İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ön Söz 7
Kısaltmalar 17
Birinci Bölüm
TÜRKİYE’DE YARGI SİSTEMİ
I. YARGI KAVRAMI VE FONKSİYONU 19
II. YARGI YERLERİ 20
A. Temyiz Mahkemeleri 20
B. İstinaf Mahkemeleri 21
C. İlk Derece Mahkemeleri 21
III. ANAYASAYA GÖRE YARGI KOLLARI 22
A. Anayasa Yargısı ve Anayasa Mahkemesi 22
1. Bazı Kamu Görevlilerini Yargılama Görevi 25
2. Bazı Hukuk Metinlerinin Anayasaya Uygunluk Denetimi 25
a. Soyut Norm Denetimi (İptal Davası) 26
aa. Şekil Denetimi 27
bb. Esas Denetimi 27
b. Somut Norm Denetimi (İtiraz ya da Def’i Yolu) 28
3. Bireysel Başvuruları Karara Bağlama 32
B. Adli Yargı ve Yargıtay 33
1. Yargıtay’ın Organik Yapısı ve Görevleri 35
a. Yargıtay Dava Daireleri 35
b. Hukuk ve Ceza Genel Kurulları 36
c. Büyük Genel Kurulu 36
d. Başkanlar Kurulları 37
2. Bölge Adliye Mahkemesi 37
3. Hukuk ve Ceza Mahkemeleri 38
C. İdari Yargı ve Danıştay 40
1. Danıştay’ın Organik Yapısı ve Görevleri 41
a. Danıştay Dava Daireleri 41
b. Danıştay Genel Kurulu 43
c. İdari İşler Kurulu 43
d. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulu 43
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu 43
f. Başkanlar Kurulu 44
g. Başkanlık Kurulu 44
h. Yüksek Disiplin Kurulu 44
ı. Disiplin Kurulu 44
2. Bölge İdare Mahkemesi 45
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri 45
D. Uyuşmazlık Yargısı ve Uyuşmazlık Mahkemesi 46
IV. MUKAYESELİ HUKUKTA VERGİ YARGI SİSTEMLERİ 47
A. Fransa 48
B. İngiltere 49
C. Amerika 51
D. Almanya 52
İkinci Bölüm
VERGİ YARGILAMASI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
I. VERGİ YARGISININ TARİHSEL GELİŞİMİ 55
A. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 55
B. 1982’ye Kadar Cumhuriyet Dönemi 57
C. 1982 Sonrası Dönem 59
II. VERGİ YARGILAMASINDA YARARLANILAN KAYNAKLAR 61
A. Yasama Organından Doğan Kaynaklar 61
1. Anayasa 61
2. Kanun 62
3. Uluslararası Sözleşmeler 63
B. Yürütme Organından Doğan Kaynaklar 64
A. Cumhurbaşkanı Kararnameleri 65
2. Cumhurbaşkanı Kararları 66
3. Yönetmelikler 66
4. Tebliğler 67
5. Özelge (Mukteza) ve Sirküler 68
C. Yargı Organından Doğan Kaynaklar 68
1. Anayasa Mahkemesi Kararları 69
2. Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararları 69
3. Diğer Mahkeme Kararları 69
D. Diğer Kaynaklar 70
III. VERGİ YARGISININ İŞLEVLERİ 70
A. Anlaşmazlıkları Çözümleme 71
B. İçtihat Yaratma 74
C. Çıkarlar Dengesini Koruma 75
D. Vergi Adaletini Temin Etme 77
E. Hukuki Güvenliği Sağlama 80
F. Vergiye Gönüllü Uyumu Teşvik Etme 85
IV. VERGİ YARGILAMA İLKELERİ 88
A. Yazılı Yargılama Yapılır 90
B. Kurul Hâlinde Karar Verilir 90
C. Yargılamada Re’sen Araştırma Yetkisi Kullanılır 90
D. İstisnai Hükümler Hariç Her Türlü Delil İspat Aracı Olarak Kullanılabilir 92
1. Delilin Özellikleri 96
2. Delil Türleri 96
