İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskı İçin Önsöz 7
İkinci Baskı İçin Önsöz 9
Birinci Baskı İçin Önsöz 11
Okura Notlar 13
Kutu Listesi 25
Şekil Listesi 27
Tablo Listesi 28
Örnek Metin Listesi 29
Örnek Olay Listesi 30
QR Kodu Listesi 31
Kısaltmalar 33
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
GİRİŞ 37
1. AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 40
1.1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması’na Giden Yol (…1940’lar–1951) 40
1.2. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951/1952–2002) 46
2. AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 48
2.1. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1952–1957) 48
2.2. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması (1957/1958) 50
3. AVRUPA TEK SENEDİ VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 53
3.1. Avrupa Tek Senedi’nin Arka Planındaki Gelişmeler (1958–1986) 53
3.2. Avrupa Tek Senedi (1986–1987) 59
4. MAASTRİCHT ANTLAŞMASI (AVRUPA BİRLİĞİ ANTLAŞMASI) VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 63
4.1. Maastricht Antlaşması’nın (Avrupa Birliği Antlaşması’nın) Arka Planındaki Gelişmeler (1987–1992) 63
4.2. Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) (1992–1993) 64
5. AMSTERDAM ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 71
5.1. Amsterdam Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1993–1997) 71
5.2. Amsterdam Antlaşması (1997–1999) 73
6. NİCE ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 78
6.1. Nice Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1999–2001) 78
6.2. Nice Antlaşması (2001–2003) 79
7. LİZBON ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 81
7.1. Lizbon Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (2003–2007) 81
7.2. Lizbon Antlaşması (2007–2009) 86
8. LİZBON ANTLAŞMASI SONRASINDAKİ DÖNEM (2009–…) 92
Okuma Listesi 98
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AKTÖRLERİ
GİRİŞ 105
1. ÜYE DEVLETLER 107
1.1. Üye Olma 107
1.1.1. Üye Devletler 107
1.1.2. Üye Olmanın Kriterleri ve Usulü 109
1.1.2.1. Üyelik Kriterleri 109
1.1.2.2. Üyelik Usulü 112
1.2. Üyelikten Ayrılma / Avrupa Birliği’nden Çekilme 115
1.2.1. Çekilme Kararı 116
1.2.2. Çekilme Anlaşması 119
1.2.3. Çekilmenin Tamamlanması 124
1.2.4. Çekilmenin Tamamlayıcıları 125
1.3. Üyelik ve Avrupa Birliği’nin Değerleri 128
1.3.1. Madde 7 Prosedürü 129
1.3.2. Madde 7 Prosedürünün Tamamlayıcıları 131
1.3.2.1. Hukukun Üstünlüğü Çerçevesi 132
1.3.2.2. Avrupa Hukukun Üstünlüğü Mekanizması 133
1.3.2.3. Birlik Bütçesinin Korunması İçin Koşululluk Genel Rejimi 134
1.3.2.4. İhlal Davası 135
2. KURUMLAR (BAŞLICALARI) 140
2.1. Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısının Temel Özellikleri 141
2.2. Avrupa Parlamentosu 150
2.2.1. Oluşumu 151
2.2.2. İç Örgütlenişi 154
2.2.3. İşleyişi 156
2.2.4. Yetkileri 158
2.3. Komisyon 160
2.3.1. Oluşumu 160
2.3.2. İç Örgütlenişi 165
2.3.3. İşleyişi 167
2.3.4. Yetkileri 169
2.4. Konsey 171
2.4.1. Oluşumu 172
2.4.2. İç Örgütlenişi 173
2.4.3. İşleyişi 175
2.4.4. Yetkileri 178
2.5. Avrupa Birliği Zirvesi 179
2.5.1. Oluşumu 179
2.5.2. İç Örgütlenişi 180
2.5.3. İşleyişi 181
2.5.4. Yetkileri 182
2.6. Avrupa Birliği Adalet Divanı 183
2.6.1. Oluşumu 184
2.6.1.1. Adalet Divanı 184
2.6.1.2. Genel Mahkeme 185
2.6.2. İç Örgütlenişi 186
2.6.2.1. Adalet Divanı 186
2.6.2.2. Genel Mahkeme 186
2.6.3. İşleyişi 187
2.6.3.1. Adalet Divanı 187
2.6.3.2. Genel Mahkeme 188
2.6.4. Yetkileri 189
Okuma Listesi 194
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ANAYASAL İLKELERİ
GİRİŞ 201
