İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar Cetveli 19
Giriş 21
1. Bölüm
TÜZEL KİŞİLERİN GENEL ESASLARI
I. TÜZEL KİŞİ KAVRAMI VE TÜZEL KİŞİLERİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ 23
A. Tüzel Kişi Kavramı 23
B. Tüzel Kişilerin Ortaya Çıkış Nedenleri 25
II. TÜZEL KİŞİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ 26
A. Roma Hukukunda 26
B. Cermen Hukukunda 29
C. Osmanlı Hukukunda 30
III. TÜZEL KİŞİLİĞİ MEYDANA GETİREN UNSURLAR 31
A. Amaç Unsuru 31
1. Amacın Belirliliği 31
2. Amacın Sürekliliği 32
3. Amacın Hukuka ve Ahlâka Aykırı Olmaması 33
B. Örgütlenme Unsuru 33
C. Hukuk Düzeninin Tüzel Kişiliğe İzin Vermesi 34
IV. TÜZEL KİŞİLİĞİN HUKUKİ NİTELİĞİNİ AÇIKLAYAN TEORİLER 36
A. Varsayım Teorisi (Fiktionstheorie) 36
B. Gerçeklik Teorisi (Realitätstheorie; Organtheorie) 37
C. Amaç Kişiliği Teorisi (Zweckpersonifikationstheorie) 38
D. Soyutlama Teorisi (Abstraktionstheorie) 38
E. Teorilerin Türk Hukukuna Yansıması 39
V. TÜZEL KİŞİLERDE PERDEYİ KALDIRMA TEORİSİ (DURCHGRIFF DURCH DIE JURISTISCHE PERSON) 39
VI. TÜZEL KİŞİLERDE KURULUŞ SİSTEMLERİ 41
A. Serbest Kuruluş Sistemi 41
B. Normatif Bildirim Sistemi 42
C. Tescil Sistemi 43
D. İzin Sistemi 43
VII. TÜZEL KİŞİ TÜRLERİ 44
A. Tâbi Oldukları Hukuki Rejim Yönünden 44
1. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 44
2. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 44
3. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 45
B. Amacı Yönünden 46
1. Kazanç Paylaşma Amacı Güden Tüzel Kişiler 46
2. Sosyal Amaçlı Tüzel Kişiler 46
C. Yapısı Yönünden 46
1. Kişi Topluluğu 46
2. Mal Topluluğu 46
2. Bölüm
DERNEK KAVRAMI, DERNEKLERİN YASAL ÇERÇEVESİ, UNSURLARI, YASAKLAR VE İZNE BAĞLI HUSUSLAR
I. YASAL ÇERÇEVE 47
A. Tarihsel Gelişim 47
1. Osmanlı Dönemi 47
2. 1921 ve 1924 Anayasaları Dönemi 48
3. 1961 Anayasası Dönemi 49
B. 1982 Anayasası ve Uluslararası Anlaşmalar 49
C. Türk Medeni Kanunu 51
D. 5253 Sayılı Dernekler Kanunu 52
E. Dernekler Yönetmeliği 53
F. Diğer Hukuksal Düzenlemeler 53
II. DERNEK KAVRAMI VE TANIMI 54
III. DERNEĞİN UNSURLARI 55
A. Üye Unsuru 55
B. Amaç Unsuru 57
1. Amaç Kavramı ve Kapsamı 57
2. Amacın Değiştirilmesi 60
3. İrade Unsuru 60
4. Örgütlenme Unsuru 61
IV. DERNEK FAALİYETLERİNE DAİR YASAKLAR VE İZNE BAĞLI HUSUSLAR 61
A. Yasak Faaliyetler 62
B. İzne Bağlı Hususlar 62
3. Bölüm
DERNEK TÜRLERİ
I. ALELADE DERNEKLER 65
II. KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEKLER 65
A. Kamu Yararına Çalışan Dernek Kavramı 65
B. Kamu Yararına Çalışan Dernek Sayılmanın Koşulları 65
C. Kamu Yararına Çalışan Derneklere Tanınan Ayrıcalıklar 66
D. Kamu Yararına Çalışan Derneklere Getirilen Ek Yükümlülükler ve Hükümler 67
