İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onaltıncı Baskıya Önsöz 7
Önsöz 9
Genel Plan 13
Kısaltmalar 33
Giriş 35
Birinci Kısım
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ, TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTI VE
GÖREV ALANI
Birinci Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTININ
GENEL GÖRÜNÜMÜ
I. İDÂRENİN YARGI TARAFINDAN DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDÂRÎ YARGININ GEREKLİLİĞİ 41
A. İdârenin Yargı Tarafından Denetiminde Sistemler 41
1. Yargı Birliği Sistemi 41
2. Yargı Ayrılığı Sistemi (İdârî Rejim) 42
a. İdârî Rejimin Unsurları 42
b. İdârî Yargı Sisteminde Farklı Uygulamalar 43
B. İdârî Yargının Gerekliliği 44
II. İDÂRÎ YARGININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 46
A. Fransa’da İdârî Yargının Doğuşu 46
1. İdârî Yargının İhdası 46
a. Conseil d’État’nın Kurulması 47
b. Vilâyet Konseylerinden İdâre Mahkemelerine 49
2. İdârî Davaların Ortaya Çıkışı 50
a. İptal Davasının Ortaya Çıkışı 50
b. Tam Yargı Davasının Ortaya Çıkışı 51
B. Türkiye’de İdârî Yargının Gelişimi 52
1. Osmanlı Klâsik Dönemi 53
2. Osmanlı Modern Dönemi 60
a. Şûrâ–yı Devletin Kurulması 61
b. Taşra Meclisleri ve Yargılama Yetkisinin Gelişimi 63
3. Cumhuriyet Dönemindeki Gelişmeler 66
a. 1920–1924 Dönemi 66
b. Şûrâ–yı Devletin Yeniden Kuruluşu 67
c. Tam Yargı Davaları ve İdârenin Sorumluluğunun Doğuşu 69
d. 1961 Anayasasında Danıştay 70
e. 1982 Sonrası İdârî Yargı 71
4. İl İdâre Kurullarından İdâre Mahkemelerine 71
III. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ 73
A. 1982 Anayasasına Göre Yargı Teşkîlâtı 73
1. Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi 73
2. Adlî Yargı: Yargıtay 74
3. İdârî Yargı: Danıştay 75
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 76
B. Niteliği Tartışmalı Kuruluşlar 76
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 76
2. Sayıştay 78
3. Yüksek Seçim Kurulu 81
İkinci Bölüm
TÜRK İDÂRÎ YARGI TEŞKÎLÂTI
I. DANIŞTAY 84
A. Danıştay’ın Yapısı ve İşleyişi 84
1. Danıştay Anayasada Düzenlenen Bir Kurumdur 84
2. Danıştay Personeli ve Atama Usûlü 84
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Atanması 85
b. Savcılar ve Tetkik Hâkimleri 86
3. Danıştay ve Personelinin Hukûkî Statüsü 86
4. Danıştay’ın Yönetimi 87
a. Danıştay Başkanı 88
b. Danıştay Başsavcısı 88
c. Daire Başkanları 88
5. Danıştay’ın Karar Mercileri ve Usûlleri 89
a. Daireler 89
b. Danıştay Genel Kurulu 91
c. İdârî İşler Kurulu 92
d. İdârî ve Vergi Dava Daireleri Kurulları 92
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu 94
f. Başkanlar ve Başkanlık Kurulu 95
B. Danıştay’ın Görevleri 97
1. Danıştay’ın İdârî Görevleri 97
2. Danıştay’ın Yargılama Görevleri 100
a. Danıştay’ın Temyiz Görevi 100
b. Danıştay’ın İstînaf Görevi 100
c. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Görevi 100
II. BÖLGE İDÂRE MAHKEMELERİ 103
A. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluş ve İşleyişi 104
1. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yapısı 104
2. Bölge İdâre Mahkemelerinin İşleyişi 107
B. Bölge İdâre Mahkemelerinin Görevleri 110
III. İDÂRE VE VERGİ MAHKEMELERİ 110
A. Mahkemelerin Kuruluşu ve İşleyişi 111
1. Mahkemelerin Kuruluşu 111
2. Mahkemelerin İşleyişi 111
3. Mahkemelerin Personeli 112
B. Mahkemelerin Görevleri 115
Üçüncü Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI VE UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI 117
A. İdârî Yargının Görev Alanının Anayasada Korunması 117
1. Görev ve Yetki Kavramları 117
2. Anayasa ve İdârî Yargının Görev Alanı 118
a. Öğretideki Yaklaşımlar 118
b. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 119
B. İdârî Dava Kavramı ve İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Ölçütler 121
1. İdârî Dava Kavramı 121
2. İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Kıstaslar 122
a. Kamu Gücü Kıstası 122
b. Kamu Hizmeti Kıstası 124
c. İdârî İşlev Kıstası 125
II. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN VE GİRMEYEN KONULAR 125
A. İdârî Yargının Görev Alanına Giren Konular 126
1. Organik Anlamda İdârenin İdârî Faâliyetleri 126
2. Özel Hukuk Kişilerinin İdârî Nitelikteki Faâliyetleri 126
3. Yasama ve Yargı Organlarının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 128
a. Yasama Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 128
b. Yargı Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 130
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Kamu Hukûkuna Tâbi Faâliyetleri 133
5. İdârenin Ekonomik Kolluk İşlemleri 134
6. Karayolları Trafik Kanûnu Uygulamasından Doğan Bâzı İşler 135
B. İdârî Yargının Görev Alanına Girmeyen Konular 136
1. Yasama ve Yargı İşlevine Giren Konular 136
2. Hükûmet İşlemleri 137
3. Kanunla Adlî Yargının Görevli Kılındığı Konular 141
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Özel Hukûka Tâbi Faâliyetleri 144
5. Kamu Görevlilerinin Tazmînat Sorumluluğu 145
6. İdârenin Kişilere Karşı Açacağı Davalar 147
7. İdârece Yapılan Haksız Ödemelerin Geri Alınması 148
8. İdârenin Yargı Alanına İlişkin İşlemleri 148
9. Fiilî Yol Uygulaması Sonucu Çıkan Uyuşmazlıklar 151
10. İdârenin Taşıt Araçlarının Sebep Olduğu Kazâlardan Doğan Davalar 152
11. Trafik İdârî Para Cezaları 153
12. İdârenin Özel Hukuk Eylemlerinden Doğan Davalar 154
III. İDÂRÎ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE YARGI DIŞI YÖNTEMLER 155
A. Tahkim Usûlü 156
1. Genel Olarak Tahkim Usûlü 158
2. Tahkim Usûlüne Başvurmanın Nedenleri 159
3. İdârî Sözleşmelerde Tahkim 160
B. Sulh Usûlü 163
1. Genel Olarak Sulh Usûlü 163
2. İdârenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh Usûlü 163
IV. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ 166
A. Yargı Düzenleri ve Uyuşmazlık Mahkemesi 166
1. Yargı Düzenlerinin Görev Alanları 166
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi 167
B. Uyuşmazlık Türleri ve Giderilmesi 168
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma 168
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarmanın Şartları 169
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma ve Çözüm 171
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 174
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Şartları 174
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 178
3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 179
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Şartları 179
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 180
4. Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları 181
a. İlk Derece Mahkemelerinin Başvurusu 181
b. Temyiz Mercilerinin Başvurusu 182
5. Hüküm Uyuşmazlığı 184
a. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları 184
b. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi 186
C. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 187
V. YARGILAMA YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI 188
A. Yargılama Yetkisinin Kapsamı 188
1. Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler 189
2. Yüksek Askerî Şûrâ Kararları 190
3. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 192
4. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 194
5. Uyarma ve Kınama Cezaları 194
6. Olağanüstü Hâldeki İdârî İşlemler 194
