İÇİNDEKİLER
İçindekiler
4. Baskı Önsöz
3. Baskı Önsöz 11
2. Baskı Önsöz 13
Kısaltmalar 25
HUKUKA GİRİŞ
I. SOSYAL YAŞAM 27
II. SOSYAL DÜZEN 28
III. SOSYAL DÜZEN KURALLARI 28
1. Din Kuralları 30
2. Ahlak Kuralları 30
3. Örf ve Adet Kuralları 32
4. Hukuk Kuralları 33
IV. HUKUKUN TANIMI 34
V. HUKUK KURALLARI 34
VI. HUKUKTA YAPTIRIM 36
1. Yaptırım Kavramı 36
2. Yaptırımın Fonksiyonu 38
VII. HUKUK BİLİMİ 40
1. Pozitif Hukuk 40
2. Pozitif (Müspet–Dogmatik) Hukuk–Doğal (İdeal–Tabii) Hukuk Ayırımı 41
3. Tarihi Hukuk 41
4. Karşılaştırmalı (Mukayeseli) Hukuk 42
5. Hukuk Siyaseti 42
VIII. HUKUKA YARDIMCI BİLİMLER 43
1. Hukuk Felsefesi 43
2. Hukuk Sosyolojisi 43
3. Kriminoloji 44
4. Adli Tıp ve Adli Psikiyatri 45
IX. POZİTİF HUKUKUN ASLİ (BİRİNCİL) KAYNAKLARI 46
1. Anayasa 46
2. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Sözleşmeler 49
3. Kanunlar, Uluslararası Sözleşmeler, Olağanüstü Hal Dönemi Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 49
A. Kanunlar 49
B. Temel Hak ve Özgürlüklere ilişkin Olmayan Uluslararası Sözleşmeler 52
C. Olağanüstü Hal Dönemi Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 53
D. Eski Dönemden Kalan Kanun Hükmünde Kararnameler 54
E. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 55
F. Yönetmelikler 57
G. Adsız Düzenleyici İşlemler 58
X. POZİTİF HUKUKUN TALİ (İKİNCİL) KAYNAKLARI 59
1. Örf ve Adet Hukuku 59
2. Örf ve Adet Türleri 61
3. Örf ve Adet Hukukunun Fonksiyonları 61
XI. POZİTİF HUKUKUN YARDIMCI (DOLAYLI) KAYNAKLARI 62
1. Mahkeme Kararları (İçtihat) 63
2. Doktrin (Bilimsel Görüşler) 64
XII. POZİTİF HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI (YÜRÜRLÜĞÜ) 65
1. Hukuk Kurallarının Nitelik Bakımından Uygulanması 65
A. Emredici Hukuk Kuralları 65
B. Tamamlayıcı (Yedek) Hukuk Kuralları 67
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 68
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 68
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 69
2. Hukuk Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması 69
A. Mülkilik İlkesi 69
B. Şahsilik İlkesi 71
C. Koruma İlkesi 73
D. Evrensellik İlkesi 74
E. İkame (Başka Devlet Adına) Yargı İlkesi 75
3. Hukuk Kurallarının Zaman Bakımından Uygulanması 75
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi 76
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 78
C. Hukuk Kurallarının Zaman Bakımından Uygulanmasında Hakim Olan İlkeler 81
4. Hukuk Kurallarının Kişi Bakımından Uygulanması 83
5. Hukuk Kurallarının Anlam Bakımından Uygulanması (Yorum) 88
A. Yorum Türleri 88
B. Yorum Metotları 90
C. Yorumda Kullanılan Araçlar 92
D. Hukuki Boşluk ve Hakimin Takdir Yetkisi 93
XIII. POZİTİF HUKUKUN TEMEL İLKE VE ESASLARI 94
1. Hukuk Devleti İlkesi 96
A. Tanım 96
B. Hukuk Devleti İlkesine Müdahaleler 97
C. Hukuk Devleti İlkesi ve Anayasa 98
D. Hukuk Devleti İlkesi ve Hukuki Güvenlik İlkesi 99
2. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi 100
A. Egemenlik Hakkı ve Kullanımı 100
B. Kuvvetler Ayrılığı–Kuvvetler Birliği Ayırımı 101
3. Yargı Birliği Prensibi 104
A. Tanım 104
B. Yargı Birliği ile Yargı Bağımsızlığı Arasındaki İlişki 105
4. Tabii (Doğal–Olağan) Hakim İlkesi 106
5. Eşitlik İlkesi 107
6. Sözleşme Özgürlüğü ve Güvenliği İlkesi 109
7. Hak Arama Hürriyeti 111
8. Dürüst Davranma ve İyiniyet İlkeleri 111
A. Dürüst Davranma İlkesi 111
B. İyiniyet İlkesi 113
9. Kazanılmış (Müktesep) Hak 115
A. Tanım 115
B. Kazanılmış Hakkın Korunması 115
C. Geçmişe Yürümezlik 116
D. Anayasal Güvence Zorunluluğu 117
10. Ne Bis In Idem 118
11. Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 120
A. Tanım 120
B. Kıyas Yasağı 122
12. Mülkiyet Hakkı 122
A. Tanım 122
B. Mülkiyet Hakkının Sınırları 123
C. Elkoyma ve Müsadere 124
13. Sorumluluk İlkesi 124
A. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi 125
B. Kusur Sorumluluğu İlkesi 125
C. Kusursuz Sorumluluk 126
14. Masumiyet (Suçsuzluk) Karinesi 128
A. Tanım 128
B. Soruşturma ve Kovuşturma Aşamasında Masumiyet Karinesi 129
C. Masumiyet Karinesinin Sonuçları 130
15. Dürüst (Adil) Yargılanma Hakkı 131
A. Tanım 131
B. Hakimin Tarafsızlığı 134
C. Dürüst Yargılanma Hakkının Kapsamı 135
16. Laiklik İlkesi 136
17. İspat Külfeti 137
18. Borçların Nispiliği İlkesi 137
19. Kanunu Bilmemek Mazeret Sayılmaz 138
20. İfade Hürriyeti 138
XIV. POZİTİF HUKUK BÖLÜMLERİ 139
1. Kamu Hukuku Bölümü 140
2. Kamu Hukuku Dalları 141
A. Anayasa Hukuku 141
a. Genel Açıklamalar 141
b. Anayasa Hukukunun Kaynakları 142
c. 1982 Anayasası 142
aa. 1982 Anayasası’nın Kapsamı ve Eleştirisi 142
bb. 1982 Anayasası’nın “Başlangıç” Kısmı 144
cc. 1982 Anayasası’nda Devlet 144
dd. Kişi Hak ve Hürriyetleri 145
ee. Egemenlik Hakkı ve Kullanımı 147
ff. Yasama Organı 148
gg. Yürütme Organı 149
hh. Yargı Organı 151
aaa. Anayasa Mahkemesi 151
bbb. Uyuşmazlık Mahkemesi 153
B. İdare Hukuku 156
a. Genel Açıklamalar 156
b. İdari Teşkilat 157
aa. Merkez Teşkilatı 157
bb. Yerinden Yönetim Teşkilatı 158
aaa. Yerel Yönetim Kurumları 158
bbb. Hizmet Yerinden Yönetim Kurum ve Kuruluşları 160
c. İdare Malları 161
d. Kamu Görevlisi Kavramı 162
e. İdari Kolluk 163
f. İdari Yargı 163
g. Disiplin Suç ve Cezaları 169
C. Ceza Hukuku 170
a. Genel Açıklamalar 170
b. Türk Ceza Kanunu 171
c. Suçun Unsurları 172
d. Ceza Hukuku Yaptırımları 175
e. Askeri Ceza Kanunu 177
f. Uluslararası Ceza Hukuku 177
D. İdari Yaptırım (Kabahatler) Hukuku 182
a. Genel Açıklamalar 182
b. İdari Yaptırım Hukukunun Unsurları 184
c. Hukukilik Denetimi 185
E. Ceza Muhakemesi Hukuku 186
a. Genel Açıklamalar 186
b. Soruşturma Aşaması 187
c. Kovuşturma Aşaması 190
d. Adli Ceza Yargısı 191
e. Takip Şartları 196
G. Devletler Genel Hukuku (Uluslararası Hukuk) 199
a. Genel Açıklamalar 199
