İÇİNDEKİLER
İçindekiler
KİTABIN YÖNTEMİ HAKKINDA VE ÖNSÖZ 5
NASIL KULLANILIR? 8
İÇİNDEKİLER 9
1 GİRİŞ–MUHASEBE KAVRAMI VE MESLEĞİ 21
1.1 Muhasebenin Gelişim Süreci 22
1.1.1 Türkiye’de Muhasebe Tarihi 23
1.1.1.1 80’li Yıllara Kadar Yaşanan Gelişmeler 24
1.1.1.2 80’li Yıllardan Sonra Yaşanan Gelişmeler 25
1.2 Muhasebenin Kullanım Alanı ve Önemi 26
1.2.1 Temel İşletme Fonksiyonları ve Muhasebe Departmanı 26
1.2.2 Muhasebe Biriminde Üretilen Bilgilerin İşlevi 27
1.2.2.1 Karar Almada Yöneticilere Yardımcı Olmak 27
1.2.2.2 İlgili Taraflara Bilgi Sunumu 28
1.2.2.2.1 İç Kullanıcılar 29
1.2.2.2.2 Dış Kullanıcılar 30
1.2.2.3 İşletme Varlıklarını Korumak 30
1.2.2.4 Varlık ile Yükümlülük Yönetimi ve Takibini Kolaylaştırmak 31
1.3 Muhasebe Sistemi 31
1.3.1 Muhasebenin Bölümlere Ayrılması 32
1.3.2 Muhasebe Bilgilerinin Özellikleri 33
1.4 Muhasebe Meslek Mensupları 35
1.5 Muhasebe Hizmetleri Kapsamı 37
2 MUHASEBE SÜRECİ UNSURLARI 39
2.1 Muhasebenin Temel Kavramları 39
10 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
2.1.1 Sosyal Sorumluluk Kavramı 39
2.1.2 Kişilik Kavramı 40
2.1.3 İşletmenin Sürekliliği Kavramı 40
2.1.4 Dönemsellik Kavramı 40
2.1.5 Parayla Ölçülme Kavramı 40
2.1.6 Maliyet Esası Kavramı 40
2.1.7 Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı 41
2.1.8 Tutarlılık Kavramı 41
2.1.9 Tam Açıklama Kavramı 41
2.1.10 İhtiyatlılık Kavramı 41
2.1.11 Önemlilik Kavramı 41
2.1.12 Özün Önceliği Kavramı 42
2.2 Muhasebenin İşlevleri(Fonksiyonları) 42
2.3 Belge Kavramı 44
2.3.1 Fatura 46
2.3.2 Sevk İrsaliyesi 47
2.3.3 İrsaliyeli Fatura 47
2.3.4 Taşıma İrsaliyesi 48
2.3.5 Perakende Satış Belgeleri 48
2.3.6 Gider Pusulası (Makbuzu) 49
2.3.7 Müstahsil Makbuzu 50
2.3.8 Serbest Meslek Makbuzu 50
2.3.9 Adisyon 50
2.3.10 Ücret Bordrosu 51
2.3.11 Bono(Ticari Senet) 51
2.3.12 Çek 52
2.3.13 Poliçe 54
2.3.14 Tahsilat – Tediye – Mahsup Makbuzları 55
2.4 Kayıt Yöntemleri 57
2.5 Defterler 58
2.5.1 Yevmiye Defteri 59
2.5.2 Defteri Kebir (Büyük Defter) 60
2.5.3 Vergi Kanunlarına Göre Defter Tutmak Zorunda Olanlar 62
2.6 Mizan 63
2.7 Mali Tablolar 64
2.7.1 Mali Tabloların Amaçları 64
2.7.2 Mali Tablolardaki Bilgilerin Özellikleri ve Düzenleme İlkeleri 64
2.7.2.1 Bilanço 65
2.7.2.2 Gelir Tablosu 66
2.8 Muhasebe Dönemine İlişkin İş Akışı 67
2.9 Gelişen Yapay Zekâ Teknolojisi ve Muhasebe 68
3 HESAP KAVRAMI VE HESAPLARIN İŞLEYİŞİ 69
3.1 Temel Muhasebe Denkliği 73
3.2 Tek Düzen Hesap Planı 75
3.3 Tek Düzen Hesap Planındaki Hesapların Listesi 78
4 (1XX)–DÖNEN VARLIKLAR 83
4.1 10 Hazır Değerler 83
4.1.1 100 Kasa Hesabı 83
4.1.1.1 Kasa Noksanı veya Fazlası Çıkması Durumunda 86
4.1.2 101 Alınan Çekler Hesabı 88
4.1.3 102 Bankalar 89
4.1.4 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (–) 90
4.1.5 108 Diğer Hazır Değerler 91
4.2 11 Menkul Kıymetler 91
4.2.1 110 Hisse Senetleri Hesabı 92
4.2.2 111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları–112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve
Bonoları 94
4.2.3 118 Diğer Menkul Kıymetler 94
4.2.4 119 Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılıgı (–) 95
4.3 12 Ticari Alacaklar 95
4.3.1 120 Alıcılar Hesabı 96
4.3.2 121 Alacak Senetleri Hesabı 97
4.3.3 122 Alacak Senetleri Reeskontu (–) 99
4.3.4 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 100
12 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
4.3.5 127 Diğer Ticari Alacaklar 100
4.3.6 128 Şüpheli Ticari Alacaklar 101
4.3.7 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(–) 101
4.4 13 Diğer Alacaklar 102
4.4.1 131 Ortaklardan Alacaklar 103
4.4.2 132 İştiraklerden Alacaklar 103
4.4.3 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar 104
4.4.4 135 Personelden Alacaklar 104
4.4.5 136 Diğer Çeşitli Alacaklar 105
4.4.6 137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (–) 105
4.4.7 138 Şüpheli Diğer Alacaklar 106
4.4.8 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (–) 106