7. Bâzı Kanunlardaki Kısıtlamalar 195
8. Yürütmenin Durdurulması Karârında Kısıtlamalar 197
B. Yargılama Yetkisinin Sınırı 199
1. Hukûka Uygunluk Denetimi 199
2. Takdir Yetkisi, Yerindelik ve Yargı Denetim 202
İkinci Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE YARGILAMANIN AŞAMALARI
Dördüncü Bölüm
YARGILAMANIN AŞAMALARI
I. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNÜN GENEL İLKELERİ 223
A. İdârî Yargılama Usûlünün Kaynakları 223
1. İdârî Yargılama Hukûkunun Temel Kaynakları 223
2. Tartışmalı Hususlar 224
a. Hukuk Muhâkemeleri Kanûnu’na Açıkça Yollamada Bulunulmayan Hâller 224
b. Hukuk Muhâkemeleri Müesseselerinin İdârî Yargıda Uygulanabilirliği 228
c. İdârî Yargının Özel Hukuk Kurallarına Başvurulabilmesi 229
B. İdârî Yargılama Usûlünün Özellikleri ve İlkeleri 231
1. Yazılılık İlkesi 231
2. Basit ve Az Masraflı Oluşu 232
3. Savcılık Kurumu 233
4. Tasarruf İlkesi–Yargının Pasifliği İlkesi 233
5. Re’sen Araştırma İlkesi 235
a. Re’sen Araştırma İlkesinin İçeriği 235
b. Re’sen Araştırma Yetkisinin Sınırı 237
6. Usûl Ekonomisi İlkesi 239
7. Âdil Yargılama İlkesi 241
8. Taleple Bağlılık İlkesi 247
9. Aleyhe Hüküm Verme Yasağı 250
10. Aleyhe Bozma Yasağı 252
11. Usûlî Kazanılmış Hak İlkesi 252
12. Usûl Kurallarının Derhal Uygulanması İlkesi 254
13. Usûl Kurallarının Esnek Yorumlanması İlkesi 255
C. Hâkimin Tarafsızlığı 255
1. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı 256
2. Hâkimin Reddi 257
3. Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 258
a. Danıştay’da Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 258
b. Mahkemelerde Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 259
II. DAVANIN AÇILMASI VE DAVA DİLEKÇESİ 260
A. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar 260
1. Mahkemenin Adı 260
2. Taraflar 261
3. Davanın Konusu 261
4. Bildirim Târihi 266
5. Davanın Sebepleri ve Deliller 267
6. Sonuç 268
7. İmza 268
8. Dilekçe Nüshaları ve Ekleri 269
B. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 270
1. Dava Açılan Mahkeme 270
2. İdâre veya Vergi Mahkemesi 270
3. Asliye Hukuk Hâkimliği 271
4. Konsolosluklar 271
5. En Yakın Âmirler 272
C. Dava Açmada Farklı Durumlar 274
1. Bir Dilekçe İle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması 274
2. Bir İşleme Karşı Birlikte Dava Açılması 277
3. İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması 279
D. Dilekçenin Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler 280
1. Dilekçenin Kaydı 280
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik 281
E. Davanın Açılmasının Sonuçları 281
1. Zamanaşımı 281
2. Derdestlik 282
3. Hüküm Verme Zorunluluğu 283
4. İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması 284
III. DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME 286
A. Görev ve Yetki 286
1. Görevsiz Yargı Yerinde Dava Açılması 287
a. Yargı Düzeni Açısından Görev 287
b. İdârî Yargı Düzeni İçinde Görev 292
2. İdârî Yargı Yerlerinde Yetki Kuralları 295
a. İptal Davalarında Yetki 295
aa. Genel Yetki Kuralı 295
bb. Özel Yetki Kuralları 296
b. Tam Yargı Davalarında Yetki 299
c. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 301
3. İdârî Yargıda Yetki ve Görev Uyuşmazlığının Çözümü 301
B. İdârî Merci Tecâvüzü 305
1. İdârî Merci Tecâvüzü Tanımı ve Niteliği 305
2. İdârî Merci Tecâvüzü Hâlinde Yapılacak İşlem 307
C. Ehliyet 309
1. Taraf Ehliyeti 310
2. Dava Ehliyeti 311
3. İdârî Davalara Özgü Şartlar 313
a. İptal Davasında Menfaat İhlâli Şartı 313
b. Tam Yargı Davalarında Hak İhlâli Şartı 314
4. Davaya Vekâlet 315
5. Davanın Taraflarında Değişme 316
D. Kesin ve Yürütülmesi Gerekli Bir İşlemin Varlığı 318