b. Mütekabiliyet (Karşılıklılık) Esası 200
c. Uluslararası Hukuk Süjeleri 200
d. Uluslararası Hukukun Kaynakları 201
e. Devlet–Uluslararası Örgüt İlişkisi 204
f. Uluslararası Hukukta Devlet Temsilcileri 205
H. Vergi Hukuku 205
İ. Sosyal Güvenlik Hukuku 208
a. Genel Açıklamalar 208
b. Sosyal Güvenlik Kurumu 208
c. İşsizlik Sigortası 210
J. Kamu Özgürlükleri Hukuku (İnsan Hakları) 210
a. Genel Açıklamalar 210
b. Kamu Özgürlükleri Hukuku ile Anayasa Hukuku Arasındaki İlişki 211
c. İnsan Hakları Belgeleri 212
d. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) 216
3. Özel Hukuk Bölümü 220
4. Özel Hukuk Bölümü Dalları 220
A. Medeni Hukuk 220
a. Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri 221
b. Kişiler (Şahsın) Hukuku 221
aa. Gerçek Kişiler 222
bb. Tüzel Kişiler 224
cc. Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) 226
dd. Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti 226
ee. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti 226
ff. Tüzel Kişilerin Sona Ermesi 227
c. Aile Hukuku 228
d. Miras Hukuku 229
e. Eşya Hukuku 230
B. Borçlar Hukuku 231
a. Genel Açıklamalar 231
b. Borcun Kaynakları 232
c. Özel Borç İlişkileri 234
C. Ticaret Hukuku 236
D. Milletlerarası Özel Hukuk 243
a. Vatandaşlık Hukuku 243
aa. Türk Vatandaşlığının Kazanılması 243
bb. Türk Vatandaşlığının Kaybedilmesi 247
cc. Türk Vatandaşlığının İspatı ve Yargı Yolu 248
b. Yabancılar Hukuku 248
c. Kanunlar İhtilafı 249
E. Medeni Usul Hukuku 250
a. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Yer Alan Temel Konular 250
aa. Görevli ve Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi 250
bb. Hakimin Davaya Bakabilmesinin Sınırı 254
cc. Taraf ve Dava Ehliyeti 255
dd. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 255
ee. Delillerin Değerlendirilmesi, Hüküm ve Kanun Yolları 257
b. Çekişmeli–Çekişmesiz Yargı Davaları ve Tahkim 264
aa. Çekişmeli Yargı Davaları 264
bb. Çekişmesiz Yargı İşleri 266
cc. Tahkim 268
F. İcra ve İflas Hukuku 268
a. Takip Yolları 269
aa. Cüzi İcra 269
bb. Külli İcra (İflas) 271
b. Konkordato 273
5. Karma Nitelik Taşıyan Hukuk Dalları 273
A. Çevre Hukuku 274
a. Genel Açıklamalar 274
b. Çevre Hakkı 275
c. Çevre Kanunu 276
B. İş Hukuku 277
a. Genel Açıklamalar 277
b. İş Hukukunun Niteliği 279
C. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (Fikri Hukuk) 280
a. Genel Açıklamalar 280
b. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 282
D. Sermaye Piyasası Hukuku 283
E. Rekabet Hukuku 286
a. Genel Açıklamalar 286
b. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 286
F. Bankacılık Hukuku 287
a. Genel Açıklamalar 287
b. Bankacılık Kanunu 288
G. Marka ve Patent Hukuku 289
a. Marka 290
b. Patent ve Endüstriyel Tasarım 291
H. Hava Hukuku 293
İ. Kitle İletişim Hukuku 294
a. Genel Açıklamalar 294
b. Kitle İletişim Hukukunun Niteliği 295
c. Haber Verme ve Alma Hakkı 296