4.5 15 Stoklar 107
4.5.1 150 İlk Madde ve Malzeme 107
4.5.2 151 Yarı Mamuller–Üretim 108
4.5.3 152 Mamuller 109
4.5.4 153 Ticari Mallar 109
4.5.5 157 Diğer Stoklar 110
4.5.6 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (–) 111
4.5.7 159 Verilen Sipariş Avansları 112
4.5.8 Malların Satın Alınmasına İlişkin Özellikli Kayıtlar 113
4.5.8.1 Dönem İçi Alış Giderleri 113
4.5.8.2 Alınan Malın İade Edilmesi 114
4.5.8.3 Alış İskontoları 115
4.5.9 Stoktan Satışlar İçin Kayıt Yöntemleri 115
4.5.9.1 Sürekli Envanter Yöntemi 115
4.5.9.2 Aralıklı Envanter Yöntemi 117
4.5.10 Aralıklı Envanter Yönteminde Satışlarla İlgili Özellikli Kayıtlar 119
4.5.10.1 Satış Giderleri 120
4.5.10.2 Satıştan İadeler 120
4.5.10.3 Satış İskontoları 120
4.5.10.4 Sonradan Yapılan Satış İskontolarında KDV 121
4.5.10.5 Aralıklı Envanter Yönteminde Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması
123
4.6 17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 125
4.6.1 170–178 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 125
4.6.2 179 Taşeronlara Verilen Avanslar 125
4.7 18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 125
4.7.1 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 126
4.7.2 181 Gelir Tahakkukları 129
4.8 19 Diğer Dönen Varlıklar 130
4.8.1 190 Devreden KDV 191 İndirilecek KDV 130
4.8.1.1 190 Devreden KDV 131
4.8.1.2 191 İndirilecek KDV 132
4.8.2 192 Diğer KDV 135
4.8.3 193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar 135
4.8.4 195 İş Avansları Hesabı 137
4.8.5 196 Personel Avansları 138
4.8.6 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları 138
4.8.7 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar 139
4.8.8 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (–) 139
5 (2XX) DURAN VARLIKLAR 141
5.1 22 Ticari Alacaklar 141
5.1.1 220 Alıcılar Hesabı 141
5.1.2 221 Alacak Senetleri Hesabı 142
5.1.3 222 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (–) 144
5.1.4 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 146
5.1.5 229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı (–) 147
5.2 23 Diğer Alacaklar 149
5.2.1 231 Ortaklardan Alacaklar Hesabı 150
5.2.2 232 İştiraklerden Alacaklar Hesabı 151
5.2.3 233 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar Hesabı 152
5.2.4 235 Personelden Alacaklar Hesabı 154
5.2.5 236 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı 155
5.2.6 237 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (–) 156
5.2.7 239 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (–) 158
5.3 24 Mali Duran Varlıklar 160
5.3.1 240 Bağlı Menkul Kıymetler 161
5.3.2 241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı(–) 162
14 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
5.3.3 242 İştirakler 163
5.3.4 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri (–) 163
5.3.5 244 İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı 164
5.3.6 245 Bağlı Ortaklıklar 165
5.3.7 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri Hesabı (–) 166
5.3.8 247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (–)167
5.3.9 248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı 167
5.3.10 249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı Hesabı (–) 168
5.4 25 Maddi Duran Varlıklar 168
5.4.1 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 169
5.4.2 251 Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabı 170
5.4.3 252 Binalar Hesabı 171
5.4.4 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 171
5.4.5 254 Taşıtlar Hesabı 172
5.4.6 255 Demirbaşlar Hesabı 173
5.4.7 256 Diğer Duran Varlıklar 173
5.4.8 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–) 174
5.4.8.1 Normal Amortisman Yöntemi 175
5.4.8.2 Azalan Bakiyeler Yöntemi 177
5.4.9 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar 181
5.4.10 259 Verilen Avanslar Hesabı 182
5.5 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 183
5.5.1 260 Haklar Hesabı 183