E. Süre Aşımı 320
1. Dava Açma Süresinin Niteliği 321
2. Genel ve Özel Dava Süreleri 325
3. Sürelerin Başlangıcı 326
a. İptal Davalarında Süre 326
aa. Bireysel İşlemlerde 326
bb. Düzenleyici İşlemlerde 331
cc. Mâlî Yükümlülük Getiren İşlemlerde 333
dd. Îlân Sûretiyle Bildirilen İşlemlerde 333
ee. İdâreye Başvuru Hâlinde 334
b. Tam Yargı Davalarında 342
aa. İdârî İşlemden Doğan Tam Yargı Davalarında 342
bb. İdârî Eylemden Doğan Tam Yargı Davalarında 343
cc. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davalarında 347
4. Dava Süresinin Hesaplanması 349
5. Sürenin Durması ve Ek Süreler 350
a. Sürenin Durması 350
b. Ek Süreler 353
F. Husûmet 354
1. Davalı Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi 356
2. Husûmet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu 358
a. Cumhurbaşkanlığı 359
b. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kuruluşlar 360
c. Bakanlıklar 361
d. Merkezin Taşra Kuruluşları 361
e. Meclis Başkanlığı 361
f. Yargı Organı 362
g. Vesâyet Makamları 362
h. Diğer Kamu Tüzel Kişileri 363
i. Birden Fazla Kamu Kuruluşu 363
j. Örgütte Değişme 363
k. İdârî Sözleşmelerde 364
G. Dava Dilekçesinin Usûl ve Şekle Uygunluğu 364
IV. DOSYANIN TEKEMMÜLÜ 366
A. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap 366
1. Dilekçenin Tebliği ve Cevap 367
2. Cevap Süresine Uymamanın Sonuçları 368
B. Bilgi ve Belgelerin İstenmesi 369
1. Yargı Yerinin Bilgi ve Belge İstemesi 369
2. Ara Karârının İdârece Yerine Getirilmemesi 370
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLAR YANINDA YER ALMASI 372
A. Davanın İhbarı 372
1. Genel Olarak Davanın İhbarı 372
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davanın İhbarı 373
B. Davaya Müdâhale 376
1. Genel Olarak Davaya Müdâhale 376
a. Aslî Müdâhale 376
b. Fer’î Müdâhale 377
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davaya Müdâhale 377
VI. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 379
A. Davadan Ferâgat 380
1. Genel Olarak Davadan Ferâgat 380
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davadan Ferâgat 383
B. Davanın Kabûlü 388
1. Genel Olarak Davanın Kabûlü 388
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davanın Kabûlü 388
VII. BAĞLANTILI DAVALAR 391
1. Bağlantılı Dava Kavramı 392
2. Davalar Arasında Bağlantı Hâlleri 395
3. Bağlantı Nedeniyle Gönderme Karârı ve Sonuçları 396
5. Bağlantı Konusunda Karar Verecek Merciler 397
VIII. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE İSPAT VE DELİLLER 400
A. İspat ve Delil Kavramları 401
1. İspat Kavramı 401
a. İspatın Tanımı ve Konusu 401
b. İspat Yükü 402
c. İdârî Yargılama Usûlünde İspat Yükü 404
2. Delil Kavramı 405
a. Delilin Tanımı 406
b. Delilin Özellikleri 406
c. Delil Türleri 407
d. Delillerin Elde Edilmesi ve Zamanı 408
e. Delil Tespiti 409
f. Delillerin İstinabe Yoluyla Toplanması 411
B. İdârî Yargılama Usûlünde Deliller 412
1. Bilirkişi İncelemesi 412
a. Bilirkişilik Müessesesi ve Şartları 412
b. Bilirkişi Raporunun Hukûkî Niteliği 414
2. Keşif 414
a. Keşif Müessesesi ve Şartları 414
b. Keşfin Hukûkî Değeri 415
3. Belge Delili 415
a. Belge Delili ve Şartları 415
b. İdârî Yargılama Usûlünde Belge Delili 416
4. Tanık 417
a. Genel Olarak Tanık Delili 417
b. İdârî Yargılama Usûlünde Tanık Delilinin Yeri 418
5. Kesin Hüküm 420
a. Genel Olarak Kesin Hüküm 420
b. İdârî Yargılama Usûlünde Kesin Hüküm Delili 421
6. Yemin ve İkrar Delilleri 422
a. Genel Olarak Yemin ve İkrar Delilleri 422
b. İdârî Yargılama Usûlünde Yemin ve İkrar 423
IX. DURUŞMA 423
A. Duruşma Karârı 423
B. Kanun Yolları Aşamasında Duruşma 425
C. Duruşmanın Usûlü 425
