FONKSİYONLARDA BÖLÜNEBİLİRLİLİK VE GRAFİĞİ 91
3.4. SABİT ORANLI FONKSİYONLARIN GRAFİĞİ 92
3.5. KISMİ İKÂME MALLARIN FAYDA FONKSİYONU 93
3.6. TAM İKÂME MALLARIN FAYDA FONKSİYONU 94
3.7. İŞLETME VE İKTİSAT UYGULAMALARINA ÖRNEKLER 95
3.8. BÜTÇE DOĞRUSU KAYMASI VE EĞİM DEĞİŞİMİ 98
3.9. EŞ MALİYET DOĞRUSU KAYMASI EĞİM DEĞİŞMESİ 100
3.10. ÜRETİM OLANAKLARI EĞRİSİ VE KAYMASI 101
3.11. İKİ NOKTA ARASINDA DOĞRU PARÇASININ CEBİRSEL YORUMU 103
3.12. KONVEKS SET 104
3.12.1. Konveks Tüketici ve Üretici Tercihleri 105
3.12.2. Konvekslik Derecesi 106
3.13. MONOTONİK ARTAN FONKSİYONLAR 107
3.14. ÇALIŞMA SORULARI 108
4. BÖLÜM:
TERCİHLER VE FAYDA
GİRİŞ 109
4.1. RASYONEL SEÇİMİN ÖNERMELERİ 109
4.2. FAYDA 110
4.3. TOPLAM FAYDA VE MARJİNAL FAYDA İLİŞKİSİ 111
4.4. NORMAL TERCİHLERİ YANSITAN EŞ FAYDA EĞRİLERİNİN ÖZELLİKLERİ 114
4.5. FAYDA FONKSİYONUNUN ÖZELLİKLERİ 116
4.6. KAYITSIZLIK EĞRİLERİ VE ORİJİNE DIŞ BÜKEYLİK 117
4.7. AZALAN MARJİNAL FAYDA VE AZALAN MRS İLİŞKİSİ 120
4.8. FARKLI KAYITSIZLIK EĞRİLERİNİN ÖZELLİKLERİ 121
4.8.1. Kısmi İkâme Malların Kayıtsızlık Eğrilerinin Özellikleri 121
4.8.2. Tam İkâme Malların Kayıtsızlık Eğrilerinin Özellikleri 122
4.8.3. Tam Tamamlayıcı Malların Kayıtsızlık Eğrilerinin Özellikleri 122
4.8.4. İyi, Kötü ve Nötr Malların Kayıtsızlık Eğrilerinin Özellikleri 124
4.9. İKİ MALLI TÜKETİMDE TATMİN NOKTASININ GÖSTERİMİ 125
4.10. FAYDANIN ÖLÇÜLEBİLİRLİLİĞİ 129
4.11. ÇALIŞMA SORULARI 130
5. BÖLÜM:
FAYDA MAKSİMİZASYONU VE SEÇİM
GİRİŞ 133
5.1. TÜKETİCİ VE OPTİMİZASYON 133
5.2. FAYDA MAKSİMİZASYONU 134
5.2.1. La–Grange Fonksiyonu Mal Talep İlişkisi 135
5.2.2. La–Grange Yöntemi ile Fayda Maksimizasyonu 136
5.2.3. Tek Mal Durumu 141
5.2.3.1. Fayda Maksimizasyonu 141
5.2.3.2. Marshall Talep Eğrisi 142
5.2.3.3. Dolaylı Fayda ve Dolaysız Fayda Fonksiyonu Ayırımı 142
5.2.4. İki Mal Durumu 142
5.2.4.1. Fayda Maksimizasyonu 143
5.2.4.2. Tüketici Dengesi 143
5.2.4.3. Nispi Fiyat Değişmesi Durumunda Tüketici Dengesi 149
5.2.4.4. Nominal Gellir Değişmesi Durumunda Tüketici Dengesi 151
5.2.5. Cobb–Douglas Tipi Fonksiyonlarda Genel Çözüm, Marshall Talep Eğrisi 153
5.2.6. Dolaylı Fayda Fonksiyonu 155
5.2.7. Dolaylı Fayda Fonksiyonundan Harcama Fonksiyonunun Elde Edilmesi 156
5.2.8. Harcama Fonksiyonundan Hicks Talep Eğrisinin Elde Edilmesi 157
5.2.9. Dolaylı Fayda Fonksiyonundan Marshall Talep Eğrisinin Elde Edilmesi 159
5.3. GEREKLİLİK YA DA YETERLİLİK ŞARTININ SAĞLANMADIĞI DURUMLAR 160
5.4. KÖŞE ÇÖZÜMLEMESİ 162
5.5. TAM İKÂME MALLARDA FAYDA MAKSİMİZASYONU 164