1. YETKİ İLE İLGİLİ İLKELER 203
1.1. Yetkinin Varlığı: Yetkilendirilme İlkesi 203
1.1.1. Yetkilendirilme İlkesi 203
1.1.2. Yetkinin Varlığının Görünümleri 206
1.1.2.1. Açık Yetki veya Zımni Yetki 206
1.1.2.2. Geniş Kapsamlı Madde Örneği: ABİHA md. 352 209
1.2. Yetkinin Niteliği: Yetki Kataloğu 212
1.2.1. Münhasır Yetki (Avrupa Birliği) 212
1.2.2. Paylaşılan Yetki 214
1.2.3. Destekleyici, Koordine Edici ve Tamamlayıcı Yetki 215
1.2.4. Ekonomi ve İstihdam Politikalarının Koordinasyonu 216
1.2.5. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası 217
1.3. Yetkinin Kullanımı: Katmanlı Yetki İlkesi ve Orantılılık İlkesi 219
1.3.1. Katmanlı Yetki İlkesi 219
1.3.1.1. Katmanlı Yetki İlkesinin Temelleri 219
1.3.1.2. Katmanlı Yetki İlkesinin Siyasi Denetimi 221
1.3.1.3. Katmanlı Yetki İlkesinin Hukuki Denetimi 225
1.3.2. Orantılılık İlkesi 228
1.3.2.1. Orantılılık İlkesinin Temelleri 228
1.3.2.2. Orantılılık İlkesinin Siyasi Denetimi 230
1.3.2.3. Orantılılık İlkesinin Hukuki Denetimi 230
2. TEMEL HAKLAR 233
2.1. İç Denetim 236
2.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkesi Olarak Temel Haklar 236
2.2.2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 242
2.2.3. Avrupa İnsan Haklar Sözleşmesi 250
2.2. Dış Denetim 254
2.2.1. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Öncesi Durum 254
2.2.2. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Sonrası Durum 256
Okuma Listesi 259
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
GİRİŞ 265
1. NE KAYNAK OLUŞTURUR? 266
1.1. Yazılı Kaynaklar 267
1.1.1. İç Kaynaklar 267
1.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 267
1.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 272
1.1.2. Dış Kaynaklar 278
1.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 282
1.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri 282
1.2.2. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku 284
2. KAYNAKLAR NASIL OLUŞTURULUR? 288
2.1. Yazılı Kaynaklar 288
2.1.1. İç Kaynaklar 288
2.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 288
2.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 292
2.1.1.2.1. Yasama Tasarrufları 293
2.1.1.2.1.1. Olağan Yasama Usulü 293
2.1.1.2.1.2. Özel Yasama Usulleri 300
2.1.1.2.2. Yasama Dışı Tasarruflar 306
2.1.1.2.2.1. Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar 306
2.1.1.2.2.2. Uygulama Tasarrufları 312
2.1.2. Dış Kaynaklar 315
2.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 322
Okuma Listesi 324
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DAVALAR
GİRİŞ 329
1. İPTAL DAVASI 332
1.1. Kabul Edilebilirlik 332
1.1.1. Konu Bakımından Yetki 332
1.1.2. Kişi Bakımından Yetki 334
1.1.3. Zaman Bakımından Yetki 344
1.2. Esastan Denetim 345
1.2.1. Esastan Denetim Gerekçeleri 345
1.2.2. Esastan Denetimin Yoğunluğu 348
1.3. Karar ve Sonuçları 351
2. İHMAL DAVASI 356
2.1. Kabul Edilebilirlik 356
2.1.1. Konu Bakımından Yetki 356
2.1.2. Kişi Bakımından Yetki 358
2.1.3. Zaman Bakımından Yetki 359
2.2. Esastan Denetim 359
2.3. Karar ve Sonuçları 359
3. TAZMİNAT DAVASI 363
3.1. Kabul Edilebilirlik 363
3.1.1. Konu Bakımından Yetki 363
3.1.2. Kişi Bakımından Yetki 365
3.1.3. Zaman Bakımından Yetki 365
3.2. Esastan Denetim 366
3.3. Karar ve Sonuçları 369
4. İHLAL DAVASI 373
4.1. İhlal Davası ve/veya Prosedürü Yönünden Ön Tespit: “İhlal”in Anlamı 373
4.2. İhlal Davası Prosedürü 375
4.2.1. Komisyonun İhlal Davası Prosedürünü Başlatması: “İdari Aşama” 375
4.2.2. Üye Devletin İhlal Davası Prosedürünü Başlatması 380
4.3. İhlal Davası 381
4.3.1. Kabul Edilebilirlik 382