X. DAVANIN SONUÇLANDIRILMASI 426
A. Davanın Hüküm Dışında Sonuçlandırılması 426
1. Davanın Konusuz Kalması 426
2. Davanın Açılmamış Sayılması 432
B. Hüküm 433
1. Mahkeme Kararlarının Türleri 433
a. Ara Kararları 433
b. Nihâî Kararlar 433
2. İdârî Yargılama Usûlünde Hüküm 434
a. Karar Verilme Usûlü 434
b. Kararlarda Bulunacak Hususlar 435
c. Karârın Yazım Tarzı ve Şekli 437
d. Kararların Saklanması ve Tebliği 440
C. Yargılama Giderleri 440
1. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 441
2. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 443
3. Yargılama Giderleriyle İlgili Diğer Hususlar 445
D. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 447
1. Açıklama 447
a. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 447
b. Açıklama Konuları 449
c. Açıklama Usûlü 450
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 451
a. Tanımı ve Mâhiyeti 451
b. Konusu 451
c. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Usûlü 452
XI. VERGİ USÛL KÂNÛNU’NA ATIF YAPILAN HUSUSLAR 453
A. Dava Ehliyetine İlişkin Düzenlemeler 454
B. Dava Konusuna İlişkin Düzenlemeler 454
C. Duruşmaya İlişkin Düzenlemeler 455
XII. İVEDİ YARGILAMA USÛLÜ 455
A. İvedi Yargılama Usûlü 457
1. İvedi Yargılama Usûlüne Tâbi Konular 458
2. İvedi Yargılamada Usûl Kuralları 459
B. Merkezî Sınavlara İlişkin Yargılama Usûlü 465
1. Bu Usûle Tâbi Konular 466
2. Hızlandırmaya İlişkin Usûl Kuralları 468
C. İvedi Yargılama Usûlünün Uygulanabilirliği 470
Üçüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE DAVA ÇEŞİTLERİ
Beşinci Bölüm
İPTAL DAVASI
I. İPTAL DAVASINDA GENEL İLKELER 477
A. İptal Davasının Tanımı ve Özellikleri 477
1. İptal Davasının Tanımı 477
2. İptal Davasının Özellikleri 478
B. İptal Davasının Konusu 481
1. İdârî İşlemler İptal Davasına Konu Olabilir 481
2. İdârî Sözleşmeler ve İptal Davası 494
C. İptal Davasında Menfaat İhlâli Şartı 503
1. Menfaat İhlâli Kavramı 503
2. Menfaat İhlâlinin Özellikleri 505
a. Menfaat Meşrû Olmalıdır 505
b. Menfaat Güncel Olmalıdır 506
c. Menfaat Kişisel Olmalıdır 508
II. İPTAL DAVASINDA İPTAL SEBEPLERİ 516
A. Yetki Yönünden Hukûka Aykırılık 519
1. Yetki Unsurunun İptal Davası Bakımından Özellikleri 520
2. Yetki Çeşitleri Bakımından Hukûka Aykırılıklar 526
a. Kişi Bakımından Yetkisizlik 527
b. Konu Bakımından Yetkisizlik 530
c. Yer Bakımından Yetkisizlik 532
d. Zaman Bakımından Yetkisizlik 532
B. Biçim Yönünden Hukûka Aykırılık 535
1. Şekil Bakımından Hukûka Aykırılık 535
2. Usûl Bakımından Hukûka Aykırılık 539
C. Sebep Yönünden Hukûka Aykırılık 546
1. Sebep Unsurunda Sakatlık Hâlleri 549
2. Sebeplerin Çokluğu ve Sebep İkâmesi 552
a. Sebeplerin Çokluğu 552
b. Yasal Temel İkâmesi– 554
c. Sebep İkâmesi 557
D. Konu Yönünden Hukûka Aykırılık 562
1. İmkânsız Bir Konuda İşlem Yapılması 562
2. Kanûna Aykırı İşlem Tesis Edilmesi 563
3. Üst Kurala Aykırı İşlem Yapılması 564
4. Hukuk Kuralının Kapsamının Genişletilmesi 565
5. Kesin Hükme Aykırı İşlem Yapılması 565
6. Kazanılmış Hakları İhlâl Eden İşlem Yapılması 566
7. Eşitlik İlkesine Aykırı İşlem Yapılması 567
8. Geriye Yürümezlik Kuralının İhlâl Edilmesi 567
9. Sebep– Konu İlişkisinde Sakatlık 568
E. Maksat Yönünden Hukûka Aykırılık 570
1. Kamu Yararına Yabancı Amaçla Hareket Edilmesi 571
2. Kanûnun Özel Maksadının Dışına Çıkılarak İşlem Yapılması 574
3. Usûl Saptırması 575
4. Maksatların Çokluğu 576
III. İPTAL DAVASININ SONUÇLARI 576
A. Davanın Reddedilmesinin Sonuçları 582
1. Dava Konusu İşlem Bakımından Sonuçları 582
2. Taraflar Bakımından Sonuçları 582
a. Davanın Usûlden Reddedilmesi 583
b. Davanın Esastan Reddedilmesi 584