III. İKTİSADİ FAALİYETTE BULUNAN VE TİCARİ İŞLETME İŞLETEN DERNEKLER 68
IV. ÇOCUK DERNEKLERİ 71
V. GENÇLİK VE SPOR DERNEKLERİ 73
A. Genel Olarak 73
B. 7405 Sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu’na Göre Kurulan Tüzel Kişiler 74
1. Spor Kulüpleri 74
2. Spor Anonim Şirketleri 75
3. Spor Federasyonları 76
VI. YABANCI DERNEKLER 76
A. Türkiye’de Yerleşme Hakkına Sahip Yabancı Gerçek Kişilerin Dernek Kurmaları 76
B. Yabancı Ülkelerde Kurulmuş Derneklerin Türkiye’de Faaliyette Bulunmaları, Temsilcilik veya Şube Açmaları, Üst Kuruluş Kurmaları veya Kurulmuş Dernek veya Üst Kuruluşlara Katılmaları 77
1. Yabancı Derneklerin İzin Alma Yükümlülüğü 77
2. Yabancı Derneklerin Başvurusu, Başvurunun İncelenmesi ve İzin 77
3. Yabancı Derneklerin Yıllık Beyanname Verme Yükümlülüğü 78
VII. ÖZEL DÜZENLEMELERE TÂBİ DERNEKLER 78
VIII. DERNEK BİRLİKLERİ: ÜST KURULUŞLAR 79
IX. ALT BİRİMLER: ŞUBE VE TEMSİLCİLİKLER 80
A. Şube 80
B. Temsilcilik 80
X. PLATFORM KAVRAMI 80
4. Bölüm
DERNEKLERİN KURULUŞU
I. DERNEK KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE İŞLEVLERİ 83
A. Dernek Kurma Özgürlüğü ve Sınırları 83
C. Dernek Kurma Özgürlüğünün İşlevleri 85
II. DERNEK KURMA İŞLEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 87
III. KURULUŞ ŞARTLARI 87
A. Kurucu Üyelere İlişkin Şart 87
B. Belgelere İlişkin Şart 89
1. Dernek Tüzüğü 89
2. Dernek Tüzüğünün Zorunlu İçeriği 90
3. Kuruluş Bildirimine Eklenecek Belgeler 91
4. Kuruluş Bildirimi ve Tüzüğün En Büyük Mülki Amire Sunulması 91
5. Kuruluş Bildirimi ile Tüzüğün İncelenmesi ve Dernekler Kütüğüne Kayıt 92
C. İlk Genel Kurul Toplantısına İlişkin Şart 93
D. Kuruluş Amacına İlişkin Şart 93
IV. DERNEĞİN KURULUŞUNDA GEÇİCİ YÖNETİM KURULU 94
5. Bölüm
DERNEKLERDE ÜYELİK
I. ÜYE VE ÜYELİK KAVRAMLARI, TÜRLERİ, ÜYELİK SIFATININ KAZANILMASI 97
A. Üye ve Üyelik Kavramları 97
B. Üyelik Türleri 97
1. Kurucu Üyelik 97
2. Asıl Üyelik 98
3. Fahri Üyelik 98
C. Üyelik Şartları 99
1. Ehliyet Şartı 99
2. Kanunda Öngörülen Diğer Şartlar ve Kısıtlamalar 100
3. Dernek Tüzüğünde Öngörülen Şartlar 101
D. Üyelik Sıfatının Kazanılması 101
II. ÜYELİK SÖZLEŞMESİNİN GEÇERSİZLİĞİ 105
A. Kesin Hükümsüzlük 105
B. İptal Edilebilirlik 105
III. ÜYELİKTEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 105
A. Üyelikten Doğan Haklar 106
1. Genel Olarak 106
2. Katılma Hakları 106
a. Genel Olarak 106
b. Oy Hakkı 107
c. Genel Kurulu Toplantıya Davet Ettirme Hakkı 108
d. Genel Kurul Toplantısında Gündeme Madde Ekletme Hakkı 108
5. Yararlanma Hakları 109
6. Korunma Hakları 109
7. Azınlık Hakları 111
B. Üyelikten Doğan Yükümlülükler 111
1. Genel Olarak 111
2. Aidat Ödeme Yükümlülüğü 111
3. Dernek Düzenine Uyma ve Sadakat Yükümlülüğü 113