5.5.2 261 Şerefiye Hesabı 184
5.5.3 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hesabı 185
5.5.4 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı 185
5.5.5 264 Özel Maliyetler Hesabı 186
5.5.6 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı 187
5.5.7 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–) 187
5.5.8 269 Verilen Avanslar Hesabı 188
5.6 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 189
5.6.1 271 Arama Giderleri Hesabı 190
5.6.2 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hesabı 191
5.6.3 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı 191
5.6.4 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (–) 191
5.6.5 279 Verilen Avanslar Hesabı 192
5.7 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 192
5.7.1 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 193
5.7.2 281 Gelir Tahakkukları Hesabı 195
5.8 29 Diğer Duran Varlıklar 197
5.8.1 291 Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV Hesabı 198
5.8.2 292 Diğer KDV Hesabı 198
5.8.3 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı 200
5.8.4 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 200
5.8.5 295 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı 201
5.8.6 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 201
5.8.7 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (–) 201
5.8.8 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–) 202
6 (3XX)KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 203
6.1 30 Mali Borçlar 203
6.1.1 300 Banka Kredileri Hesabı 204
6.1.2 303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı 207
6.1.3 304 Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri Hesabı 207
6.1.4 305 Çıkarılan Bonolar ve Senetler Hesabı 207
6.1.5 306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 207
6.1.6 308 Menkul Kıymet İhraç Farkı Hesabı (–) 207
6.1.7 309 Diğer Mali Borçlar Hesabı 208
6.2 32 Ticari Borçlar 208
6.2.1 320 Satıcılar Hesabı 209
6.2.2 321 Borç Senetleri Hesabı 210
6.2.3 322 Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (–) 211
6.2.4 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 212
6.2.5 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabı 213
6.3 33 Diğer Borçlar 213
6.3.1 331 Ortaklara Borçlar Hesabı 214
6.3.2 332 İştiraklere Borçlar Hesabı 215
6.3.3 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı 215
6.3.4 335 Personele Borçlar Hesabı 215
6.3.5 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 217
6.3.6 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (–) 218
16 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
6.4 34 Alınan Avanslar 218
6.4.1 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 218
6.4.2 349 Alınan Diğer Avansları Hesabı 220
6.5 35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri 221
6.5.1 350–358 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri Hesabı 221
6.6 36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 222
6.6.1 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 223
6.6.2 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 224
6.6.3 Çalışan Ücret Bordrosu Hesaplamaları ve Yevmiye Kayıtları 224
6.6.4 Asgari Geçim İndirimi Dahil Edildiğinde Aylık Ücret Bordrosu ve Yevmiye
Kayıtları 230
6.6.5 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer
Yükümlülükler Hesabı 234
6.6.6 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı 235
6.7 37 Borç ve Gider Karşılıkları 235
6.7.1 370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı 236
6.7.2 371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri Hesabı (–)
236
6.7.3 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 236
6.7.4 373 Maliyet Giderleri Karşılığı Hesabı 237
6.7.5 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 239
6.8 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 239
6.8.1 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 239
6.8.2 381 Gider Tahakkukları Hesabı 242
