İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onsekizinci Baskıya Önsöz 7
Onyedinci Baskıya Önsöz 9
Onaltıncı Basıya Önsöz 11
Onbeşinci Basıya Önsöz 13
Ondördüncü Basıya Önsöz 15
Önsöz 17
Kısaltmalar 51
Birinci Bölüm
CEZA HUKUKU KAVRAMI, KONUSU VE
CEZA HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ
§ 1 CEZA HUKUKU KAVRAMI 53
I. Genel Olarak 53
II. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla ve Benzeri Bilim Dallarıyla İlişkisi 55
A. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi 55
1. Anayasa Hukuku 55
2. Devletler Hukuku 55
3. Medeni Hukuk 56
4. Ceza Muhakemesi Hukuku 56
5. İnfaz Hukuku 56
B. Ceza Hukukunun Benzer Bilim Dallarıyla İlişkisi 56
1. Kriminoloji 56
2. Kriminalistik 57
3. Adlî Tıp 57
§ 2 CEZA HUKUKUNUN KONUSU 57
I. Genel Olarak 57
II. Ceza Hukukunun Yaptırımları ile Diğer Yaptırımlar Arasındaki Farklar 58
A. Genel Olarak 58
B. Haksız Fiiller 59
C. Disiplin Suçları 60
D. İdarî Suçlar (Zabıta Yaptırımlarını Gerektiren Fiiller) 62
E. Vergi Cezalarını Gerektiren Fiiller 63
III. Ceza Hukukunun Yeri ve Kısımları 63
A. Ceza Hukukunun Yeri 63
B. Ceza Hukukunun Kısımları 64
1. Maddi Ceza Hukuku 64
2. Şekli Ceza Hukuku 65
3. İnfaz Hukuku 65
IV. Ceza Hukuku İlkeleri ve Suç Politikası 66
A. Ceza Hukuku İlkeleri 66
1. Kanunilik İlkesi 67
2. Kusur İlkesi 67
3. Hukuk Devleti İlkesi 67
4. Hümanizm İlkesi 70
B. Suç Politikası 71
§ 3 CEZA HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ 72
I. Eski Ceza Hukuku Dönemi 72
A. Genel Olarak 72
B. Hammurabi Kanunları 75
II. Antik Yunan Ceza Hukuku Dönemi 78
III. Roma Ceza Hukuku Dönemi 79
A. Roma Hukukunda Suçlar 79
B. Roma Hukukunda Cezalar 81
C. Roma Hukukunda Kodifikasyon 82
1. Lex Citationis 82
2. Codex Theodosianus 82
3. Corpus İuris 83
IV. Cermen Ceza Hukuku Dönemi 84
V. Kanonik Hukuk (Kilise Hukuku) Dönemi 85
VI. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 85
VII. 18’inci Yüzyılın Sonlarından Günümüze Kadar Olan Dönem (Aydınlanma Çağı) 87
A. Genel Olarak 87
B. Ceza Hukukunda Okullar Mücadelesi 88
1. Klasik Okul (Teoriler) 88
a. Toplumsal Sözleşme Teorisi 88
b. Toplumsal Yarar Teorisi 89
c. Mutlak Adalet Teorisi 90
d. Karma Teori 91
2. Pozitif Okul (Pozitivist Görüşler) 92
a. Genel Olarak 92
b. Üçüncü Okul 93
c. Pozitivist Görüşün Klasik Görüşten Ayrıldığı Noktalar 93
3. Fransız (Suç Sosyolojisi) Okulu 94
4. Ceza Hukuku Uluslararası Birliği 94
5. Hukuk Tekniği Okulu 95
6. Toplumsal Savunma Görüşleri 96
VII. Çağdaş Ceza Hukuku ve XX.Yüzyılın Sonlarındaki Gelişmeler 97
A. Çağdaş Ceza Hukuku 97
B. XX.Yüzyılın Sonlarındaki Gelişmeler 97
1. Genel Olarak 97
2. Düşman Ceza Hukuku 98
VIII. Türk Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi 99
A. İslâmiyet’ten Önce 99
B. İslâmiyet’ten Sonra 100
1. Genel Olarak 100
2. İslâm Ceza Hukukunun Kaynakları 101
3. İslâm Ceza Hukuku’nda Suçlar ve Cezalar 101
a. Allahın Haklarına Karşı İşlenen Suçlar 101
aa. Zina 102
ab. Zina İftirası (Kazif) 102
ac. Şarap İçmek 103
ad. Hırsızlık 103
ae. Yol Kesmek 104
af. İslâm Dinini Terk Etmek 104
ag. Devlete İsyan 105
b. Kulun Yani Kişilerin Haklarına Karşı İşlenen Suçlar 105
ba. İnsan öldürme 106
baa. Kasten İnsan öldürme 106
bab. Kasıt Benzeri Öldürme 106
bac. Hataen Öldürme 107
bb. Yaralama 107
c. Taziren Cezalandırılan Suçlar 108
C. Osmanlı Ceza Kanunları 108
1. Tanzimattan Önce 108
a. Fatih Sultan Mehmet Kanunnamesi 110
b. Kanuni Sultan Süleyman Kanunnamesi 110
c. IV. Mehmet Kanunnamesi 110
2. Tanzimattan Sonra 110
a. 1840 (1256) Tarihli Ceza Kanunname–i Hümayunu 110
b. 1851 (1267) Tarihli Kanunu Cedit 111
c. 1858 (1274) Ceza Kanunname–i Hümayunu 111
İkinci Bölüm
CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE KANUNİLİK İLKESİ,
CEZA HUKUKU KURALLARININ TASNİFİ, YORUMU, UYGULANMA ALANI VE SUÇLULARIN İADESİ
§ 1 CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 113
I. Genel Olarak 113
II. Asıl Kaynaklar 113
A. Anayasa 113
B. Kanun 114
1. Türk Ceza Kanunu 114
2. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun 115
3. Çocuk Koruma Kanunu 115
4. Diğer Kanunlar 115
5. Türk Ceza Kanunu ile Diğer Kanunlar Arasındaki İlişki 116
C. Devletlerarası Antlaşmalar 119
D. Avrupa Birliği Ceza Hukuku 120
III. Yardımcı Kaynaklar 121
A. Gelenek (Örf ve Adet), Ahlâk ve Din Kuralları 121
1. Örf ve Adet 121
2. Ahlâk 122
3. Din Kuralları 123
B. Mahkeme İçtihatları 123
C. Doktrin 124
D. Hukukun Genel İlkeleri 125
IV. Kaynakların Yürürlüğe Girişi ve Yürürlükten Çıkışı 125
A. Kaynakların Yürürlüğe Girişi 125
B. Kaynakların Yürürlükten Çıkışı 125
1. Açık (Sarih) Yürürlükten Kaldırma 125
2. Örtülü (Zımni) Yürürlükten Kaldırma 126
C. Metrukiyet 126
V. Kanunların Yürürlükleri Bakımından Sınıflandırılması 126
A. Sürekli (Daimi) Kanunlar 127
B. Süreli Kanunlar 127
C. Geçici (İstisnai) Kanunlar 127
§ 2 CEZA KANUNLARININ GÜVENCE FONKSİYONU (KANUNİLİK İLKESİ) 128
I. Genel Olarak 128
II. Tarihi Gelişim 128
A. Batıda 128
B. Bizde 129
III. Kanunilik İlkesinin Leh ve Aleyhindeki Görüşler 131
A. Lehindeki Görüşler 131
B. Aleyhindeki Görüşler 132
IV. Yürütme Organının Suç Yaratabilmesi Sorunu 132
A. Genel Olarak 132
B. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 133
C. Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirmeme 134
V. Kanunilik İlkesinin Sonuçları 134
A. Belirlilik 135
B. Kıyas (Örnekseme) Yasağı 136
C. Geçmişe Uygulama Yasağı 136
D. Örf ve Adete Dayanarak Suç ve Ceza Yaratılması Yasağı 137
§ 3 CEZA HUKUKU KURALLARININ (NORMLARININ) TASNİFİ 137
I. Genel Olarak 137
II. Aralarındaki Bağlantılar Bakımından Ceza Kurallarının Tasnifi 137
A. Davranış Kuralları–Yaptırım Kuralları 137
B. Bağımsız – Bağımlı Ceza Kuralları 138
1. Bağımsız (Asıl) Ceza Kuralları 138
a. Tam Ceza Kuralları 138
b. Eksik Ceza Kuralları 138
c. Açık Ceza Kuralları 139
2. Bağımlı (Tamamlayıcı) Ceza Kuralları 139
a. Yönergesel Kurallar 139
b. Yorum (Tanıma) Kuralları 139
c. Genişletici ve Daraltıcı Kurallar 139
d. Gerçekleştirici ve Geçici Kurallar 140
e. Çatışma Kuralları 140
f. Atıf Kuralları 140
§ 4 CEZA HUKUKU KURALLARININ YORUMU 140
