İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Kısa Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 22
Birinci Bölüm
İNSAN, TOPLUM, TOPLUM DÜZENİ VE KURALLARI
§1. İNSAN VE TOPLUM 23
§2. TOPLUM DÜZENİ 23
§3. TOPLUM DÜZENİ KURALLARI 24
I. DİN KURALLARI 24
II. AHLÂK KURALLARI 25
III. GÖRGÜ KURALLARI 27
IV. MODA KURALLARI 28
V. ÖRF VE ÂDET KURALLARI 28
VI. HUKUK KURALLARI 29
BÖLÜM SORULARI 30
İkinci Bölüm
HUKUKUN AMACI, KAYNAĞI, GELİŞİMİ VE TEORİLER
§4. HUKUKUN AMACI 33
I. TOPLUM DÜZENİNİ SAĞLAMA 33
II. KİŞİ VARLIĞI VE MALVARLIĞI EMNİYETİNİN SAĞLANMASI 33
III. HUKUKÎ GÜVENLİĞİ SAĞLAMA 34
IV. ADALET 34
§5. HUKUKUN KAYNAĞI 35
I. ASLÎ KAYNAKLAR 35
A. Genel Kaynaklar 35
1. Yasama Kaynakları 36
a. Anayasa 36
b. Kanun 38
c. Milletlerarası Antlaşmalar 39
2. Yürütme Kaynaklı Kaynaklar 40
a. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 40
b. Kanun Hükmünde Kararname 41
c. Tüzük 42
d. Yönetmelik 42
B. Özel Kaynaklar 43
1. Ahlâk Kuralları 43
2. Dürüstlük kuralları 44
3. Sözleşme Kuralları 44
II. TÂLİ KAYNAKLAR 44
A. Örf ve Âdet Kuralları, 45
B. Hâkimin Koyduğu Kurallar 45
C. Yardımcı Kaynaklar 45
1. Yargı içtihatları 46
2. İlmî Görüşler 46
D. Hukukun Bilgi Kaynağı 46
1. Resmî Kaynaklar 47
2. Özel Kaynaklar 47
E. Hukukun Doğuş Kaynağı 48
1. İradeci Görüş 48
a. İlahî İrade görüşü 48
b. Genel İrade Görüşü 49
c. Kişi veya Kişiler İradesi 50
2. İrade Dışı Görüş 51
a. Tabii Hukuk Görüşü 51
b. Tarihî Hukuk Görüşü 52
c. Sosyolojik Hukuk Görüşü 52
§6. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 53
I. KANUNLAŞTIRMA SAİKLERİ 54
A. Muhafazakâr Saik 54
B. Devrimci Saik 54
II. KANUNLAŞTIRMA METOTLARI 54
A. Kazuistik Metot 54
B. Soyut Kural Metodu 55
III. TÜRK KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 55
A. Osmanlı Dönemi Türk Kanunlaştırmaları 56
B. Cumhuriyet Dönemi Türk Kanunlaştırmaları 57
§7. HUKUK SİSTEMLERİ 59
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ 59
II. ANGLO AMERİKAN –COMMON LAW– HUKUK SİSTEMİ 60
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ 61
VI. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 61
İKİNCİ BÖLÜM SORULARI 63
Üçüncü Bölüm
HUKUK KURALLARININ TANIMI, NİTELİĞİ, İŞLEVİ VE
BÖLÜMLERİ
§8. HUKUK KURALLARININ TANIMI VE ÖZELLİĞİ 69
I. TANIMI 69
II. HUKUKUN ÖZELLİĞİ 69
A. Genelliği 69
B. Soyutluğu 70
C. Objektifliği 70
D. Sürekliliği 70
E. Yazılı Oluşu 70
F. Cebri Oluşu 71
§9. HUKUK KURALLARININ NİTELİĞİ 72
I. EMREDİCİ HUKUK KURALLARI 72
II. TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI 74
III. YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI 75
IV. TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI 75
§10. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 76
