İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
İkinci Baskı İçin Önsöz 7
Üçüncü Baskı İçin Önsöz 9
Dördüncü Baskı İçin Önsöz 11
Kısaltmalar 27
DIŞ TİCARET 29
DIŞ TİCARETLE İLGİLİ KAVRAMLAR 31
a. Efektif 31
b. Döviz 31
c. Döviz Sepeti 33
ç. Türkiye’de Yerleşik Kişi 34
d. Dışarıda Yerleşik Kişi 34
d. Türk Parası 34
e. İç Kredi 35
f. Döviz Kredisi 35
g. Dış Kredi 35
ğ. Konvertibilite 36
h. Konvertibl Döviz 36
ı. Non–Konvertibl Döviz 37
i. Parite 37
j. Kur 37
k. Arbitraj 38
l. Devalüasyon 38
m. Revalüasyon 39
n.üasyon 39
o. Döviz Alım Belgesi 40
ö. Döviz Satım Belgesi 40
p. Türk Parası Transfer Belgesi 40
r. Muhabir Banka 41
s. Rambursman Bankası 41
ş. Damping 41
t. Anti–Damping 42
u. Alivre Satış 42
ü. Antrepo 42
v. Aval 42
w. Avarya 43
y. Demoraj 43
z. Döviz Beyan Tutanağı 44
MİLLETLERARASI TİCARET ODASI – ICC 45
KAMBİYO 47
DIŞ TİCARET MEVZUATI 49
a. Uluslararası Dış Ticaret Mevzuat 49
1. Milletlerarası Ticaret Odasının (ICC) Yayınladığı Broşürler 49
2. Devletlerarası İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalar 50
b. Yurtiçi Dış Ticaret Mevzuatı 50
1. Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatı (Kambiyo Mevzuatı) 51
2. Dış Ticaret Mevzuatı 52
EFEKTİF VE DÖVİZ SATIŞLARI İLE YURT DIŞINA TRANSFERLERİ 53
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BAŞLICA BELGELER 57
a. Konşimento (Bill of Lading) 57
b. Taşıma Belgeleri (Transport Documents) 58
d. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents) 60
e. Fatura (Invoice) 60
2. Proforma Fatura (Proforma Invoice) 62
f. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) 65
g. Çeki Listesi (Certificate of Weight) 66
h. Koli (Ambalaj) Listesi (Packing List) 67
ı. Sağlık Raporu (Health Certificate) 68
i. Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate) 68
j. Doğal Arı Balı Analiz Belgesi 68
k. Ekspertiz veya Analiz Raporu (Certificate of Qualityof Analysis) 69
l. Gözetim Belgesi (Inspection Certificate) 69
m. Helal Belgesi (Halal Certicate) 69
n. Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate) 69
o. Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate) 70
ö. Dolaşım Belgeleri (Movement Cetificate) 70
1. ATR Dolaşım Belgesi (Movement Certificate–ATR) 70
2. EURO.1 Dolaşım Belgesi (Movement Certificate–EUR.1) 72
3. Form.A Menşe Belgesi 72
p. Uygunluk Belgeleri 74
r. Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate) 74
s. Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification) 74
ş. Poliçe 75
DIŞ TİCARETTE TESLİM (SATIŞ) ŞEKİLLERİ 77
a. EXW–EX WORKS – Ticari İşletmede Teslim 78
b. FCA–FREE CARRIER – Taşıyıcıya Teslim 78
c. FAS–FREE ALONGSIDE SHIP – Gemi Doğrultusunda Teslim 79
d. FOB–FREE ON BOARD – Gemi Bordasında Teslim 80
e. CF/CFR–COST AND FREIGHT – Mal Bedeli ve Navlun 80
f. CIF–COST, INSURANCE AND FREIGHT – Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun 80
g. CPT – CARRIAGE PAID TO NAMED PLACE OF DESTINATION – Varış Yerine Kadar Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim 81
h. CIP – CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO – Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim 81
i. DAP – DELIVERED AT PLACE – Yerinde Teslim 82
j. DAT – DELIVERED AT TERMINAL – Terminalde Teslim 82
k. DDP – DELIVERED DUTY PAID – Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim 82
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ 85
a. Akreditifli Ödeme (Letter of Credit, Documentary Credit) 86