I. Genel Olarak 140
II. Yorum Araçları 141
III. Yorumun Çeşitleri 141
A. Biçimsel Bakımından 142
1. Yasama Yorumu 142
2. Yargı Yorumu 142
3. Doktrin Yorumu 143
B. Maddi Bakımdan 143
1. Amaççı Yorum 143
2. Daraltıcı Yorum 144
3. Genişletici Yorum 144
IV. Yorum ve Kıyas 145
§ 5 CEZA KANUNLARININ UYGULAMA ALANI 146
I. Genel Olarak 146
II. Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 146
A. Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi 146
B. Genel Kural ve Derhal Uygulanma ile Geçmişe Yürürlü Uygulama Arasındaki Fark 148
C. Ceza Kanunlarının Geçmişe Yürürlü Uygulanmamasının Esası 149
D. Lehe Olan Kanunun Geçmişe Yürürlü Uygulanmasının Esası ve Bunun İçeriği 150
1. Lehe Olan Kanunun Geçmişe Yürürlü Uygulanmasının Esası 150
2. Lehe Olan Kanunun Belirlenmesi (Lex Mitior) 150
3. Aradaki ve Geçici Kanunlarda Durum 152
a. Aradaki Kanun 152
b. Geçici Kanun 153
4. Çeşitli Kanunlarda Durum 154
a. Muhakeme Hukuku Kanunlarında 154
b. Koğuşturma Şartlarını İçeren Kanunlarda 155
c. İnfaz Kanunlarında 155
d. Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Kanunlarda 156
e. Zamanaşımına İlişkin Kanunlarda 158
5. İçtihadı Birleştirme Kararlarında 158
6. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararının Etkisi 159
III. Ceza Kanunlarının Yer Bakımından Uygulanması 159
A. Genel Olarak 159
B. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi 160
1. Mülkilik İlkesinin Dayandığı Temeller 160
2. Ülke Kavramı ve Ülkenin Kısımları 160
a. Ülke Kavramı 160
b. Ülkenin Kısımları 161
ba. Gerçek Anlamda Ülke 161
bb. Farazi Anlamda Ülke 161
C. Suçun İşlendiği Yer 161
1. Genel Olarak 161
2. Mesafe Suçları 162
D. Mülkilik İlkesinin İstisnaları 165
1. Genel Olarak 165
2. Cumhurbaşkanı 165
a. Genel Olarak 165
b. Anayasa m.105’in İlk Şekli 166
ba. Görevle İlgili Suçlar 166
bb. Kişisel Suçlar 167
c. Anayasa m.105’in Son Şekli 168
d. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 169
3. Yasama Bağışıklığı 169
a. Genel Olarak 169
b. Yasama Sorumsuzluğu (Mutlak Dokunulmazlık) 171
c. Yasama Dokunulmazlığı (Geçici–Nisbî Dokunulmazlık) 173
4. Diplomatik Dokunulmazlık 176
5. Yabancı Askerlerin Dokunulmazlığı 179
a. Genel Olarak 179
b. NATO Sözleşmeleri Gereğince Dokunulmazlıktan Yararlanan Kişiler 179
c. Bu Kişilerin TCK’ya Tâbi Olmayan Suçları 181
ca. Gönderen veya Kabul Eden Devlet’in Mutlak Yargı Yetkisine Tâbi Suçları 181
cb. Gönderen veya Kabul Eden Devlet’in Rüçhanlı (Öncelikli) Yargı Yetkisine Sahip Olduğu Suçlar 182
cc. Gönderen ve Kabul Eden Devlet Mensuplarının İştirak Halinde Suç İşlemeleri 184
E. Ülke Dışında İşlenen Suçlarda TCK’nın Uygulanabilmesi (Yarı Mülkilik İlkesi) 184
1. Genel Olarak 184
2. Faile Göre Kişisellik İlkesi (Vatandaş Tarafından İşlenen Suç) 186
a. Genel Olarak 186
b. TCK m. 11’in Uygulanma Şartları 187
3. Mağdura Göre Kişisellik İlkesi (Yabancı Tarafından İşlenen Suç) 189
a. Genel Olarak 189
b. TCK m. 12’nin Uygulanma Şartları 189
4. Gerçeklik (Korunma) İlkesi 190
a. Genel Olarak 190
b. Gerçeklik (Korunma İlkesinin Uygulanma Şartları 190
5. Evrensellik (Adalet) İlkesi 191
6. İkame Yargı (Temsile Dayalı Evrensellik) İlkesi 193
F. Yabancı Ülke Ceza Kanunu’nun Değeri 194
§ 6 SUÇLULARIN İADESİ 195
I. Suçluların İadesi Kavramı, Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Esası 195
A. Suçluların İadesi Kavramı 195
B. Tarihsel Gelişim 196
C. Hukuki Esası 197
II. İadenin Şartları 198
A. Fiile İlişkin (Maddi) Şartlar 198
1. Fiile İlişkin Genel Kural 198
2. Fiile İlişkin Şartlara Rağmen İadenin Mümkün Olmadığı Durumlar 199
3. Siyasi Suç 201
a. Kavram 201
aa. Tam (Mutlak) Siyasi Suç 201
ab. Nisbî Siyasi Suç 202
b. Tarihçe 202
c. Nisbî Siyasi Suçun Daraltılması Yönündeki Eğilimler ve Sonuçları 202
ca. Belçika Kuralı 203
cb. Anarşizm Suçları 203
cc. Terör Suçları 203
cd. İnsanlığa Karşı Suçlar (Jenosid–Soykırım Suçları) 204
ce. Mali Suçlar 205
cf. Askerî Suçlar 205
B. Kişiye İlişkin Şartlar 206
III. İadede Usul 207
A. İade Usulünde Sistemler 207
1. Adlî Sistem 207
2. İdarî Sistem 207
3. Karma Sistem 208
B. İadeyi Talep Eden Ülke Türkiye İse 208
C. Kendisinden İade Talep Edilen Ülke Türkiye İse 209
D. Teslim 212
IV. İadenin Sonuçları (İadede Özellik) 212
V. İadeyi Kabul Etmeyen Devletin Sorumluluğu 214
Üçüncü Bölüm
SUÇ GENEL TEORİSİ
§ 1 SUÇ GENEL TEORİSİ VE SUÇ KAVRAMI İLE SUÇUN UNSURLARI 215
I. Suç Genel Teorisi Kavramı 215
II. Suç Kavramı 216
A. Genel Olarak 216
B. Suçun Türleri 216
1. Genel Olarak 216
2. Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi 217
3. Kabahatler Kanunu 218
a. Genel Hükümler 218
aa. Tanım, Kanunilik İlkesi ve Kanunun Uygulama Alanı 218
ab. Kabahatten Dolayı Sorumluluğun Esasları 219
ac. İdarî Yaptırımlar 221
ad. Karar Verme Yetkisi ve Kanun Yolları 222
ada. Karar Verme Yetkisi 222
adb. Kanun Yolları 223
b. Çeşitli Kabahatler 224
III. Suçun Unsurları 224
A. Genel Olarak 224
B. Suçun Unsurları Dışında Kalan Hususlar 226
1. Önşartlar 226
2. Cezalandırılabilme Şartları 226
a. Genel Olarak 226
b. Unsur ve Cezalandırılabilme Şartı Ayırımı 228
c. Unsur ve Cezalandırılabilme Şartı Ayırımının Sonuçları 230
3. Koğuşturma Şartları 230
a. Genel Olarak 230
b. Cezalandırılabilme Şartı – Koğuşturma Şartı Farkı 231
c. Koğuşturma Şartlarının Şekilleri 231
ca. İzin 231
cb. Talep 233
cc. Karar 233
cd. Şikâyet 234
cda. Şikâyetin Özellikleri 235
cdb. Şikâyet süresi 235
cdc. Uzlaştırma 236
cdd. Şikâyetten Vazgeçme ve Şikâyet Hakkından Feragat 236
cdda. Şikâyetten Vazgeçme 236
cddb. Şikâyet Hakkından Feragat 238
cde. İzin, Talep ve Karar ile Şikâyet Arasındaki Farklar 238
§ 2 TİPE UYGUN FİİL 238
I. Tipiklik Kavramı 238
A. Genel Olarak 238
B. Ceza Normunun Varlığında Yanılma 239
1. Hukuki Yanılmaya Dayanan Mefruz Suç (Hayali Suç) 240
2. Fiili Yanılmaya Dayanan Mefruz Suç (Kuruntu Suç) 240
II. Fiil Kavramı 240
III. Hareketin Önemi ve Sayısı 241
A. Hareketin Önemi 241
1. Teoriler 241
a. Tabii (Nedensel) Hareket Teorisi 241
b. Finalist (Amaççı) (Hareket Teorisi 242
c. Sosyal Hareket Teorisi 243
d. Kişisel Hareket Teorisi 244
e. Görüşümüz 244
