İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Yirmi Dördüncü Baskıya Önsöz 6
Kısaltmalar 27
Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI
I. TOPLUMSAL DÜZEN GEREĞİ 29
II. TOPLUM DÜZENİNİN KURALLARI 30
A. Ahlak Kuralları 30
B. Din Kuralları 32
C. Örf ve Âdet Kuralları (Gelenek Kuralları, Teamüller) 33
D. Görgü Kuralları 34
E. Hukuk Kuralları 35
III. HUKUKUN DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARINDAN AYRIMI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER 36
A. Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri 36
1. Olması Gerekeni Belirtmesi 37
2. Değer Yargısına Dayanması 37
3. Bireylerin Dış Dünyalarına İlişkin Olması 37
4. Muhatabının Kişiler Olması 39
5. Emir ve Yasaklar Yanı Sıra Yetkiler de İçermesi 39
6. Genel ve Kişilik Dışı Olması 40
7. İlkesel Olarak Evrensel Nitelik Taşımaması 40
8. Maddi Yaptırıma Dayanması 40
9. Genellikle Yazılı Nitelik Taşıması 41
B. Hukuk Kuralları ile Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler 42
1. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kuralları ile Kesişmesi 42
2. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarıyla Çatışması 45
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ANLAMLANDIRILMASI 47
A. Günlük Dilde Hukuk Kavramı 47
B. Hukuk Terminolojisinde Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Açılardan Anlamı 48
1. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk–De lege lata) 49
2. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk – Tabiî Hukuk–De lege ferenda) 49
3. Maddi Hukuk–Şekli (Usuli) Hukuk 52
4. Objektif Hukuk–Subjektif Hukuk 53
V. HUKUKUN BAŞLICA AMAÇ VE İŞLEVLERİ 54
A. Güvenlik Sağlama 54
B. Toplumsal Düzen ve Barış Sağlama 55
C. Özgürlük Sağlama 56
D. Toplumsal Gereksinimleri Karşılama 57
E. Eşitlik Sağlama 57
F. Adalet Sağlama 59
1. Denkleştirici Adalet 61
2. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 62
3. Hakkaniyet 63
VI. HUKUKUN TEMELLENDİRİLMESİ: HUKUKUN DAYANAĞINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 66
A. Hukuku Bilinçli İradenin Ürünü Sayan Görüşler 66
1. İlahî İrade Teorisi 66
2. Beşerî İrade Teorisi 67
3. Toplumsal Sözleşme Teorisi 68
B. Hukuku İrade Dışı Bir Oluşumun Ürünü Olduğunu Açıklayan Görüşler 68
1. Doğal Hukuk Teorisi 69
2. Tarihsel Hukuk Teorisi 69
3. Sosyolojik Pozitivizm 70
VII. BAŞLICA HUKUK SİSTEMLERİ 70
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi–Kontinental Hukuk Sistemi) 71
1. Hukukun Önemli Ölçüde Yazıya Aktarılmış Olması 71
2. Hukukun, Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Şeklinde İkili Ayrımı 71
3. Yargı Ayrılığı Esasına Dayanması 72
4. İçtihatların Hukukun Yardımcı Kaynağı Oluşu 72
5. Köklerinin Roma Hukukuna Uzanması 73
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi 73
1. Geleneksel Hukukun Etkin Olması 74
2. Hukuk Derlemesine (Tedvin) Gidilmemiş Olması 74
3. Yargı Birliği (Adli Rejim) Rejiminin Benimsenmiş Olması 74
4. Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımının Bulunmayışı 75
5. Yargı Kararlarının Hukukun Ana Kaynağı Oluşu 75
C. İslâm Hukuku Sistemi 75
1. Kur’an (Kitap) 76
2. Sünnet 76
3. İcmâ 76
4. Kıyas (Örnekseme) 77
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 78
VIII. HUKUKUN DERLENMESİ (KODİFİKASYON– KANUNLAŞTIRMA– TEDVİN) 80