5.5.1. Tam İkâme Mallarda N Mallı Durumda Genel ve Pratik Çözüm 166
5.5.2. Khun Tucker Metodu 170
5.6. TAM TAMAMLAYICI MALLARDA FAYDA MAKSİMİZASYONU 171
5.7. İYİ–KÖTÜ, NÖTR–İYİ MALLARDA FAYDA MAKSİMİZASYONU 178
5.8. HARCAMA MİNİMİZASYONU 179
5.9. OTONOM VERGİNİN ETKİNLİĞİ 185
5.10. ÇALIŞMA SORULARI 186
EK 1: ÖZDEŞLİKLER 190
EK 2: ÖZEL FAYDA FONKSİYONLARI VE ÖZELLİKLERİ 191
6. BÖLÜM:
FİYAT VE GELİR DEĞİŞİMLERİNİN ETKİSİ
GİRİŞ 193
6.1. TALEP FONKSİYONUNUN HOMOJENLİĞİ 193
6.2. GELİRDEKİ DEĞİŞMELERİN ETKİSİ 193
6.3. FİYAT DEĞİŞMELERİNİN ETKİSİ 196
6.3.1. Normal Mal 197
6.3.2. Marshall ve Hicks Tipi Bireysel Talep Eğrilerinin Geometrik Çizimi 199
6.3.3. Fakir Mal ve Giffen Paradoksu 201
6.3.4. Slutsky Yaklaşımı 202
6.3.4.1. Grafiksel Gösterim 202
6.3.4.2. Slutsky Denklemi 204
6.4. HICKS VE SLUTSKY YAKLAŞIMINDA İKÂME VE GELİR ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 206
6.5. TÜKETİCİ RANTI, DEĞİŞİMİ VE HARCAMA FONKSİYONU 210
6.5.1. Tüketici Rantı 210
6.5.2. Tüketici Rantında Değişim 212
6.5.2.1. Telafi Edici Değer Değişikliği 212
6.5.2.2. Refah Değişiminin Marshall Eğrisiyle Ölçümü ve Karşılaştırma 215
6.5.3. Fayda Eğrileriyle Tüketici Rantı ve Değişme 223
6.5.3.1. Tüketici Rantının Fayda Eğrileriyle Ölçümü 223
6.5.3.2. Tüketici Rantında Değişimin Fayda Eğrileriyle Ölçümü 224
6.6. AÇIKLANMIŞ TERCİHLER VE NEGATİF İKÂME ETKİSİ 225
6.6.1. Açıklanmış Tercihler Teoremi 225
6.6.2. İkâme Etkisinin Negatif Oluşu 226
6.7. ÇALIŞMA SORULARI 227
EK: GELİR GRUPLARINA GÖRE HANELERİN GIDA TALEPLERİNE İLİŞKİN HARCAMA VE FİYAT ESNEKLİKLERİ 229
7. BÖLÜM:
MALLAR ARASINDA TALEP İLİŞKİSİ
GİRİŞ 231
7.1. MALLAR ARASINDA FİYAT İLİŞKİLERİ 231
7.2. ESNEKLİKLER ARASI İLİŞKİLER 237
7.2.1. Gelir Değişmesi ve Esneklik İlişkisi 237
7.2.2. Malın Kendi Fiyatının Değişmesi ve Esneklik İlişkisi 238
7.2.3. Bir Mal İçin Fiyat ve Gelir Esneklikleri Toplamı 239
7.3. BİLEŞİK MALLAR TEOREMİ 240
7.4. AYRIŞTIRILABİLİR FAYDA FONKSİYONU 242
7.5. ÇALIŞMA SORULARI 243
8. BÖLÜM:
PİYASA TALEBİ VE ESNEKLİK
GİRİŞ 245
8.1. NEGATİF EĞİMLİ TALEP EĞRİSİ 245
8.2. PİYASA TALEBİ 246
8.3. PİYASA TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE ESNEKLİK KATSAYILARI 249
8.4. TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİ 252
8.4.1. Nokta Esnekliği 253
8.4.2. Yay Esnekliği 254
8.4.3. Dönem Esnekliği 255
8.4.4. Talebin Fiyat Esnekliğinin Yorumu 255
8.4.5. Fiyat Esnekliği ve Toplam Harcamalar 255
8.5. TALEBİN ÇAPRAZ FİYAT ESNEKLİĞİ 257
8.6. TALEBİN GELİR ESNEKLİĞİ 258