2. Düşünce Suçları ve Hareketsiz Suçlar 245
a. Düşünce Suçları 245
b. Hareketsiz Suçlar 249
3. Hareketin Önemi Bakımından Suçlar 249
a. Serbest Hareketli Suçlar 250
b. Bağlı Hareketli Suçlar 250
B. Hareketin İradiliği 250
C. Hareketin Sayısı 251
1. Tek Hareketli Suçlar 251
2. Birden Fazla Hareketli Suçlar 251
3. Seçimlik Hareketli Suçlar 252
4. İtiyadi Suçlar 253
D. Hareketin Şekilleri 253
1. İcrai Suçlar 253
2. İhmali Suçlar 254
3. İhmal Suretiyle İcrai Suçlar 255
4. Hareketin Şekilleri Yönünden Yapılan Ayırımın Önemi 257
a. İcrai – İhmali Suç Ayırımı 257
b. İhmali – İhmal Suretiyle İcrai Suç Ayırımı 259
IV. Hareket Yeteneği 259
A. Genel Olarak 259
B. Tüzel Kişilerin Durumu 260
V. Netice 264
A. Genel Olarak 264
B. Neticeye Göre Suçların Ayrımı 264
1. Maddi Suç–Şekli Suç 264
2. Ani Suç – Kesintisiz (Mütemadi) Suç 265
a. Genel Olarak 265
b. Kesintisiz (Mütemadi) Suçun Şekilleri 267
c. Kesintisiz Suçun Ani Suçla İçtimaı 267
d. Temadinin Sona Ermesi 267
e. Ani Suç – Kesintisiz (Mütemadi) Suç Ayrımının Sonuçları 268
3. İcrai Suç–İhmali Suç 269
4. Zarar Suçu–Tehlike Suçu 269
5. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 270
6. Kalkışma Suçu 270
VI. Nedensellik Bağı 271
A. Nedensellik Bağı Kavramı 271
B. Teoriler 272
1. Şart Teorisi 272
a. Genel Olarak 272
b. Rücu Yasağı 274
c. Objektif İsnadiyet Teorisi 276
2. Etkin Sebep Teorisi 278
3. Uygun Sebep Teorisi 279
4. Hukuki Önem Teorisi 281
5. Görüşümüz 282
C. İhmal ve Nedensellik Bağı 285
1. Genel Olarak 285
2. İhmal Suretiyle İcrai Suçlarda Nedensellik Bağının Saptanması 286
§ 3 HUKUKA AYKIRILIK 288
I. Hukuka Aykırılık Kavramı, İçeriği, Kapsamı ve Hukuka Özel Aykırılık 288
A. Hukuka Aykırılık Kavramı 288
B. Hukuka Aykırılığın İçeriği 289
1. Biçimsel Hukuka Aykırılık 290
2. Maddi Hukuka Aykırılık 290
a. Maddi Hukuka Aykırılığın Kabul Edilmesinin Yararları 291
b. Maddi Hukuka Aykırılığın Kabul Edilmesinin Sakıncası 291
3. Görüşümüz 292
C. Hukuka Aykırılığın Kapsamı 292
D. Hukuka Özel Aykırılık 293
II. Hukuka Uygunluk Nedenleri 294
A. Kavram 294
B. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Nedenler Arasındaki Ayrımın Önemi 295
C. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Niteliği 296
D. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Özellikleri 298
E. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma 299
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Gruplandırılması 302
III. TCK m. 24 ve 25’te Düzenlenen Hukuka Uygunluk Nedenleri 303
A. Görevin İfası (Yerine Getirilmesi) 303
1. Kanun Hükmünü Yerine Getirme 303
2. Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirme 305
a. Bir Emrin Varlığı 305
b. Emrin Bağlayıcı Nitelik Taşıması 306
ba. Emrin Şekil Olarak Kanuna Uygun Olması (Şekli Meşruluk) 306
baa. Emrin Yetkili Merci (Âmir) Tarafından Verilmesi 306
bab. Memurun Emri İcraya Mecbur Olması 306
bac. Emrin Kanunun Öngördüğü Şekil Şartlarına Sahip Olması 307
bb. Emrin Kanunca Öngörülen İçerik Şartlarına Sahip Olması (Maddi Meşruluk) 307
3. Kanuna Aykırı Emir 307
a. Memurun Emrin Kanuna Aykırı Olduğunu Bilmemesi 308
b. Mevzuatın Mutlak İtaati Aradığı Durumlar 308
ba. Asker Kişiler 309
bb. Polis 311
B. Meşru Savunma (Müdafaa) 311
1. Kavram ve Hukuki Esası 311
a. Kavram 311
b. Hukuki Esası 312
ba. Sübjektif Teoriler 312
bb. Objektif Teoriler 313
bc. Baskın Görüş 314
2. Şartları 314
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 314
aa. Saldırının Haksız Olması 314
ab. Saldırının Bir Hakka Yönelik Olması 316
ac. Saldırının Halen Bulunması 318
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 319
ba. Savunmada Zorunluluk Bulunması 319
bb. Savunma ile Saldırı Arasında Oranın Bulunması 319
bc. Savunma Hareketinin Saldırıyı Yapana Yönelmesi 321
3. Üçüncü Kişi İçin Meşru Savunma 321
C. Zorunluluk (Zaruret, Iztırar) Hali 322
1. Kavram, Benzer Hallerden Farkı ve Hukuki Esası 322
a. Kavram 322
b. Benzer Hallerden Farkı 327
ba. Zorunluluk Hali – Meşru Savunma Farkı 327
bb. Zorunluluk Hali – Cebir Farkı 327
bc. Zorunluluk Hali–Mücbir Sebep Farkı 327
c. Hukuki Esası 328
ca. Hukuk Dışı Hal (Zaruretin Hukuka Üstünlüğü) Teorisi 328
cb. Manevi Cebir (Psikolojik) Teorisi 328
cc. Hakların Çatışması Teorisi 328
cd. Saiklerin Sosyalliği veya Tehlikesizlik (Pozitivist) Teorisi 328
ce. Sosyal Yararın Yokluğu Teorisi (Uygunluk Kuralı) 329
cf. Baskın Görüş 329
2. Şartları 330
a. Tehlikeye İlişkin 330
aa. Tehlikenin Halen Mevcut Olması 330
ab. Tehlikenin Kişiyi Ağır Bir Zarara Uğratacak Nitelikte Olması 331
ac. Tehlikenin Gerçekleşmesine Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunması 332
ad. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması 333
b. Korunmaya İlişkin 334
ba. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması 334
bb. Korunma Hareketi ile Tehlike Arasında Oran Olması 334
3. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali 335
4. Zorunluluk Haline Benzeyen Durumlar 336
a. İzin Verilen Risk 336
b. Görevlerin Çatışması 338
IV. TCK m. 26’da Düzenlenen Hukuka Uygunluk Nedenleri 339
A. Hakkın Kullanılması (İcrası) 339
1. Hakkın Kullanılması Kavramı 339
2. Hakkın Kullanılmasının Özellikleri 340
3. Şartları 340
a. Subjektif Bir Hakkın Bulunması 340
b. Hakkın Fail Tarafından Doğrudan Doğruya Kullanılabilmesinin Mümkün Olması 341
c. Failin Hakkını Hakkı Doğuran Sebebin Sınırları İçerisinde Kullanması 341
d. Hakkın İcrası ile İşlenen Suç Arasında Fikri Bağlantının Bulunması 342
4. Hakkın Kullanılması Kapsamına Giren Haller 342
a. Zilyetliğin Korunması 342
b. Bir Meslek veya Sanatın Yerine Getirilmesi 343
ba. Gazetecilik 344
bb. Hekimin Müdahalesi 346
bba. Genel Olarak 346
bbb. Müdahale Şekilleri 347
bbba. Tedavi Amacına Yönelen 347
bbbb. Tedavi (İyileştirme) Amacına Yönelmeyen 349
bbc. Organ ve Doku Nakli 350
bbca. Yaşayan Kişilerden Organ Nakli 351
bbcb. Ölülerden Organ Nakli 351
bbcc. Organ veya Doku Ticareti 352
bc. Spor Hareketleri 353
c. Tedip Hakkı 353
B. Mağdurun (İlgilinin) Rızası 354
1. Genel Olarak 354
2. Şartları 355
a. Rızaya Ehliyet 355
b. Rıza Açıklaması 357
c. Rızanın Konusu 358
V. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 363
A. Genel Olarak 363
B. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması Kavramı ve Sınırları 365
1. Sınırın Aşılması Kavramı 365
2. Sınırları 365
a. Oranda–Araçta (Intensiv) Sınırın Aşılması 365
b. Zamanda (Extensiv) Sınırın Aşılması 366
C. Hukuki Niteliği 367
D. Sınırın Aşılması Şekilleri 368
1. Sınırın Heyecan (Affekt) Nedeniyle Aşılması 368
2. Sınırın Kasten Aşılması 369
3. Sınırın Taksirle Aşılması 370
§ 4 KUSURLULUK 371
I. Genel Olarak 371
II. Kusur Yeteneği (İsnad Yeteneği) 371
A. Kavram 371
B. Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman (Actiones Liberae in Causa–ALİC) 372
1. Genel Olarak 372
2. Actiones Liberae in Causa’nın (ALİC) Uygulanabilme Koşulları 373
C. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 374
1. Yaş 374
a. Yaş Küçüklüğü 374
aa. Birinci Dönem 376
ab. İkinci Dönem 377
aba. Temyiz Gücü Yoksa 377
abb. Temyiz Gücü Varsa 378
ac. Üçüncü Dönem 380
ad. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Birlikte Olması 381
b. Yaş Büyüklüğü 381
c. Yaşın Belirlenmesi 382
2. Akıl Hastalığı 382
a. Genel Olarak 382
b. TCK’da Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi 383
c. Akıl Hastalığı Kapsamına Giren Durumlar 384
ca. Uyurgezerlik ve Hipnotizma 385
caa. Uyurgezerlik 385
cab. Hipnotizma 385
cb. Alkol ve Uyuşturucu Bağımlılığı 386
d. Tam Akıl Hastalığı 386
e. Kısmi Akıl Hastalığı 387
3. Sağır–Dilsizlik 388
a. Genel Olarak 388
b. TCK m. 33’e Göre 389
4. Geçici (Arızi) Nedenler 389
a. Genel Olarak 389
b. Yığın Suçluluğu (Kitle Halinde İşlenen Suçlar) 390
ba. Yığın Kavramı 390
bb. Yığın Psikolojisi 390
bc. Suçun Gerçekleşmesi ve Sorumluluk 391
5. Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur Yeteneği 391
a. İstemeyerek Sarhoşluk veya Uyuşturucu Madde Etkisi 391
b. İsteyerek Sarhoşluk veya Uyuşturucu Madde Etkisi 392
III. Kusur 394
A. Kusurun Esasını Açıklayan Teoriler 394
1. Psikolojik Teori 394
2. Normatif Teori 395
3. Teorilerin Değerlendirmesi 395
B. Kusurun Kapsamı ve Kusur Çeşitleri 395
1. Kusurun Kapsamı 395
2. Kusur Çeşitleri 396
C. Kast 397
1. Kast Kavramı 397
2. Kasdın Hukuki Esası 397
a. Tasavvur Teorisi 397
b. İrade Teorisi 398
c. Baskın Görüş 398
3. Kasdın Unsurları 398
a. Düşünme ve Öngörme Unsuru (Bilme) 398
b. İrade Unsuru (İsteme) 399
4. Kast, Saik ve Kasdın Yoğunluğu 406
a. Kast ve Saik 406
b. Kasdın Yoğunluğu (Tasarlama) 407
ba. Soğukkanlılık Teorisi 407
bb. Plân Kurma Teorisi 408
bc. Teemmül Teorisi 408
bd. Teorilerin Değerlendirilmesi 408
5. Suçun Çeşitli Aşamalarında Kasdın Durumu ve Kasdın Aranacağı Zaman 410
a. Başlangıçta Kast 410
b. Eklenen Kast 410
c. Sonradan Oluşan Kast 411
6. Kasdın Çeşitleri 412
a. Ani Kast–Düşünce Kasdı 412
b. Genel Kast–Özel Kast 412
c. Doğrudan Kast–Dolaylı veya Olası Kast 413
d. Zarar Kasdı–Tehlike Kasdı 413
e. Seçimlik Kast 414
f. Weber Kasdı 414
7. Kastın Belirlenmesi 415
D. Taksir 417
1. Taksir Kavramı 417
2. Taksirin Hukuki Esası 417
a. Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Teorisi 417
b. Öngörebilme Teorisi 418
c. Önleyebilme Teorisi 418
d. Yanılma Teorisi 418
e. Baskın Görüş 419
3. Taksirin Unsurları 419
a. Taksirle İşlenebilen Bir Suçun Bulunması 419
b. Hareketin İsteyerek Yapılması (İradiliği) 420
c. Neticenin İstenmemesi, Yani İradi Olmaması 420
d. Neticenin Öngörülebilir Olması 421
e. Hareketle Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 423
ea. Üçüncü Kişinin Hareketi 424
eb. Mağdurun Hareketi 425
4. Taksirin Gerçekleşme Şekilleri 428
a. Dikkat Yükümlülüğüne Aykırılık (Dikkatsizlik) 429
b. Özen Yükümlülüğüne Aykırılık (Tedbirsizlik) 429
5. Taksirin Derecesi (Çeşitleri) 429
6. Bilinçli Taksir 430
7. Taksirli Suçlarda Yaptırım 431
E. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 432
1. Kavram 432
2. Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 434
3. Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 435
4. Taksirli Hareketin Bulunması 436
F. Kabahatlerde Kusur 436
1. Genel Olarak 436
2. Kabahatler Kanunu 436
IV. Objektif Sorumluluk ve Kitle İletişim Araçları Yoluyla İşlenen Suçlar 437
A. Genel Olarak 437
B. Basın Yoluyla İşlenen Suçlar 437
1. Kavram 437
2. Dar Anlamda Basın Suçu 438
3. Basın Yoluyla İşlenen Suç 438
4. Basın Düzenine Karşı Suçlar 438
5. Basın Kanununa Göre İnternet Sitelerinin Hukuki Durumu 439
6. Basın Suçlarında Ceza Sorumluluğu 440
a. Genel Olarak 440
b. Süreli Yayınlarda 441
c. Süresiz Yayınlarda 441
7. Basın Suçlarının Muhakemesi 442
C. Radyo ve Televizyon Yayınları ile İşlenen Suçlarda Ceza Sorumluluğu 443
1. TRT Bakımından 443
2. Özel Radyo ve Televizyonlar Bakımından 444
D. İnternet Yoluyla İşlenen Suçlarda Ceza Sorumluluğu 445
1. Genel Olarak 445
2. 5651 sayılı Kanununa Göre İnternet Süjelerinin Sorumlulukları 446
a. Genel Olarak 446
b. İnternet Süjeleri 447
c. Süjelerin Sorumluluğu 448
aa. İçerik Sağlayıcı 448
ab. Yer Sağlayıcı 448
ac. Erişim Sağlayıcı 449
ad. Toplu Kullanım Sağlayıcı 449
ae. Sosyal Ağ Sağlayıcı 450
d. İçeriğin Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi Kararı ile Yerine Getirilmesi 453
e. Unutulma Hakkı 456
V. Ceza Hukukunda Hata (Yanılma) 458
A. Kavram 458
B. Hukuki Hata (Yanılma) 459
1. Kavram 459
2. Sistemler 460
3. TCK'nın sistemi 461
a. Genel Olarak 461
b. Haksızlık Yanılgısı 462
ba. Haksızlık Bilinci 462
bb. Kaçınılabilirlik 464
bc. Yargıtay Kararlarında 465
C. Fiili Hata (Yanılma) 469
1. Kavram 469
2. Fiili Hata 469
a. Unsurlarda 470
aa. Kastlı Suçlarda 471
ab. Taksirli Suçlarda 474
b. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde 474
c. Objektif Sorumluluk Hallerinde 475
d. Suça Tesir Eden Hallerde 476
e. Neticede (Kişide Hata ve Sapma) 476
ea. Tek Neticeli Hata 477
eb. Çok Neticeli Hata 478
f. Nedensellik Bağında 479
VI. Kusurluluğu Kaldıran Haller 479
A. Genel Olarak 479
B. Kaza ve Tesadüf 480
C. Mücbir Sebep 481
D. Cebir 482
E. Korkutma ve Tehdit 484
F. Esaslı Fiili Hata 486
VII. Kusurluluğu Azaltan Sebep Olarak Haksız Tahrik 486
A. Genel Olarak 486
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası 487