A. Tanım 80
B. Derleme Nedenleri 80
C. Derleme Yöntemleri ya da Hukuk Yapım–Yazım Yöntemleri 81
1. Somut Kural Koyma Yöntemi (Kazuistik, Hadiseci, Meseleci Yöntem) 81
2. Soyut Kural Koyma Yöntemi 82
D. Türkiye’de Hukuku Derleme Çabaları 83
1. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadarki Süreçte 83
2. Cumhuriyet Döneminde Hukukun Derlenmesi 86
IX. HUKUKUN TEMEL KOLLARI 87
A. Genel Olarak 87
B. Özel Hukuk–Kamu Hukuku Ayrımında Kullanılan Ölçütler 88
1. İrade Serbestisi Ölçütü 89
2. Egemenlik Ölçütü (Kamu Gücü Kullanımı) 89
3. İlişkinin Tarafları Ölçütü 90
4. Çıkar Ölçütü 91
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 91
D. Ayrımın Şematik Görünümü 93
X. HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) 94
A. Tanım 94
B. Yaptırım Koyma Yetkisi ve Yaptırımın Kanuniliği İlkesi 95
C. Yaptırımın Taşıması Gereken Nitelikler 96
D. Yaptırımın Tarihsel Gelişimi 98
1. Kişisel Öç Aşaması 99
2. Kısas Aşaması 99
3. Hakem–Uzlaşma Aşaması 99
4. Modern Yargılama Aşaması (Yaptırımın Merkezileşmesi) 100
E. Yaptırım Türleri 102
1. Kamu Hukuku Yaptırımları 103
a. İdare Hukukunda 103
aa. İdarî Yaptırımlar 104
bb. İdareye Uygulanacak Yaptırımlar 105
b. Ceza Hukukunda 106
c. Anayasa Hukukunda 110
d. Uluslararası Hukukta 111
2. Özel Hukuk Yaptırımları 112
a. İşlemin Hükümsüzlüğü 113
aa. Yokluk 114
bb. Mutlak Butlan (Kesin Hükümsüzlük) 116
cc. Nispî Butlan (İptal Edilebilirlik) 117
b. Zorla Yerine Getirme (Cebrî İcra) 120
c. Tazminat 120
BİRİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 123
Hafta 1– Hukuk Kavramı 123
Hafta 2– Hukukun Amaç ve İşlevleri, Başlıca Hukuk Sistemleri ve Hukukta Derleme 125
Hafta 3– Hukukun Temel Kollara Ayrımı ve Hukukta Yaptırım 127
İkinci Bölüm
HUKUKUN BELLİ BAŞLI ALANLARI
Birinci Kısım
Özel Hukuk Bilgisi
I. MEDENİ HUKUK 131
A. Kişiler Hukuku 131
1. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 132
a. Gerçek Kişiliğin Başlangıcı 132
b. Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi 133
aa. Ölüm Karinesi 134
bb. Gaiplik Karinesi (Kayıplık) 135
c. Tüzel Kişiler Açısından Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 138
2. Hısımlık (Hukuksal Yakınlık) 139
a. Kan Hısımlığı 140
b. Sözleşmeden Doğan Hısımlık 140
3. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Konut) 142
a. Serbest Yerleşim Yeri 143
b. Kanunî (Yasal) Yerleşim Yeri 143
c. Varsayımsal Yerleşim Yeri 143
B. Aile Hukuku (TMK, m. 118–494) 144
1. Nişanlanma 144
2. Evlenme 144
3. Kanunî (Yasal) Mal Rejimi 145
4. Soybağı (Nesep) 146
5. Velayet– Vesayet Kurumu 146
C. Miras Hukuku (TMK, m. 495–682) 147
D. Eşya Hukuku (TMK, m. 683–1027) 149
1. Mülkiyet 149
a. Mülkiyet Hakkının İçeriği 150
aa. Bütünleyici parça 150
bb. Eklenti 150
b. Mülkiyet Türleri 151
aa. Paylı Mülkiyet 151
bb. Elbirliği Mülkiyeti 152
2. Sınırlı Aynî Haklar 152
3. Zilyetlik 153
4. Tapu Sicili 154
II. BORÇLAR HUKUKU 155
A. Borcun Kaynakları 155
1. Sözleşmeler 156
2. Haksız Eylemler 157
3. Sebepsiz Zenginleşme 158
B. Borcun Sona Ermesi Yolları 159
III. TİCARET HUKUKU 161
A. Ticari İşletme Hukuku 161
B. Şirketler Hukuku 164
1. Şirket Kavramı ve Türleri 164
2. Ticari Şirketler 165
a. Kolektif şirket 166
b. Komandit şirket 166
c. Anonim şirket 166
d. Limitet şirket 167
e. Kooperatifler 167
