İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
1. BÖLÜM:
BENZETİM TEMEL KAVRAMI
1.1. Sistem Analizi 17
1.2. Simülasyon Modellerinin Sınıflandırılması 18
1.2.1. Statik Simülasyon Modeli 19
1.2.2. Dinamik Simülasyon Modeli 19
1.2.3. Deterministik Simülasyon Modeli 19
1.2.4. Stokastik Simülasyon Modeli 19
1.2.5. Kesikli Simülasyon Modeli 20
1.2.6. Sürekli Simülasyon Modeli 20
1.3. Simülasyonun Avantajları ve Dezavantajları 22
1.4. Sistem Bileşenlerine İlişkin Kavram ve Örnekler 24
1.5. Simülasyon Çalışmasının Aşamaları 26
1.5.1. Problemin Tanımı 26
1.5.2. Amaçların ve Çalışma Planının Ortaya Konması 27
1.5.3. Veri Toplama ve Girdi Analizi 27
1.5.4. Kavramsal ve Mantıksal Modelin Kurulması 27
1.5.5. Modelin Simülasyon Diline Çevrilmesi 27
1.5.6. Doğrulama 28
1.5.7. Geçerleme 28
1.5.8. Deneysel Tasarım 29
1.5.9. Deneyin Yapılması ve Çıktı Analizi 29
1.5.10. Dokümantasyon ve Raporlama 29
2. BÖLÜM:
BENZETİM MODELİ OLUŞTURMAK İÇİN GEREKLİ
İSTATİSTİKSEL BİLGİLER
2.1. Temel Kavramlar 31
2.2. Kesikli Rassal Değişkenler 32
2.3. Sürekli Rassal Değişkenler 33
2.4. Birikimli Dağılım Fonksiyonu 34
2.4.1. Kesikli ve Sürekli Rastlantı Değişkenlerin Beklenen Değeri ve Varyansı 36
2.5. Medyan 37
2.6. Varyans 38
2.7. Ortak Olasılık Fonksiyonları 44
2.7.1. Kesikli ve Sürekli Ortak Olasılık Fonksiyonu 44
2.8. Kovaryans 45
2.9. Korelasyon Analizi (r) 49
2.10. Korelasyon Katsayısının Anlamlılık Testi 52
2.11. Hipotez Testleri (Önem Kontrolü) 55
2.11.1. Tek Örnekleme İlişkin Hipotez Testleri 56
2.11.1.1. Anakütle Varyansı Bilindiğinde Hipotez Testi (Z Testi) 56
2.11.1.2. Anakütle Varyansı Bilinmediğinde Hipotez Testi (t Testi) 59
3. BÖLÜM:
GÜVEN ARALIĞI VE GÜVEN SINIRLARI
3.1. Anakütle Ortalamasının Güven Aralığı Tahmini 61
3.2. Anakütle Varyansı σ² ’nın Bilindiği Durumda Güven Aralığı Tahmini 61
3.3. Anakütle Varyansının (σ²) Bilinmediği Durumda Güven Aralığı Tahmini 64
3.4. Anakütle Varyanslarının (σ²) Bilinmediği Durumda İki Anakütle Ortalaması Arasındaki Farkın Güven Aralığı 65
4. BÖLÜM:
VERİLERİN TOPLANMASI VE GİRDİ ANALİZİ
4.1. Girdi Veri Analizi 67
4.2. Verilerin Bağımsızlığı 69
4.2.1. Serpme Diyagramı 70
4.2.2. Dağılım Ailesinin Belirlenmesi 71
4.3. Tanımlayıcı İstatistikler 77
4.4. Uygun Dağılımın Belirlenmesi 82
4.4.1. Uyum İyiliği Testleri 82
4.4.1.1. Ki – Kare Uygunluk Testi 83
4.4.1.2 Tek Örneklem için Kolmogorov–Smirnov Uyum İyiliği Testi 84
4.5. Promodel ve Arena ile Baraj Simülasyonu Girdi Analizi için Örnek Uygulama 88
4.5.1. Verilerin Bağımsızlığının Test Edilmesi 89
4.5.2. Dağılım Ailesinin Belirlenmesi 91