1. Heyecan (Affekt) 487
2. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler 488
a. Takas Teorisi 488
b. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler 488
ba. Subjektif Kusur Belirtileri Görüşü 488
bb. Objektif Kusur Belirtileri Görüşü 489
bc. Karma Görüş 489
c. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş 489
d. Görüşümüz 489
C. Haksız Tahrikin Şartları 490
1. Tahriki Teşkil Eden Fiil Olmalıdır 490
2. Bu Fiil Haksız Olmalıdır 492
3. Fail Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir 494
4. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır 495
D. Haksız Tahrikin Derecesi 497
E. Özel Haksız Tahrik Halleri 498
1. Genel Olarak 498
2. Hakaret Suçunda Özel Haksız Tahrik Halleri 498
F. Haksız Tahrikin Diğer Hallerle Birlikte Bulunabilmesi 499
1. Meşru Savunma 499
2. Kısmi Akıl Hastalığı 499
3. Tasarlama 500
§ 5 SUÇUN ÖZEL GERÇEKLEŞME ŞEKİLLERİ 500
I. Genel Olarak 500
II. Teşebbüs 501
A. Genel Olarak 501
B. Tarihçe, Teşebbüsün Hukuki Niteliği ve Cezalandırılış Nedeni 501
1. Tarihçe 501
2. Teşebbüsün Hukuki Niteliği 502
3. Teşebbüsün Cezalandırılış Nedeni 503
C. Teşebbüsün Şartları 504
1. Bir Suçun İşlenmesinin Kasdedilmesi 504
2. Elverişli Hareketlerin Yapılması 506
3. İcra Hareketlerine Başlanması 509
a. Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılmama Nedenleri 509
b. Hazırlık–İcra Ayrımı (İcra Başlangıcı) 510
ba. Sübjektif Teoriler 510
baa. Açık Bir Şekilde Ortada Bulunan Suç Kastı Teorisi 510
bab. Failin Suç İşleme Kasdını Kuşkuya Yer Bırakmayacak Şekilde Ortaya Koyan Hareketler Teorisi 511
bb. Objektif Teoriler 512
bba. Şekli Objektif Teori 512
bbb. Nedensellik Teorisi 512
bbc. Maddi Objektif Teori 513
bbd. Hukuki Yarar (Suç Konusu) Yönünden Bir Tehlike veya Saldırı Oluşturan Hareketi İcra Başlangıcı Kabul Eden Teori 513
bc. Karma Teoriler 514
bd. Görüşümüz 514
4. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle İcra Hareketlerinin Bitirilememesi veya Neticenin Gerçekleşememesi 516
a. İcra Hareketlerinin Ne Zaman Bitmiş Sayılacağı 516
b. Eksik–Tam Teşebbüs Ayırımı 517
D. Teşebbüs ve Tamamlanmış Suç 518
E. Gönüllü (İhtiyariyle) Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık (Faal Nedamet) 519
1. Kavram 519
2. Gönüllü Vazgeçme 519
a. Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmama Nedeni 519
aa. Sübjektif Teoriler 519
ab. Objektif Teoriler 520
ac. Suç Politikası Teorileri 520
ad. Görüşümüz 521
b. Vazgeçmede Gönüllülüğün Belirlenmesi 521
c. Gönüllü Vazgeçmenin Sonucu 522
3. Etkin Pişmanlık 523
F. İşlenemez Suça Teşebbüs 526
1. Objektif Teori 527
2. Subjektif Teori 528
3. Tehlike Teorisi 528
4. Görüşümüz 529
G. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 531
H. Teşebbüsün Cezası 533
III. İştirak 534
A. Suçlu 534
1. Genel Olarak 534
2. Kimler Suç Faili Olabilir 535
a. İnsan Olmak 535
b. Yaşayan Kişi Olmak 535
3. Suçlunun Sıfatı (Özgü Suçlar) 536
B. Suçluların Çokluğu 537
1. Çok Failli Suçlar 537
a. Genel Olarak 537
b. Çok Failli Suçların Çeşitleri 538
ba. Hareketlerin Hukuki Önemine Göre Çok Failli Suçlar 538
baa. Dar Anlamda Çok Failli Suçlar 538
bab. Geniş Anlamda Çok Failli Suçlar 538
bac. Düzensiz Çok Failli Suçlar 538
bb. Yapıları Bakımından Çok Failli Suçlar 538
c. Çok Failli Suçların Özellikleri 539
2. Tek Failli Suçlar 540
C. İştirak 540
1. Kavram ve Tarihçe 540
a. Kavram 540
b. Tarihçe 540
2. İştirak Kurallarının Hukuki Niteliği 541
3. İştirak Konusunda Sistemler 542
a. Eşitlik (Tek Faillik) Sistemi 542
b. Cezanın Faile Göre Tayini Sistemi 542
c. İkilik Sistemi 543
D. TCK’da İştirak 543
1. Genel Olarak 543
2. Faillik ve Suç Ortaklığının Ayırt Edilmesi 545
a. Objektif Teori 545
b. Subjektif Teori 545
c. Fiil Egemenliği Teorisi 546
d. Değerlendirme 546
3. Faillik 547
a. Doğrudan Faillik 547
b. Birlikte Faillik 548
ba. Kavram 548
bb. Birlikte Failliğin Şartları 549
bba. İştirak İradesi (Ortak Karar) 549
bbb. Fiilin Birlikte İşlenmesi 551
bc. Birlikte Failin Sınırı Aşması 554
c. Dolaylı Faillik 555
4. Suç Ortaklığı (Şeriklik) 558
a. Genel Olarak 558
b. Bağlılık Kuralı 558
ba. Kasten ve Hukuka Aykırı İşlenmiş Bir Fiilin Varlığı 559
bb. Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına Varmış Olması 561
bc. Hareketin Nedensellik Değerinin Bulunması 563
c. Suç Ortaklığı Şekilleri 564
ca. Azmettirme 564
cb. Yardım Etme 567
cba. Kavram 567
cbb. Maddi Yardım Etme 568
cbba. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak 568
cbbb. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak 568
cbc. Manevi Yardım Etme 569
cbca. Suç İşlemeye Teşvik 569
cbcb. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek 569
cbcc. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek 569
cbcd. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek 571
cbd. Zorunlu Fer’i İştirak 571
5. Özgü Suçlara İştirak 571
6. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 573
a. Asıl Failin Vazgeçmesi 573
b. Yardım Edenin Vazgeçmesi 574
c. Azmettirenin Vazgeçmesi 574
7. Taksirli Suçlara İştirak 574
8. Tahrikçilerin Durumu 575
9. Cezaya Etkili Hallerin Şeriklere Sirayeti 578
IV. Suçların İçtimaı 581
A. Genel Olarak 581
B. Kanunların İçtimaı (Görünüşte İçtima) 581
1. Kavram 581
2. Görünüşte İçtima İlkeleri 581
a. Özel–Genel Norm İlişkisi 582
b. Asli–Tali Norm İlişkisi 582
c. Tüketen–Tüketilen Norm İlişkisi 583
ca. Genel Olarak 583
cb. Bileşik (Mürekkep) Suç 584
cba. Bileşik Suçun Şekilleri 584
cbaa. Unsur Şeklinde Gerçekleşen Bileşik Suç 584
cbab. Ağırlatıcı Neden Şeklinde Gerçekleşen Birleşik Suç 585
cbb. Bileşik Suçu Ayırt Edici Nokta 585
cbc. Bileşik Suçun Sonuçları 586
C. Zincirleme (Müteselsil) Suç 587
1. Kavram 587
2. Hukuki Esası 587
a. Suç Tekliği Görüşü 588
b. Suç Çokluğu Görüşü 588
3. Zincirleme Suçun Unsurları 588
a. Aynı kişiye Karşı İşlenmiş Birden Fazla Suçun Bulunması 589
b. Bu Suçların Kanunun Aynı Hükmünü İhlâl Etmesi 590
c. Bir Suç İşleme Kararının Bulunması 591
4. Sonuçları 593
D. Fikrî İçtima 594
1. Kavram 594
2. Fikrî İçtimanın Unsurları 595
a. Fiilin Tek Olması 595
aa. Neticeye Üstünlük Veren Görüş 595
