İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ön Söz 5
Kısaltmalar Cetveli 19
1. Bölüm
ENERJİ PİYASASI KAVRAMI, TÜRLERİ VE HUKUKİ DAYANAKLARI
I. TERMİNOLOJİK OLARAK ENERJİ PİYASASI 23
II. ENERJİ KAYNAĞI, ENERJİ PİYASASININ VARLIĞI VE İŞLEYİŞİ AÇISINDAN HUKUKİ DAYANAKLAR 24
A. Anayasal Dayanaklar 25
B. Yasal Düzenlemeler 27
C. İkincil Mevzuat 28
III. GENEL OLARAK ENERJİ PİYASASI TÜRLERİ VE OLUŞTURULMA AMAÇLARI 30
A. Elektrik Piyasası 31
B. Doğal Gaz Piyasası 33
C. Petrol Piyasası 35
D. LPG Piyasası 37
2. Bölüm
ENERJİ PİYASALARININ İŞLEYİŞİ BAKIMINDAN YETKİLİ İDARİ MAKAMLAR VE İŞLEVLERİ
I. İLGİLİ İDARİ MAKAMLAR 39
A. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 40
B. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 41
C. Rekabet Kurumu (RK) 43
D. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) 45
E. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının İlgili Olduğu Kamu Kuruluşları 48
1. Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) 49
2. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (TEİAŞ) 51
3. Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (TEDAŞ) 52
4. Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (BOTAŞ) 54
5. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) 54
6. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü (TKİ) 56
7. Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK) 57
8. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ETİ MADEN) 58
9. Türkiye Elektromekanik Sanayi Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (TEMSAN) 59
10. Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) 60
II. İLGİLİ İDARİ MAKAMLARIN İDARİ İŞLEVLERİ VE REGÜLASYON KAVRAMININ İRDELENMESİ 61
A. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının İşlevleri 61
B. Düzenleyici Denetleyici Kurumların İşlevleri ve Regülasyon Kavramı 62
C. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin İşlevleri 65
III. DENETİM VE YAPTIRIMLAR 65
3. Bölüm
ELEKTRİK PİYASASI FAALİYETLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRLERİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. ELEKTRİK PİYASASININ TARİHÇESİ, ÖZELLEŞTİRME VE AYRIŞTIRMA SÜREÇLERİ 69
II. ELEKTRİK PİYASASI FAALİYET TÜRLERİ 73
A. Üretim Faaliyeti 74
B. İletim Faaliyeti 75
C. Dağıtım Faaliyeti 76
D. Toptan ve Perakende Satış Faaliyeti 78
E. Piyasa İşletim Faaliyeti 81
F. İthalat–İhracat Faaliyeti 83
G. Toplayıcılık Faaliyeti 84
4. Bölüm
6446 SAYILI KANUN UYARINCA ELEKTRİK PİYASALARINDA LİSANS ESASLARI
I. LİSANS KAVRAMI, TÜRLERİ İLE BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ 85
II. ÖN LİSANS BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ 91
III. LİSANSLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 95
IV. LİSANS VERİLMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 96
5. Bölüm
6446 SAYILI KANUN UYARINCA ELEKTRİK
PİYASALARINDA TARİFELER, TÜKETİCİLERİN DESTEKLENMESİ, ÖZELLEŞTİRME, KAMULAŞTIRMA VE
ARZ GÜVENLİĞİ
I. TARİFELER VE TÜKETİCİLERİN DESTEKLENMESİ 99
A. Tüketicilerin Desteklenmesi 99
B. Tarifelerin Belirlenmesi ve İçeriği 101
C. Tarife Türleri 101
II. ÖZELLEŞTİRME İŞLEMLERİ 103
III. TAŞINMAZ MAL EDİNME SÜRECİ OLARAK KAMULAŞTIRMA 106
IV. ELEKTRİK PİYASASI ARZ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI 111
6. Bölüm
