İÇİNDEKİLER
Önsöz 5 Katkıda Bulunanlar 7 GİRİŞ: ORGANİZASYONLAR VE ORGANİZASYON TEORİLERİ 21 Doç. Dr. Sebahattin GÜLTEKİN 21 1. Bölüm: ORGANİZASYON YAKLAŞIMLARI VE GELİŞİMİ: TEMEL PERSPEKTİFLER 29 Doç. Dr. Sebahattin GÜLTEKİN Giriş 31 Organizasyon Yaklaşımları 32 Klasik Organizasyon Yaklaşımları 35 Neo-Klasik Organizasyon Yaklaşımları 43 İnsan Kaynakları Yaklaşımı 46 Yapısal Yaklaşımlar 51 Ekonomik Organizasyon Yaklaşımı 53 Güç ve Politika Eksenli Organizasyon Yaklaşımı 56 Organizasyon Kültürü Yaklaşımı 59 Organizasyonlar ve Çevre 64 Sonuç 70 Kaynakça 72 2. Bölüm: ORGANİZASYON YAPISI 75 Dr. Sinan ÜLKEMEN Dr. Hüseyin AKDOĞAN Giriş 77 Klasik Organizasyon Teorisi 78 “İdeal Tip Bürokrasi” Yaklaşımının Organizasyon Yapısına Etkisi 81 Kamu Örgütleri Yöneticilerinin Görevleri 83 Uzmanlaşma 86 Organizasyon Yapısında Uzmanlaşma ve İşbölümü 86 “Bilimsel Yönetim” Yaklaşımının Organizasyon Yapısına Etkisi 88 Fonksiyonellik ve Dikey Basamak Uzmanlık Prensibi 89 İcracı (Line) ve Kurmay (Staff) Birimler 90 Uzmanlaşmada Katılığın Dezavantajları 91 Organizasyon Yapısı İçinde Hesap Verebilirlik 92 Uygulamada Organizasyon Yapısının İşleyişi: Kamu Organizasyon Yapısının Uygulamada Kurulması, İşleyişi ve İş Akışı 92 Kamu Organizasyonunun Boyutunun Tayini 96 Diğer Paradigmaların Organizasyon Yapısına Etkisi 97 Sonuç 100 Kaynakça 102 3. Bölüm: BÜROKRASİ 105 Dr. Sedat KULA Dr. Ahmet GÜLER Giriş 107 Bürokrasinin Tanımı 108 Bürokrasi Kavramının Tarihsel Gelişimi 109 Bürokratikleşmeye Neden Olan Etmenler 110 Bürokrasi Yaklaşımları 112 Marksist Bürokrasi Kuramı 112 Liberal Bürokrasi Kuramı 113 Elitist Bürokrasi Kuramı 115 Max Weber’in Bürokrasi Kuramı 116 Weber Bürokrasisinin Özellikleri 116 Bürokraside Bürokratlar 117 Bürokrasinin Güçlü ve Zayıf Yanları 119 Bürokrasinin Güçlü Yanları 119 Bürokrasinin Zayıf Yanları 120 Bürokrasi ve Kamu Politikaları 121 Bürokrasinin Denetimi 124 Weber’in Bürokrasi Kuramına Yapılan Eleştiriler 124 Sonuç 126 Kaynakça 128 4. Bölüm: ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK 131 Doç. Dr. Hasan BÜKER Giriş 133 Kavramsal Çerçeve 134 Hesap Verebilirlik Kavramı 134 Şeffaflık Kavramı 139 Dürüstlük Kavramı 140 Hesap Verebilirlik ve Organizasyona Faydaları 141 Hesap Verme Süreci ve Unsurları 143 Organizasyon İçinde Hesap Verebilirlik 146 Performans Ölçümü 147 Sürecin Ölçümü 148 Kalitenin Ölçümü 149 Üretkenliğin Ölçümü 149 Sonuçların Ölçümü 150 Çalışan Katılımlı Hesap Verme 151 Çalışanların Denetim ve Gözetimi 152 Organizasyona Bağlılık ve Sosyalleşme 153 Organizasyon Dışına Hesap Verebilirlik 154 Siyasi Hesap Verebilirlik 155 Hukuki Hesap Verebilirlik 156 Yönetsel Hesap Verebilirlik 157 Profesyonel Hesap Verebilirlik 158 Kamusal Hesap Verebilirlik 158 Organizasyon Adına Hesap Verebilirlik: Kim Hesap Verecek? 