8.7. TOPLAM PROBLEMİ 259
8.8. TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİNİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 261
8.9. NORMAL BİR MAL İÇİN POZİTİF EĞİMLİ TALEP EĞRİSİ 262
8.10. MARKET DENGESİ VE PARETO ETKİNLİĞİ 264
8.11. ÇALIŞMA SORULARI 266
9. BÖLÜM:
ÜRETİM FONKSİYONLARI
GİRİŞ 267
9.1. ÜRETİM 267
9.1.1. Firma 268
9.1.2. Üretim Faktörü 268
9.2. İKİ DEĞİŞKEN FAKTÖRLÜ EŞ ÜRÜN EĞRİSİ 269
9.3. ÜRETİM FONKSİYONU 270
9.4. MARJİNAL VERİM 271
9.4.1. Azalan Marjinal Verim 272
9.4.2. Azalan Marjinal Verimin Ekonomik Açıklaması 274
9.5. ORTALAMA VERİM 274
9.6. MARJİNAL VERİM, ORTALAMA VERİM İLİŞKİSİ 274
9.7. BİR FAKTÖRÜN TOPLAM, MARJİNAL VE ORTALAMA VERİMLİLİĞİ 276
9.8. ÜRETİMİN FAKTÖR ESNEKLİĞİ VE VERİM 279
9.9. MARJİNAL TEKNİK İKÂME ORANI 280
9.10. EŞ ÜRÜN EĞRİLERİ VE ÖLÇEĞE GÖRE GETİRİ 281
9.11. FAKTÖRLER ARASI İKÂME ESNEKLİĞİ 283
9.12. ÖNEMLİ ÜRETİM FONKSİYONLARININ ÖZELLİKLERİ 287
9.12.1. Doğrusal Leontief Üretim Fonksiyonu 287
9.12.2. Sabit Oranlı Leontief Üretim Fonksiyonu 288
9.12.3. Cobb–Douglas Üretim Fonksiyonu 288
9.12.4. Sabit İkâme Esnekliği Üretim Fonksiyonu ve Özellikleri 290
9.12.5. Genelleştirilmiş Leontief Üretim Fonksiyonu ve Özellikleri 293
9.12.6. Translog Üretim Fonksiyonu ve Özellikleri 294
9.13. TEKNİK İLERLEME VE ÖLÇÜMÜ 294
9.13.1. Teknik İlerleme Türleri 294
9.13.1.1. Yansız Teknik İlerleme 294
9.13.1.2. Emek Tasarrufu Sağlayan Teknik İlerleme 295
9.13.1.3. Sermaye Tasarrufu Sağlayan Teknik İlerleme 296
9.13.2. Teknik İlerlemenin Ölçümü 297
9.13.2.1. Solow Ölçümü 297
9.13.2.2. Hicksgil Teknik İlerleme Ölçümü 298
9.13.3. Teknik İlerleme ve Teknolojik Gelişme Farkı 299
9.14. HOMOJEN ÜRETİM FONKSİYONU 301
9.14.1. Homojen Doğrusal Bir Üretim Fonksiyonun Özellikleri 301
9.14.2. Euler Teoremi ve Faktörler Arası Gelir Dağılımı 302
9.15. ÇALIŞMA SORULARI 304
EK 1: AZALAN MRT’NİN İSPATI 305
EK 2: ÖLÇEĞE GÖRE SABİT GETİRİ ÜRETİM FONKSİYONUNUN K/L ORANINA BAĞLILIĞININ İSPATI 306
EK 3: CES’İN FARKLI İFADESİ 306
10. BÖLÜM:
ÜRETİM MALİYETLERİ
GİRİŞ 307
10.1. TANIMLAR 307
10.2. MALİYET MİNİMİZASYONU 309
10.3. MALİYET VE DOLAYLI ÜRETİM FONKSİYONLARININ ÖZELLİKLERİ 319
10.3.1. Maliyet Fonksiyonunun Belirleyicileri ile İlişkileri 319
10.3.2. Dolaylı Üretim Fonksiyonunun Belirleyicileri ile İlişkileri 320
10.3.3. Maliyeti Minimize Eden Faktör Talep Fonksiyonunun Belirleyicileri ile İlişkileri 320
10.3.4. Maliyet Fonksiyonu Neyi Gösterir 321
10.4. ÜRÜN MAKSİMİZASYONU 322
10.5. FİRMANIN GENİŞLEME YOLU 325
10.6. FAKTÖR FİYAT EĞRİSİ 327