4. Yükümlülüklerin İhlâl Edilmesinin Sonuçları 113
IV. ÜYELİK SIFATININ SONA ERMESİ 115
A. Üyeliğin Sona Erme Şekilleri 115
1. Kendiliğinden Sona Erme 115
2. Dernekten Çıkma 117
3. Dernekten Çıkarılma 118
a. Hukuki Niteliği 118
b. Yetkili Organ 119
c. Çıkarma Sebepleri 119
aa. Genel Olarak 119
bb. Çıkarma Sebeplerinin Tüzükte Düzenlenmiş Olması 119
bb. Çıkarma Hakkında Tüzükte Herhangi Bir Hüküm Bulunmaması 120
d. Dernekten Çıkarılan Üyenin İtiraz Hakkı 121
aa. Tüzükte Çıkarma Sebepleri veya Çıkarma Düzenlenmişse 121
aaa. Tüzükte Çıkarma Sebepleri Tek Tek Gösterilmişse 121
bbb. Tüzükte Üyelerin Hiçbir Sebep Gösterilmeden Üyelikten Çıkarılabileceği Kabul Edilmişse 122
bb. Tüzükte Çıkarma Hakkında Hiçbir Hüküm Bulunmuyorsa 122
cc. Çıkarma Kararına Karşı İtiraz Usulü 123
B. Üyeliğin Sona Ermesinin Sonuçları 123
6. Bölüm
DERNEK ORGANLARI
I. ZORUNLU ORGANLAR 125
A. Genel Olarak 125
B. Genel Kurul 126
1. Genel Kurulun Oluşumu 126
2. Genel Kurulun Görev ve Yetkileri 126
3. Genel Kurul Toplantıları 127
a. Genel Kurul Toplantısının Türleri 127
aa. İlk Genel Kurul Toplantısı 127
bb. Olağan Genel Kurul Toplantısı 127
cc. Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı 128
dd. Toplantısız ve Çağrısız Genel Kurul Kararları 129
b. Toplantıya Çağrı Usulü 130
c. Toplantı Yeri 131
d. Toplantı Yeter Sayısı 132
e. Toplantı Usulü 133
f. Görüşmeler ve Kararlar 135
aa. Görüşmeler 135
bb. Kararlar 135
g. Karar Yeter Sayısı 135
h. Oy Hakkından Yoksunluk 136
4. Genel Kurul Kararlarının İptali 137
5. Genel Kurul Toplantısının ve Organlara Seçilenlerin İdareye Bildirilmesi 139
C. Yönetim Kurulu 140
1. Yönetim Kurulunun Oluşumu 140
2. Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri 142
3. Yönetim Kurulu Kararlarına İtiraz 144
4. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu 144
D. Denetim Kurulu 145
1. Denetim Kurulunun Oluşumu 145
2. Denetim Kurulunun Görev ve Yetkileri 145
II. SEÇİMLİK ORGANLAR 147
7. Bölüm
DERNEKLERİN FAALİYETLERİNİN SINIRLANMASI, DIŞ DENETİMİ, FAALİYETTEN ALIKONULMASI VE SONA ERMESİ
I. DERNEKLERİN FAALİYETLERİNİN SINIRLANMASI 149
II. DERNEĞİN DIŞ DENETİMİ 150
III. DERNEĞİN FAALİYETTEN ALIKONULMASI, ARAMA VE MALLARA EL KOYMA 151
A. Faaliyetten Alıkoyma 151
B. Arama ve Mallara El Koyma 156
IV. DERNEĞİN SONA ERMESİ 157
A. Sona Erme Şekilleri 157
1. Genel Olarak 157
2. Derneğin Kendiliğinden Sona Ermesi 157
a. Amacın Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin İmkânsız Hale Gelmesi ya da Derneğin Kuruluş Şartlarını Kaybetmesi 157
b. Dernek Tüzüğünde Belirlenen Sürenin Dolması 158
c. İlk Genel Kurul Toplantısının Kanunda Öngörülen Sürede Yapılmamış ve Zorunlu Organların Oluşturulmamış Olması 158
d. Derneğin Borç Ödemede Acze Düşmüş Olması 159