159 Organizasyon Olarak Hesap Verme 160 Hiyerarşik Hesap Verme 161 Toplu Hesap Verme 162 Bireysel Hesap Verme 162 Yatay ve Dikey Hesap Verebilirlik 163 Sonuç 164 Kaynakça 166 5. Bölüm: İLETİŞİM 171 Dr. İlker PEKGÖZLÜ Giriş 173 İletişim ve Organizasyonel İletişim Kavramları 174 İletişim 174 Organizasyonel İletişim 175 Organizasyonel İletişimin Amaçları ve Önemi 176 İletişim Engelleri ve Üstesinden Gelme 178 İletişim Engelleri 179 Semantik Problemler ve Kötü İfade Edilen Mesajlar 179 İlgi ve Tutumlar 180 Dikkatsiz Dinleme 180 Fiziksel Dikkat Dağıtıcılar 181 İletimde Kayıp 182 Karışık Mesajlar 182 Değerlendirme Eğilimi 183 Kültürel Farklılıklar 183 Çelişkili Bilgi 183 Geri Bildirimin Olmayışı 184 Fazla İletişim 184 Makam ve Mevki 184 İletişim Engellerinin Üstesinden Gelme 185 İletişim Öncesi Fikirlerin Netleşmesi ve Planlama 186 İletişimde Empati Kurma ve Güvenilir Olma 186 Geri Bildirim 186 İyi bir Dinleyici Olma 187 Uygun ve Anlamlı bir Dil Kullanma 188 İletişimde Amacın Olması 188 Mesajın Zamanlaması 188 Organizasyonel İletişim Yolları 189 Organizasyon İçi İletişim 189 Biçimsel İletişim 189 Yukarıdan Aşağıya Doğru İletişim 190 Aşağıdan Yukarıya Doğru İletişim 191 Yatay İletişim 192 Biçimsel Olmayan İletişim 192 Organizasyon Dışı İletişim 193 Organizasyonel İletişim Araçları 193 Yazılı İletişim Araçları 193 Sözlü İletişim Araçları 194 Sözsüz İletişim Araçları 194 Görsel, İşitsel ve Elektronik İletişim Araçları 195 Örgüt Kuramları Açısından İletişim 197 Klasik Örgüt Teorisi ve İletişim 197 İnsan İlişkileri Teorisi ve İletişim 199 Davranışsal Karar Teorisi ve İletişim 200 Açık Sistemler Teorisi ve İletişim 201 Organizasyonel İletişim ve Teknoloji 202 Sonuç 203 Kaynakça 205 6. Bölüm: LİDERLİK 209 Dr. İshak ÇELİK Giriş 211 Liderlik Kavramı 211 Liderlikle İlgili Konular 213 Liderlik mi Yöneticilik mi Lider-Yöneticilik mi? 213 Liderlik, Güç ve Zorlama 215 Atanmış ya da Kendiliğinden Ortaya Çıkmış Lider 216 Bir Organizasyonda veya Bir Organizasyonun Liderliği 217 Başlıca Liderlik Yaklaşımları 217 Liderlikte Öznitelik Okulu 217 Öznitelik 217 Yetenek Yaklaşımı 220 Liderlikte Durumsal Yaklaşım 222 Direktif liderlik 222 Antrenör tipi liderlik 224 Destekleyici lider 224 Devredici lider 224 Liderlikte Bağlamsal-Koşulsal Yaklaşım 225 Lider-Üye İlişkileri 226 Görev Yapısı 226 Pozisyon Gücü 226 Dönüşümsel ve İşlemsel Liderlik Teorileri 228 Dönüşümsel Liderlik Modeli 228 İşlemsel Liderlik Faktörleri 231 Liderlik Yapmama Faktörü 232 Diğer Dönüşümsel Liderlik Perspektifleri 232 Dönüşümsel Liderlik Entsrümanı (MLQ) 234 Karizmatik Liderlik 234 Lider-Üye Mübadele Teorisi 235 Liderlik yapımı 236 Yabancı safhası 236 Tanıdık evresi 236 Ortaklık evresi 236 Yol/Patika-Hedef Teorisi (Path –Goal Theory) 238 Lider Davranışları 239 Direktif liderlik 239 Destekleyici liderlik 239 Katılımcı liderlik 239 Başarı-odaklı liderlik 239 Ast Karakteristikleri 240 Görev Karakteristikleri 