b. Vesaik Mukabili Ödeme (Collections, Cash Against Documents) 87
c. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods) 87
ç. Kabul Kredili Ödeme (Payment Against Acceptance) 88
d. Peşin Ödeme (Prepayment, Advance Payment) 89
e. Banka Güvenceli Ödeme (Bank Payment Obligation) 90
DIŞ TİCARETTE MÜCBİR SEBEP HALLERİ 93
Mücbir Sebep Hallerinin Belgelendirilmesi 93
AKREDİTİFLİ ÖDEME (Letter of Credit, Documentary Credit) 95
a. Akreditifte Tarafların Tanımları ve Yükümlülükleri 95
1. Akreditif Amiri (İthalatçı): (Applicant) 95
2. Amir Banka (İthalatçının Bankası): (Issuing Bank) 96
3. Akreditif Lehtarı (İhracatçı): (Beneficiary) 96
4. Aracı Banka (İhracatçının Bankası): (Intermediary Bank) 97
i. İhbar Bankası (Advising Bank) 97
ii. Teyit Bankası (Confirming Bank) 97
iii. Rambursman Bankası (Reimbursing Bank) 97
b. Akreditifli Ödemenin İşleyişi 98
c. Akreditifte Bulunması Gereken Bilgiler 99
d. Akreditif Çeşitleri 100
1. Kabilirücu (Dönülebilir)/ Gayri Kabilirücu (Dönülemez) Akreditifler 100
i. Kabilirücu Akreditifler (Revocable Documentary Credits) 100
ii. Gayri Kabilirücu Akreditifler (Irrevocable Documentary Credits) 100
2. Teyitli / Teyitsiz Akreditifler 101
i. Teyitli Akreditif (Confirmed Documentary Credit) 101
ii. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed Documentary Credit) 101
3. Rotatif Akreditifler (Revolving Documentary Credit) 102
4. Kullandırım Şekillerine Göre Akreditifler 104
i. İbrazında Ödemeli Akreditifler (Sight Payment Documantary Credits) 104
ii. Vadeli Akreditifler (Deferred Payment Documentary Credit) 104
iii. Kabul Kredili Akreditifler (Acceptance Documentary Credits) 105
iv. İştira Akreditifleri (Negatiable Documentary Credit) 105
5. Karşılıklı Akreditif (Back – to – Back Documentary Credit) 106
6. Devredilebilir Akreditif (Transferable Documentary Credit) 107
7. Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause Documentary Credit) 107
8. İhtiyat Akreditifi (Stand – By Letter of Credit) 108
9. Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause Letter of Credit) 109
İHRACAT 111
a. İhracat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar 112
b. Özelliği Olan İhracat İşlemleri 114
1. Ön İzne Bağlı İhracat 114
2. Kayda Bağlı İhracat 114
3. Konsinye İhracat 115
4. Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat 116
5. İthal Edilmiş Malın İhracı 117
6. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat 117
7. Transit Ticaret 117
8. Bedelsiz İhracat 118
9. Dolaylı Offset Yoluyla Yapılacak İhracat 119
10. Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak İhracat 120
11. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat 120
c. Alıcısı Tarafından Kabul Edilmeyen Mallar 120
d. Alıcısına Teslim Edilemeyen Mallar ve Malların Terk Edilmesi 121
e. Yasak ve İhracı Ön İzne Bağlı Mallar 121
f. İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi 122
1. Ödeme Şekilleri 122
2. İhracat Bedellerinin Tahsili 122
3. İhracat Bedelinin Efektif Olarak Tahsili 123
4. İmalatçı veya Tedarikçi Adına DAB Düzenlenmesi 124
5. İhracat Alacağının İskonto Edilmesi 125
6. Faktoring İşlemi 125
7. Mahsuben Ödeme 126
8. İhracat Bedellerinin Tasarrufu 126
İTHALAT 129
a. İthalat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar 129
b. İthalatla İlgili Kısıtlamalar 130
c. Ödeme Şekilleri 131
ç. İthalat Bedellerinin Ödenmesi 131
d. İthalat Hesaplarının Kapatılması 132
e. Üçüncü Ülkelerdeki Bankalar Nezdinde Akreditif Açılması 133
f. KKDF Uygulaması 133
GÖRÜNMEYEN İŞLEMLER 135