e. Tüzük Gereğince Dernek Yönetim Kurulunun Oluşturulmasının İmkânsız Hale Gelmesi 159
f. Olağan Genel Kurul Toplantısının Üst Üste İki Defa Yapılamaması 160
3. Derneğin Genel Kurul Kararıyla Kendini Feshetmesi 160
4. Derneğin Mahkeme Kararıyla Feshedilmesi 161
a. Genel Olarak 161
b. Derneğin Başlangıçtaki Amacının Sonradan Hukuka veya Ahlaka Aykırı Hâle Gelmesi 161
c. Derneğin Kuruluştaki Aykırılık ve Eksikliklerinin Giderilmemesi 162
d. Derneğin Emredici Hükümlere ve Ahlak Kurallarına Aykırı Faaliyetlerde Bulunması 162
5. Derneğin İdari Kararla Kapatılması 164
B. Derneğin Sona Ermesinin Sonuçları 165
1. Derneğe Ait Malvarlığının Tasfiyesi ve Ortaya Çıkan Fazlalığın Tahsisi 165
2. Dernek Kütüğündeki Kaydın Silinmesi 166
8. Bölüm
VAKIF KAVRAMI, VAKIFLARIN TARİHSEL GELİŞİMİ,
YASAL ÇERÇEVESİ VE TÜRLERİ
I. YASAL ÇERÇEVE 167
A. Tarihsel Gelişim 167
1. Osmanlı Dönemi 167
2. 1926 Tarihli 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi Dönemi 168
B. Anayasa 169
C. Türk Medeni Kanunu 170
D. 5737 Sayılı Vakıflar Kanunu 170
E. Vakıflar Yönetmeliği 171
F. Diğer Hukuksal Düzenlemeler 171
II. VAKIF KAVRAMI VE TÜRLERİ 172
A. Vakıf Kavramı 172
B. Vakıf Türleri 172
1. Eski Vakıflar 172
a. Tanımı 172
b. Eski Vakıf Türleri 173
aa. Mazbut Vakıflar 173
bb. Mülhak Vakıflar 173
cc. Cemaat Vakıfları 174
dd. Esnaf Vakfı 174
c. Eski Vakıflarla İlgili Bazı Temel Kavramlar 175
aa. Hayrat 175
bb. Akar 175
cc. Mukataalı Vakıf 175
dd. İcareteynli Vakıf 175
ee. Taviz Bedeli 175
ff. Galle ve Galle Fazlası 176
gg. İntifa Hakkı 176
2. Yeni Vakıflar 176
a. Genel Olarak 176
b. Yeni Vakıf Türleri 178
aa. Olağan Vakıflar 178
bb. Kamuya Yararlı Vakıflar 178
cc. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 179
aaa. Genel Olarak 179
bbb. Tek Taraflı Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 180
ccc. İki Taraflı Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 181
dd. Aile Vakıfları 182
c. Vakıflarda Şube ve Temsilcilik 183
d. Vakıfların Uluslararası Faaliyette Bulunması 184
9. Bölüm
VAKFIN UNSURLARI
I. MAL UNSURU 185
A. Vakıf Kurma İşlemi ile Özgülenecek Malvarlığı Değerleri 185
B. Özgülenen Malvarlığı Değerlerinin Amacı Gerçekleştirmeye Yeterli Olması 187
II. AMAÇ UNSURU 189
A. Amacın Belirli Olması 189
B. Amacın Sürekli Olması 190
C. Amacın Yasak Amaçlardan Olmaması 190
D. Amacın İmkânsız Olmaması 191
E. Ticari İşletme İşletmek Amacıyla Vakıf Kurulup Kurulamayacağı 192
F. Amacın Değiştirilmesi 195
III. ÖZGÜLEME UNSURU 196
IV. TÜZEL KİŞİLİK VE ÖRGÜTLENME UNSURU 199
V. VAKIFLARDA ÜYELİK SORUNU 200
10. Bölüm
VAKFIN KURULUŞU
I. VAKIF KURMA 203
A. Vakıf Kurma Hakkı 203
B. Vakfeden 203
C. Vakıf Kurma İşlemi 205
1. Genel Olarak 205