C. Kıymetli Evrak Hukuku 168
D. Deniz Ticareti Hukuku 169
E. Sigorta Hukuku 170
IV. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU (MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK) 171
A. Vatandaşlık Hukuku (Uyrukluk, Tabiiyet, Yurttaşlık Hukuku) 171
1. Vatandaşlık Tanımı ve Anayasal Güvenceler 171
2. Vatandaşlığın Kazanımı ve İspat Araçları 173
3. Vatandaşlığın Sona Ermesi 174
B. Yabancılar Hukuku 174
C. Kanunlar Çatışması (Bağlama Kuralları) 175
V. MEDENİ USUL HUKUKU (MEDENİ MUHAKEME– MEDENİ YARGILAMA HUKUKU) 177
A. Görev 178
B. Yetki 179
C. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 179
D. Hüküm 180
VI. İCRA VE İFLAS HUKUKU (TAKİP HUKUKU– CEBRİ İCRA HUKUKU) 181
A. Genel Olarak 181
B. İcra ve İflas Yolları 181
1. İcra Yolları 181
2. İflas Yolları 183
İkinci Kısım
Kamu Hukuku Bilgisi
I. ANAYASA HUKUKU 188
A. Genel Olarak 188
B. 1982 Anayasası 189
1. Temel Özellikleri 189
2. Devletin Nitelikleri 190
a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 191
b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık 191
c. Demokratik Devlet Anlayışı 191
d. Hukuk Devleti 192
e. Sosyal Devlet 194
f. Lâik Devlet 195
3. Devletin Temel Organları 196
a. Genel Olarak 196
b. Türkiye’de Durum 199
aa. Yasama 199
aaa. Yasama Yetkisinin Özellikleri 199
bbb. TBMM Üyeliği ve Dönemi 202
ccc. TBMM Seçimleri 203
ddd. TBMM Seçimlerinin Ertelenmesi 203
eee. Ara Seçimler 204
fff. TBMM’nin Çalışma Esasları: TBMM İçtüzükleri (AY, m. 95) 204
bb. Yürütme ya da Cumhurbaşkanı 205
aaa. Cumhurbaşkanı Olma Koşulları, Görev Süresi ve Seçimi 206
bbb. Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâlet ve Bakanlar 208
ccc. Cumhurbaşkanlığı Teşkilâtı 208
cc. Yargı 209
II. İDARE HUKUKU 212
A. Genel Olarak 212
B. Türkiye’nin İdarî (Yönetimsel) Yapısı 213
1. Merkezî Yönetim 214
2. Yerinden Yönetim 214
a. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları: Yerel Yönetimler 216
b. Hizmet yerinden yönetim kuruluşları 217
C. İdarî İşleyiş Esasları 218
III. CEZA HUKUKU 219
A. Genel Olarak 219
B. Ceza Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar 219
1. Suç ve Cezanın Tanımı 219
2. Suçun Unsurları 220
3. Müsadere (Suçta Zoralım) 221
4. Güvenlik Önlemleri 221
5. Ceza Hukukunda Af 222
6. Dava ve Ceza Zamanaşımı 223
IV. CEZA USUL HUKUKU (CEZA YARGILAMASI– CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU) 223
A. Soruşturma Süreci ve İşlemleri 223
B. Kovuşturma Süreci ve İşlemleri 226
C. Mahkeme Kararı ve Sonuçları 227
V. DİSİPLİN (CEZA) HUKUKU 228
VI. DEVLETLER GENEL (UMUMİ) HUKUKU– ULUSLARARASI HUKUK 231
VII. MALİ HUKUK (MALİYE HUKUKU) 233
VIII. GENEL KAMU HUKUKU 235
IX. İNSAN HAKLARI HUKUKU 236
X. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 237
Üçüncü Kısım
Karma Hukuk Dalları
I. HUKUKUN GELENEKSEL AYRIMININ YETERSİZLİĞİ 239
II. KARMA HUKUK DALLARI 240
A. Çevre Hukuku 241
B. İş Hukuku 243
C. Fikri Hukuk (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku) 244
D. Sermaye Piyasası Hukuku 246
E. Rekabet Hukuku 247
F. Tüketici Hukuku 248
G. Bilişim Hukuku 249
H. Banka Hukuku 250
İKİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 252
Hafta 4– Özel Hukuk Bilgisi (Birinci Kısım) 252
Hafta 5– Kamu Hukuku Bilgisi ve Karma Hukuk Alanları (İkinci ve Üçüncü Kısım) 257