5346 SAYILI KANUN UYARINCA YENİLENEBİLİR
ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ
ÜRETİMİ ESASLARI
I. 5346 SAYILI KANUN’UN AMACI VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ TÜRLERİ 113
II. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAK ALANLARININ (YEKA) BELİRLENMESİ 116
A. YEKA’ların Enerji İşleri Genel Müdürlüğü Tarafından Geliştirilmesi Durumunda Usul 118
B. YEKA Amaçlı Bağlantı Kapasite Tahsisi ile YEKA Geliştirilmesi Durumunda Usul 119
III. YEKA’LARIN KULLANILMASI VE KORUNMASI 120
A. YEKA Kullanım Usulü 120
B. YEKA’ların Korunması Bakımından Uyulması Gereken Hususlar 122
IV. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNDE UYGULANACAK USUL VE ESASLAR 123
A. YEK ve YEK–G Belgesi 124
B. YEK Destekleme Mekanizması (YEKDEM) 125
C. Yerli Ürün (Aksam) Kullanımı ve Etkileri 126
D. Arazi İhtiyacının Karşılanmasına Yönelik Diğer Uygulamalar 127
7. Bölüm
DOĞAL GAZ PİYASASININ OLUŞUM SÜRECİ VE
FAALİYET TÜRLERİ
I. DOĞAL GAZ PİYASASININ OLUŞTURULMASI 131
II. DOĞAL GAZ PİYASASI FAALİYET TÜRLERİ 133
A. İthalat Faaliyeti 135
1. İthalat Lisansını Haiz Bir İthalatçı Şirketin Hakları 136
2. İthalat Lisansını Haiz Bir İthalatçı Şirketin Yükümlülükleri 137
B. Üretim Faaliyeti 138
C. İletim Faaliyeti 141
1. İletim Şirketlerinin Yükümlülükleri 142
2. Ulusal İletim Sistemi ve Şirketlerce Yapılacak Nakil 144
D. Depolama Faaliyeti 146
E. Toptan Satış Faaliyeti 152
F. İhracat Faaliyeti 156
G. Şehir İçi Dağıtım Faaliyeti 157
1. Faaliyet Kapsamında Tüketicilerin Durumu 162
2. Doğal Gaz Piyasası Bağlamında Dağıtım Bölgeleri 166
3. Doğal Gaz Piyasası Dağıtım Şirketlerinin Hak ve Yükümlülükleri 167
H. Sıkıştırılmış Doğal Gazın (CNG) Dağıtımı ve İletimi Faaliyetleri 168
İ. Doğal Gazın Sıvılaştırılması Faaliyeti 169
8. Bölüm
DOĞAL GAZ PİYASASINDA REKABETİN KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİ, ARZ GÜVENLİĞİ, DOĞAL GAZ PİYASASINDA İDARİ YAPTIRIMLAR VE KAMULAŞTIRMA
I. DOĞAL GAZ PİYASASINDA BOTAŞ’IN HUKUKİ DURUMU VE ETKİSİ 171
II. DOĞAL GAZ PİYASASINDA REKABETİ KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER İLE AYRIŞTIRMA MESELESİ 173
III. ARZ GÜVENLİĞİ 177
IV. DOĞAL GAZ PİYASASINDA İDARİ YAPTIRIMLAR VE DENETİM 181
A. Doğal Gaz Piyasasında Genel Olarak İdari Yaptırımlar 181
B. Doğal Gaz Piyasasında Denetim 184
V. DOĞAL GAZ PİYASASINDA ÖN ARAŞTIRMA VE SORUŞTURMA 186
A. Ön Araştırma 186
B. Soruşturma 188
1. Soruşturma Raporu ve Savunma 190
2. Soruşturmanın Nihai Karara Bağlanması 190
a. İhtar 192
b. İdari Para Cezasının Tahsili 194
3. Özel Soruşturma Usulü 194
VI. 4646 SAYILI KANUN’DA DÜZENLENEN VE İDARİ YAPTIRIMA TABİ TUTULAN İHLALLER 195
A. Bilgi Verme Yükümlülüğüne Aykırılık 195
B. 4646 Sayılı Kanun ve Diğer İdari Düzenleyici İşlemlere Aykırı Hareket Edilmesi 196
C. Lisans ve/veya Sertifikalardan Doğan Hukuki Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi 198
D. Müracaat Aşamasında Gerçek Dışı, Yanıltıcı Bilgi veya Belge Vermek 200
E. Lisans Kapsamı Dışında Faaliyette Bulunulması 201
F. Şartların Başlangıçtan İtibaren Mevcut Olmaması veya Sonradan Ortadan Kalkması 202
VII. AĞIRLAŞTIRICI SEBEP VE TEKERRÜR HALİ 204
VIII. KAMULAŞTIRMA 208
A. Genel Olarak Kamulaştırma Yetkisi ve Kamu Yararı Kararı 208
B. Acele Kamulaştırma Hali 209
C. Sertifika Sahipleri İçin Kamulaştırma 209