J. Tüketici Hukuku 297
K. Turizm Hukuku 300
XV. HAK KAVRAMI 300
1. Genel Açıklamalar 300
2. Özgürlük 302
3. Hak ile Özgürlük Arasındaki Farklar 303
XVI. HAKKIN TÜRLERİ 304
1. Kamu Hakları 305
A. Negatif, Pozitif ve Aktif Statü Hakları Ayırımı 305
a. Negatif Statü Hakları (Kişisel–Koruyucu Haklar) 305
b. Pozitif Statü Hakları (İsteme Hakları) 306
c. Aktif Statü Hakları 306
B. Tarihi Gelişim Süreci Açısından Kamu Hakları 306
a. Birinci Kuşak Haklar 307
b. İkinci Kuşak Haklar 307
c. Üçüncü Kuşak Haklar 307
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması 308
a. Olağan Dönemlerde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması 309
b. Olağanüstü Dönemlerde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması (Durdurulması–Askıya Alınması) 313
2. Özel Haklar 314
3. Özel Hakların Sınıflandırılması 314
A. Konularına Göre Özel Haklar 314
a. Malvarlığı Hakları 315
b. Kişilik Hakları 315
B. Niteliklerine Göre Özel Haklar 315
a. Mutlak haklar 315
aa. Kişiler Üzerinde Mutlak Haklar 316
bb. Mallar Üzerinde Mutlak Haklar 316
b. Nispi Haklar 317
aa. Alelade Nispi Haklar 317
bb. Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nispi Haklar 318
C. Bağımlılıklarına Göre Özel Haklar 319
a. Bağımsız Haklar 319
b. Bağımlı Haklar 319
aa. Alacağa Bağlı Haklar 319
bb. Borç İlişkisinden Doğan Bağlı Hak ve Yükümlülükler 320
cc. Eşyaya Bağlı Haklar 320
D. Kullanılma Etkisine Göre Özel Haklar 320
a. Yenilik Doğuran Haklar 320
b. Yenilik Doğurmayan Haklar 321
E. Devredilebilme Yönünden Özel Haklar 321
a. Devredilebilen Haklar 321
b. Devredilemeyen Haklar 322
XVII. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ 322
1. Hukuki Olay 323
2. Hukuki Fiil 323
3. Hukuki İşlem 325
A. Hukuki İşlemlerin Çeşitleri 325
a. Gerekli İrade Beyanı Açısından Hukuki İşlemler 325
b. İrade Beyanının Yöneltilmesi Bakımından Hukuki İşlemler 326
c. Hüküm İfade Edeceği An Bakımından Hukuki İşlemler 327
d. Malvarlığı Bakımından Hukuki İşlemler 327
B. Hukuki İşlemlerin Geçersizliği 329
4. Hakların Kazanılma (İktisap Edilme) Şekli 332
5. Hakların Kaybedilme Şekli 334
XVIII. HAK EHLİYETİ VE FİİL EHLİYETİ 335
1. Hak Ehliyeti 335
2. Fiil Ehliyeti 337
A. Genel Açıklamalar 337
B. Fiil Ehliyetinin Unsurları 338
a. Tam Fiil Ehliyetini Gerektiren İşlemler 338
b. Sadece Ayırt Etme Gücünü Gerektiren İşlemler 339
C. Fiil Ehliyetinin Koşulları 339
a. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti) 339
b. Ergin (Reşit) Olmak 341
c. Kısıtlı Olmamak 342
D. Fiil Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 343
a. Tam Ehliyetliler 343
b. Tam Ehliyetsizler 343
c. Sınırlı Ehliyetsizler 344
d. Sınırlı Ehliyetliler 345
XIX. TÜRK YARGI TEŞKİLATI 346
FRANSIZ İNSAN VE YURTTAŞ HAKLARI BEYANNAMESİ 348
HUKUKUN EVRENSEL İLKE VE ESASLARI 351
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA ÖNERİSİ 357
Kaynakça 373 |