I. POZİTİF HUKUK 76
II. MEVZUU HUKUK 76
III. TABİİ HUKUK 77
IV. MADDÎ HUKUK 77
V. ŞEKLÎ HUKUK 78
VI. TARİHİ HUKUK 78
§11. HUKUKUN BÖLÜMLERE AYRILMASI VE BÖLÜMLERİ 79
I. HUKUKUN BÖLÜMLERE AYRILMASI ZORUNLUMU 79
I. KAMU HUKUKU – ÖZEL HUKUK AYRIMI 79
A. Genel Olarak 79
B. Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan Ölçütler 80
1. Menfaat Ölçütü 80
2. Egemenlik Ölçütü 80
3. İlişkinin Tarafları Ölçütü 81
4. Emredicilik Ölçütü 82
5. Resen Uygulama Ölçütü 82
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 83
§12. KAMU HUKUKU 84
I. ANAYASA HUKUKU 84
II. İDARE HUKUKU 85
III. CEZA HUKUKU 86
IV. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU 88
V. VERGİ HUKUKU 89
VI. GENEL KAMU HUKUKU 89
VII. MİLLETLERARASI KAMU HUKUKU 90
VIII. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 90
§13. ÖZEL HUKUK 91
I. MEDENÎ HUKUK 91
A. Kişiler Hukuku 92
B. Aile Hukuku 94
C. Miras Hukuku 95
D. Eşya Hukuku 96
E. Borçlar Hukuku 98
II. TİCARET HUKUKU 99
A. Ticarî İşletme Hukuku 99
B. Şirketler Hukuku 100
C. Kıymetli Evrak Hukuku 101
D. Taşıma İşleri Hukuku 101
E. Deniz Ticareti Hukuku 101
F. Sigorta Hukuku 102
III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK 103
IV. İŞ HUKUKU 104
V. FİKRÎ HUKUK 105
§14. KARMA NİTELİKLİ HUKUK DALLARI 106
I. MEDENÎ USUL HUKUKU 106
II. İCRA VE İFLAS HUKUKU 107
III. HAVA HUKUKU 109
IV. BANKA HUKUKU 109
V. SERMAYE PİYASASI HUKUKU 109
§15. HUKUKÎ MÜEYYİDE 109
I. MÜEYYİDE KAVRAMI 110
II. MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ 111
III. ANAYASA HUKUKUNDA MÜEYYİDE 111
IV. İDARE HUKUKUNDA MÜEYYİDE 112
V. CEZA HUKUKUNDA MÜEYYİDE 114
VI. ÖZEL HUKUKTA MÜEYYİDE 116
A. Cebri İcra 116
1. İlamlı İcra 117
2. İlamsız İcra 117
3. Cüz’i İcra 118
4. Külli İcra 118
5. Rehnin Paraya Çevrilmesi 118
B. Tazminat 119
1. Maddî Tazminat 119
2. Manevî Tazminat 119
C. Yokluk 119
D. Hükümsüzlük 121
1. Kesin Hükümsüzlük 121
2. İptal 125
3. Eksiklik 126
4. Yazılmamış Sayılma 126
5. Fesih 127
6. Dönme 128
7. Rücu (geri alma) 128
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SORULARI 130
Dördüncü Bölüm
HAKLAR YÜKÜMLÜLÜKLER VE HUKUKUN UYGULANMASI
§16. HAK KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ 135
I. KAMU HAKLARI 135
A. Kamu Haklarının Niteliği ve Çeşitleri 135
1. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 136
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 137
3. Siyasi Haklar (Aktif Statü Hakları) 138
II. ÖZEL HAKLAR 138
A. Konularına Göre Özel Haklar 139
1. Kişilik ve Kişiler Üzerindeki Haklar 139
a. Kişilik Hakkı 139
b. Velayet Hakkı 140
c. Vesayet Hakkı 141
2. Malvarlığı Hakları 144
a. Eşya Üzerindeki Haklar (Aynî Haklar) 144
aa. Mülkiyet Hakkı 145