a. Döviz Kazandırıcı İşlemler 135
b. Döviz veya Türk Lirası Ödenmesini Gerektiren İşlemler 136
1. Tamir ve Montaj Hizmetleri 136
2. Teknik Yardım 137
3. Taahhüt İşleri 137
4. Telif Hakları 137
5. Kredi Kartı Anlaşmaları 138
6. Komisyonculuk ve Simsariye Giderleri 138
7. Banka Komisyon ve Masrafları 138
8. Temsil Masrafları 138
9. Gümrük Vergi ve Resimleri ile Benzeri Ücretler 139
10. Navlun 139
11. Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigorta 139
12. Hayat Sigortaları 139
13. Ticari Faaliyetlerden Sağlanan Kârlar 139
14. Kiralar 140
15. Vergiler ve Harçlar 140
TÜRKİYE’YE YABANCI SERMAYE GİRİŞİ 141
a. Türkiye’ye Gelecek Yabancı Sermaye 141
b. Yabancı Sermayenin Ödenmesi 142
c. Yabancı Sermaye İle İlgili Transferler 146
TÜRKİYE’DEN SERMAYE İHRACI 147
MENKUL VE GAYRİMENKUL KIYMETLER 149
a. Menkul Kıymetler 149
b. Gayrimenkul Kıymetler 150
ULUSLARARASI BANKACILIK 151
a. Uluslararası Bankacılığın Gelişimi 151
b. Uluslararası Bankacılıkta Hizmet Birimleri 152
1. Dış İşler Müdürlüğü 153
2. Yurtdışı Temsilcilikler 154
3. Yurtdışı Şubeler 154
4. Muhabir Bankalar 155
5. Bağlı Kuruluşlar 155
6. İlgili Kuruluşlar 156
7. Bankacılık Konsorsiyumları 157
8. Offshore Bankacılık (Kıyı Bankacılığı) 158
b. Uluslararası Bankacılık Ürünleri 158
1. Fon Transferi 159
2. Döviz Ticareti 159
3. Yabancılardan Mevduat Kabulü 160
4. Yabancılara Kredi Verilmesi 160
5. Aracılık Üstlenimi 160
6. Bankaların Birbirlerine Açacakları Krediler 161
7. Prefinansman Kredileri 161
8. Teminat Mektupları 162
9. Kontrgarantiler 162
10. Nakitdışı İthalat Kredileri 163
i. Akreditifler 163
ii. Aval–Kabul Kredileri 164
iii. Harici Garantiler 165
11. Ülke (ECA) Kredileri 165
12. Proje Finansmanı 166
13. Alacak Tahsili 167
14. Konsorsiyum Kredileri 167
KREDİLER 169
a. Yurt Dışından Kredi Alınması 169
1. Kredinin Kullanılması 169
2. Kreditörün Değişmesi 171
3. İhracat Kredi Kurumları veya İhracat Kredisi Garanti Kuruluşlarından Sağlanan Krediler 172
4. Hazine Müsteşarlığına Bildirim Yapılacak Krediler 173
5. T.C. Merkez Bankasına Bildirim Yapılacak Krediler 174
6. Yurt Dışından Borçlanma Olarak Kabul Edilen ve Edilmeyen Krediler 175
7. Türkiye’deki Bankaların da Katılımıyla, Yurt Dışında Yerleşik Yabancı Bankalar Tarafından Oluşturulacak Bir Konsorsiyumdan Sağlanan Sendikasyon Kredileri İçerisindeki Türkiye’de Yerleşik Bankaların Katılım Payı Üzerindeki Mali Yükümlülükler 177
i. Damga Vergisi ve Harçlar 177
ii. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu 177
8. Kredilerin Geri Ödenmesi 178
9. Yurt Dışından Alınacak Nakit Kredilerde Damga Vergisi ve Harç Mükellefiyeti 179
10. Yurt Dışından Alınacak Döviz Kredilerinde KKDF Mükellefiyeti 180
11. Yurt Dışından Sağlanan Döviz Kredilerinin Başka Bir Bankaya Aktarımı 180
b. Bankaların Yurt Dışından Borçlu Sıfatıyla Sağladıkları Krediler 181
c. Katılım Bankalarının Sağladıkları Fonlar 182
d. Bankalar Dışındaki Türkiye’de Yerleşik Firmalarca Yurt Dışından Sağlanan Ayni ve Nakdi Krediler 182
1. Türkiye’de Yerleşik Kişilerce İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetler İçin Sağlanan Krediler 182
i. Kredinin Sağlanması 182
ii. Kredinin Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerde Kullanılması 183
iii. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması 186
2. Türkiye’de Yerleşik Firmalarca Transit Ticaretin Finansmanı İçin Sağlanan Krediler 186
3. Alınmış İzinler Çerçevesinde Yurt Dışında İş Yapan Türk Firmalarının Yurt Dışındaki İşleriyle İlgili Olarak Sağlanan Krediler 188