4.3.2. Esastan Denetim 382
4.3.3. Karar ve Sonuçları 385
5. ÖN KARAR PROSEDÜRÜ 390
5.1. Başvuruya Konu Olabilecekler 390
5.1.1. Yorum Yönünden 390
5.1.2. Geçerlilik Yönünden 391
5.2. Başvuru Yapabilecekler 392
5.3. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 394
5.3.1. Birlik Hukukuna İlişkin Soru 395
5.3.2. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 396
5.3.2.1. Yorum Yönünden 396
5.3.2.2. Geçerlilik Yönünden 399
5.4. Uygun Bulunmayan Başvurular 399
5.5. Karar ve Sonuçları 402
5.5.1. Yorum Yönünden 402
5.5.2. Geçerlilik Yönünden 404
Okuma Listesi 408
ALTINCI BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
GİRİŞ 413
1. ÖNCELİK İLKESİ 415
1.1. Öncelik İlkesinin Temelleri 415
1.2. Öncelik İlkesinin Kapsamı 417
1.2.1. Öncelik İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 417
1.2.2. Öncelik İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 418
1.2.3. Öncelik İlkesine Etki Verecek Organlar 420
1.2.4. Öncelik İlkesinin Etkisi 421
2. DOĞRUDAN ETKİ İLKESİ 427
2.1. Doğrudan Etki İlkesinin Temelleri 427
2.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 427
2.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 430
2.2. Doğrudan Etki İlkesinin Kapsamı 432
2.2.1. Doğrudan Etki İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 432
2.2.1.1. Genel Olarak 433
2.2.1.2. Üye Devletlerin Kurucu Nitelikli Tasarrufları (ve Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı) Yönünden 434
2.2.1.3. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri Yönünden 435
2.2.1.4. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları Yönünden 437
2.2.1.4.1. Tüzük Yönünden 437
2.2.1.4.2. Direktif Yönünden 439
2.2.1.4.3. Karar Yönünden 444
2.2.1.5. Avrupa Birliği’nin Uluslararası Anlaşmaları Yönünden 446
2.2.1.6. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku Yönünden 448
2.2.2. Doğrudan Etki İlkesine Etki Verecek Organlar 449
2.2.3. Doğrudan Etki İlkesinin Etkisi 449
2.2.4. Doğrudan Etki İlkesinin Koşulları 449
3. UYGUN YORUM İLKESİ 452
3.1. Uygun Yorum İlkesinin Temelleri 452
3.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Uygun Yorum İlkesi 452
3.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Uygun Yorum İlkesi 454
3.2. Uygun Yorum İlkesinin Kapsamı 457
3.2.1. Uygun Yorum İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 457
3.2.2. Uygun Yorum İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 458
3.2.3. Uygun Yorum İlkesine Etki Verecek Organlar 458
3.2.4. Uygun Yorum İlkesinin Etkisi 459
4. DEVLET SORUMLULUĞU İLKESİ 463
4.1. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Temelleri 463
4.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 463
4.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 467
4.2. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Kapsamı 469
4.2.1. Devlet Sorumluluğu İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 469
4.2.2. Devlet Sorumluluğu İlkesine Etki Verecek Organlar 470
4.2.3. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Etkisi 471
4.2.4. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Koşulları 471
4.2.4.1. İhlal Koşulu 471
4.2.4.2. Zarar Koşulu 477
4.2.4.3. İlliyet Bağı Koşulu 477
5. ULUSAL HUKUKİ ÇARELER VE PROSEDÜRLER 479
5.1. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörüyorsa 479
5.2. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörmüyorsa 480
5.2.1. Ulusal Prosedürel Özerklik 480
5.2.2. Denklik Gerekliliği 481
5.2.3. Etkililik Gerekliliği 484
5.3. Etkili Başvuru Hakkı ve Adil Yargılanma Hakkı 487
Okuma Listesi 489
Kaynakça 491
Kavram Dizini 501 |