3. Üçüncü Kişiler Bakımından Sonuçları 585
B. İptal Karârı Verilmesinin Sonuçları 585
1. İptal Karârının Hukûkî Niteliği 585
2. İptal Karârının Sonuçları 586
a. İptal Karârı İşlemin Varlığına Son Verir 586
b. İptal Karârı Geçmişe Etkilidir 587
aa. İptal Karârı İle İşlemden Önceki Durum Geri Gelir 588
bb. İptal Edilen İşlem Hiç Yapılmamış Sayılır 590
cc. İşlemin Yapıldığı Zamandaki Duruma Göre Yargılama Yapılır 590
c. İptal Karârı Genel Etkilidir 591
3. İptal Karârının Yerine Getirilmesi 592
a. Kendiliğinden Sonuç Doğuran İptal Kararları 593
aa. Düzenleyici İşlemin İptali 593
bb. Birel (Bireysel) İşlemin İptali 598
b. Aynı Nitelikte Yeni Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları: İptal Edilen İşlemin Yenilenmesi 600
aa. İşlemin Yetki Unsuru Yönünden İptali 601
bb. İşlemin Biçim Unsuru Yönünden İptali 602
cc. İşlemin Sebep Unsuru Yönünden İptali 602
c. Tersine İşlem Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 603
d. Hukûkî Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları: İdârenin Başka İşlemler Yapma Zorunluluğu 604
e. İptal Karârının Yerine Getirilmesinde İmkânsızlık 609
aa. Hukûkî ve Fiilî İmkânsızlık 609
bb. Kamu Düzeninin Bozulması Tehlikesi 610
cc. Yasal Geçerlik Sağlama 611
Altıncı Bölüm
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİ
I. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİNİN GEREKLİLİĞİ, HUKÛKÎ NİTELİĞİ VE ŞARTLARI 613
A. Yürütmenin Durdurulması Müessesesinin Gerekliliği, Sistemler ve Hukûkî Niteliği 613
1. Gerekliliği ve Sistemler 613
2. Hukûkî Niteliği 615
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Şartları 618
1. Usûle İlişkin Şartlar 618
2. Esasa İlişkin Şartlar 625
C. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar ve Îtiraz 628
1. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar 628
2. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması 629
3. Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması 630
4. Temyiz ve İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 631
5. Yürütmenin Durdurulması Karârına Îtiraz 634
a. Îtiraz Mercileri 634
b. Îtiraz Usûlü 636
II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARÂRININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 639
A. Yürütmenin Durdurulması Karârının Sonuçları 639
1. Yürütmenin Durdurulması Karârının İşlem Üzerindeki Etkileri 639
2. İptal Davasının Ret veya İptalle Sonuçlanmasının Yürütmenin Durdurulması Karârına Etkisi 641
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Uygulanması 641
1. Yürütmenin Durdurulması Karârı Geçmişe Etkili Olarak Uygulanır 641
2. İptal Davasının Esastan Karâra Bağlanmasının, Yürütmenin Durdurulması Karârının Sağladığı Haklar Üzerindeki Etkisi 643
Yedinci Bölüm
TAM YARGI DAVALARI
I. TAM YARGI DAVASININ HUKÛKÎ MAHİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE KONUSU 647
A. Genel Olarak Tam Yargı Davası 647
1. Tam Yargı Davasının Hukûkî Niteliği 648
2. Tam Yargı Davasının Özellikleri 649
3. Tam Yargı Davası ile İptal Davası Arasındaki Farklar 651
4. Tam Yargı Davasının Çeşitleri 652
B. Tam Yargı Davasında Taraflar ve Hâkimin Yetkileri 655
1. Tam Yargı Davasında Hak İhlâli Şartı 655
2. Tam Yargı Davasında Hâkimin Yetkileri 656
C. Tam Yargı Davasının Konuları 657
1. İdârî İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 657
2. İdârî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 661
3. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davaları 663
II. TAM YARGI DAVASINDA SORUMLULUK ESASLARI 665
A. Sorumluluk ve İdârenin Sorumluluğu Kavramları 665
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı 665