ab. Harekete Üstünlük Veren Görüş 596
ac. Görüşümüz 598
b. Kanunun Çeşitli Hükümlerinin İhlâl Edilmesi 599
ba. Aynı Neviden Fikri İçtima 599
bb. Farklı Neviden Fikri İçtima 600
3. Fikri İçtimanın Sonuçları 602
§ 6 SUÇUN HUKUKİ KONUSU VE MAĞDUR 603
I. Suçun Hukuki Konusu 603
A. Genel Olarak 603
B. Suçun Hukuki Konusunun Önemi 604
C. Suçun Hukuki Konusu ile Maddi Konusu ve Pasif Süjesi Arasındaki İlişki 605
1. Suçun Maddi Konusu 605
2. Suçun Pasif Süjesi 605
3. Suçun Maddi Konusu ile Pasif Süjesi Arasındaki İlişki 606
4. Suçun Maddi Konusu ile Hukuki Konusu Arasındaki İlişki 606
II. Mağdur 607
A. Kavram 607
B. Mağdurluğun Başladığı An 608
C. Mağdurun Hakları 609
D. Mağdurun Sıfatı 609
E. Mağdurun Korunması 609
1. Genel Olarak 609
2. Mağdurun Korunmasına Yönelik Çareler 610
3. Mağdurun Korunmasına Yönelik Uluslararası Çabalar 611
4. Türk Hukuku 612
Dördüncü Bölüm
YAPTIRIM
§ 1 CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARI 615
I. Genel Olarak 615
II. Cezalar 615
A. Ceza Kavramı 615
B. Ceza Teorileri 616
1. Mutlak Ceza (Adalet) Teorileri 616
2. Nisbî (Yararcı) Teoriler 618
3. Karma (Uzlaşmacı) Teoriler 619
C. Cezanın Özellikleri ve Nitelikleri 620
1. Cezanın Özellikleri 620
2. Cezanın Nitelikleri 621
D. Cezanın Amaçları 622
1. Genel Önleme (Korkutma–Önleme) 622
2. Özel Önleme (Korkutma–Uslandırma) 623
3. Tasfiye 623
§ 2 CEZALARIN TÜRLERİ 623
I. Genel Olarak 623
II. Ölüm Cezası 625
A. Genel Olarak 625
B. Ölüm Cezasının Aleyhinde ve Lehinde İleri Sürülen Görüşler 625
1. Ölüm Cezasının Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 625
2. Ölüm Cezasının Lehinde Olan Görüşler 626
3. Değerlendirme 626
C. Ölüm Cezası Yerine Konulan Cezalar Bakımından Sistemler 627
1. Ölüm Cezası Yerine Müebbet Hapis Cezasını Öngören Sistemler 627
2. Müebbet Hapis Cezasının Yüksekliğine Benzer, Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Öngören Sistemler 628
3. Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezanın Üst Sınırını Aşmayacak Şekilde Ağır Bir Ceza Öngören Sistemler 628
III. Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar 629
A. Tarihi Gelişim 629
1. Genel Olarak 629
2. Cezaevlerinin Doğuşundan Önceki Dönem 630
3. Cezaevlerinin Gelişimi 631
a. Amsterdam Cezaevlerinin Doğuşu 631
b. Aydınlanma Çağından 20’nci Yüzyıla Kadarki Dönem 633
ba. İlk Çabalar 634
bb. Alman Devletlerinde Cezaevi Reformu 635
c. 20’nci Yüzyıl 637
B. İnfaz Sistemleri 638
C. Uzun ve Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar Ayırımı 638
D. Uzun Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı 639
1. Gözlem (Müşahede), Sınıflandırma ve Gruplandırma 639
a. Gözlem ve Sınıflandırma 639
b. Hükümlülerin Gruplara Ayrılması 639
2. Ceza İnfaz Kurumları 639
a. Genel Olarak 639
b. Açık Ceza İnfaz Kurumları (Açık Cezaevi) 640
c. Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (Kapalı Cezaevi) 640
d. Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumları ile Çocuk Eğitimevi (Islahevi) 641
da. Çocuk Kapalı Ceza İnfaz Kurumu 641
db. Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu 641
dc. Çocuk Eğitimevi (Islahevi) 641
e. Rehabilitasyon Ceza İnfaz Kurumu 641
3. Cezaevlerinde Uygulanacak Rejim 642
a. İnfaz Hukukunun Amacı 642
b. Yeniden Sosyalleştirme (Tretman) 642
ba. Çalışma 643
bb. Eğitim Çalışmaları 643
bc. Dış Dünya ile İlişki 643
bca. Haberleşme 643
bcb. Ziyaret 643
bcc. İzin 644
bcca. Mazeret İzni 645
bccb. Özel İzin 645
bccc. İş Arama İzni 645
bd. Disiplin 646
4. Müebbet Hapis Cezası 646
5. İnfazın Denetimi 647
a. İşkenceyi Önleme Komitesi 647
b. BM İşkencenin Önlenmesi Komitesi 648
c. İnfaz Hâkimliği 648
d. İzleme Kurulu 649
e. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 649
E. Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak Hapis Cezasının İnfazı 649
1. CGTİK m. 105A 649
2. Denetimli Serbestlik Tedbiri Kapsamındaki Yükümlülükler 652
3. Elektronik İzleme 653
F. Kısa Süreli Hapis Cezalarının İnfazı 653
1. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Para Cezası veya Tedbirlere Çevrilmesi 653
a. Genel Olarak 653
b. Para Cezasına Çevirme 654
c. Tedbirlere Çevirme 656
ca. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin 656
cb. İki Yıl Süreyle Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 656
cc. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 657
cd. İlgili Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belirli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 657
ce. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 658
d. Tedbir Hükümlerine Muhalefet 658
2. Hapis Cezalarının Özel İnfaz Şekilleri 659
a. Konutta İnfaz 660
aa. Kadın, Çocuk veya 65 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 660
ab. 70 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 660
ac. 75 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 661
ad. Ağır Hasta veya Engelli Hükümlü 661
ae. Doğum Yapmış Kadın Hükümlü 661
b. Hafta Sonu İnfaz 661
c. Geceleri İnfaz 661
IV. Para Cezaları 661
A. Genel Olarak 661
B. Tarihi Gelişim 662
1. Genel Olarak 662
2. Batı’da 662
3. Türk Hukukunda 663
C. Para Cezasının Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 663
1. Lehinde İleri Sürülen Görüşler 663
2. Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 664
D. Para Cezalarının Çeşitleri 665
1. Kamu Para Cezası 665
a. Genel Olarak 665
b. Kamu Para Cezasının Çeşitleri 665
2. Tazminat Nitelikli Para Cezası 665
3. İdarî Para Cezası 665
4. Medeni Para Cezası 666
5. Disiplin Para Cezası 666
6. Adlî Para Cezası (Gün Para Cezası) 666
E. Türk Hukukunda Para Cezalarının Uygulanış Biçimi 667
1. 1 Haziran 2005’e Kadar 667
2. Adlî Para Cezası 667
a. Genel Olarak 667
b. Adli Para Cezasının Unsurları 667
ba. Tam Gün Sayısı 668
bb. Bir Gün Karşılığı Takdir Edilen Miktar 669
bc. Tam Gün Sayısı ile Bir Gün Karşılığı Takdir Edilen Miktarın Çarpılması 669
c. Adlî Para Cezasının İnfazı 669
d. Adlî Para Cezasının İnfazının Sonuçları 671
§ 3 GÜVENLİK TEDBİRLERİ 671
I. Kavram 671
II. Güvenlik Tedbirlerinin Hukuki Niteliği 672