241 Liderlikte Psikodinamik Yaklaşım 241 Liderlikte Psikodinamik Tarzına Genel Yaklaşımlar 242 Doğum Sırası 243 İşlemsel Analiz 244 Carl Jung ve Kişilik Tipleri 245 Hizmetkâr Liderlik (Servant Leadership) 246 Psikodinamik Yaklaşımın Değerlendirmesi 247 Sonuç 248 Kaynakça 249 7. Bölüm: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 253 Yrd. Doç. Dr. Ali Erkan ALAÇ Giriş 255 İnsan Kaynakları Yönetimine Giriş: Tanım, Gelişim, Kapsam ve İlkeler 256 İnsan Kaynakları Yönetiminin Tanımı 256 İnsan Kaynakları Yönetimi Anlayışının Gelişimi 257 İnsan Kaynakları Yönetiminin Kapsamı 258 Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine Geçiş 259 İnsan Kaynakları Yönetimi İlkeleri 260 Yeterlik İlkesi 260 Kariyer İlkesi 261 Sınıflandırma İlkesi 262 Eşitlik İlkesi 262 Güvence İlkesi 263 Tarafsızlık İlkesi 263 İnsan Kaynakları Yönetiminin Çevresi ve Etkilendiği Unsurlar 263 İç Çevre Faktörleri 264 Dış Çevre Faktörleri 265 İnsan Kaynakları Yönetiminde İş Analizi 266 İş Analizinin Amaçları 267 İş Analizi Bilgi Toplama Yöntemleri 268 İş Tanımları 269 İş Gerekleri 270 İnsan Kaynakları Planlaması 270 İnsan Kaynakları Planlamasının Tanımı ve Kapsamı 270 İnsan Kaynakları Planlamasının Önemi 271 İnsan Kaynakları Planlamasının Aşamaları 271 İnsan Kaynaklarını Bulma, İşe Alma ve Sınavlar 273 İnsan Kaynağı Bulma 274 İnsan Kaynaklarını Seçme 274 Seçme Yöntemleri 276 İnsan Kaynaklarının Eğitimi ve Geliştirilmesi 276 Eğitim İhtiyacının Belirlenmesi 277 Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanması 278 Eğitim Yöntemleri 280 Performans Yönetimi 281 Performans Yönetiminin Organizasyonlara Katkısı 282 Performans Yönetiminde Yönetici-Çalışan Etkileşimi 282 Sonuç 283 Kaynakça 285 8. Bölüm: PERFORMANS YÖNETİMİ: BİREYSEL YETERLİLİK VE ÖRGÜTSEL KAPASİTE 287 Doç. Dr. Habib ÖZDEMİR Prof. Dr. L. Douglas KIEL Doç. Dr. İzzet LOFÇA Giriş 289 Performans Yönetimine Genel Bakış 290 Performans Yönetimi 293 Performans Değerlendirmesi 295 Performans Ölçümü ve Amaçları 296 Performans Ölçüm Sisteminin Temel Özellikleri 299 Başarılı Performans Ölçümlerinin Özellikleri 300 Performans Yönetimine Hazırlık 304 Performans Yönetimine Başlama 304 Kapsamlı Bir Performans Ölçümü ve Sistemler İlişkisi 306 Kayıt Tutma 306 Performans Bütçelendirme ve Sonuç Odaklı Bütçelendirme 307 Performans Ölçme ve İnsan Kaynakları 308 Başarılı Performans Ölçme Sistemleri Tasarım Prensipleri 311 Performans Ölçüm Sistemini Uygulama Adımları 315 Yöneticiler için Yapılması Gerekenler Listesi 316 Performans Değerlendirme Hataları 317 Sonuç 320 Kaynakça 323 9. Bölüm: MOTİVASYON 327 Doç. Dr. Sebahattin GÜLTEKİN Yrd. Doç. Dr. Zakir GÜL Dr. Mustafa Coşar ÜNAL Giriş 329 Motivasyon Kavramı 330 Motivasyon Teorileri 330 İçerik Teorileri 331 Kavramsal Süreç Teorileri 335 Davranışçı Teoriler 338 Ekonomik-Kişisel Çıkar Modelleri 339 Diğer Motivasyon