2. İdârenin Hukûkî Sorumluluğu Kavramı 666
3. İdârî Sorumluluğun Doğuşu, Hukûkî Temeli ve Bağımsızlığı 668
a. İdârî Sorumluluğun Doğuşu 668
b. İdârî Sorumluluğun Hukûkî Temeli 670
c. İdârî Sorumluluğun Bağımsızlığı 672
B. İdâre Hukûkunda Sorumluluk Türleri 673
1. Kusur Sorumluluğu 673
a. İdâre Hukûkunda Kusur Kavramı 674
b. Hizmet Kusûru–Kişisel Kusur Ayrımı 683
2. Kusursuz Sorumluluk 693
a. Risk İlkesi Gereğince Sorumluluk 696
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi Gereğince Sorumluluk 708
3. Özellik Arzeden Bâzı Sorumluluk Hâlleri 716
a. Yasama Faâliyetinden Dolayı Sorumluluk 716
b. Uluslararası Sözleşmelerden Dolayı Sorumluluk 718
c. Yargılama Faâliyetlerinden Doğan Sorumluluk 719
C. İdârenin Sorumluluğunun Şartları 722
1. İdârî Davranış 722
2. Zarar 724
3. İlliyet Bağı 730
D. İdârenin Sorumluluğunu Etkileyen Hâller 730
1. Mücbir Sebep 731
a. Şartları 731
b. Sonuçları 737
2. Beklenilmeyen Hâl 738
a. Şartları 738
b. Sonuçları 739
3. Zarar Görenin Davranışı 739
a. Şartları 740
b. Sonuçları 743
4. Üçüncü Kişinin Davranışı 744
a. Şartları 744
b. Sonuçları 747
E. Zarârın Tazmini 747
1. Sorumlu İdârenin Tespiti 747
2. Zarârın Tazminine İlişkin İlkeler 749
3. Zarar Miktarının Tespitinde İlkeler 753
III. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 759
A. Tam Yargı Davasının Sonuçları 759
1. Davanın Reddi 759
2. Davanın Kabûlü 759
B. Tam Yargı Kararlarının Uygulanması 760
1. İflas Uygulaması 760
2. Haciz Uygulaması 760
a. Devlet Tüzel Kişisinin Malları Haczedilemez 761
b. Kanunlarında Hüküm Olan Kamu Tüzel Kişilerinin Malları Haczedilemez 762
c. Kamu Tüzel Kişilerinin Özel Emlâki Haczedilebilir 763
Sekizinci Bölüm
TESPİT DAVASI
I. İDÂRÎ YARGIDA TESPİT DAVASININ YERİ 767
A. Hukuk Yargılamasında Tespit Davası 767
B. İdârî Yargılama Usûlünde Tespit Davası 768
1. Öğretinin Yaklaşımı 769
2. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 770
II. İDÂRE HUKÛKUNDA YOKLUĞUN TESPİTİ 771
A. Genel Olarak Yokluk Teorisi 771
B. Türk Hukûkunda Yokluk ve Tespit Davası 773
1. Yokluk Konusundaki Yaklaşımlar 773
2. Yokluğun Tespiti Davası Konusundaki Yaklaşımlar 776
Dokuzuncu Bölüm
YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDAN
DOĞAN SORUMLULUKLAR
I. KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLULUĞU 779
A. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı ve Uygulama 779
1. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı 779
2. Uygulama Süresi 780
B. Sorumluluğa Yol Açan Uygulamama Halleri 782
1. Karârın Hiç Uygulanmaması 782
2. Karârın Geç Uygulanmaması 782
3. Karârın Eksik Uygulanmaması 782
4. Karârın Hatalı Uygulanmaması 783
5. Karârın Şeklen Uygulanmaması 783
II. KARARLARININ UYGULANMASINDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR 783
A. İdârenin veya Görevlinin Sorumluluğu 784
1. İdârî Sorumluluk 785
a. Yargı Karârını Uygulamamak Hizmet Kusûru Oluşturur 786
b. Tazmînatın Ödenmesi Uygulama Yükümünü Kaldırmaz 787
c. Uygulamada İmkânsızlık ve Sorumluluk 787
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu 788
a. Hukûkî Sorumluluk 788
b. Ceza Sorumluluğu 789
c. Disiplin Sorumluluğu 791
B. Dava Usûlü 791
1. Dava Açma Süresi 792
2. Davanın Açılacağı Mahkeme 794
3. Davanın Kime Karşı Açılacağı 794
4. Tazmînat Konusu 794
Dördüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KARARLARA KARŞI
BAŞVURU YOLLARI
Onuncu Bölüm
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KANUN YOLLARI
I. İSTÎNAF 802
A. Genel Olarak İstînaf 802
1. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 802
2. İstînaf ve Diğer Kanun Yolları 804
B. İstînafa Tâbi Kararlar 804
1. Genel Kural 804