bb. Sınırlı Aynî Haklar 146
aaa. İrtifak Hakları 147
bbb. Taşınmaz Yükü 150
ccc. Rehin Hakları 151
3. Fikrî Haklar 153
B. Niteliklerine Göre Özel Haklar 153
1. Mutlak Haklar 153
2. Nispi Haklar 154
a. Alacak Hakkı 154
b. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakkı 155
C. Sahibine Bağlılığı Bakımından Haklar 155
1. Sahibine Bağlı Haklar 155
2. Devir ve İntikal Edebilen Haklar 156
D. Başka Bir Hakka Bağımlı Olup Olmamasına Göre Haklar 156
1. Bağımsız Haklar 156
2. Bağımlı Haklar 157
E. Kullanılmasının Hukukî Sonucuna Göre Haklar 157
1. Yalın Haklar 157
2. Yenilik Doğuran Haklar 157
a. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 158
b. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 158
c. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 159
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SORULARI 160
Beşinci Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI VE YARGILAMA
§17. HUKUKUN UYGULANMASI 165
I. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 165
A. Kanunların Yürürlüğe Girmesi 165
B. Kanunların Yürürlükten Kalkması 168
1. Kendiliğinden Yürürlükten Kalkma 168
2. Kanunun Kanunla Yürürlükten Kaldırılması 168
3. İptal Kararı ile Yürürlükten Kaldırma 170
C. Kanunların Geçmişe ve Geleceğe Etkisi 173
D. Yürürlükteki Kanunların Hükümlerinin Çatışması 174
E. Norm Basamakları Arasında Bulunan Hüküm Farklılıkları 174
II. KANUNLARIN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 175
A. Kanunların Mülkiliği İlkesi 175
B. Kanunların Kişiselliği İlkesi 176
III. KANUNLARIN ANLAMIYLA UYGULANMASI 176
A. Yorum 176
1. Yorum Çeşitleri 177
a. Yasama Yorumu 177
b. Yargı Yorumu 178
c. İlmî Yorum 179
2. Yorum Metotları 180
a. Lafzi –Sözel– Yorum 180
b. Sistematik Yorum 181
c. Tarihî Yorum 181
d. Gai Yorum 182
§18. KANUN BOŞLUĞU – HUKUK BOŞLUĞU 182
I. KANUN BOŞLUĞU VE DOLDURULMASI 183
A. Kural İçi Boşluk ve Kural Dışı Boşluk 184
1. Kural İçi Boşluk 184
2. Kural Dışı Boşluk 185
B. Bilinçli Boşluk ve Bilinçsiz Boşluk 185
1. Bilinçli Boşluk 185
2. Bilinçsiz Boşluk 186
C. Gerçek Boşluk ve Gerçek Olmayan Boşluk 186
1. Gerçek Boşluk 186
2. Gerçek Olmayan Boşluk 186
D. Açık Boşluk ve Örtülü Boşluk 187
1. Açık Boşluk 187
2. Örtülü Boşluk 187
E. Kanun Boşluğunun Doldurulması 187
1. Örf ve Âdet Hukuku 188
II. HUKUK BOŞLUĞU VE DOLDURULMASI 190
A. Hukuk Boşluğu 190
B. Hukuk Boşluğunun Doldurulması 191
§19. YARGILAMA DÜZENİ 193
§20. YARGI ÖRGÜTÜ 194
I. ADALET BAKANLIĞI 194
A. Görev ve Yetkileri 194
B. Teşkilat Yapısı 196
II. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU 197
A. Kurulun Oluşumu 197
1. Tabii Üyeler 197
2. Cumhurbaşkanı Tarafından Seçilen Üyeler 197
a. Adlî Yargı Hâkim ve Savcıları Arasından Seçilecek Üyeler 197
