İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Birinci Bölüm
TIP HUKUKUNA GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR
I. TIP HUKUKUNA GİRİŞ 13
II. TIP HUKUKUNA İLİŞKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 13
III. TIP HUKUKUNA İLİŞKİN ULUSAL DÜZENLEMELER 14
IV. TIP HUKUKUNUN İLİŞKİLİ OLDUĞU DİĞER HUKUK ALANLARI 14
V. TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 14
A. Tıp Hukuku 14
B. Tedavi 15
C. Tıbbi Müdahale 15
D. Hasta 15
E. Hekim 15
VI. TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI: TIBBİ MÜDAHALE VE TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI 15
A. Hastanın Aydınlatılması ve Rızasının Alınması 16
B. Tıbbi Müdahalede Bulunacak Kişinin Yetkili Sağlık Personeli Olması 16
C. Tıbbi Zorunluluk Hali 17
D. Tıbbi Müdahalenin Tıp Biliminin Kurallarına Uygun Olması 17
VII. TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI: HEKİM 18
A. Hekimin Görevleri 18
B. Hekimin Yükümlülükleri 19
1. Hastanın Aydınlatılması Yükümlülüğü 19
a. Aydınlatma Çeşitleri 20
aa. Karar Aydınlatması 20
bb. Tedavi Aydınlatması 20
cc. Risk Aydınlatması 20
b. Aydınlatılacak Kişi 21
c. Aydınlatma Yükümlüsü 21
d. Aydınlatma Zamanı 21
e. Aydınlatmanın Kapsamı 22
f. Varsayılan Rıza 22
g. Hekim Aydınlatma Yükümlülüğünün İstisnaları 23
h. Aydınlatmadan Geri Alınması veya Düzeltilmesi 23
2. Hekimin Teşhis Koyma ve Uygun Tedavi Yöntemini Seçme Yükümlülüğü 23
a. Teşhisin Tanımı 23
b. Teşhis Yükümlülüğünün İçeriği 24
c. Teşhis Yasakları 24
d. Hekimin Teşhise İlişkin Diğer Yükümlülükleri 24
e. Hekimin Tedaviye İlişkin Yükümlülükleri 25
aa. Hekimin Tedavi Yükümlülüğü Kapsamında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar 25
bb. Hekimin Tedavi Yükümlülüğünün Sınırları 25
3. Hastanın Öyküsünü Alma Yükümlülüğü 26
4. Tıbbi Müdahaleyi Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü 26
5. Sır Saklama Yükümlülüğü 26
6. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 27
VIII. TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI: HASTA 27
A. Hasta Kavramı 27
B. Hasta Haklarına İlişkin Uluslararası Düzenlemeler 28
C. Hasta Haklarına İlişkin Ulusal Düzenlemeler 28
D. Hasta Hakları 28
1. Sağlık Hizmetlerinden Genel Olarak Faydalanma 28
2. Bilgi İsteme 29
3. Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme 29
4. Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme 29
5. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme 30
6. Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım 30
7. Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı 30
8. Ötenazi Yasağı 31
9. Tıbbı Özen Gösterilmesi 31
10. Sağlık Durumu ile İlgili Bilgi Alma 32
a. Bilgilendirmenin Kapsamı 32
b. Kayıtları İnceleme 32
c. Kayıtların Düzeltilmesini İsteme 33
d. Bilgi Verme Usulü 33
e. Bilgi Verilmesi Caiz Olmayan ve Tedbir Alınması Gereken Haller 34
f. Bilgi Verilmesini Yasaklama 34
11. Mahremiyete Saygı Gösterilmesi 34
12. Rıza Olmaksızın Tıbbi Ameliyeye Tabi Tutulmama 35
13. Bilgilerin Gizli Tutulması 35
14. Hastanın Rızası ve İzin 36
15. Tedaviyi Reddetme veya Durdurma 36
16. Rıza Formunun İçeriği 37
17. Tıbbi Araştırmalar 38
a. Rıza 38
b. Gönüllünün Korunması ve Bilgilendirilmesi 38
c. Rıza Alınmasının Usulü ve Şekli 38
d. Küçüklerin ve Mümeyyiz Olmayanların Durumu 39
e. İlaç ve Terkiplerin Araştırma Amacıyla Kullanımı 39
18. Hastanın Diğer Hakları 39
a. Güvenliğin Sağlanması 39
b. Dini Hizmetlerden Faydalanma 40
c. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret 40
d. Refakatçi Bulundurma 41
e. Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi 41
f. Müracaat ve Şikâyet Hakkı 41
g. Hastanın Kişisel Verilerinin Korunması 42
aa. Genel Olarak 42
bb. Genel İlke ve Esaslar 42
cc. Çocukların Sağlık Verilerine Erişim 43
dd. Hasta Yakınlarının Sağlık Verilene Erişimi 43
ee. Sağlık Verilerine Avukatların Erişimi 43
ff. Ölünün Sağlık Verilerine Erişim 43
gg. Kişisel Sağlık Verilerinin Gizlenmesi 44
hh. Kişisel Sağlık Verilerinin Düzeltilmesi 44
ii. Kişisel Sağlık Verilerinin İmhası 44
jj. Kişisel Sağlık Verilerinin Aktarılması 45
kk. Bilimsel Amaçlarla İşleme 45
IX. TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI: SAĞLIK PERSONELİ 45
İkinci Bölüm
TIP HUKUKUNDA ÖZELLİK ARZ EDEN MÜDAHALELER
I. ORGAN VE DOKU NAKLİ 47
A. Tanımı 47
B. Ölüden Canlıya Organ ve Doku Nakli 47
C. Canlıdan Organ ve Doku Nakli 48
D. Organ ve Doku Naklinde Rıza Aranmayan Haller 48