4. İthalatçılar Tarafından Kullanılan Ayni Krediler 190
5. İşletme İhtiyacı İçin Sağlanan Krediler 190
6. Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerin Finansmanı Amacıyla Sağlanan Nakdi Krediler 192
7. Yurt Dışından Alınacak Gemiler İçin Sağlanan Krediler 194
8. Türkiye’de İş Yapan Yabancı Firmaların Yurt Dışından Sağladığı Krediler 194
9. Türk Firmalarının Yurt Dışından Türk Lirası Kredi Alması 195
KIYMETLİ MADENLER BORSASI ÜYESİ BANKALARCA YURT DIŞINDAN ALTIN KREDİSİ SAĞLANMASI 197
TÜRKİYE’DEKİ BANKALAR TARAFINDAN KREDİ AÇILMASI 199
a. Türkiye’de Yerleşik Bankalarca Döviz Kredisi Açılması 199
1. İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerin Finansmanı İçin Türkiye’de Yerleşik Kişilere Açılacak Döviz Kredileri 200
i. Kredinin Döviz Olarak Kullanılması (Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerde Kullanılması) 200
ii. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması 201
2. Transit Ticaretin Finansmanı Amacıyla Açılan Döviz Kredileri 202
3. Finansal Kiralama Şirketlerine Açılan Döviz Kredileri 204
4. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Türk Firmalarına ve Teşvik Belgesiz Yatırım Malı Alımlarının Finansmanı İçin Kamu Kuruluşlarına Açılacak Döviz Kredileri 205
i. Kredinin Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İhtiyaçların Finansmanında Kullanılması 205
ii. Kredinin, Kamu Kuruluşlarınca Teşvik Belgesiz Yatırım Malı Alımlarının Finansmanı Amacıyla Kullanılması 206
iii. Kredilerin Kapatılması 206
iv. Süre Uzatımı, Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması 206
v. Ayni Kredilerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması 206
5. Yurt Dışında İş Yapan Türk Firmalarına Yurt Dışındaki İşleriyle İlgili Olarak Açılan Krediler 207
6. Uluslararası Yurt İçi İhaleler ile Savunma Sanayi Projelerini Üstlenen Türk Firmalarına Açılacak Döviz Kredileri 212
7. Turizm Kuruluşları, Seyahat Acenteleri İle Gemi ve Uçak Bakım, Onarım Hizmetleri İçin Açılacak Döviz Kredileri 213
8. Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla Açılacak Döviz Kredileri 215
9. Yurt Dışında Yerleşik Kişilere Açılacak Döviz Kredileri 216
10. Döviz Üzerinden Düzenlenen Çeklerin ve Diğer Menkul Kıymetlerin İskonto–İştira Edilmesi 218
11. Bankaların Birbirlerine Açacakları Krediler 222
12. Yurt Dışındaki Bankalara Açılacak Kurye ve Rambursman Kredileri 222
13. Bankaların Kredi Kartları Karşılığında Açtıkları Döviz Kredileri 222
b. Türkiye’de Yerleşik Bankalarca Yurt Dışına Türk Lirası Kredi Açılması 223
c. Bankalarca Altın Kredisi Açılması 224
ç. Türkiye’de Yerleşik Firmaların Yurt Dışına Kredi Açması 225
PREFİNANSMAN KREDİLERİ 227
a. Prefinansman Kredilerinin Temini 227
b. Prefinansman Kredisinin Kullanımı 228
c. Vade 229
ç. Prefinansman Kredisinin Devredilmesi 230
d. Prefinansman Kredisinin Başka Bir Bankaya Aktarımı 231
e. Prefinansman Kredilerinin Kapatılması 232
f. Prefinansman Kredilerinin Mahsup Suretiyle Ödenmesi 232
1. İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme 232
2. Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme 234
3. Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin Bedellerle Tasfiyesi 235
DÖVİZ VE PREFİNANSMAN KREDİLERİYLE İLGİLİ ORTAK HÜKÜMLER 237
TEMİNAT MEKTUPLARI 241
a. Teminat Mektubunun Tanımı 241
b. Teminat Mektubunun Tarafları 241
c. Teminat Mektubu Çeşitleri 243
ç. Dışarıda Yerleşik Muhataba Türk bankasının Doğrudan Teminat Mektubu Vermesi 244