III. Ceza Hukukumuzda Güvenlik Tedbirleri 673
A. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksunluk 673
1. Genel Olarak 673
2. Kapsamı 675
3. Sonuçları 676
B. Müsadere 677
1. Genel Olarak 677
2. Müsaderenin Çeşitleri 677
a. Eşya Müsaderesi 678
aa. Suç ile İlgili Eşya ve Değerinin Müsaderesi 678
ab. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi 679
b. Kazanç Müsaderesi 679
3. Müsadere Usulü 681
C. Çocuklar Hakkında Tedbirler 681
D. Akıl Hastaları Hakkında Tedbirler 683
E. Sağır–Dilsizler Hakkında Tedbirler 684
F. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Hakkında Tedbirler 684
G. Tekerrür 684
1. Suçluda Tehlike Hali 684
a. İtiyadi Suçlu 685
b. Mesleki Suçlu 686
c. Örgüt Mensubu Suçlu 686
2. Tekerrür Kavramı 687
3. Tekerrürün Hukuki Niteliği 688
4. Tehlikeli Suçluların Güvenlik Nedeniyle Kapatılması 688
5. Tekerrürün Şartları Bakımından Tekerrürün Çeşitleri 690
a. Gerçek Tekerrür–Mefruz (Varsayılan) Tekerrür 690
b. Genel Tekerrür–Özel Tekerrür 690
c. Süreli Tekerrür–Süresiz Tekerrür 691
d. Milli Tekerrür–Milletlerarası Tekerrür 691
6. Türk Ceza Hukukunda Tekerrür 691
a. Genel Olarak 691
b. Tekerrürün Şartları 691
ba. Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması 692
bb. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 693
bba. Genel Olarak 693
bbb. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanamayacağı Suçlar 693
bc. Süre 695
c. Tekerrürün Sonuçları 696
ca. Cezanın Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimine Göre Çektirilmesi 696
cb. Cezanın İnfazından Sonra Denetimli Serbestlik 697
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik tedbirleri 698
1. Faaliyet İzninin İptali 699
2. Müsadere 699
I. Sınır Dışı Edilme 699
Beşinci Bölüm
CEZALARIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
§ 1 CEZANIN BELİRLENMESİ 701
I. Genel Olarak 701
II. Ceza Türünün Seçimi 702
III. Ceza Miktarının Hesaplanması 702
A. Ölçü Birimi 702
B. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırı Aşamaması 702
IV. Cezaların Arttırılıp Eksiltilmesi 703
V. Suça Tesir Eden Sebeplerin Bulunması 703
A. Suça Tesir Eden Sebepler Kavramı 703
B. Suça Tesir Eden Sebeplerin Özellikleri 704
C. Suça Tesir Eden Sebeplerin Gruplandırılması 704
1. Ağırlatıcı–Hafifletici 704
2. Genel–Özel 704
3. Fiili–Şahsi 705
4. Kanuni–Takdiri 705
D. Suça Tesir Eden Sebeplerin Bulunması Halinde Cezanın Hesabı (TCK m. 61) 706
1. Genel Olarak 706
2. Temel Cezanın Belirlenmesindeki Kriterler 707
a. Suçun İşleniş Biçimi 708
b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araç 708
c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 709
d. Suç Konusunun Önem ve Değeri 709
e. Zararın veya Tehlikenin Ağırlığı 709
f. Kastın veya Taksirin Yoğunluğu 709
g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki 709
3. Ağırlatıcı ve Hafifletici Nedenler Varsa 710
4. TİZHaYAŞaT 710
5. Cezanın Genel Sınırı Aşıp Aşamayacağı 711
§ 2 KİŞİSEL CEZASIZLIK NEDENLERİ VE CEZAYI KALDIRAN KİŞİSEL NEDENLER 711
I. Genel Olarak 711
II. Kişisel Cezasızlık Nedenleri 711
III. Cezayı Kaldıran Kişisel Nedenler 713
§ 3 TUTUKLULUĞUN İNDİRİMİ(MAHSUBU) 713
I. Genel Olarak 713
II. Tutukluluk Kavramının Anlamı 713
III. İndirim İşleminin Yapılması 713
§ 4 CEZALARIN TOPLANMASI (İÇTİMAI) 716
I. Genel Olarak 716
II. Cezaların Toplanması (İçtimaı) Konusunda Sistemler 717
A. Erime Sistemi 717
B. Hukuki İçtima Sistemi 717
C. Toplama Sistemi 717
III. Cezaların Toplanmasının Şartları ve Uygulanması 717
A. Cezaların Toplanmasının Şartları 717
1. Birden Fazla Suçun İşlenmiş Olması 718
2. Birden Fazla Suç İçin Tek veya Birden Fazla Kararla Mahkûm Edilmiş Olmak 718
B. Cezaların Toplanmasının Uygulanması 718
1. Aynı Hükümle Mahkûmiyet Halinde 718
2. Ayrı Hükümlerle Mahkûmiyetler Halinde 718
Altıncı Bölüm
CEZALAR SİSTEMİNİ TAMAMLAYAN KURUMLAR
§ 1 GENEL OLARAK 721
§ 2 KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ 722
I. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kavramı 722
II. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin Şartları 723
A. Suça İlişkin Şart 723
B. Suçluya İlişkin Şart 723
C. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesine İlişkin Şart 723
III. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararının Uygulanması 724
IV. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin Sonuçları 724
V. Erteleme Süresi ve Erteleme Kararının Düşmesi 724
A. Erteleme Süresi 724
B. Erteleme Kararının Düşmesi 724
§ 3 HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI 724
I. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kavramı 724
II. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Şartları 726
A. Yargılama Sonunda Belirlenen Cezaya İlişkin 726
B. Suçluya İlişkin 726
C. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesine İlişkin 727
III. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Uygulanması 727
IV. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Sonuçları 728
A. Denetim Süresine Tâbi Tutulma 728
B. Davanın Düşmesi Kararı 728
V. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Düşmesi 729
§ 4 ERTELEME (TECİL) 729
I. Erteleme Kavramı 729
II. Hukuki Esası ve Amacı 729
III. Ertelemenin Şartları 730
A. Hükümlülüğe İlişkin 731
1. Hükmedilen Cezanın Türüne İlişkin 731
2. İşlenen Suçun Niteliğine İlişkin 731
B. Suçluya İlişkin 732
1. Objektif Şart 732
2. Sübjektif Şart 733
C. Hâkim Tarafından Belirlenebilen 734
IV. Erteleme Kararının Uygulanması 735
V. Erteleme Kararının Sonuçları 736
A. Cezaî Sonuçlar 736
B. Hukukî Sonuçlar 736
VI. Erteleme ile İlgili Sorunlar 736
A. Birden Çok Hapis Cezasına Mahkumiyet Halinde Erteleme 736
B. Hapis Cezası ve Adli Para Cezasına Birlikte Hükmedilmesi 737
C. Ertelemenin Bölünmezliği 737
VII. Ertelemede Denetim Süresi, Erteleme Kararının Düşmesi ve Sonuçları 738
A. Ertelemede Denetim Süresi 738
B. Erteleme Kararının Düşmesi 739
C. Erteleme Kararının Düşmesinin Sonuçları 739
§ 5 KOŞULLU (ŞARTLA) SALIVERİLME 740
I. Genel Olarak 740
II. Hukuki Esası 741
III. Amacı 741
IV. Koşullu Salıverilmenin Şartları 742