a. Kesin Deliller 96
aa. Senet 96
bb. Kesin Hüküm 97
cc. Yemin 98
b. Takdiri Deliller 99
aa. Belge 99
bb. Tanık İfadesi 102
cc. Bilirkişi Raporları 104
E. İdari İşlem ya da Eylem Niteliğinde Yargı Kararı Verilemez 106
F. Yerindelik Denetimi Yapılamaz 107
G. İdarenin Takdir Yetkisini Kaldıracak Nitelikte Karar Verilemez 108
H. Uluslararası Vergi Yargılama İlkeleri 110
1. Yargı Bağımsızlığı 112
2. Adil Yargılanma Hakkı 113
a. Hukuki Dinlenilme Hakkı 115
b. Makul Sürede Yargılamanın Sonlandırılması 116
c. Aleni Yargılama Yapılması 116
d. Silahların Eşitliği 116
e. Yargılamanın Çelişmeli Olması 116
3. Usul Ekonomisi 119
V. VERGİ YARGISININ KONUSU 120
A. İdari İşlemler 120
1. İdari İşlem Türleri 121
a. Tek Taraflı İdari İşlemler 121
aa. Bireysel İdari İşlemler 121
bb. Genel Düzenleyici İşlemler 124
b. İki Taraflı İdari İşlemler 124
2. İdari İşlemin Unsurları 126
a. Yetki Unsuru 127
aa. Kişi Bakımından 128
bb. Konu Bakımından 129
cc. Yer Bakımından 129
dd. Zaman Bakımından 130
b. Şekil (ve Usul) Unsuru 131
c. Sebep Unsuru 133
d. Konu Unsuru 138
e. Maksat Unsuru 140
VI. DAVA TÜRLERİ 142
A. Medeni Yargılamada Dava Türleri 142
1. Eda Davası 143
2. İnşaî Nitelikli Davalar 144
3. Tespit Davaları 144
4. Belirsiz Alacak Davası 145
B. İdari Yargılamada Dava Türleri 145
1. İptal Davaları 146
a. Amacı 146
b. Dava Ehliyeti 147
c. Hukuki Sonuçları 148
2. Tam Yargı Davaları 149
3. Vergi Davalarının Hukukî Niteliği 150
Üçüncü Bölüm
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ VE GÜMRÜK İDARESİNİN ALACAKLARINDAN KAYNAKLI UYUŞMAZLIKLARIN
İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI
I. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 155
A. İdari İşlemi Yapan Makama ve Üst Makama Başvuru 156
B. Hata Düzeltme ve Bakanlığa Şikâyet Yolu 159
C. Uzlaşma 163
1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 164
a. Uzlaşmaya Başvuru ve Başvuru Komisyonu 164
b. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonlandırılması 166
aa. Uzlaşılması Hâlinde 166
bb. Uzlaşılamaması Hâlinde 167
2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 168
a. Uzlaşma Talep Gerekçeleri 168
b. Uzlaşmaya Başvuru Süresi ve Uzlaşma Komisyonu 169
c. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonlandırılması 170
aa. Uzlaşılması Hâlinde 170
bb. Uzlaşılamaması Hâlinde 171
3. Uzlaşma Tutanaklarının Hukuki Niteliği 172
G. Cezalarda İndirim 174
H. Ön Tespit ve İzaha Davet 175
I. Kanun Yolundan Vazgeçme 177
7. Pişmanlık ve Islah 178
8. Karşılıklı Anlaşma Usulü 179
II. GÜMRÜK İDARESİNİN ALACAKLARINDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 181
A. İtiraz Yolu 182
B. Cezalarda İndirim 183
C. Uzlaşma 184
1. Başvuru ve Süreçle İlgili Genel Kurallar 185
2. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonuçları 186