2. Vakıf Kurma İşleminin Hukuki Niteliği 205
3. Vakıf Kurma İşleminin Şekli 207
a. Vakfedenin Sağlığında Kurulacak Vakıflarda 207
b. Vakfedenin Ölümünden Sonra Kurulacak Vakıflarda 208
4. Vakıf Kurma Ehliyeti 210
a. Gerçek Kişilerin Vakıf Kurma Ehliyeti 210
aa. Sağlararası İşlemle Vakıf kurulmasında Ehliyet 210
bb. Ölüme Bağlı Tasarrufla Vakıf Kurulmasında Ehliyet 210
b. Tüzel Kişilerin Vakıf Kurma Ehliyeti 211
5. Vakıf Kurma İşleminin Geçersizliği 212
a. Sağlararası İşlemlerin Geçersizliği 212
aa. Kesin Hükümsüzlük 212
bb. Kısmi Hükümsüzlük 213
cc. İrade Sakatlığı 213
b. Ölüme Bağlı Tasarrufun Geçersizliği 214
6. Vakıf Kurma İşleminin İçeriği 215
II. VAKFA İTİRAZ VE VAKIFTAN CAYMA 216
A. Vakfa İtiraz 216
B. Vakıftan Cayma 217
III. VAKFIN TESCİLİ VE İLANI 219
A. Özel Sicile Tescil 219
B. Merkezi Sicile Tescil 222
C. İlan 222
IV. TESCİLİN HUKUKİ SONUÇLARI 223
11. Bölüm
VAKFIN EHLİYETİ, ORGANLARI VE
VAKIFTAN YARARLANANLAR
I. VAKFIN EHLİYETİ 227
A. Vakfın Hak Ehliyeti 227
B. Vakfın Fiil Ehliyeti 229
1. Genel Olarak 229
2. Vakfın Fiil Ehliyetinin Kapsamı 230
a. Hukuki İşlemler Yönünden 230
b. Hukuka Aykırı Fiiller Yönünden 231
aa. Genel Olarak 231
bb. Organın Borca Aykırı Davranışından Sorumluluk 231
cc. Organın Haksız Fiilinden Sorumluluk 232
c. Vakfın Yardımcı Kişilerinin Durumu 233
II. VAKIFLARDA ORGAN 234
A. Organ Kavramı 234
B. Organın Hukuki Niteliği 234
C. Organ Sıfatının Kazanılması 235
D. Vakıf Tüzel Kişiliği ile Organ Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği 236
E. Vakfın Organsız Kalması 237
F. Organ Türleri 238
1. Zorunlu Organ: Yönetim Organı 238
a. Yönetim Organının Oluşumu 238
b. Yönetim Organının Görev ve Yetkileri 240
c. Vakıf Yöneticilerinin Görevden Alınması ve Sorumlulukları 242
2. Vakfın Seçimlik Organları 243
III. VAKFIN YÖNETİM ŞEKLİNİN, AMACININ VE MALLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ 245
A. Genel Olarak 245
B. Vakfın Örgütünün, Yönetim Şeklinin ve İşleyişinin Değiştirilmesi 245
C. Vakfın Amacının Değiştirilmesi 247
D. Vakfın Mallarının Değiştirilmesi 248
IV. VAKIFTAN YARARLANANLAR 249
12. Bölüm
VAKFIN DENETİMİ VE SONA ERMESİ
I. VAKFIN DENETİMİ 251
A. Genel Bilgi 251
B. İç Denetim 251
C. Dış Denetim 252
II. VAKFIN SONA ERMESİ 254
A. Vakfın Sona Erme Şekilleri 254
1. Vakfın Kendiliğinden Sona Ermesi 254
2. Vakfın Mahkeme Kararıyla Dağıtılması 256
3. Vakfın, Vakfedenin Alacaklılarının veya Saklı Pay Sahibi Mirasçılarının İtirazı Üzerine Sona Ermesi 256
B. Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları 257
1. Vakfa Ait Malvarlığının Tasfiyesi 257
2. Tahsis 258
3. Vakfın Sicil Kayıtlarının Silinmesi ve İlan 259
Kaynakça 261
Kavram Dizini 267 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