b. İdari Yargı Hâkimleri Arasından Seçilecek Üye 198
3. TBMM. Tarafından Seçilen Üyeler 198
a. Seçim Usulü 198
b. Yargıtay Üyeleri Arasından Seçilecek Üyeler 199
c. Danıştay Üyeleri Arasından Seçilecek Üyeler 199
d. Yüksek Öğretim Kurumları Hukuk Dalları Öğretim Üyeleri ve Avukatlar Arasından Seçilecek Üyeler 199
aa. Hukuk Bilimi Öğretim Üyeleri 199
bb. Avukatlar Arasından Seçilecek Üyeler 199
B. Kurulun Görevleri 200
1. Mahkemelerle İlgili Görevleri 200
2. Hâkim ve Savcılarla İlgili Görevleri 200
3. İdari İşlemlerle İlgili Görevleri 200
4. Düzenleyici İşlem Yapma Görevi 201
5. Seçim Yapma Görevi 201
6. Diğer Görevler 201
C. Kurulun Teşkilat Yapısı 201
1. Başkanlık 201
2. Genel Kurul 202
3. Daireler 202
a. Birinci Daire 203
b. İkinci Daire 203
4. Hizmet Birimleri 204
a. Genel Sekreterlik 204
b. Teftiş Kurulu 205
III. YÜKSEK YARGI ORGANLARI 206
A. Anayasa Mahkemesi 206
1. Kuruluşu 206
a. Üyelik 206
aa. Üyelik Şartları 207
bb. TBMM’nin Üye Seçimi 208
cc. Cumhurbaşkanı’nın Üye Seçimi 208
dd. Seçilen Üyenin Göreve Başlaması 209
2. Teşkilatı 209
a. Başkan ve Başkanvekili 209
b. Genel Kurul 210
c. Bölümler 210
d. Genel Sekreterlik 210
e. Raportörler 210
B. Yargıtay 210
1. Kuruluşu 211
2. Teşkilatı 211
a. Daireler 211
aa. Hukuk Daireleri 212
bb. Ceza Daireleri 213
cc. Daireler Kurulları 213
aaa. Hukuk Genel Kurulu 213
bbb. Ceza Genel Kurulu 213
dd. Büyük Genel Kurul 214
ee. Başkanlar Kurulu 215
ff. Birinci Başkanlık Kurulu 216
gg. Yüksek Disiplin Kurulu 216
hh. Yönetim Kurulu 217
ii. Cumhuriyet Başsavcılığı 217
jj. Genel Sekreterlik 219
C. Danıştay 219
1. Kuruluşu 220
a. Danıştay Üyeliği 220
b. Danıştay Üyeliğinin Niteliği 221
c. Danıştay Üyeliği Seçimi 222
2. Teşkilatı 222
a. İdari Organlar 222
aa. Danıştay Başkanlığı 222
bb. Danıştay Başsavcısı 223
cc. Danıştay Genel Sekreterliği 224
b. Karar Organları 224
aa. Daire 224
bb. Danıştay Genel Kurulu 224
cc. İdari İşler Kurulu, 225
dd. İdari Dava Daireleri Kurulu, 226
ee. Vergi Dava Daireleri Kurulu 226
ff. İçtihatları Birleştirme Kurulu 227
gg. Başkanlar Kurulu 227
hh. Başkanlık Kurulu, 228
ıı. Yüksek Disiplin Kurulu, 228
ii. Disiplin Kurulu, 229
D. Uyuşmazlık Mahkemesi 229
E. Sayıştay 230
§21. YARGILAMA MESLEĞİ VE GÖREVLİLERİ 233
I. HÂKİM – HÂKİMLİK 233
A. Hâkimlik Şartı 233
B. Mesleğe Kabul ve Atama 236
C. Hâkimlik Sınıf ve Kıdemi 236
D. Hâkimlik Teminatı 237
II. SAVCI – SAVCILIK 237
III. AVUKAT – AVUKATLIK 238
A. Avukatlık Mesleği 238
B. Avukat 238
C. Baro 240
D. Türkiye Barolar Birliği 242
1. Türkiye Barolar Birliği’nin organları 243
a. Genel Kurul 243
b. Genel Kurulun Görevleri 244
2. Yönetim Kurulu 245
a. Görevleri 245
b. Toplantılar 246
IV. NOTERLİK – NOTER 247