6.9 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 243
6.9.1 391 Hesaplanan KDV Hesabı 244
6.9.2 392 Diğer KDV Hesabı 247
6.9.3 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı 248
6.9.4 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı 249
6.9.5 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabı 250
7 (4XX) UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 251
7.1 40 Mali Borçlar 251
7.1.1 400 Banka Kredileri 252
7.1.2 405 Çıkarılmış Tahviller 253
7.1.3 407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler 253
7.1.4 408 Menkul Kıymetler İhraç Farkı (–) 254
7.1.5 409 Diğer Mali Borçlar 255
7.2 42 Ticari Borçlar 255
7.2.1 420 Satıcılar 256
7.2.2 421 Borç Senetleri 257
7.2.3 422 Borç Senetleri Reeskontu (–) 258
7.2.4 426 Alınan Depozito ve Teminatlar 259
7.2.5 429 Diğer Ticari Borçlar 259
7.3 43 Diğer Borçlar 260
7.3.1 431 Ortaklara Borçlar 260
7.3.2 432 İştiraklere Borçlar 261
7.3.3 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar 262
7.3.4 436 Diğer Çeşitli Borçlar 263
7.3.5 437 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (–) 263
7.3.6 438 Kamuya Olan Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Borçlar 264
7.4 44 Alınan Avanslar 264
7.4.1 440 Alınan Sipariş Avansları 265
7.4.2 449 Alınan Diğer Avanslar 265
7.5 47 Borç ve Gider Karşılıkları 266
7.5.1 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı 266
7.5.2 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 267
7.6 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 268
7.6.1 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler 268
7.6.2 481 Gider Tahakkukları 269
7.7 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 270
7.7.1 492 Gelecek Yıllara Ertelenen Veya Terkin Edilen KDV 270
7.7.2 493 Tesise Katılma Payları 271
7.7.3 499 Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 272
8 (5XX) ÖZKAYNAKLAR 273
18 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
8.1 50 Ödenmiş Sermaye 273
8.1.1 500 Sermaye 273
8.1.2 501 Ödenmemiş Sermaye (–) 274
8.2 52 Sermaye Yedekleri 276
8.2.1 520 Hisse Senedi İhraç Primleri 276
8.2.2 521 Hisse Senedi İptal Kârları 277
8.2.3 522 M.D.V Yeniden Değerleme Artışları 278
8.2.4 523 İştirakler Yeniden Değerleme Artışları 279
8.2.5 529 Diğer Sermaye Yedekleri 280
8.3 54 Kar Yedekleri 280
8.3.1 540 Yasal Yedekler 280
8.3.2 541 Statü Yedekleri 280
8.3.3 542 Olağanüstü Yedekler 281
8.3.4 548 Diğer Kar Yedekleri 281
8.3.5 549 Özel Fonlar 282
8.4 57 Geçmiş Yıllar Kârları 283
8.4.1 570 Geçmiş Yıllar Kârları 283
8.5 58 Geçmiş Yıllar Zararları (–) 283
8.5.1 580 Geçmiş Yıllar Zararları 283
8.6 59 Dönem Net Karı (Zararı) 283
8.6.1 590 Dönem Net Kârı 284
8.6.2 591 Dönem Net Zararı (–) 284
9 DİĞER MUHASEBE UYGULAMALARI 289
9.1 Nazım Hesaplar 289
9.2 Konsinye Mal İşlemleri 291
9.3 Gelir–Gider Hesapları 293
9.4 Dönem Sonu İşlemleri 299
9.5 Monografi 305
9.5.1 Dönem içi İşlemler ve İstenenler 305
9.5.2 Envanter İşlemleri 307
9.5.3 Çözüm 307
9.5.3.1 Açılış Bilançosu ve Sermaye 307
9.5.3.2 Yevmiye Kayıtları 307
9.5.3.3 Büyük Defter Kayıtları 312
9.5.3.4 Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi 315
9.5.3.5 Dönem Sonu Envanter İşlemleri 315
9.5.3.6 Gelir Tablosunun Düzenlenmesi 317
9.5.3.7 Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması 318
9.5.3.8 Kesin Mizanın Düzenlenmesi 319
9.5.3.9 Dönem Sonu Bilançosunu Düzenlenmesi 320
9.5.3.10 Bilanço Hesaplarının Kapatılması 320
9.5.3.11 Yeni Muhasebe Dönemi Hesaplarının Açılması 321
10 EKLER 323
10.1 Mali Tablolar İlkeleri 323
10.1.1 Mali Tablolardaki Bilgilerin Özellikleri 324
10.1.2 Temel Mali Tabloların Düzenlenme İlkeleri 324
10.1.2.1 Gelir Tablosu İlkeleri 324
10.1.2.2 Bilanço İlkeleri 325
10.1.2.2.1 Varlıklara İlişkin İlkeler 326
10.1.2.2.2 Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler 327
10.1.2.2.3 Özkaynaklara İlişkin İlkeler 327
KAYNAKÇA 329 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