10.7. ÜÇ ÜRETİM FAKTÖRLÜ DURUMDA MALİYE MİNİMİZASYONU 329
10.8. TAM TAMAMLAYICI GİRDİLERDE ÜRÜN MAKSİMİZASYONU 330
10.9. ÇALIŞMA SORULARI 334
EK: ÇEŞİTLİ ÜRETİM FONKSİYONLARININ MALİYET FONKSİYONLARI 336
11. BÖLÜM:
MALİYET FONKSİYONLARI
GİRİŞ 339
11.1. MALİYET FONKSİYONLARI 339
11.1.1. Ölçeğe Sabit Getiri ve Maliyet Fonksiyonları 340
11.1.2. Ölçek Getirisi ve Maliyet Fonksiyonları 341
11.2. ORTALAMA MALİYET VE MARJİNAL MALİYET İLİŞKİSİ 343
11.3. FAKTÖR FİYATLARI DEĞİŞİMİ VE MALİYET FONKSİYONLARI 346
11.3.1. Maliyet Fonksiyonlarının Homojenliği 346
11.3.2. Ortalama Maliyet, Marjinal Maliyet ve Toplam Maliyette Değişimin Yönü 347
11.3.3. Nispi Faktör Fiyatı Değişmesi ve Faktörler Arası İkâme Esnekliği 348
11.3.4. Maliyet Fonksiyonlarında Kaymalar 349
11.4. KISA VE UZUN DÖNEM FARKI VE MALİYET 352
11.4.1. Kısa Dönem Sabit ve Değişken Maliyetler 352
11.4.2. Kısa Dönem Toplam Maliyet Eğrisi ve Optimum Olmayan Faktör Seçimi 353
11.4.3. Kısa Dönem Ortalama, Ortalama Değişir, Marjinal Maliyet ve Ortalama Sabit Maliyetler 354
11.5. KISA VE UZUN DÖNEM MALİYET EĞRİLERİ İLİŞKİLERİ 356
11.5.1. Değişken ve Sabit Getiri Durumu 356
11.5.2. Ölçeğe Azalan Getiri ve Ölçeğe Artan Getiri Durumu 364
11.6. VERGİ VE SÜBVANSİYONLARIN MALİYETE ETKİSİ 366
11.7. ÖLÇEK EKONOMİLERİ 367
11.7.1. İçsel Ölçek Ekonomileri 368
11.7.1.1. Pozitif İçsel Ölçek Ekonomileri 368
11.7.1.2. Negatif İçsel Ölçek Ekonomileri 369
11.7.2. Dışsal Ölçek Ekonomileri 369
11.7.2.1. Pozitif Dışsal Ölçek Ekonomileri 369
11.7.2.2. Negatif Dışsal Ölçek Ekonomileri 369
11.7.3. Ölçek Ekonomileri ve Ortalama Maliyet İlişkisi 369
11.7.4. Alan Ekonomileri 370
11.8. ÇALIŞMA SORULARI 371
12. BÖLÜM:
KÂR MAKSİMİZASYONU VE ARZ
GİRİŞ 373
12.1. TANIMLAR 373
12.2. KISA DÖNEM KÂR MAKSİMİZASYONU 374
12.3. MARJİNAL GELİR VE TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİ İLİŞKİSİ 379
12.4. FİYATI VERİ KABUL EDEN BİR FİRMANIN KISA DÖNEM ARZ EĞRİSİ 380
12.5. UZUN DÖNEMDE KÂR MAKSİMİZASYONU 385
12.6. VERGİLENDİRME HALİNDE KÂR MAKSİMİZASYONU 388
12.6.1. Satılan Birim Üzerinden Alınan Vergi Durumu 389
12.6.2. Birimden Bağımsız Alınan Vergi Durumu 392
12.6.3. Kâr Üzerinden Alınan Vergi Durumu 393
12.6.4. Advalorem Vergi Durumu 394
12.7. İKİ MALLI DURUMDA KÂR MAKSİMİZASYONU 395
12.8. KÂR MAKSİMİZASYONU, FAKTÖR TALEBİ VE FİRMA ARZI EĞRİSİ 396
12.9. ÜÇ VE İKİ ÜRETİM FAKTÖRLÜ DURUMDA KÂR MAKSİMİZASYONU 402
12.10. HOTELLING ÖZDEŞLİĞİ 406
12.11. NEO–KLASİK FİRMA TEORİSİNE ELEŞTİRİ VE KÂR MAKSİMİZASYONU DIŞINDA AMAÇLAR 407
