İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 7
Üçüncü Basıya Önsöz 9
İkinci Basıya Önsöz 11
Önsöz 13
Kısaltmalar 25
Birinci Bölüm
GENEL KISIM
§ I. BİR SOSYOLOJİK OLGU OLARAK TRAFİK 27
§ II. CEZA HUKUKUNUN KARAYOLLARI TRAFİĞİNDEKİ ROLÜ 28
§ III. KRİMİNOLOJİK YÖNDEN TRAFİK SUÇLULUĞU 29
I. Genel Olarak Suçluluğu Açıklayan Teoriler 29
II. Karayolu Trafiğinde İşlenen Suçların Nedenleri 32
A. Kasten İşlenen Suçlar 32
B. Taksirle İşlenen Suçlar ve Kabahatler 33
C. Trafik Güvenliği Sistemi 36
§ IV. TRAFİK CEZA HUKUKUNDA KULLANILAN KAVRAMLAR 37
I. Karayoluna İlişkin Olanlar 37
II. Araçlara İlişkin Olanlar 40
III. Trafiğe Katılan Kişilere İlişkin Olanlar 42
IV. Karayolu Çevresine İlişkin Olanlar 43
V. Karayolundaki Eylemlere İlişkin Olanlar 44
VI. Taşımaya İlişkin Olanlar 44
VII. Trafik İşaretlerine İlişkin Olanlar 45
VIII. Belgelere İlişkin Olanlar 45
§ V. TRAFİK CEZA HUKUKU KAYNAKLARI 46
I. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK) 46
II. Karayolları Trafik Yönetmeliği 46
III. Türk Ceza Kanunu 47
IV. Kabahatler Kanunu 48
İkinci Bölüm
CEZA ÖZEL HUKUKU TRAFİKTE İŞLENEN SUÇLAR
§ I. KORUNAN HUKUKİ DEĞERE ETKİSİNE GÖRE SUÇLAR 49
I. Tehlike Suçu 49
A. Soyut Tehlike Suçu 49
B. Somut Tehlike Suçu 51
II. Zarar Suçu 52
III. Karma Nitelikli Tehlike Suçları 53
§ II. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (m.179) 54
I. Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçuna İlişkin Kanuni Düzenleme 54
II. Maddede Yer Alan Suçların Unsurları 54
A. Ulaşımı Düzenleyen İşaretlere ve Teknik İşletim Sistemine Müdahale 54
1. Suçla Korunan Hukuki Değer 54
2. Tipe Uygunluk Unsuru 55
a. Maddi Unsurlar 55
aa. Fail ve Mağdur 55
bb. Suçun Konusu 55
cc. Eylem 56
aaa. Hareket 56
bbb. Netice 58
ccc. Nedensellik Bağlantısı ve Objektif İsnadiyet 58
b. Manevi Unsur 58
3. Hukuka Aykırılık Unsuru 59
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 59
a. Teşebbüs 59
b. İştirak 59
c. İçtima 59
5. Yaptırım ve Muhakeme 60
B. Ulaşım Araçlarını Tehlikeli Olabilecek Şekilde Sevk Etme 60
1. Suçla Korunan Hukuki Değer 60
2. Tipe Uygunluk Unsuru 60
a. Maddi Unsurlar 60
aa. Fail ve Mağdur 60
bb. Suçun Konusu 61
cc. Eylem 62
aaa. Hareket 62
bbb. Netice 64
b. Manevi Unsur 64
3. Hukuka Aykırılık 65
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 65
a. Teşebbüs 65
b. İştirak 65
c. İçtima 66
5. Yaptırım ve Muhakeme 66
C. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisi Altında Araç Sevk Etme Suçu 66
1. Suçla Korunan Hukuki Değer 66
2. Tipe Uygunluk Unsuru 66
a. Maddi Unsurlar 66
aa. Fail ve Mağdur 66
bb. Suçun Konusu 67
cc. Eylem 67
aaa. Hareket 67
bbb. Netice 69
b. Manevi Unsur 70
3. Hukuka Aykırılık Unsuru 70
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 70
a. Teşebbüs 70
b. İştirak 70
c. İçtima 70
5. Yaptırım ve Muhakeme 77
§ III. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TAKSİRLE TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (TCK m.180) 77
I. Genel Olarak 77
II. Suçun Unsurları 78
A. Fail ve Mağdur 78
B. Tipe Uygunluk Unsuru 78
1. Maddi Unsurlar 78
a. Taksirli Suçta Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğünün İhlali 78
b. Tehlike Neticesi 80
2. Manevi Unsur: Neticenin Sübjektif Olarak Öngörülebilir Olması 80
3. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 81
a. Teşebbüs 81
b. İştirak 81
c. İçtima 81
§ IV. KASTEN ÖLDÜRME VE YARALAMA SUÇLARI 81
§ V. TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.85) 83
I. Suçla Korunan Hukukî Değer 83
II. Tipe Uygunluk Unsuru 83
A. Maddî Unsur 83
1. Fail 83
2. Mağdur 84
