İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dokuzuncu Baskı Önsözü 5
1. Bölüm
GENEL ESASLAR
I. “PARLAMENTO” KAVRAMI 15
II. TÜRK PARLAMENTO TARİHİNDE GELİŞMELER 17
III. PARLAMENTERİZM VE PARLAMENTER SİSTEMLER 26
IV. PARLAMENTOLARIN GELECEĞİ VE TEMEL SORUN ALANLARI 31
A. Parlamento Reformu 31
B. Parlamentolar ve Temsil Krizi 36
C. Parlamentonun Yapısı ve Çift Meclis Tartışmaları 38
1. Demokratik Yönden 39
2. Yasama ve Denetim İşlemleri Yönünden 39
V. TEMEL KAVRAMLAR VE İLKELER 43
A. Anayasa ve Parlamento Hukuku 43
B. Parlamento Hukukunun Kaynakları 44
C. Parlamento Hukukunun Temel İlkeleri 48
1. Parlamentonun Sürekliliği ve Süreksizliği İlkeleri 48
2. Parlamentonun Otonom Konumu ve Özerklik İlkeleri 53
D. Parlamento İçtüzüğü 58
E. Yasama Yetkisi ve İşlevi 60
1. Yasama Yetkisi 60
2. Yasama İşlevi ve İşlemleri 63
3. Yasama Kısıntısı 65
2. Bölüm
TBMM’NİN ÇALIŞMA DÜZENİ VE YASAMA DİLİ
I. TBMM Üyeliği ve Seçimi 69
1. Milletvekilliği Sıfatının Başlangıcı 71
2. Milletvekilliğinin Sona Ermesi 73
3. Yasama Bağışıklıkları 76
3.1. Yasama Sorumsuzluğu 77
3.2. Yasama Dokunulmazlığı 79
4. Yasama Uyumsuzluğu (Bağdaşmazlık) 83
II. TOPLANTI DÜZENİ 84
A. Toplantı Birimleri 85
1. Oturum 85
2. Birleşim 86
3. Yasama Yılı 87
4. Yasama Dönemi 87
B. Toplantı Türleri 91
1. Çağrılı (olağanüstü) / Çağrısız Toplantı 91
C. Toplantı Gündemi 93
1. Gündem ve Gündem–Dışı 93
2. Özel Gündem 96
3. TBMM Gündeminde “Sunuşlar” 97
4. Doğrudan Gündeme Alma Önergesi 99
5. TBMM Gündeminde “Yarım Kalan İşler” 100
6. Yetersayı (Nisap) İstemleri 101
a. Toplantı Yeter Sayısı 101
b. Karar Yeter Sayısı 103
III. KONUŞMA VE GÖRÜŞME DÜZENİ 105
A. Konuşma Düzeni 105
1. Genel Olarak 105
2. Sataşma 106
3. Teşekkür Konuşması 107
4. “Son Söz Milletvekilinin” Kuralı 107
5. “Son Konuşma ya da Oyunun Rengini Açıklama Konuşması” 108
6. Usul Görüşmesi 108
7. Genel Kurulda Saygı Duruşu 109
8. Geçen Tutanak Hakkında Yazılı Düzeltme 110
9. Yabancı Devlet Adamlarının Meclisi Selamlaması ve Konuşma Yapması 110
10. “Konu Dışına Çıkmama” ve “Temiz Dil” İlkeleri 111
B. Görüşme Düzeni 112
1. Öncelikle Görüşme 112
2. İvedilikle Görüşme 113
3. Tekrir–i Müzakere (Yeniden Görüşme) 113
a. Genel Kurulda 113
b. Komisyonda 114
4. Serinleme (48 Saat Bekleme) Süresi 114
5. Erteleme 115
6. Kadük ve Yenileme 117
7. Özel Görüşme/Yasama Yöntemi 118
a. Temel Kanun ve Torba Kanun 118
8. Kanun Yapma ve Norm Yazma Tekniği 123
a. Kanun Türleri 124
b. madde Türleri 133
9. Yasama Tefsiri 145
a. Tefsir İşlemi Nedir? 146
b. Yasama Tefsiri ne Değildir? 147
IV. OYLAMA DÜZENİ VE TÜRLERİ 149
A. İşaretle Oylama 150
B. Açık Oylama 150
C. Gizli Oylama 152
V. CUMHURBAŞKANI MESAJI 153
VI. YASAMA BELGELERİ VE İÇ KURULUŞ 156
A. Gelen Kâğıtlar Listesi 156
B. Komisyon Raporu (Sıra Sayısı) 157
C. Gündem Kitapçığı 158
D. Geri Alma ve “Ters İşlem İlkesi” 158
E. Komisyonlar Bülteni ve Kadük (Hükümsüz) Listesi 159
F. TBMM Başkanı Seçimi 160
G. TBMM Başkanlık Divanının Kuruluş ve İşleyişi 165
H. Geçici Başkan ve Geçici Başkanlık Divanı 169
I. Siyasi Parti Grupları 170
İ. Danışma Kurulu 173
J. TBMM Komisyonları 176
K. Uzlaşma (Uyum) Komisyonu 180
L. Karma Komisyon 181
1. Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması Hakkındaki Karma Komisyonlar 181
2. Yasama Uyumsuzluğu Karma Komisyonu 182
3. Devamsızlık Karma Komisyonu 182
4. Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon 182
3. Bölüm
YASAMA VE DENETİM İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI
I. YASAMA UYGULAMALARI 187
A. Kanun Teklifi Hazırlama 187
B. Gerekçe (Genel ve Madde Gerekçesi) 191
C. Kanun Numaraları 192
D. Komisyonlara Havale 196
E. Değişiklik Önergeleri 198
F. Ret Raporu 202
G. Anayasa Değişikliği Yöntemi 202
H. İçtüzük Değişikliği Yöntemi 204
I. Bütçe Görüşmeleri 205
İ. TBMM Kararlarının Yayımlanması 206
J. Milletvekillerinin Devamsızlığı 208
K. Milletvekillerinin Ödenek ve Yollukları 210
L. TBMM Başkanının Meclisi Toplantıya Çağırma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi 211
M. TBMM Başkanının Genel Kurula, Başkanlık Divanı, Danışma Kurulu Gibi Bazı Kurullara Başkanlık Yapma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi 212
N. TBMM Başkanının Kanun Tekliflerine İlişkin Görev ve Yetkileri 215
O. TBMM Başkanının Bilgi Edinme ve Denetim Yollarına İlişkin Görev ve Yetkileri 223
Ö. TBMM Başkanının Komisyonlara İlişkin Görev ve Yetkileri 227
P. Komisyonların Kuruluşuna İlişkin 228
R. TBMM Başkanının Personel ve Güvenlik Güçleriyle İlgili Görev ve Yetkileri 231
S. TBMM Başkanının ve Başkanvekillerinin Tarafsızlığı 232
Ş. Sayıştay, RTÜK, Kamu Baş Denetçisi, Kişisel Verileri Koruma Kuruluna ve Anayasa Mahkemesine Üye Seçimi 234
1. Sayıştay Başkanı ve Üye seçimi 234
2. RTÜK Üye Seçimi 235
3. Kamu Baş Denetçisi ve Üye Seçimi 236
4. Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Üye Seçimi 236
5. Anayasa Mahkemesi’ne Üye Seçimi 237
T. “Erken Seçim Kararı” ve “Küskünler Harekâtı” 237
II. DENETİM YOLLARI 239
A. Yazılı Soru 239
B. Başkanlıktan Soru 240
C. Genel Görüşme Önergesi 241
D. Meclis Araştırması 244
E. Meclis Araştırması Komisyonlarının Kuruluş ve İşleyişi 247
F. Yürütmenin Cezai Sorumluluğu ve Meclis Soruşturması 250
1. Cumhurbaşkanın Cezai Sorumluluğu 251
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar Hakkında Meclis Soruşturması 253
G. Meclis soruşturması Komisyonları, Meclis Soruşturması Raporları ve Yüce Divan 259
H. Denetim Rolü Olan Daimi Komisyonlar 264
1. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu 264
2. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 265
3. Dilekçe Komisyonu 266
4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) 267
III. PARLAMENTONUN YÜRÜTMEYİ GÖZETİM VE DENETİMİ BAĞLAMINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLLARI 268
A. Dilekçe Komisyonu 268
B. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 269
C. KEFEK (Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu) 270
D. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) 271
1. Kısa Tarihçe ve Kavram 271
2. Anayasal Konum 271
3. Kamu Denetçisinin Statüsü ve Rolü 272
IV. MİLLETVEKİLLERİNE DİSİPLİN İŞLEMLERİ 273
A. Disiplin Cezaları 273
B. TBMM Genel Kurulunda ve Komisyonlarda Gürültü ve Kavga 275
C. TBMM’de Suç İşlenmesi 275
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ 277
Kaynakça 331
Kavramlar Dizini 341 |