12.12. GELİR MAKSİMİZASYONU MODELİ 410
12.13. ÇALIŞMA SORULARI 413
13. BÖLÜM:
TAM REKÂBETÇİ PİYASADA FİYAT BELİRLENMESİ
GİRİŞ 415
13.1. TAM REKÂBETÇİ MAL PİYASASI ÖZELLİKLERİ 415
13.2. ÇOK KISA DÖNEMDE FİYAT BELİRLENMESİ 416
13.3. KISA DÖNEMDE FİYAT BELİRLENMESİ 417
13.3.1. Firma ve Piyasa Arz Eğrisi 418
13.3.2. Birey ile Firma Etkileşimi, Piyasa Fiyatı ve Firma Dengesi Değişimi 421
13.3.3. Üretici Artığı 422
13.4. ARZ VE TALEP KAYMALARININ FİYATA ETKİSİ 423
13.4.1. Talep Kaymasının Fiyata Etkisi 423
13.4.2. Arz Kaymasının Fiyata Etkisi 424
13.4.3. Arz ve Talebin Kısmi Denge Modeli 426
13.5. MİKTAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİNİN ETKİSİ 429
13.6. UZUN DÖNEMDE FİYAT BELİRLENMESİ 430
13.6.1. Uzun Dönemde Firma ve Endüstri Dengesi 430
13.6.2. Uzun Dönem Endüstri Arzı 432
13.6.2.1. Sabit Maliyetli Endüstri 432
13.6.2.2. Artan Maliyetli Endüstri 433
13.6.2.3. Azalan Maliyetli Endüstri 434
13.6.3. Uzun ve Kısa Dönem Arz Eğrileri 435
13.7. UZUN DÖNEM KARŞILAŞTIRMALI STATİK ANALİZ 437
13.7.1. Talep Kayması ve Firma Sayısı 437
13.7.2. Girdi Fiyat Artışı ve Firma Sayısı 437
13.8. UZUN DÖNEM DİNAMİK ANALİZ 440
13.9. DENGENİN İSTİKRARI 442
13.10. PİYASA FİYATLARINA DEVLET MÜDAHALELERİ 443
13.10.1. Tavan ve Taban Fiyat Uygulaması 443
13.10.1.1.Tavan Fiyat Uygulaması 443
13.10.1.2. Taban Fiyat Uygulaması 444
13.10.2. Vergilendirme ve Yansıması 445
13.10.2.1. Spesifik ve Advolarem Vergi ve Arz Eğrisi 445
13.10.2.2. Vergi Yansıması ve Esneklik İlişkisi 445
13.10.3. Spesifik ve Advalorem Sübvansiyon Uygulaması 451
13.11. TAM REKÂBET VE İKTİSADİ ETKİNLİK 454
13.12. REKÂBET PİYASASI TÜRLERİ 454
13.13. TAM REKÂBETÇİ PİYASA DENEYİMLERİ 455
13.14. ÇALIŞMA SORULARI 458
14. BÖLÜM:
MONOPOL PİYASASI
GİRİŞ 461
14.1. MONOPOL PİYASASININ ÖZELLİKLERİ 461
14.2. MONOPOL PİYASASININ ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ 462
14.3. MONOPOL DENGESİ VE KÂR 464
14.4. MONOPOLDE ETKİNLİK KAYBI VE GELİR DAĞILIMI ETKİSİ 466
14.5. MONOPOL GÜCÜ 466
14.6. MONOPOL FİRMA İLE TAM REKÂBET PİYASASINDAKİ TEMSİLİ FİRMANIN KARŞILAŞTIRILMASI 468
14.7. MONOPOL FİRMANIN PİYASA FARKLILAŞTIRMASI 470
14.7.1. Fiyat Farklılaştırması 471
14.7.1.1. Birinci Derece Fiyat Farklılaştırması 471
14.7.1.2. İkinci Derece Fiyat Farklılaştırması 474
14.7.1.3. Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması 475
14.7.2. Monopolde Mal Farklılaştırması 479
14.7.3. Monopolde Pazar Farklılaştırması 480
14.8. İLAVE FİYATLANDIRMA STRATEJİLERİ 480
14.8.1. İki Kısımlı Tarife 480