2. İstînaf Yolu Kapalı Kararlar 806
C. İstînafa Başvuru Usûlü 810
1. İstînaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 810
2. İstînaf Sebepleri 813
3. Ön İnceleme 813
D. İstînaf İncelemesi 816
1. İstînafta Görevli Merci 816
2. İstînaf İncelemesi 816
E. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Karârın Kesinliği 830
1. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar 830
2. İstisnâî Durumlar 831
3. İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 831
II. TEMYİZ 832
A. Temyiz Edilebilecek Kararlar 833
1. Yargılamaya İlişkin Nihâî Kararlar Temyiz Edilebilir 833
2. Danıştay Dava Dairelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 834
3. Bölge İdâre Mahkemelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 834
4. Israr Kararları Temyiz Edilebilir 838
B. Temyiz Usûlü 839
1. Temyiz Süresi 839
2. Temyiz Talebinde Taraflar 841
3. Temyiz Başvurusu 844
a. Talep Şartı 844
b. Temyiz Dilekçesi 844
c. Temyiz Dilekçesinin Verileceği Yerler 845
d. Temyiz Dilekçesi Üzerinde Ön İnceleme 846
e. Temyiz Mercileri 850
C. Temyiz Sebepleri 850
1. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması 851
2. Hukûka Aykırı Karar Verilmiş Olması 853
3. Usûl Hükümlerine Uyulmaması 854
D. Temyiz İncelemesi 858
1. Temyiz İncelemesinin Niteliği 858
2. Temyiz İncelemesinin Sonuçları 860
a. Onama Karârı 860
b. Bozma Karârı 861
c. Esastan Karar Verme 862
d. Bozma Karârının Mahkeme Kararlarına Etkisi 864
E. Derece Mahkemesinin Tutumu 866
1. Bozmaya Uyma Karârı 866
2. Israr Karârı 867
F. Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 869
1. Genel Kurallar 869
2. Yürütmeyi Durdurma Karârı 869
G. Kanun Yararına Temyiz 870
1. Kanun Yararına Temyize Konu Olabilecek Kararlar 870
2. Kanun Yararına Temyiz Talebinde Yetki 873
3. Kanun Yararına Temyizde Süre ve Başvuru Biçimi 873
4. Kanun Yararına Temyiz Sebepleri 874
5. Kanun Yararına Temyiz Başvurusunun Sonuçları 874
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ 875
A. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar 876
1. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olan Kararlar 876
2. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olmayan Kararlar 877
B. Yargılamanın Yenilenmesi Usûlü 879
1. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre 879
2. Yargılamanın Yenilenmesini İsteyebilecekler 880
3. Yargılamanın Yenilenmesine Başvuru 881
4. Yetkili Mahkeme 882
C. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 883
1. Karardan Sonra Yeni Bir Belgenin Ortaya Çıkması 883
2. Hükme Esas Alınan Belgenin Sahteliğinin Anlaşılması 884
3. Hükme Esas Alınan Îlâmın Kesin Bir Hükümle Kalkması 885
4. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi 886
5. Hîle Kullanılmış Olması 886
6. Yetkisiz Kimselerin Huzurunda Davanın Görülmesi 887
7. Davaya Bakması Yasak Olan Hâkimin Hüküm Vermesi 887
8. Çelişik Hükümlerin Varlığı 888
9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Karârı 889
D. İstemin Karâra Bağlanması 890
1. İlk İnceleme ve Esastan İnceleme 890
2. Karârın Sonuçları 893
EKLER
İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK I) 895
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİ İÇEREN İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK II) 896
TAM YARGI DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK III) 897
İPTAL DAVASI İLE TAM YARGI DAVASI BİRLİKTE DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK IV) 898
İDÂRÎ YARGI YERLERİ VE YARGI ÇEVRELERİ (EK V) 899
ÖRNEK BİR KARAR YAZIMI (EK VI) 900
Yararlanılan Kaynaklar 905
Kavramlar Dizini 931 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