Üçüncü Bölüm
HUKUKUN KAYNAKLARI VE TÜRK POZİTİF HUKUKU
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMI 261
II. TEMEL (ANA) KAYNAKLAR 265
A. Yazılı Kaynaklar 265
1. Anayasa 266
a. Genel Olarak 266
b. Türkiye’de 267
2. Kanunlar (Yasalar) 268
a. Kanunların Yapılışı Süreci 270
aa. Teklif aşaması 270
bb. Komisyonlarda görüşülme 271
cc. Oylama 271
dd. Kanun Teklifinin TBMM Tarafından Reddi Ya da Kadük Hale Gelmesi 273
b. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 273
c. Yürürlüğe Girişi 275
c. Denetimi 275
3. Kanunlara Eş Değer Yazılı Hukuk Kuralları 276
4. Uluslararası Sözleşmeler 277
a. İmza, Onay ve Çekilme 278
b. İç Hukuktaki Etkisi 280
5. Cumhurbaşkanı Kararnameleri (CBK) 281
a. Genel Olarak 281
b. Türleri 282
c. Düzenleme Alanı 283
d. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi –Kanun Çatışması 283
e. Kurallar Hiyerarşisindeki Yeri 284
f. Yürürlüğe Girişi 286
g. Denetimi 286
h. Karşılaştırma 287
6. Yönetmelikler (AY, m. 124) 287
7. Yönetmelik Statüsündeki Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler) 289
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar 290
1. Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu 290
a. Maddi Unsur (Süreklilik–Objektiflik) 290
b. Psikolojik Unsur (Genel İnanç–Subjektif Unsur) 291
c. Hukuksal Unsur 291
2. Örf ve Âdet Çeşitleri 292
3. Örf ve Âdetin Saptanması 293
4. Örf ve Âdet Hukukunun İşlevi 293
a. Boşlukları Doldurma İşlevi 294
b. Belirleyicilik işlevi 294
c. Yorumlayıcı İşlev 295
d. İlga Edici İşlev 295
C. Hukukun Genel İlkeleri 295
III. HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI 296
A. Mahkeme Kararları (Yargısal İçtihatlar) 297
1. İçtihadı Birleştirme Kararları 298
2. Anayasa Mahkemesi Kararları 300
B. Öğreti (Bilimsel İçtihatlar–Doktrin) 300
IV. TÜRK POZİTİF HUKUKUNUN BELLİ BAŞLI SORUNLARI 301
A. Hukuk Yapım–Yazım Tekniğine İlişkin 301
B. İçeriğe İlişkin Sorunlar 305
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 307
Hafta 6– Pozitif Hukukun Kaynakları 307
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI
I. HUKUKUN NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 311
A. Emredici Hukuk Kuralları 312
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (Yedek Hukuk Kuralları) 312
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 313
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 315
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 315
F. İlga Edici Hukuk Kuralları 316
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 316
A. Yersellik İlkesi (Ülkesellik –Mülkîlik) 317
B. Kişisellik İlkesi (Şahsîlik) 317
C. Karma Yol 318
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 319
A. Hukuk Kurallarının Derhal Etkisi İlkesi 320
1. Kuralın Yayımı ve Hukuku Bilmemenin Mazeret Oluşturmaması İlkesi 320
2. Hukuk Kuralının Yürürlüğü ve Uygulanması 321
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 323
1. Kendiliğinden Kalkma 323
2. İlga Yolu ile Kalkma 324
a. Açık İlga (Yetkili Makam Tarafından Kaldırma) 324
b. Örtülü İlga (Üstü Kapalı–Zımnî İlga) 325
aa. İki Kuralın Eş Değer Oluşunda 325
bb. İki Kural Arasında Hiyerarşi Varsa 326
3. İptal Yoluyla Kalkma 327
C. Hukuk Kurallarının Geriye Yürümezliği Sorunu 328
1. Genel Olarak 328