3. Suçun Konusu 84
4. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı) 84
a. Taksirli Suçlarda Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğü İhlali 84
aa. Genel Olarak 84
bb. Objektif Özen Yükümlülüğünü Sınırlandıran Bir Unsur Olarak Güven İlkesi 86
b. Netice 89
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet 89
aa. Nedensellik Bağlantısı 89
aaa. Genel Olarak 89
bbb. Şart Teorisi (Şartların Eşitliği Teorisi) 90
ccc. Uygun Sebep Teorisi 91
ddd. Değerlendirme 93
bb. Objektif İsnadiyet Teorisi 93
aaa. Genel Olarak 93
bbb. Objektif İsnadiyet Kriterleri 95
aaaa. Genel Olarak 95
bbbb. Riskin Hukuken Önemli Derecede Yükseltilmiş Olması 95
cccc. Neticenin Normun Koruma Alanı Dışında Gerçekleşmiş Olması 97
dddd. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinde Eksiklik Bulunmaması 97
eeee. Neticeye Failin Hükmedebilir Olması (Hükmedebilirlik) 98
aaaaa. Atipik Nedensel Gelişmenin Söz Konusu Olması 99
bbbbb. Mağdur veya Üçüncü Kişinin Neticeye Neden Olması 100
aaaaaa. Genel Olarak 100
bbbbbb. Mağdurun veya Mağdurdaki Hastalıkların Neticeye Neden Olması 101
cccccc. Üçüncü Kişinin Hareketinin Neticeye Neden Olması 105
dddddd. Değerlendirme 107
B. Manevî Unsur 112
1. Manevî Unsur İçerisinde Taksir 112
2. Basit Taksir– Bilinçli Taksir Ayrımı 114
3. Örnek Olaylar Üzerinden Taksirin Tespiti 115
a. Hızlı Araç Kullanımı ve Hız Yarışına İlişkin Örnekler 115
aa. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin “Berlin’deki Hız Yarışı” Kararı 115
aaa. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin Bu Olayla İlgili Verdiği İlk Karar (1 Mart 2018) 115
bbb. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin Bu Olayla İlgili Verdiği İkinci Karar (18 Haziran 2020) 117
bb. İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi’nin “Gelfingen’deki Hız Yarışı” Kararı 119
cc. Yargıtay’ın Hız Yarışı Kararı 121
b. Alkollü Araç Kullanımına İlişkin Örnekler 124
c. Hızlı Alkollü ve Sürücü Belgesi Olmaksızın Araç Kullanımına İlişkin Örnekler 127
d. Hızlı, Alkollü ve Makas Atma Olarak Tabir Edilen Şekilde Araç Kullanma Örneği 128
e. Karayolundaki Kontrol Yükümlülüğünü İhlal Eden Personele İlişkin Örnekler 132
f. Yayaların Gerçekleştirdiği Eylemlere İlişkin Örnekler 133
g. Hatalı Sollama Fiiline İlişkin Örnekler 136
h. Geri Manevra ile İlgili Örnekler 138
ı. Hızlı Araç Kullanma Örnekleri 140
i. Diğer Özen Yükümlülüğü İhlallerine İlişkin Örnekler 140
V. Hukuka Aykırılık Unsuru 142
A. Genel Olarak 142
B. İlgilinin Rızası ve Mağdurun Kendisini Tehlikeye Soktuğu Haller 143
VI. Kusurluluk 144
A. Genel Olarak 144
B. Kusur Yeteneği ve Sebebinde Serbest Hareket Kuramı (ALIC) 145
C. Mazeret Sebepleri 146
D. Geçici Nedenler 147
VII. Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep (TCK m.22/6) 148
A. Hukuki Niteliğinin Tespiti Sorunu 148
B. Fail ile Mağdur Arasında Ailevî Bir Bağın Bulunmadığı Durumlar 150
C. Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar 150
VIII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 153
A. Teşebbüs 153
B. İştirak 153
C. İçtima 154
IX. Yaptırım 155
A. Genel Olarak 155
B. Trafikte İşlenen Suçlarda Cezanın Belirlenmesi Sorunu 156
C. Uygulanacak Güvenlik Tedbiri 163
§ VI. TAKSİRLE YARALAMA SUÇU (TCK m.89) 164
I. Suçla Korunan Hukukî Değer 164
II. Tipe Uygunluk Unsuru 164
A. Maddî Unsur 164
1. Fail– Mağdur 164
2. Suçun Konusu 164
3. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı) 165
a. Taksirli Suçlarda Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğü İhlali 165
b. Netice 167