14.8.2. Zamanlar Arası Sürekli Fiyat Düşürme 481
14.8.3. Limit Fiyatlandırma 481
14.9. KAYNAĞINA GÖRE MONOPOL ÇEŞİTLERİ 482
14.9.1. Kamu Monopolü 482
14.9.2. Kârtel 483
14.9.3. Monopolde İthalat Kotası 483
14.9.4. Doğal Monopol 484
14.9.5. İkil Monopol 486
14.10. MONOPOLDE UZUN DÖNEM DENGESİ 489
14.11. İKİ İŞLETMELİ MONOPOLDE DENGE 490
14.12. MONOPOLE ELEŞTİRİ 492
14.13. MONOPOLÜN DÜZENLENMESİ 493
14.13.1. Ortalama Maliyet Fiyatlandırması 493
14.13.2. Marjinal Maliyet Fiyatlandırması 495
14.13.3. Monopolde Etkinliği Artırmaya Yönelik Maliye Politikası 496
14.13.3.1. Birim Başına Vergi Politikası 496
14.13.3.2. Miktardan Bağımsız Vergi Politikası 497
14.13.3.3. Sübvansiyon Politikası 500
14.13.3.4. Kamu Monopol Hakkının Satılması 503
14.14. ÇALIŞMA SORULARI 504
15. BÖLÜM:
OLİGOPOL PİYASALAR: DÜOPOL MODELLERİ
GİRİŞ 507
15.1. OLİGOPOL PİYASALARIN ÖZELLİKLERİ 508
15.2. OLİGOPOL TEORİLERİ 509
15.3. DÜOPOL MODELLERİ 510
15.3.1. Cournot Modeli 510
15.3.2. Rekâbet, Monopol, Cournot Çözümlemeleri 519
15.3.3. Bertrand Modeli 525
15.3.4. Edgeworth Modeli 531
15.3.5. Chamberlin Modeli 532
15.3.6. Stackelberg Modeli 534
15.3.7. Bowley Modeli 540
15.4. DÜOPOPOL ÇÖZÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 544
15.5. DÜNYADA DÜOPOL PİYASA DENEYİMLERİ 545
15.6. ÇALIŞMA SORULARI 547
16. BÖLÜM:
ÇOK FİRMALI OLİGOPOL PİYASALARI
GİRİŞ 549
16.1. ANLAŞMASIZ SWEEZY DİRSEKLİ TALEP EĞRİSİ MODELİ 549
16.2. ANLAŞMALI OLİGOPOLLER 559
16.2.1. Fiyat Liderliği 559
16.2.1.1. Etkin Firma Fiyat Liderliği 560
16.2.1.2. Hâkim Firma Fiyat Liderliği 562
16.2.1.3. Barometrik Fiyat Liderliği 564
16.2.1.4. Gizli Anlaşma Sonucu Fiyat Liderliği 564
16.2.2. Kârtel 565
16.2.2.1. Kârtellerin Özellikleri 565
16.2.2.2. Kârtellerin Anlaşma Alanları ve Biçimleri 565
16.2.2.3. Kârtel’de Kâr Maksimizasyonu 566
16.2.2.4. Kârtelde Fiyat Belirleme ve Kota 567
16.2.2.5. Kârtelin Kâr Maksimizasyonu Sağlayamaması ve Başarısızlığı 569
16.2.2.6. Kârtel ve Rekâbetçi Endüstri 569
16.3. OLİGOPOL PİYASALARA ELEŞTİRİ 571
16.4. OLİGOPOL ÇÖZÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI 572
16.5. PİYASA GÜCÜNÜN ÖLÇÜLMESİ 573
16.6. DÜNYADA ÇOK FİRMALI OLİGOPOL PİYASA DENEYİMLERİ 575
16.7. ÇALIŞMA SORULARI 577
17. BÖLÜM:
MONOPOLLÜ REKÂBET PİYASASI
GİRİŞ 579
17.1. MONOPOLLÜ REKÂBET PİYASASININ ÖZELLİKLERİ 579
17.2. MONOPOLLÜ, MONOPOL VE TAM REKÂBETÇİ PİYASALARDA FİRMAYA OLAN TALEP EĞRİLERİ 581
17.3. MONOPOLLÜ REKÂBET PİYASASINDA KISA DÖNEM FİRMA DENGESİ 582
17.4. MONOPOL VE MONOPOLLÜ REKÂBETTE FİRMA VE ENDÜSTRİ ÜRETİMİ 587