A. Cezaya İlişkin (Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmesi) 742
1. Adi Suçlar 743
a. Genel Olarak 743
b. Müebbet Hapis Cezasında 745
2. Terör Suçları 746
3. Örgüt Suçları 747
4. Mükerrirler 747
5. Tutuklulukta Geçen Süre 748
6. Koşullu Salıverilmenin Uygulanamayacağı Durumlar 749
B. Hükümlüye İlişkin (İyi Hal) 751
C. Yükümlülüklere Uyulmasına İlişkin 752
V. Koşullu Salıverilme Kararının Verilmesi ve Sonuçları 753
A. Koşullu Salıverilme Kararının Verilmesi 753
1. Kararı Verecek Merci 753
2. Kararın Verilmesi 754
B. Koşullu Salıverilmede Uygulanacak Rejim 755
1. Genel Olarak 755
2. Denetimli Serbestlik 756
C. Koşullu Salıverilmenin Sonuçları 757
VI. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması (Düşmesi) 758
A. Geri Alma Nedenleri 758
B. Kararı Verecek Merci 759
C. Sonuçları 759
§ 6 ÖNÖDEME 760
I. Önödeme Kavramı 760
II. Önödemenin Şartları 761
A. Suçun Niteliğine ve Cezanın Türüne İlişkin Şart 761
1. Suçun Niteliğine İlişkin Şart 761
2. Cezanın Türüne İlişkin Şart 762
a. Adlî Para Cezası 762
b. Hapis Cezası 763
c. Adlî Para Cezası ve/veya Hapis Cezası 763
d. Cezanın Miktarına Bağlı Olmayan Bazı Suçlar 763
B. Soruşturma Giderlerine İlişkin Şart 764
C. Usule İlişkin Şart 764
1. Savcı Tarafından 764
2. Mahkeme Tarafından 764
III. Önödemenin Sonuçları 765
Yedinci Bölüm
CEZA İLİŞKİSİNİN DÜŞMESİ
§ 1 GENEL OLARAK 767
§ 2 ÖLÜM 767
I. Genel Olarak 767
II. Sanığın Ölümü 768
III. Hükümlünün Ölümü 768
§ 3 AF 769
I. Genel Olarak 769
II. Affın Suç Politikası Yönü, Afta Sebep ve Amaç (Justa Causa–Haklı Amaç) 770
A. Affın Suç Politikası Yönü 770
B. Afta Sebep ve Amaç (Justa Causa–Haklı Amaç) 770
III. Affın Nedeni Bakımından Çeşitleri 771
A. Bir Dönemi Kapatan Af 772
B. Yatıştırma ya da Toplumsal Barış Affı 772
C. Hükmü Düzeltici Af 772
IV. Affın Çeşitleri 772
A. Genel Af 772
B. Özel Af 773
C. Cumhurbaşkanınca Af 774
V. Türkiye’de Af Uygulamaları 774
A. Af Kanunları 774
B. Dolaylı Af Kanunları 775
§ 4 ŞİKAYETTEN VAZGEÇME 778
I. Şikâyetten Vazgeçme Kavramı ve Şikâyet Hakkından Feragat 778
A. Şikâyetten Vazgeçme Kavramı 778
B. Şikâyet Hakkından Feragat 778
II. Şikâyetten Vazgeçmenin Hukuki Niteliği, Konusu, Şekilleri, Zamanı ve Kabulü 778
A. Vazgeçmenin Hukuki Niteliği 778
B. Vazgeçmenin Konusu 779
C. Vazgeçmenin Şekilleri 779
D. Vazgeçmenin Zamanı 780
E. Vazgeçmenin Kabulü 781
III. Şikâyetten Vazgeçmenin Sonucu 781
§ 5 ZAMANAŞIMI 782
I. Kavram, Tarihçe, Hukuki Esası ve Hukuki Niteliği 782
A. Kavram 782
B. Tarihçe 782
C. Hukuki Esası 784
1. Manevi Ceza Görüşü 784
2. Uslanma Görüşü 784
3. Unutma Görüşü 784
4. Delillerin Kaybolması Görüşü 784
5. Psikolojik Değişme Görüşü 785
6. Sosyal Yarar Görüşü 785
7. Karma Görüş 785
D. Hukuki Niteliği 785
1. Zamanaşımını Muhakeme Hukukuna Ait Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 785
2. Zamanaşımını Maddi Ceza Hukukuna Ait Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 785
3. Zamanaşımını Karma Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 786
4. Baskın Görüş 786
II. Dava Zamanaşımı 786
A. Dava Zamanaşımı Kavramı 786
B. Dava Zamanaşımına Ait Sürelerin Hesaplanması 787
1. Süreler 787
2. Sürelerin Hesaplanması 787
a. Genel Olarak 787
b. İki Tür Cezayı Gerektiren Suçlarda 788
c. Yeniden Yargılamayı Gerektiren Hallerde 789
C. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 790
1. Genel Olarak 790
2. Başlangıç Günü 792
D. Dava Zamanaşımı Engelleri 792
1. Dava Zamanaşımının Durması 793
a. Kavram 793
b. Durma Nedenleri 793
ba. Dava Açılmasının İzin Alınmasına Bağlı Olması 793
bb. Dava Açılmasının Karar Alınmasına Bağlı Olması 794
bc. Bekletici Sorun Sayma 795
bd. Kaçaklık Kararı Verilmesi 796
be. Bankacılık Kanunu (m. 165) 796
bf. Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Hakkında Kanun (m. 20) 797
bg. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (CMK m. 171) 797
bh. Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi (CMK m. 231) 797
bı. Uzlaştırma (CMK m. 253) 797
c. Durmanın Sonuçları 797
2. Dava Zamanaşımının Kesilmesi 798
a. Kavram 798
b. Kesilme Nedenleri 798
ba. Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 798
bb. Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama Kararının Verilmesi 799
bc. Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 799
bd. Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında da Olsa, Mahkûmiyet Kararı Verilmesi 800
c. Dava Zamanaşımını Kesen Nedenlerle İlgili Bazı Tartışmalar 800
d. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları 800
E. Dava Zamanaşımının Sonuçları 801
F. Dava Zamanaşımı ile Şikâyetin Karşılaştırılması 802
III. Ceza Zamanaşımı 803
A. Ceza Zamanaşımı Kavramı 803
B. Ceza Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi 803
1. Genel Olarak 803
2. TCK’da Süreler 804
C. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 805
1. Hükmün Kesinleştiği Tarih 805
2. İnfazın Kesildiği Tarih 805
D. Ceza Zamanaşımı Engelleri 806
1. Ceza Zamanaşımının Durması 806
a. Kavram 806
b. Durma Nedenleri 806
ba. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 806
bb. CGTİK m. 118’de Gösterilen Bazı Suçlar Bakımından Hükümlünün Asker Olması 807
bc. Hükümlünün Bir Başka Cezadan Dolayı Ceza İnfaz Kurumunda Bulunması 807
bd. Cezanın İnfazının Ertelenmesi veya Durdurulması 807
c. Durmanın Sonuçları 807
2. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi 807
a. Kavram 807
b. Kesilme Nedenleri 808
ba. İlamın İnfazına İlişkin İşlemlerin Yapılması 808
bb. Hükümlünün Yakalanması 809
bc. İki Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi 810
c. Kesilmenin Sonuçları 810
E. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 811
§ 6 MEMNU HAKLARIN İADESİ VE ADLÎ SİCİLDEKİ BİLGİLERİN SİLİNMESİ 811
I. Memnu Hakların İadesi 811
II. Adlî Sicildeki Bilgilerin Silinmesi 813
A. Adli Sicile Kaydedilecek Bilgiler 813
B. Adli Sicil ve Arşiv Bilgilerinin Kullanılması 815
C. Adli Sicil Bilgilerinin Silinmesi 815
D. Adlî Sicil Bilgilerinin Silinmesi Usulü 818
Kaynakça 821
Mevzuat Dizini 837
Kavramlar Dizini 851 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