5. BÖLÜM:
OLASILIK DAĞILIMLARI
5.1. Standart Dağılımlar 103
5.1.1. Kesikli Olasılık Dağılımları 103
5.1.1.1. Bernoulli Dağılımı 103
5.1.1.2. Kesikli Düzgün (Uniform) Dağılım 105
5.1.1.3. Binom Dağılımı 106
5.1.1.4. Geometrik Dağılım 110
5.1.1.5. Negatif Binom Dağılımı 112
5.1.1.6. Poisson Dağılımı 114
5.1.1.7. Hipergeometrik Dağılım 117
5.1.2. Sürekli Olasılık Dağılımları 119
5.1.2.1. Düzgün (Uniform) Dağılım 119
5.1.2.2. Üstel Dağılım 121
5.1.2.3. Gamma Dağılım 124
5.1.2.4. Weibull Dağılım 126
5.1.2.5. Normal Dağılım 127
5.1.2.6. Beta Dağılımı 133
5.1.2.7. Üçgen Dağılım 134
6. BÖLÜM:
RASSAL SAYILAR
6.1. Rastgele Sayılar ve Rastlantısallık 139
6.2. Tablolardan Yararlanarak Rassal Sayı Üretme Yöntemleri 140
6.3. Rassal Sayı Üreteçlerinin Özellikleri 141
6.4. Gerçek Rastlantısal Sayı Üreteçleri 142
6.5. Sözde Rastlantısal Sayı Üreteçleri 143
6.6. Ters Dönüşüm Yöntemi 144
6.7. Rassal Sayı Üretimi İçin Teknikler 146
6.7.1. Orta Kare Yöntemi 146
6.7.2. Doğrusal Eşlik Yöntemi 148
6.7.3. Eklemeli Eşlik Yöntemi 151
6.7.4. Karesel Eşlik Yöntemi 153
6.7.5. Çarpımsal Benzerlik Yöntemi 154
7. BÖLÜM:
MONTE–CARLO Benzetimi
7.1. Monte Carlo Benzetimi 157
8. BÖLÜM:
SİMÜLASYON MODELİ KURMA
8.1. Model Doğrulama ve Geçerleme 176
8.2. Model Doğrulama Teknikleri 177
8.2.1. Kabul Edilebilir Çıktılar İçin Kontrol 178
8.2.2. Animasyonu İzleme 178
8.2.3. İzleme (Trace) ve Hata Ayıklama İşlemlerinin Kullanılması: 179
8.3. Model Geçerleme Teknikleri 181
8.3.1. Animasyon İzleme 181
8.3.2. Gerçek Sistemle Karşılaştırma 182
8.3.3. Dejenere ve Aşırı Durum Testi Yapma 182
8.3.4. Yüz Geçerliliğinin Kontrolü 182
8.3.5. Duyarlılık Analizi Uygulama 182
9. BÖLÜM:
KUYRUK TEORİSİ
9.1. Kuyruk Sistemleri 184
9.1.1. Sistem Kapasitesi 186
9.2. Kuyruk Sistemlerinin Karakteristikleri 186
9.3. Kuyruk Teorisi 187
9.3.1. Geliş Süreci 187
9.3.2. Hizmet Merkezi 188
9.3.3. Servis Süreleri ve Servis Mekanizması 189
9.3.4. Kuyruk Sistemleri için Kendall–Lee Gösterimi 189
9.3.5. Kuyruk Sistemlerinin Uzun Dönemdeki Performans Ölçütleri 190
9.4. Rassal Sayıların Simülasyonda Kullanımı 195
9.4.1. Kesikli Dağılımlar İçin Rassal Sayıların Elde Edilmesi ve Simülasyonu 196
9.4.2. Sürekli Dağılımlar için Rassal Sayıların Elde Edilmesi 221
9.4.3. Sürekli Kuyruk Sistemlerinin Simülasyonu 221
10. BÖLÜM:
ÇIKTI ANALİZİ
10.1. Bitişsiz Simülasyonların Çıktı Analizi 242
10.2. Welch Metodu 245
11. BÖLÜM:
ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
11.1. Eşleştirilmiş T Testi 251
11.2. Bağımsız Gruplar İçin T Testi 253
12. BÖLÜM:
ARENA UYGULAMALARI