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet 168
d. Nitelikli Haller 168
aa. Genel Olarak 168
bb. TCK m.89/2’deki Nitelikli Haller 169
cc. TCK m.89/3’teki Nitelikli Haller 171
dd. TCK m.89/4’teki Nitelikli Hal 172
B. Manevî Unsur 173
III. Hukuka Aykırılık Unsuru 177
IV. Kusurluluk 178
V. Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep (TCK m.22/6) 178
VI. İçtima 178
VII. Yaptırım 179
A. Uygulanacak Ceza ve Güvenlik Tedbiri 179
B. Cezanın Belirlenmesi 181
1. Genel Olarak 181
2. Nitelikli Haller Bakımından 182
§ VII. İHMAL SURETİYLE KASTEN ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.83) 183
I. Suçla Korunan Hukukî Değer 183
II. Tipe Uygunluk Unsuru 183
A. Maddî Unsur 183
1. Fail – Mağdur 183
2. Eylem (Hareket – Netice – Nedensellik Bağlantısı) 184
a. Hareket: Kişinin Yükümlü Olduğu İcraî Davranışı Yerine Getirmemiş Olması 184
b. Netice 188
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet 188
B. Manevî Unsur 188
1. İhmalî Hareketin Ölüm Neticesine Yönelik Kasten Gerçekleştirilmiş Olması Gerekir 188
2. Failin Gerçekleştirmekle Yükümlü Olduğu Yardım Mağdurun Ölümüne Engel Olmaya Elverişli Olmalıdır 190
III. Hukuka Aykırılık Unsuru 192
IV. Kusurluluk 194
V. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 194
A. Teşebbüs 194
B. İştirak 196
C. İçtima 196
§ VIII. YARDIM VEYA BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL SUÇU (TCK m.98) 197
§ IX. RESMİ BELGENİN DÜZENLENMESİNDE YALAN BEYAN SUÇU (TCK m.206) 200
§ X. BAŞKASINA AİT KİMLİK VEYA KİMLİK BİLGİLERİNİN KULLANILMASI SUÇU (TCK m.268) 204
§ XI. GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇU (TCK m.265) 206
A. Genel Olarak 206
B. Suçla Korunan Hukuki Değer 207
C. Suçun Unsurları 207
1. Tipiklik 207
a. Objektif (Maddi) Unsur 207
aa. Fail– Mağdur 207
bb. Eylem 208
aaa. Cebir Kullanmak veya Tehdit Etmek 208
bbb. Görevin Yapılmasını Engellemek 210
cc. Nitelikli Haller 211
b. Sübjektif (Manevi) Unsur 211
2. Hukuka Aykırılık 212
3. Kusurluluk 212
D. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 212
1. Teşebbüs 212
2. İçtima 213
3. İştirak 214
E. Muhakemesi 214
§ XII. İZİNSİZ PARK ÜCRETİ ALMA VEYA TALEP ETME SUÇU (KTK m.79/2) 214
I. Suçla Korunan Hukukî Değer 214
II. Tipe Uygunluk Unsuru 215
A. Maddî Unsur 215
1. Fail–Mağdur 215
2. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı) 215
a. Genel Olarak 215
b. Karayolu Üzerinde Bulunan Park Yerlerindeki Araçlar 216
c. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin Olmadan Park Ücreti Almak 217
aa. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin 217
bb. Park Ücretinin Alınması 218
cc. Park Ücretinin Mağdur Tarafından Herhangi Bir Zorlama Olmadan Gönüllü Olarak Verilmiş Olmasının Önemsizliği 219
d. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin Olmadan Park Ücreti Almaya Teşebbüs Etmek 219
B. Manevî Unsur 220
III. Hukuka Aykırılık Unsuru 220
IV. Kusurluluk 221
V. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 222
A. Teşebbüs 222
B. İştirak 222
C. İçtima 223
VI. Yaptırım 224
Üçüncü Bölüm
KABAHATLER HUKUKU VE İDARİ CEZALAR
§ I. GİRİŞ 227
§ II. İDARİ PARA CEZASI 227
I. İdari Para Cezası ve Adli Para Cezası Ayrımı 227
II. Kusur ve Cezaların Şahsiliği Prensiplerinin İdari Para Cezası Sorumluluğuna Etkisi 230
III. Kabahatlerde Manevî Unsur 233
IV. Kabahatlerde Kusuru Etkileyen Haller 236
V. İdari Para Cezalarının Ödenmesi 237
VI. İdari Para Cezalarında Zamanaşımı 238
VII. Şirket Araçlarına Trafik Cezası Uygulanması 238
VIII. Trafik Cezası Uygulanmasında “Kişiye Özgü” Uygulamalar 239