D. Kamusal Mallar Üzerinde Ayni Hak Tesisi 210
9. Bölüm
PETROL PİYASASININ GELİŞİMİ VE FAALİYET TÜRLERİ
I. PETROL PİYASASININ HUKUK DÜZENİNDE GELİŞİMİ VE KONUSU 215
II. PETROL PİYASASI FAALİYET VE LİSANS TÜRLERİ 217
A. Rafinaj Faaliyeti 221
B. İşleme Faaliyeti 222
C. Madeni Yağ Üretimi Faaliyeti 223
D. Depolama Faaliyeti 224
E. İletim Faaliyeti 226
F. Serbest Kullanım Faaliyeti 227
G. İhrakiye Teslimi Faaliyeti 228
H. Dağıtım Faaliyeti 229
I. Taşıma Faaliyeti 233
İ. Bayilik Faaliyeti 234
10. Bölüm
PETROL PİYASASINDA REKABETİN KORUNMASI,
PİYASA DENETİMİ VE KAMULAŞTIRMA
I. ULUSAL PETROL STOĞU 241
A. Ulusal Petrol Stoğu Komisyonu 242
B. Ulusal Petrol Stoğu Yükümlüleri 243
1. Zorunlu ve Tamamlayıcı Ulusal Petrol Stoğu 243
a. Zorunlu Ulusal Petrol Stok Yükümlüsü 244
b. Tamamlayıcı Ulusal Petrol Stok Yükümlüsü 245
2. Olağanüstü Hallerde Ulusal Petrol Stoğu Kullanımı 245
II. REKABET 246
III. PİYASA DENETİM UYGULAMASI OLARAK ULUSAL MARKER 248
A. Ulusal Marker Kavramı ve Kaçak Akaryakıtla İlişkisi 248
B. Ulusal Markerin Tatbik Edilmesi 249
1. Ulusal Marker Ekleme Yetkisi 251
2. Ulusal Marker Temin ve Teslimi 251
C. Ulusal Markerin Eklenmesinin Denetlenmesi 252
1. Ekleme ve Ekleme Sırasında Kontrol 254
a. Ulusal Marker Eklememe 257
b. Ulusal Markerin Kurumun Belirlediği Seviyede veya Şartta Bulunmaması 259
2. Ekleme Esnasında Nezaret Etme 262
IV. PETROL PİYASASINDA DENETİM, SORUŞTURMA VE İDARİ YAPTIRIMLAR 267
A. Genel Olarak Denetimler 267
B. Piyasada Dolaşan Akaryakıtın Ulusal Marker Yönünden Denetimi 268
C. Mühürleme 269
D. Petrol Piyasasında Soruşturma 271
1. İhtara Tabi Haller 271
2. Geçici Durdurma 272
3. Ön Araştırma ve Soruşturma 272
a. Ön Araştırma 272
b. Soruşturma 275
aa. Soruşturma Raporu ve Savunma 276
bb. Soruşturmanın Sonuçlandırılması 277
4. İdari Yaptırımlar 278
a. Lisans İptali 278
b. İdari Para Cezaları 279
V. KAMULAŞTIRMA 280
11. Bölüm
SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZI (LPG) PİYASASININ
GELİŞİMİ VE FAALİYET TÜRLERİ
I. SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZI (LPG) PİYASASININ HUKUK DÜZENİNDE GELİŞİMİ VE KONUSU 285
II. LPG PİYASASI FAALİYET VE LİSANS TÜRLERİ 286
A. Dağıtım Faaliyeti 290
B. Taşıma Faaliyeti 294
C. Depolama Faaliyeti 294
D. Dolum Faaliyeti 295
E. LPG Tüp İmalatı Faaliyeti 295
F. LPG Tüpü Muayenesi, Tamiri ve Bakımı Faaliyeti 296
G. LPG Oto Gaz Bayilik Faaliyeti 297
III. LPG TÜP BAYİLİĞİ FAALİYETİ 301
IV. DÖKME LPG FAALİYETİ 303
V. LPG PİYASASINDA DENETİM, SORUŞTURMA VE İDARİ YAPTIRIMLAR 304
A. Genel Olarak Denetimler 304
B. LPG Piyasasında Numune Alma, Test ve Analiz Yapılması 307
C. Mühürleme 307
D. LPG Piyasasında Soruşturma 309
1. İhtara Tabi Haller 309
2. Geçici Durdurma 309
3. Ön Araştırma ve Soruşturma 310
a. Ön Araştırma 310
b. Soruşturma 312
aa. Soruşturma Raporu ve Savunma 313
bb. Soruşturmanın Sonuçlandırılması 314
4. İdari Yaptırımlar 315
a. Lisans İptali 315
b. İdari Para Cezaları 316
12. Bölüm
NÜKLEER ENERJİ VE NÜKLEER GÜÇ SANTRALLERİ
I. NÜKLEER ENERJİ KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 319
II. NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ KURMA VE İŞLETME FAALİYETİNİN İDARİ FAALİYET TEMELİNDE İRDELENMESİ 320
A. NGS Kurma ve İşletme Faaliyetinin İdare Tarafından Üstlenilmesi 321
1. Cumhurbaşkanlığı 322
2. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 322
3. Nükleer Düzenleme Kurumu 323
B. NGS Kurma ve İşletme Faaliyetinin Yerine Getirilmesi 324
1. Özel Hukuk Şirketleri 324
a. EÜAŞ ile Enerji Satış Sözleşme Yapmak İsteyen Şirketler 325
b. EÜAŞ ile Enerji Satış Sözleşme Yapmak İstemeyen Şirketler 327
2. Cumhurbaşkanınca Kurulmasına Karar Verilen Şirket 329
3. Bakanlık Tarafından Görev Verilen Kamu Şirketi 333
4. Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu İdaresi ya da Kamu Sermayeli Kuruluş 334
III. NGS KURMA VE İŞLETME KAMU HİZMETİNİN YERİNE GETİRİLMESİNDE ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMUNUN ROLÜ 335
IV. NGS KURULMASI VE İŞLETİLMESİ FAALİYETLERİNE İLİŞKİN İDARENİN SORUMLULUĞU 336
A. Genel Olarak İdarenin Sorumluluğu 336
B. NGS Kurma ve İşletme Kamu Hizmetinde İdarenin Özel Hukuk Sorumluluğu 337
C. NGS Kurma ya da İşletme Kamu Hizmetinde İdarenin İdari Sorumluluğu 342
1. İdarenin “İşleten” Sıfatıyla “Kamu Hizmetini Yerine Getiren İdare” Olarak Sorumluluğu 343
2. Cumhurbaşkanlığı ya da Bakanlığın Üstlenen Sıfatıyla Sorumluluğu 343
a. Cumhurbaşkanlığının 7381 sayılı Kanun ve Paris Sözleşmesi Kapsamında Sorumluluğu 344
aa. Nükleer Zarar Tespit Komisyonu Kurulması 344
bb. Sorumluluk Sınırını Aşan Zararlarda Fon Sağlama Yükümlülüğü 347
cc. Sorumluluk Limitlerinin Karşılanmaması Hali 348
dd. İdarenin İşletene Ait Teminat ya da Sigorta Yükümlülüğünü İkame Etmemesi 349
ee. İşleten İdareye Sağlanan Muafiyet Kapsamında Sorumluluk 350
b. Cumhurbaşkanlığı ya da Bakanlığın Kamu Hizmetini Üstlenen Sıfatıyla Denetim Yetkisinden Kaynaklanan Sorumluluğu 351
c. İşletenin Sorumluluğunun Olmadığı ve Hizmet Kusurunun Bulunmadığı Hallerde İdarenin Sorumluluğu 355
3. Nükleer Düzenleme Kurumunun Sorumluluğu 358
a. NDK’nın NGS Kurma ve İşletme Kamu Hizmetlerindeki Denetim Görevi 358
b. NDK’nın NGS Kurma ve İşletme Kamu Hizmetlerindeki Denetim Görevinden Kaynaklanan Sorumluluğu 360
13. Bölüm
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
I. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KAVRAMI VE KAPSAMI 365
II. ENERJİ VERİMLİLİĞİ ALANINDA YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 367
A. Enerji Yönetimi 368
1. Eğitim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri 368
a. Enerji Verimliliği Konusunda Toplumu Bilinçlendirme ve Eğitimler 368
b. Enerji Verimliliği Konusunda Teorik ve Uygulamalı Eğitimler Düzenlenmesi 370
2. Enerji Yöneticisi Görevlendirme ve Enerji Birimi Kurma Faaliyetleri 370
3. Enerji Verimliliğini Artırıcı Uygulamalar 373
4. Enerji Verimliliğini Artırıcı Bir Önlem Olarak Etüt Faaliyeti 374
B. Yetkilendirme 376
1. Üniversite ve Meslek Odalarının Yetkilendirilmesi 377
2. Şirketlerin Yetkilendirilmesi 380
C. Enerji Verimliliği Destekleri 384
1. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da Enerji Verimliliği Teşvikleri 384
2. Türkiye’de Enerji Verimliliği Destekleri 386
a. Destekler 386
b. Diğer Uygulamalar 389
c. Teknik Destek 389
D. Ürün Etiketlemesi ve ENVER Etiketi Uygulaması 390
1. Etiket Uygulaması 390
2. ENVER Etiketi 391
E. Binalarda Enerji Performansı Uygulaması 392
F. Ulaşımda Enerji Verimliliği Uygulaması 396
III. ENERJİ VERİMLİLİĞİ ALANINDA DENETİM 397
IV. ENERJİ VERİMLİLİĞİ ALANINDA İDARİ YAPTIRIMLAR 399
Kaynakça 403
Kavram Dizini 419 |