2. İlkenin İstisnaları 332
a. Ceza Hukukunda 332
b. Yargılama Hukuklarında 333
c. Özel Hukukta 333
IV. ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 333
A. Genel Olarak 333
B. Yorum Çeşitleri 334
1. Yapan Organ veya Makama Göre 335
2. Yorumun İçerik ve Sınırı Bakımından 336
C. Yorum Yöntemleri 337
1. Sözel (Lafzî, Metne Dayalı, Literal) Yorum Yöntemi 338
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 338
3. Amaçsal Yorum Yöntemi (Teleolojik Yorum–Gai Yorum) 339
4. Sistematik Yorum Yöntemi 341
5. Diğer Yöntemler 342
6. Değerlendirme 342
D. Yorumda Başvurulan Mantık Araçları 343
1. Kıyas (Örnekseme–Benzetme–Anoloji–Argumentum a Simili) 344
2. Evleviyet (Yeğlik Yolu–Haydi Haydi–argumentum a fortiori) 346
3. Karşıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Aksi ile Kanıt– Mefhumu Muhalif Yolu–Argumentum a Contrario) 348
E. Yargıcın Kural Koyma Yetkisi (Yargıç Hukuku) 349
1. Kural Koyma Yetkisinin Koşulları 350
a. Kanunda Boşluk Bulunması 350
aa. Açık Boşluk (Gerçek Boşluk–Kural Dışında Boşluk) 351
bb. Örtülü Boşluk (Gerçek Olmayan Boşluk) 352
b. Örf ve Âdet Kuralının Olmaması 353
2. Yargıcın Kural Koyma Yetkisinin Sınırı ve Yetkinin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar 353
3. Yargıcın Koyduğu Kuralın Yasama İşlevinden Farkı 354
F. Yargıcın Takdir Yetkisi 355
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 357
Hafta 7– Hukukun Uygulanması 357
Beşinci Bölüm
HAK KAVRAMI
Birinci Kısım
Hakkın Niteliği ve Sınıflandırılması
I. HAK KAVRAMINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 361
A. İrade Teorisi 362
B. Çıkar–Menfaat Teorisi 362
C. Karma Teori (Eklektik Görüş) 363
II. HAKKIN UNSURLARI 363
A. Hak Öznesi 364
B. Konu 365
C. Yaptırım 366
D. Muhatap 366
E. Menfaat 366
F. Yetki 367
II. HAK SAHİPLİĞİ 367
A. Kişi ve Kişilik Kavramı 367
1. Gerçek Kişiler 368
2. Tüzel Kişiler 370
a. Tâbi Tutuldukları Hukuk Açısından 370
b. Yapıları (Bünyeleri) Bakımından 371
B. Kişinin Ehliyetleri 371
1. Hak Ehliyeti 372
2. Eylem Ehliyeti–Fiil Ehliyeti (Medeni Hakları Kullanma Ehliyeti) 373
a. Tanım 373
b. Eylem Ehliyetinin Koşulları 374
aa. Erginlik (Rüşt) 374
bb. Ayırt Etme Gücü (Sezginlik–Temyiz Gücü) 376
cc. Kısıtlı Olmamak (Mahcur Olmamak) 377
c. Eylem Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 378
aa. Tam Ehliyetliler 379
bb. Tam Ehliyetsizler 379
(1) İşlemlerinin Durumu 379
(2) Eylemlerinin Durumu 380
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 381
dd. Sınırlı Ehliyetliler 382
III. HAKLARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 384
A. Kamu Hakları 385
1. Kamu Haklarının Sınıflandırılması 386
a. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 388
b. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 388
c. Siyasal Haklar (Aktif Statü Hakları) 388
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi–Sınırlandırılması ve Durdurulması 389
a. Sınırlama 389
b. Durdurma 390
c. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılması 390
3. Kamu Haklarının Korunması 391
a. İç Hukukta Korunma 392
b. Uluslararası Koruma Yolları 392
B. Özel Haklar ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 394
1. Konularına Göre Haklar 396
a. Şahısvarlığı Hakları (Kişilik Hakları) 396
b. Malvarlığı Hakları 398