17.5. MONOPOLCÜ FİRMANIN UZUN DÖNEM DENGESİ 589
17.5.1. Yeni Firmaların Endüstriye Girmesi Durumunda Uzun Dönem Dengesi 591
17.5.2. Fiyat Rekâbeti Durumunda Uzun Dönem Dengesi 592
17.5.3. Firma Girişi–Fiyat Rekâbeti Uzun Dönem Dengesi 594
17.5.4. Uzun Dönem Dengesi ve Atıl Kapasite 595
17.6. MONOPOLLÜ REKÂBET PİYASASINA ELEŞTİRİ 596
17.7. PİYASALARIN ÖZELLİKLERİ 599
17.8. MONOPOLİSTİK REKÂBET VE ULUSLAR ARASI TİCARET 600
17.9. MONOPOLİSTİK REKÂBET PİYASALARI DENEYİMLERİ 601
17.10. ÇALIŞMA SORULARI 606
18. BÖLÜM:
TAM REKÂBETÇİ PİYASADA GİRDİ TALEBİ
GİRİŞ 609
18.1. ÜRETİM FAKTÖRÜ TALEBİ 610
18.2. FİRMANIN ÜRETİM FAKTÖRÜ TALEBİ 610
18.2.1. Tek Değişken Girdi Durumunda Faktör Talebi 612
18.2.2. Birden Fazla Değişken Girdi Durumunda Faktör Talebi 619
18.2.3. Faktör Talebinde İkâme ve Çıktı Etkilerinin Ayrıştırılması 625
18.3. PİYASA ÜRETİM FAKTÖRÜ TALEBİ 626
18.4. ÜRETİM FAKTÖRÜ TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 629
18.5. ÜRETİM FAKTÖRÜ TALEBİNİN FİYAT ESNEKLİĞİNİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ BELİRLEYİCİLER 630
18.6. ASGARİ ÜCRET YASASI 631
18.7. ÇALIŞMA SORULARI 632
19. BÖLÜM:
AKSAK REKÂBET PİYASALARINDA GİRDİ TALEBİ
GİRİŞ 633
19.1. TEK DEĞİŞKEN GİRDİ DURUMU 633
19.1.1. Tam Rekâbetçi–Monopol Firmanın Tek Faktör Talebi 634
19.1.2. Monopson–Tam Rekâbetçi Firmanın Tek Faktör Talebi ve Piyasa Dengesi 637
19.1.3. Monopson–Monopol Firma ve Piyasa Dengesi 640
19.2. BİRDEN ÇOK DEĞİŞKEN GİRDİ DURUMU 646
19.2.1. Tam Rekâbetçi – Monopol Firma 646
19.2.2. Monopson–Rekâbetçi Firmanın Birden Çok Faktör Talebi 648
19.2.3. Monopson–Monopol Firmanın Birden Çok Faktör Talebi 648
19.3. ÇİFT YANLI TAM REKÂBETÇİ VE MONOPSONİST–MONOPOLİST PİYASA FAKTÖR İSTİDAMI 654
19.4. İKİ FARKLI FİRMA DURUMUMDA ÇİFT YANLI MONOPOL PİYASASI 656
19.4.1. Çift Yanlı Monopolde Piyasa Belirsizliği 656
19.4.2. Çift Yanlı Monopolde Hicksgil Ücret Belirlenmesi 657
19.5. TAM REKÂBETÇİ ALICI MONOPOL SENDİKA 658
19.6. ÇALIŞMA SORULARI 660
20. BÖLÜM:
ÜRETİM FAKTÖRLERİ FİYATLARI VE ARZI
GİRİŞ 661
20.1. RANT VE TOPRAK ARZI 661
20.2. ÜCRET VE EMEK ARZI 663
20.2.1. Bireysel Emek Arzı ve Ücret İlişkisi 664
20.2.2. Faydayı Maksimize Edici Emek Arz Kararının Alınması 665
20.2.3. Emek Arzı ve Slutsky Denklemi 668
20.2.4. Değişir Girdi ve İşgücü Piyasasında Denge 673
20.2.5. Tam Rekâbet Piyasalarında Uzun Dönemde İşgücü Arzı 674
20.3. FAİZ VE SERMAYE ARZI 675
20.4. GİRİŞİMCİ FAKTÖRÜ VE KÂR 676
20.4.1. Girişimci 676
20.4.2. Kâr 677