12.1. Arena Paket Programının kullanımı 255
12.1.1. Arena Programında Modelin Oluşturulması 255
12.1.2. Modüller 257
12.2. Örnek Olay 1 – Üretim Sistemi Simülasyonu ve Arena Uygulaması 261
12.3. Örnek Olay 2– Elektrik–Dağıtım Hizmet Sistem Simülasyonu ve Arena Uygulaması 269
12.3.1. Sistemin Tanıtılması 269
12.3.2. Problemin Belirlenmesi 269
12.3.3. Amaçların Belirlenmesi 269
12.3.4. Problemi Çözmek için Kullanılan Yöntem 270
12.3.5. Sistemin Modellenmesi 270
12.3.5.1. Mevcut Durum 270
12.3.5.2. Verilerin Toplanması 270
12.3.5.3. Verilerin Analiz Edilmesi 271
12.3.5.4. Kavramsal Modelin Kurulması 276
12.3.5.5. Mantıksal Modelin Kurulması 276
12.3.5.6. Simülasyon Modeli 277
12.3.5.7. Sonuçların Yorumlanması 284
12.3.6. İyileştirilmiş Durum 285
12.3.6.1. Verilerin Toplanması 285
12.3.6.2. Mantıksal Model 286
12.3.6.3. Simülasyon Modeli 286
12.3.6.4. Model Sonuçlarının Yorumlanması 287
12.3.7. Alternatif Modellerin Karşılaştırılması 287
12.4. Örnek Olay 3 – Lojistik Sistem Simülasyonu ve Arena Uygulaması 288
12.4.1. Sistemin Tanıtılması 288
12.4.2. Problemin Belirlenmesi 288
12.4.3. Sistem Modellemesi İçin Amaçların Belirlenmesi 288
12.4.4. Verilerin Toplanması 289
12.4.5. Verilerin Analiz Edilmesi 290
12.4.6. Kavramsal Model 294
12.4.6.1. Varlıklar (Entities) 294
12.4.6.2. Kaynaklar (Resources) 294
12.4.6.3. Kuyruk (Queue) 294
12.4.6.4. Olaylar (Events) 294
12.4.6.5. Etkinlik Ölçütü 294
12.4.7. Mantıksal Model 295
12.4.8. Simülasyon Modeli 296
12.4.9. Modelin Doğrulaması 296
12.4.10. Modelin Geçerlemesi 297
12.4.11. Çıktı Analizi 298
13. BÖLÜM:
PROMODEL UYGULAMALARI
13.1. Promodelde Modelin Oluşturulması 301
13.2. Model Bilgilerinin Promodele Aktarılması 302
13.2.1. Locations (Yer İmleri) 303
13.2.2. Entities (Varlıklar) 304
13.2.3. Path Networks (Akış Yolu Ağları) 304
13.2.4. Resources (Kaynaklar) 305
13.2.5. Processing (Proses) 306
13.2.6. Arrivals (Gelişler) 306
13.3. Model Çıktılarının Yorumlanması 307
13.3.1. Locations 307
13.3.2. Location States Multi 308
13.3.3. Location States Single 308
13.3.4. Resources 309
13.3.5. Resources States 310
13.3.6. Failed Arrivals 311
13.3.7. Entity Activity 311
13.3.8. Entity States 312
13.4. Örnek Olay 4 – Nikel Kaplama Sistem Simülasyonu ve Promodel Uygulaması 312
13.4.1. Sonuçlar 326
13.5. Örnek Olay 5 – Boru Üretimi Simülasyon ve ProModel Uygulaması 326
13.6. Örnek Proje 6 – Hastane Simülasyonu ve ProModel Uygulaması 341
13.7. Sistem Benzetiminde Proje Formatı 351
EK–TABLOLAR 375
KAYNAKLAR 379 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