IX. Fahri Trafik Müfettişlerinin Uyguladıkları İdari Para Cezaları 240
§ III. SÜRÜCÜ BELGESİNİN GERİ ALINMASI 243
§ IV. TRAFİKTE İŞLENEN KABAHATLERDEN BAZILARI 247
I. Alkollü ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Araç Kullanma 247
II. Trafik Kazalarına Karışanlar ile İlgili Kabahatler 250
III. Sürücü Belgesi Olmaksızın Araç Kullanımı 251
IV. Hız Sınırının Aşılması 252
V. Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımından Kaynaklanan Kabahatler 256
A. KTK’da Düzenlenen Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımı Şartları 256
B. Kurallara Aykırı Şekilde Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımında Uygulanabilecek Yaptırımlar 258
VI. Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımından Kaynaklanan Kabahatler 259
A. KTK ve KTY’de Düzenlenen Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımı Şartları 259
B. Kurallara Aykırı Şekilde Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımında Uygulanabilecek Yaptırımlar 259
§ V. TESCİL PLAKASINA GÖRE TUTANAK DÜZENLENMESİ (KTK m.116) 260
§ VI. CEZA PUANI UYGULAMASI 263
§ VII. TRAFİKTE İŞLENEN KABAHATLERDE İÇTİMA 263
§ VIII. İDARİ YAPTIRIM KARARLARINA KARŞI BAŞVURULACAK KANUNYOLLARI 264
I. Adli Yargı Kolunda Başvurulacak Kanunyolları 264
A. Sulh Ceza Hakimliğine Başvuru (Kabahatler Kanunu m.27) 264
1. Genel Olarak 264
2. Başvurunun İncelenmesi 265
3. Başvuru Üzerine Verilecek Kararlar 267
B. İtiraz (Kabahatler Kanunu m.29) 268
II. İdarî Yargı Kolunda Başvurulacak Kanunyolu 269
III. Adlî Yargı ile İdarî Yargı Arasında Ortaya Çıkan Görev Uyuşmazlığı 270
IV. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu 271
Dördüncü Bölüm
TRAFİKTE İŞLENEN SUÇLARA İLİŞKİN CEZA MUHAKEMESİ
§ I. SORUŞTURMA EVRESİ 275
I. Delillerin Toplanması 275
A. Olay Yeri İnceleme 275
B. Alkol ve Uyuşturucu Maddenin Tespiti 277
C. Trafikte Önleme Araması 283
D. Tüm Delillerin Eksiksiz Toplanması 286
II. Deliller 288
A. Görüntü Kaydeden Cihazlardan Elde Edilen Kayıtlar 288
1. Hakim Tarafından Görüntülerin İncelenmesi 288
2. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu 289
3. Görüntülerin Delil Değeri 291
B. Trafik Kaza Tespit Tutanağı 295
1. Düzenlenmesi 295
2. Delil Değeri 297
3. İtiraz 298
III. Trafik Bilirkişiliği 299
IV. Trafik Suçlarında Tutuklama Tedbiri 303
V. Seri Muhakeme Usulü 304
A. Genel Olarak 304
B. Bilgilendirme ve Teklif aşaması: 305
C. Yaptırımın Belirlenmesi 306
D. Yaptırımın Bireyselleştirilmesi 306
E. Hüküm Aşaması 306
F. Kanun Yolu: İtiraz 308
§ II. KOVUŞTURMA EVRESİ 308
I. Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi 308
II. İspat Sorunu 309
A. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi 309
B. Nedensellik Bağlantısının İspatı 311
III. Ceza Mahkemesinin Hükmünün Özel Hukuk Yargılamasına Etkisi 312
IV. Elkoyma ve Müsadere 313
A. Elkoyma 313
B. Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Kullanılan Taşıtlar 314
C. Müsadere 316
D. Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda Yer Alan Suçlarda Kullanılan Taşıtların Müsaderesi 320
Beşinci Bölüm
TRAFİK CEZA HUKUKUNUN GELECEĞİ: SÜRÜCÜSÜZ ARAÇLAR
§ I. KAVRAM 323
§ II. SÜRÜCÜSÜZ ARAÇLAR VE CEZAİ SORUMLULUK 326
I. Genel Olarak 326
II. Aracın (Robotun) Kendisinin Cezai Sorumluluğu 327
A. Cezai Sorumluluğun Genel Gereklilikleri 327
B. Kast ve Taksirin Alternatifleri 330
III. Aracın Sahibinin veya İşleticisinin Cezai Sorumluluğu 331
IV. Üretici Firmanın, Sahibinin veya Çalışanlarının Cezai Sorumluluğu 335
§ III. DEĞERLENDİRME 337
Trafik Kaza Tespit Tutanağı 341
Kaynakça 343
Kavram Dizini 357 |