a. Uzlaşmanın Sağlanması 186
b. Uzlaşmanın Sağlanamaması 187
III. VERGİ VE GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMAN)’NUN ROLÜ 187
Dördüncü Bölüm
VERGİ YARGILAMA SÜRECİ
I. DAVA DİLEKÇESİ 193
A. Birden Fazla İdari İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılabilmesi 195
B. Tek Dilekçe ile Birden Fazla Kişinin Dava Açması 197
C. Dilekçe Sonrası Yapılacak İşlemler 197
II. DAVA DOSYASI ÜZERİNDE İLK İNCELEME 198
A. Görev ve Yetki 200
B. İdari Merci Tecavüzü 204
C. Ehliyet 206
D. İdari İşlemin Kesin ve İcra Edilebilir Nitelikte Olması 213
E. Süre 217
F. Husumet 226
G. Dilekçelerin, İYUK’un 3 ve 5’inci Maddelere Uygunluğu 229
III. DAVA AÇILMASININ SONUÇLARI 231
A. Derdestlik 231
B. Mahkemece Uyuşmazlığı Sonlandırma Zorunluluğu 231
C. Davanın Uyuşmazlığın Yaşandığı Zamandaki Hukuk Kuralları ile Çözümlenmesi 232
D. İdari İşlemin Yürümesinin Durması 232
IV. DAVAYA ESASTAN BAKILMASI VE TAHKİKAT AŞAMASI 232
A. Tarafların Dinlenmesi 232
B. Dosya İnceleme ve Esas Hakkında Karar Verilmesi 233
C. Yargılama Sırasında Karşılaşılabilecek Özel Durumlar 240
1. Yürütmenin Durdurulması 241
2. Duruşma Yapılması 249
3. Bağlantılı Davalar 250
a. Usule İlişkin Şartlar 251
aa. Dava Dosyaları Aynı Yargı Düzeni İçinde Olmalıdır 251
bb. Davaların Yargı Aşamasının ve Kanun Yollarının Aynı Olması 253
cc. Dava Dosyalarında Dava Şartlarının Var Olması 253
b. Esasa İlişkin Şartlar 254
aa. Maddi veya Hukuki Bağlılık 254
bb. Davalar Hakkında Verilecek Kararların Birbirlerini Etkiler Nitelikte Olması 256
c. Bağlantı İddialarının Görülmesi 257
aa. Bağlantı İddiasının Kabul Edilmesi 258
bb. Bağlantı İddiasının Kabul Edilmemesi 259
4. Tarafların Hukuki Durumlarında Değişiklik 260
5. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin Uygulanacağı Durumlar 264
a. Davaya Müdahale 266
b. Dava Arkadaşlığı 269
c. Davanın İhbarı 270
d. Sulh Yolu 272
e. Feragat ve Kabul 273
f. Bilirkişiye Başvurulması 279
g. Keşif 281
h. Teminat 281
ı. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi 283
i. Derdestlik 285
j. Ön Sorun ve Bekletici Mesele 285
6. Vergi Usul Kanunu Hükümlerinin Uygulanacağı Durumlar 288
Beşinci Bölüm
KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI
I. UYUŞMAZLIĞI ÇÖZEN MAHKEMEYE YAPILABİLEN BAŞVURULAR 291
A. Açıklama 291
B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 294
II. KANUN YOLLARI 294
A. İstinaf 295
1. Başvuru Şekli 297
2. İstinaf İncelemesi 298
3. İstinaf Kararlarının Etkisi 300
B. Temyiz 301
1. Temyize Gidilebilecek Konular 302
2. Temyiz Başvurusu ve Başvuru Süresi 304
3. Temyiz İncelemesi Sonrası Verilecek Kararlar 306
4. Temyize İlişkin Verilen Karar Sonrasında Yapılacak İşlemler 307
C. Kanun Yararına Temyiz 308
D. Yargılamanın Yenilenmesi 311
Kaynakça 315
Kavram Dizini 331 |