20.5. ÇALIŞMA SORULARI 678
21. BÖLÜM:
PARANIN ZAMAN DEĞERİ
GİRİŞ 679
21.1. FAİZ VE FAİZ ORANI 679
21.2. PARANIN VADE DEĞERİ 683
21.3. PARANIN ŞİMDİKİ DEĞERİ 684
21.4. ENFLASYON ORANI VE PARANIN ZAMAN DEĞERİ 686
21.5. FİNANS ARZI 687
21.5.1. Bireyin Finans Arzını Etkileyen Faktörler 687
21.5.2. İki Dönemli Bütçe Kısıtı ve Tüketici Tercihi 688
21.5.3. Fiyat Değişmeleri ve Bireyin Satın Alma Gücü 691
21.6. YATIRIM TALEBİ 692
21.6.1. Sermaye Sahipliği 692
21.6.2. Piyasa Kira Getiri Oranının Belirlenmesi 693
21.6.3. Yatırım Kararı ve Talebinin Belirlenmesi 694
21.6.3.1. Net Bugünkü Değer Yaklaşımı 695
21.6.3.2. Sermeyenin Marjinal Etkinliği Yaklaşımı 697
21.6.3.3. Sermeyenin Marjinal Etkinliğini Etkileyen Faktörler 704
21.6.3.4. Sermeyenin Modifiye Edilmiş Marjinal Etkinliği Yaklaşımı 705
21.7. ÇALIŞMA SORULARI 706
22. BÖLÜM:
MATEMATİKSEL EK–1 MATRİSLER VE
DENKLEM ÇÖZÜMLEMESİ
22.1. MATRİSLER 709
22.1.1. Matris İşlemleri 710
22.1.2. Matris Çarpımında Çalışma, Yardımcı ve Dağılım Yasaları 713
22.1.3. Özel Matrisler 714
22.2. DETERMİNANTLAR 716
22.2.1. Çapraz Çarpım Kuralı İle Determinant 717
22.2.2. Minörler ve Kofaktörlerle Determinant 717
22.2.3. Determinantların Özellikleri 720
22.3. BİR MATRİSİN TERSİNİN BULUNMASI 720
22.4. EŞ ANLI DENKLEMLERİN ÇÖZÜMÜ 723
22.4.1. Kramer Kuralı İle Eş Anlı Denklemlerin Çözümü 724
22.4.2. Ters Matris İle Eş Anlı Denklemlerin Çözümü 725
23. BÖLÜM:
MATEMATİKSEL EK 2 TÜREV VE İNTEGRAL
23.1. TEK DEĞİŞKENLİ FONKSİYONUN TÜREVİ 729
23.1.1. Birinci Dereceden Türev 729
23.1.2. İkinci Dereceden Türev 731
23.1.3. Türevin Kâr Maksimizasyonuna Uygulanması 732
23.1.4. Türev Kuralları 733
23.1.4.1. Polinomların Türevi 733
23.1.4.2. Cebirsel Fonksiyonların Türevleri 734
23.1.4.3. Kapalı Fonksiyonların Türevi 739
23.1.5. Çok Değişkenli Fonksiyonların Türevi 740
23.2. İNTEGRAL KAVRAMI 742
23.2.1. İntegral Kuralları ve Türev 744
23.2.2. Yerine Koyma (İkame) Metoduna Göre İntegral Kuralları 746
23.2.3. Kısımlara Ayırarak İntegral Alma 747
23.2.4. İntegralde İlave Özellikler 748
23.3. ÇOKLU İNTEGRAL 752
23.4. ÇOK DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLARDA OPTİMİZASYON 753
23.4.1. Kısıtsızlık Halinde Maksimizasyon ve Minimizasyon 753
23.4.2. Kısıtlayıcı Fonksiyon Halinde Optimizasyon 761
23.4.2.1. Tek Kısıt Halinde Optimizasyon 762
23.4.2.2. İki Bağımsız Değişkenli Fonksiyonlarda Kısıtlayıcı Altında Yeterlilik Testi 768
23.4.3. ’ nın Yorumu 770
23.4.4. İki ve Daha Fazla Kısıtlayıcılık Durumu 771
Kaynakça 775
Kavram Dizini 779 |