Modelleri 340 Özel Sektör ile ve Kamu Sektörü Arasındaki Motivasyonel Farklar 341 İşyeri Şartları 341 İş İçeriği 343 Maddi ve Maddi Olmayan Ödüller 344 Liderlik 347 Hiyerarşi 348 Diğer Faktörler 348 Sonuç 349 Kaynakça 351 10. Bölüm: ORGANİZASYONLARDA KARAR VERME 355 Yrd. Doç. Dr. Alican KAPTI Dr. İlker PEKGÖZLÜ Giriş 357 Karar Verme Modelleri 358 Rasyonel Karar Verme Modeli 359 Artırmalı Karar Verme Modeli 364 Karma Tarama Karar Verme Modeli 365 Çöp Kutusu Modeli 365 Grup Karar Verme Modeli ve Grup Düşünme 367 Etik Karar Verme 369 Karar Verme Araçları 371 Zaman Serisi Analizi 371 Tahmin Analizi 371 Duyarlılık Analizi 372 Karar Ağacı Analizi 373 Risk Analizi 374 Veri Zarflama Analizi 375 GZFT (SWOT) Analizi 377 PEST Analizi 377 Porter’in Beş Kuvvetler Analizi 379 Kamu Politika Süreci ve Karar Verme 380 Sonuç 383 Kaynakça 387 11. Bölüm: ORGANİZASYON KÜLTÜRÜ 391 Dr. Ahmet GÜLER Giriş 393 Organizasyon Kültürü Kavramının Gelişimi 394 Organizasyon Kültürünün Tanımı ve Özellikleri 396 Organizasyon Kültürünün Oluşumu ve Öğrenilmesi 401 Organizasyon Kültürünün Organizasyona Olan Etkisi 402 Organizasyon Kültürünün Değişimi 404 Organizasyon Kültürü Yaklaşımına Gelen Eleştiriler 409 Sonuç 410 Kaynakça 412 12. Bölüm: DEĞİŞİM TEORİLERİ VE ORGANİZASYONLARDA DEĞİŞİM 415 Dr. Yasin KÖSE Dr. Hüseyin AKDOĞAN Giriş 417 Organizasyonel Değişim Teorileri 418 Bilimsel Yönetim Teorisi 418 İnsan İlişkileri Yaklaşımı 419 Mantıklı Artış Teorisi 419 Sosyo-Teknik Sistemler Teorisi (Socio-Technical Systems Theory) 419 Olasılık Teorisi (Contingency Theory) 420 Teori E ve Teori O 420 Kesintili Denge Teorisi (Punctuated Equilibrum Theory) 420 Planlama ve Değişim 421 Davranışlar ve değerlerde planlı değişim 422 Yapıdaki planlı değişim 423 Süreç ve Teknolojide Planlı Değişim 424 Plansız (Ani) Değişim 424 Organizasyonel Değişim Tipleri 425 Organizasyonları Değişime İten Faktörler 426 Çevresel Faktörler 427 Ekonomik Sebepler 427 Toplum ve Müşteri Baskısı 428 Teknolojik Sebepler 429 Global Sebepler 430 Organizasyon İçi Faktörler 430 Büyüme Baskısı 431 Birleşme ve İşbirliği Baskıları 431 İdareci Değişimi 432 Değişime Direnç 432 Değişime Direncin Nedenleri 434 Güç Mücadelesi ve Organizasyonel Çatışma 434 Belirsizlik 434 Organizasyonel Kültür ve Organizasyonel Kültüre Bağlılık 435 Değişim Stratejisinde Eksiklik 436 Yöneticilerin Direnci 437 Değişim Yönetimi 438 Organizasyonel Gelişim Yaklaşımı 438 Organizasyonel Gelişimin Ana Değerleri 439 Organizasyonel Gelişim Teknikleri 440 Çözülme ve Direnci Yenme Teknikleri 441 Eğitim ve iletişim 441 Katılım 441 Kolaylaştırma ve Destek 441 Pazarlık ve Müzakere 442 Manipülasyon 442 Zorlama ve Baskı 442 Donma ve Değişimi Destekleme Safhası 442 Geniş Çaplı Organizasyonel Gelişim Teknikleri 444 Değişim Yönetiminde Çok Basamaklı Modeller 448 Sonuç 452 Kaynakça 455 Kavramlar Dizini 459 |