2. Niteliklerine Göre Haklar (İleri Sürülebilirlik Çevresi Bakımından) 398
a. Mutlak Haklar 398
aa. Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 399
bb. Şahıslar Üzerindeki Mutlak Haklar 400
b. Nispî Haklar 400
3. Devir Kabiliyetlerine Göre 402
4. Amaçları Yönünden Haklar (Hukuksal Sonuç ve Etkilerine Göre) 403
a. Yenilik Doğuran Haklar (İnşaî Haklar) 403
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 403
bb. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 404
cc. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 404
b. Yenilik Doğurmayan Haklar (Alelâde–Yalın Haklar) 404
İkinci Kısım
Hakların Kazanılması, Kaybı ve Korunması
I. HUKUKSAL OLAY 405
II. HUKUKSAL EYLEMLER 406
III. HUKUKSAL İŞLEMLER 407
A. Hukuksal İşlemin Unsurları 408
1. İrade Açıklaması 408
2. Hukuksal Sonuç 409
B. Hukuksal İşlemlerde Şekil 409
1. Geçerlilik Koşulu Olarak Şekil 410
2. İspat Koşulu Olarak Şekil 410
C. Hukuksal İşlemlerin Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 410
1. Katılanların Sayısına Göre 411
a. Tek Yanlı İşlemler 411
b. Çok Yanlı İşlemler 411
aa. Sözleşme 412
bb. Kararlar 412
2. İrade Açıklamasının Sonuçlarını Doğuracağı Zaman Bakımından 412
3. Karşılıklı–Karşılıksız (İvazlı–İvazsız) İşlemler 412
4. Malvarlığına Etkisi Bakımından 413
a. Tasarruf İşlemleri 413
b. Borçlandırıcı İşlemler 413
5. Sebebe Bağlılık Bakımından 414
D. Hukuksal İşlemlerde İradeyi Sakatlayan Durumlar 415
1. İsteyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 415
a. Gizli Kayıt 415
b. Şaka (Lâtife Beyanı) 416
c. Danışıklı İşlem (Muvazaa–Göstermelik işlem) 417
2. İstenmeyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 418
a. Yanılma (Hata) 418
b. Aldatma (Hile) 419
c. Korkutma (Tehdit–İkrah) 419
E. Kamu Hukuku İşlemleri 420
1. Yasama İşlemleri 421
2. Yürütme İşlemleri 421
a. Cumhurbaşkanı İşlemleri 422
b. İdarî Teşkilatın İşlemleri 423
aa. İdarî İşlemler 423
bb. İdarî Sözleşmeler 425
3. Yargı İşlemleri 425
IV. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBI YOLLARI 426
A. Hakların Kazanılması Yolları 426
1. Aslen (ilk elden) Kazanma 426
2. Devir Yoluyla Kazanma 427
3. Tesisen (Kurma Yoluyla) Kazanma 427
4. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma 427
B. Hakların Kaybedilmesi Yolları 428
1. Genel Olarak 428
2. Hakların Kaybında Zamanın Rolü 429
a. Zamanaşımı Süresi 429
b. Hak Düşürücü Süre 429
c. Sürenin Niteliğinin Belirlenmesi ve Aralarındaki Farklar 430
V. HAKLARIN KORUNMASI 430
A. İstem (Talep) Hakkı 431
B. Dava Hakkı 431
1. Tanım 431
2. İspat (Kanıt) Yükü 431
3. Dava Türleri 433
a. Eda Davası 433
b. Tespit Davası 433
c. İnşaî Dava (Yenilik Doğurucu Dava) 434
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davası 434
e. Terditli Dava 434
f. Topluluk Davası 435
C. Hakkın Bizzat Korunması Yolları 435
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 435
2. Zorda Kalma (Iztırar Hali) 436
3. Zorda Kalma ile Haklı Savunma Arasındaki Farklar 437
4. Kuvvet Kullanma Yolu 437
VI. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI VE KAYBINDA DÜRÜST DAVRANMA VE İYİNİYET KURALI 438
A. Dürüst Davranma Kuralı 438
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 440
1. Tanım 440
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Koşulları 441
a. Bir Hakkın Varlığı 441