d. Bir Türk Bankasının Kontrgarantisine Dayanılarak Yurtdışındaki Muhataba Teminat Mektubu Düzenlenmesi 245
e. Muhabir Banka Kontrgarantisine Dayanılarak Yurdışındaki Lehtar Adına Bir Türk Bankasının Türkiye’deki Muhataba Teminat Mektubu Vermesi 246
f. İthalata İlişkin Peşin Ödeme Teminat Mektupları 248
g. Garanti Akreditiflerine (Stand–By L/C) Dayanılarak Verilen Dövizi Natık Teminat Mektupları 248
h. Stand–By Akreditiflerin Teminat Mektuplarından Farkları 250
ı. Kontrgaranti Niteliğindeki Garanti Akreditifleri 250
GAYRİNAKDİ KREDİLER, GARANTİ VE KEFALETLER 253
a. Türkiye’de Yerleşik Firmaların Yurt Dışından Gayrinakdi Kredi, Garanti ve Kefalet Sağlamaları 253
b. Türkiye’deki Bankaların Teminat Mektubu Düzenlemeleri, Garanti ve Kefalet Vermeleri 253
c. Bankalar Dışındaki Türkiye’de Yerleşik Kişilerce Verilen Teminat Mektubu, Garanti Ve Kefaletler 255
ç. Gemi İpoteği Tesisi 256
DÖVİZ KAZANDIRICI GAYRİNAKDİ KREDİLER 257
a. Dövizi Natık Teminat Mektupları 257
b. Kontrgarantiler 257
GAYRİNAKDİ İTHALAT KREDİLERİ 259
a. Akreditifler 259
b. Aval – Kabul Kredileri 260
1. Kabul Kredisi 260
2. Aval Kredisi 260
c. Harici Garantiler 261
OFFSHORE BANKACILIK 263
a. Offshore Bankaların Ev Sahibi Ülkelere Katkıları 264
b. Offshore Bankacılık Merkezleri 264
1. Kağıt Merkezler 265
2. Fonksiyonel Merkezler 265
c. Bankaların Offshore Bankacılık Merkezlerine Yönelme Sebepleri 265
d. Uluslararası Bankaların En Çok Tercih Ettiği Offshore Merkezler 266
DÖVİZİ NATIK ÇEKLER 267
i. Seyahat Çeki (Travelers Cheque) 267
ii. Eurocheque 269
Aktif Ülkeler 269
Pasif Ülkeler 269
iii. International Money Order (IMO) 270
iv. Banka Çeki 270
v. Şahıs Çeki 271
2. Çek Tahsili 272
i. İştira Etme 272
ii. Tahsile Alma 273
DÖNÜŞTÜRME (ARBİTRAJ) İŞLEMLERİ 275
a. Tanımı 275
b. Dönüştürme Türleri 275
1. Yurtdışından Gönderilen Havale veya İbraz Edilen Çek Karşılığında Yurtdışına Havale Yaptırılması veya Dövizi Natık Çek İstenmesi 275
2. Yurtdışından Gönderilen Havale veya İbraz Edilen Çek Karşılığında Efektif İstenmesi 276
3. İbraz Edilen Efektif Karşılığında Havale Yapılması veya Dövizi Natık Çek İstenmesi 276
SWAP 277
a. Faiz Swapı 277
b. Sabit Faizli Para Swapı 277
c. Çapraz Para Swapı 278
d. Değişken Faizden Değişken Faize Swap 278
FORWARD 279
OPSİYON 281
FORFAITING 283
a. Forfaiting İşleminin Tarafları ve İş Akışı 283
b. Forfaiting İşleminin Avantajları 284
c. Faiz ve Komisyon Uygulaması 285
d. Forfaiter’in Yapacağı İncelemeler 285
FAKTORING 287
a. Faktoring Çeşitleri 287
1. Ulusal Faktoring – Uluslararası Faktoring (Domestic Factoring – International Factoring), 287
2. Açık Faktoring – Gizli Faktoring (Disclosed Factoring – Undisclosed Factoring) 288
3. Geleneksel Faktoring – Zahiri Faktoring (Old – Line Factoring – Recourse Factoring) 288
4. Vade Faktoringi – Peşin Faktoring (Maturity Factoring– Advance Factoring) 288
b. İşleyişi 289
c. Faktoring Uygulamasının Sağladığı Avantajlar 290
1. Satıcı Firma Açısından 290
2. Faktör Firma Açısından 291
3. Müşteriler Açısından 292
d. Faktoring Şirketlerinin Yapamayacakları İşlemler 292
Ek 1: T.C. MERKEZ BANKASI TARAFINDAN KONVERTIBL OLARAK KABUL EDİLEN YABANCI PARALAR 293
Ek 2: İHRACI KAYDA BAĞLI MALLAR LİSTESİ 294
Ek 3: KANUN, KARARNAME VE ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA İHRACI YASAKLANMIŞ MALLAR 296
ULUSLARARASI TİCARİ TERİMLER 297
Faydalanılan Kaynaklar 311
Kavramlar Dizini 315 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