A. Noterlik 247
B. Noter 248
C. Noter Odası 249
D. Türkiye Noterler Birliği 250
§22. YARGI KOLLARI 251
I. ADLÎ YARGI 251
A. Hukuk Mahkemeleri 251
1. Sulh Hukuk Mahkemesi 253
2. Asliye Hukuk Mahkemesi 253
3. Tüketici Mahkemeleri 254
4. Asliye Ticaret Mahkemesi 254
5. İş Mahkemesi 256
6. Aile Mahkemesi 256
7. Fikrî ve Sınai Haklar Mahkemeleri 256
8. Kadastro Mahkemeleri 257
B. Ceza Mahkemeleri 259
1. Sulh Ceza Hâkimliği 259
2. Asliye Ceza Mahkemesi 260
3. Ağır Ceza Mahkemesi 260
4. Cumhuriyet Başsavcılığı 261
C. Bölge Adliye Mahkemeleri 262
1. Bölge Adliye Mahkemesi Daireleri 262
a. Hukuk Daireleri 263
b. Ceza Daireleri 263
c. Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı 263
D. Yargıtay 264
1. Hukuk Daireleri 264
2. Ceza Daireleri 265
3. Hukuk Genel Kurulu 265
4. Ceza Genel Kurulu 266
5. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu 267
II. İDARİ YARGI KOLU 267
A. İdare Mahkemesi 269
B. Vergi Mahkemesi 269
C. Bölge İdare Mahkemesi 269
1. Daireler 271
a. İdari Dava Daireleri 271
b. Vergi Dava Daireleri 271
2. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu 271
D. Danıştay 272
III. ANAYASA YARGISI 272
A. İptal Davası 273
B. İtiraz Yolu 274
C. Yürürlüğün Durdurulması 275
D. Bireysel Başvuru 276
1. Bireysel Başvuru Hakkının Kaynağı ve Kapsamı 276
2. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 277
3. Bireysel Başvuru Kararı 277
E. Siyasi Partilerle İlgili Davalar ve Denetimler 278
1. Siyasi Parti Kapatma Davası 278
a. Anayasa Mahkemesinin Kararı 279
b. Temelli Kapatma Kararının sonucu 279
2. Siyasi Partilere ihtar Verilmesi 280
3. Milletvekili Dokunulmazlığı Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararına Karşı İptal Davası 280
a. Yasama Dokunulmazlığı 280
b. Dokunulmazlığın Kaldırılması / Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararının İptali Davası 281
4. Siyasi Partilerin Malî Denetimi 282
F. Yüce Divan 282
1. İddia Makamı 283
2. Yargılanan Sanıklar 283
3. Yeniden inceleme 283
IV. UYUŞMAZLIK YARGISI – UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 284
A. Kuruluşu 284
B. Görevi 285
C. Kararları 286
V. SEÇİM YARGISI 286
A. Sandık Kurulu 287
1. Sandık Kurulunun Oluşumu 287
2. Sandık Kurulunun Görevleri 288
B. İlçe Seçim Kurulu 288
1. İlçe Seçim Kurulunun Oluşumu 288
2. İlçe Seçim Kurulunu Görevleri 289
C. İl Seçim Kurulu 289
1. İl Seçim Kurulunun Oluşumu 289
2. İl Seçim Kurulunu Görevleri 290
D. Yüksek Seçim Kurulu 291
1. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu 291
2. Yüksek seçim Kurulun görev ve yetkileri 292
VI. MALÎ YARGI – SAYIŞTAY 293
A. Kuruluşu 293
B. Sayıştay’ın Görevleri 294
BEŞİNCİ BÖLÜM SORULARI 295
Kaynakça 301
Kavramlar Dizini 304 |