b. Hakkın Dürüst Davranma Kuralına Aykırı Olarak Kullanılmış Olması 442
c. Hakkın Kötüye Kullanımının Başkasını Zarara Uğratmış Olması 442
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonucu 442
4. Hakkın Kötüye Kullanılması ile “Kanuna Karşı Hile” İlişkisi 443
C. İyiniyet 444
1. Tanım 444
2. İyiniyetin Hukuken Geçerli Olabilmesi İçin Gerekli Koşullar 445
a. Hakkı Kazanmayı Engelleyen Bir Eksikliğin Varlığı 445
b. Hakkın Kazanılması İçin Kanunun İyiniyeti Araması 445
c. Kişinin İyiniyetli Olması 445
3. İyiniyet Karinesi 446
4. İyiniyetin Korunduğu Durumlar 446
a. Aile Hukukunda 446
b. Taşınır Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 447
aa. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Mallarda 447
bb. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Mallarda 447
c. Taşınmaz Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 448
BEŞİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 449
Hafta 8– Hak Kavramı, Hak Sahipliği 449
Hafta 9– Hakların Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 452
Hafta 10– Hakların Kazanılması ve Kaybı 455
Hafta 11– Hakların Korunması 458
Altıncı Bölüm
HUKUKTA SORUMLULUK VE SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ
I. MEDENİ HUKUKTA SORUMLULUK (MEDENİ SORUMLULUK) 462
A. Hukuksal İşlemlerden 462
B. Haksız Eylemlerden Doğan Sorumluluk 463
1. Kusurlu Sorumluluk 463
a. Hukuka Aykırılık 464
b. Kusur 464
c. Zarar 465
d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası) 465
2. Kusursuz Sorumluluk 465
C. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran ya da Azaltan Durumlar 467
II. CEZA HUKUKUNDA SORUMLULUK (CEZAİ SORUMLULUK) 468
III. İDARE HUKUKUNDA SORUMLULUK (İDARÎ SORUMLULUK) 470
A. Kusura Dayalı Sorumluluk 470
1. Personelin Görev Kusuru 471
2. Personelin Kişisel Kusuru 471
B. Kusursuz Sorumluluk 472
C. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran veya Azaltan Durumlar 473
IV. ANAYASA HUKUKUNDA SORUMLULUK 474
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 475
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 476
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI DÜZENİNİN GENEL ESASLARI: SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ 477
A. Adli Yargı 480
1. İlk Derece Mahkemeleri 480
a. Hukuk Mahkemeleri (Hukuk Yargısı 480
b. Ceza Mahkemeleri (Ceza Yargısı) 481
2. İkinci Derece Mahkemeler: Bölge Adliye Mahkemeleri 483
3. Denetim Yolları 483
a. İstinaf 484
b. Temyiz 485
c. Yargılamanın Yenilenmesi 486
B. İdari Yargı 487
1. İlk Derece Mahkemeleri 487
2. Denetim Yolları 488
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 488
b. Temyiz Yolu (Danıştay) 489
c. Yargılamanın Yenilenmesi (Olağanüstü Başvuru) 490
d. Kanun Yararına Temyiz 490
C. Anayasa Yargısı 491
1. Mahkemenin Oluşumu (AY, m. 146) 491
2. Mahkemenin Görevleri (AY, m. 148) 492
3. Bireysel Başvuru 492
4. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 494
D. Uyuşmazlık Yargısı 494
G. Hesap Yargısı (Sayıştay) 495
H. Seçim Yargısı 496
ALTINCI BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 499
Hafta 12– Hukukta Sorumluluk 499
Hafta 13– Türk Yargı Düzeni 502
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK OLAYLAR 505
GENEL TEST SORU ÖRNEKLERİ 511
Kaynakça 533
Kavramlar Dizini 551 |