II. KLİNİK ARAŞTIRMALAR 49
A. Genel Olarak 49
B. Çocuklar Üzerinde Yapılacak Olan Klinik Araştırmalar 49
C. Gebeler, Lohusalar, Emziren Kadınlar Üzerinde Yapılacak Olan Klinik Araştırmalar 50
D. Kısıtlılar Üzerinde Yapılacak Olan Tıbbi Araştırmalar 51
E. Yoğun Bakımdaki ve Bilinci Kapalı Olan Hastalar Üzerinde Yapılacak Olan Tıbbi Araştırmalar 52
III. ESTETİK MÜDAHALELER 52
IV. GENETİK TANI 53
V. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİ 53
VI. YAPAY DÖLLENME 54
VII. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIBBİ MÜDAHALELER 54
VIII. KASTRASYON 54
Üçüncü Bölüm
HASTA–HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİ,
HATALI TIBBİ UYGULAMA KAVRAMI
I. HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ 55
A. Bağımsız Çalışan Hekim ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 55
B. Aile Hekimi ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 55
C. Hastane İle Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 56
1. Özel Hastane İle Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 56
2. Kamu Hastanesi İle Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 56
II. HATALI TIBBİ UYGULAMA (MALPRAKTİS) 56
A. Tıbbi Standart 57
B. Tıbbi Uygulama Hatası Örnekleri 57
1. Teşhis Hatası 57
2. Teşhis Hatasının Türleri 57
3. Tedavi Hatası 57
4. Tedavi Hatasının Türleri 58
5. Tedavi Sonrası Uygulama Hatası 58
6. Organizasyon Kusuru 59
Dördüncü Bölüm
HEKİMİN TIBBİ MÜDAHALEDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ,
CEZAİ VE İDARİ SORUMLULUĞU VE
ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI, YARGILAMA USULLERİ
I. TIBBİ UYGULAMA HATASINDAN KAYNAKLI OLARAK HEKİMİN SORUMLULUĞU 61
A. Hekimin Özel Hukuktan Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğu 61
B. Tazminat Sorumluluğunun Şartları 61
C. Tazminat Türleri 62
D. Hastanın Kusurunun Tazminat Üzerindeki Etkisi 62
E. Tazminat Sorumluluğunda İspat Sorunu 62
F. Özel Hukuktan Kaynaklı Tazminat Sorumlusu Hekim 63
G. Tazminat Sorumluluğuna İlişkin Davalarda Zamanaşımı 63
H. Sorumsuzluk Anlaşması 64
II. HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU 64
A. Genel Olarak 64
B. 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun 64
C. Türk Ceza Kanununda Düzenlenen Hekim/ Sağlık Meslek Mensupları Hakkındaki Suçlar 65
III. HEKİMİN İDARE HUKUKUNDAN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU 66
A. Genel Olarak 66
B. İdarenin Sorumluluğunun Sebepleri 66
C. Temel Kural: Kusursuz Sorumluluk veya Hizmet Kusuru 66
D. Sağlık Hizmetinden Kaynaklı Tam Yargı Davaları 67
E. Tıbbi Uygulama Hatalarından Kaynaklı Tam Yargı Davalarının Türleri 67
F. Tam Yargı Davası Sonucu Ortaya Çıkan Tazminat Çeşitleri 67
G. Hekimlerin Disiplin Soruşturması 68
1. Hekimlere Uygulanacak Disiplin Cezaları 68
2. Hekim Disiplin Cezalarında Zamanaşımı 68
3. Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği Kapsamında Disiplin Cezaları 69
4. Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği Kapsamında Disiplin Cezalarında Zamanaşımı 69
IV. TIBBİ KÖTÜ UYGULAMAYA İLİŞKİN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI 69
A. Yasal Dayanağı 70
B. Kimler Yararlanabilir? 70
1. Sağlık Kuruluşu Tarafından Sigorta Yapılacaklar 70
2. Kendileri Sigorta Yaptıracak Olanlar 70
3. Sigortanın Kapsamı 71
4. Hekimin Sigortaya Bildirim Yükümlülüğü 71
V. HEKİMİN MESLEK AHLAKI YÜKÜMLÜLÜKLERİ 72
A. Yasal Düzenlemeler 72
B. Meslek Etiği Kurallarının Temel Kuralları 72
VI. HEKİMLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİLERDE YARGILAMA USULÜ 73
A. Görevli Mahkeme 73
B. Yetkili Mahkeme 73
C. Zamanaşımı 74
D. Arabuluculuk 74
1. İdare Bakımından 74
2. Sigorta Şirketine Açılan Davalar Bakımından 75
3. Tüketici Mahkemelerinde Açılan Davalar Bakımından 75
VII. SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ HAKLARI VE HAK ARAMA YOLLARI 75
A. Sağlık Meslek Mensuplarının Hakları 75
B. Hak Arama Yolları 75
1. Haksız Suçlamalara Karşı Hak Arama 75
2. Şiddet, Tehdit ve Hakarete Karşı Hak Arama Yolları 76
a. Ceza Hukuku Açısından 76
b. Tazminat Hukuku Açısından 76
c. Sağlık Bakanlığı Tarafından Yapılacak Hukuki Yardım 76
d. Çalışan Güvenliği Genelgesi 77
e. Hekimin Hastasını Seçme Hakkı 77
f. Sağlık Çalışanlarının Hizmetten Çekilme Hakkı 77
g. Aile Hekimlerinin Hizmetten Çekilme Hakkı 77
TEST SORULARI
TEST 1 79
TEST 2 86
TEST 3 93
TEST 4 100
Cevap Anahtarı 107
Kaynakça 109
Kavram Dizini 111 |