İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onikinci Basıya Önsöz 7
Beşinci Basının Önsözü 9
Dördüncü Basının Önsözü 11
Üçüncü Basının Önsözü 13
(3. Baskı İçin) Sunuş 15
Kısaltmalar 43
Giriş
GENEL BİLGİLER
§ 1. MİRAS HUKUKUNUN ÖNEMİ, ANLAMI VE KONUSU 47
I. MİRAS HUKUKUNUN ÖNEMİ 47
A. Aileyi Koruma Görüşü (Ailevî Görüş) 47
B. Mirasbırakanı Koruma Görüşü (Ferdiyetçi Görüş) 48
C. Toplumu Koruma Görüşü (Kollektivist Görüş) 49
II. MİRAS HUKUKUNUN ANLAMI 49
III. MİRAS HUKUKUNUN KONUSU 50
A. Yalnız Gerçek Kişilerin (Hakikî Şahısların) Ölümünde Miras Söz Konusudur 50
B. Miras, Ancak Mirasbırakanın (Murisin= Müteveffanın) Ölümü ile Söz Konusudur 51
C. Her Ölüm Miras Hukuku Kurallarının Uygulanmasını Gerekli Kılar 51
Ç. Ancak Miras Yolu ile Geçebilecek Özel Hukuk İlişkileri Miras Hukukunun Konusu Olabilir 52
§ 2. MİRAS HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE MEDENÎ KANUNDA DÜZENLENİŞİ 58
I. GENELLİKLE 58
II. MEVZUAT 58
A. Anayasa 58
B. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 59
C. Türk Medenî Kanununun Velâyet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına Dair Tüzük 59
Ç. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 60
D. Türk Medeni Kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun 60
E. Borçlar Kanunu 62
F. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 63
G. Miras Hukukunun Yargısal Kaynakları 63
III. MİRAS HUKUKUNUN MEDENÎ KANUNDA DÜZENLENİŞİ 63
§ 3. MİRAS HUKUKUNUN ANA KAVRAMLARI 66
I. TEREKE 66
II. MİRASBIRAKAN 66
III. MİRASÇI 67
A. Mirasçılığın Doğuşu Bakımından 67
1. Yasal (Kanunî) Mirasçı 67
2. Atanmış (İradî) Mirasçı 68
B. Mirasçıların Sayıları Bakımından 68
1. Tek Mirasçı 68
2. Birlikte Mirasçı 68
C. Mirasçıların Sırasını Tayin Bakımından 68
1. Ön Mirasçı (Nakil ile Mükellef Mirasçı) 69
2. Artmirasçı (Namzet Mirasçı) 69
§ 4. TÜRK MİRAS HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ VE TEMEL İLKELERİ 69
I. YASAL VE ATANMIŞ MİRASÇILIK İLKESİ 69
II. KÜLLÎ HALEFİYET – CÜZ’Î HALEFİYET (VASİYET ALACAĞI) 70
A. Kavramlar 70
1. Halefiyet Kavramı 70
2. Küllî Halefiyet Kavramı 71
3. Cüz’i Halefiyet Kavramı 71
B. Türk Miras Hukukunda Küllî Halefiyet 71
C. Türk Miras Hukukunda Cüz’î Halefiyet 74
III. MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 76
A. Miras Hukukunda Sorumluluk Çeşitleri 76
1. Tereke Mevcudu ile Sınırlı Sorumluluk 76
2. Kişisel (Şahsî) Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluk 77
B. Türk Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu 77
Birinci Bölüm
MİRASÇILAR
1. Ayırım
YASAL MİRASÇILAR
§ 5. GENEL BİLGİLER 79
I. KAN BAĞLILIĞINA (HISIMLIĞINA) DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 80
II. SÖZLEŞMEYE (AKDÎ) BAĞLILIĞA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 80
III. UYRUKLUK BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 80
Birinci Başlık
KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK
§ 6. KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 80
I. KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILIĞIN SINIRLANDIRILMASINDA SİSTEMLER 80
A. Sınıf Sistemi 81
B. Zümre (Parantel) Sistemi 82
II. TÜRK MİRAS HUKUKUNDA ZÜMRE SİSTEMİ VE BU SİSTEMİN BAĞLI OLDUĞU İLKELER 83
A. Türk Miras Hukukunda Zümre Sistemi 83
B. Zümre Sisteminin Bağlı Olduğu İlkeler 84
III. BİRİNCİ ZÜMRE YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILAR 90
A. Düzgün Soybağlı Altsoyun (Sahih Nesepli Füruun) Mirasçılığı 91
B. Düzgün Olmayan Soybağlı Altsoyun (Gayrisahih Nesepli Füruun) Mirasçılığı 93
1. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararından Önce Ölen Miras Bırakanın Gayrisahih Nesepli Fürularının (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Mirasçılığı 94
a. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Ana Bakımından Mirasçılığı 94
b. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Baba Bakımından Mirasçılığı 95
aa. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Sahih Nesepli Füru (Düzgün Soybağlı Altsoyu) ile İçtima Etmemesi Birleşmemesi 96
bb. Gayrisahih Nesepli Füruun Sahih Nesepli Füru ile (İçtimaı) Birleşmesi 96
2. Gayrisahih Nesepli Füruun Anayasa Mahkemesi İptal Kararından Sonraki Mirasçılığı 98
a. Gayrisahih Nesepli Füruun Anayasa Mahkemesi Kararına Göre Mirasçılığı 98
b. Gayrisahih Nesepli Füruun 3678 Sayılı Kanundan Sonraki Mirasçılığı 100
c. Düzgün Olmayan (evlilik dışı) SoybağındaAltsoyun (Gayrisahih Nesepli Füru’un) 4721 Sayılı Medeni Kanundan Sonraki Mirasçılığı 102
IV. İKİNCİ ZÜMRE YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILAR 103
V. ÜÇÜNCÜ ZÜMRE KANUNÎ MİRASÇILAR 106
VI. ESKİ MEDENİ KANUN DÖNEMİ İÇİNDE DÖRDÜNCÜ ZÜMRE KANUNÎ İNTİFA HAKKI SAHİPLERİ 112
İkinci Başlık
SÖZLEŞME BAĞINA (AKDÎ BAĞA) DAYANAN YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILIK
§ 7. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI 114
I. ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDE 114
II. MEDENÎ KANUNUMUZDA SAĞ (HAYATTA) KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI 119
A. Genellikle 119
B. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin Mirasçılığının Şartları 123
1. Mirasbırakanın Ölümü Anında Tamamlanmış Bir Evlenme Bulunmalıdır 123
2. Mirasbırakanın Ölümü Anında Devam Eden Bir Evlenme Bulunmalıdır 124
III. SAĞ (HAYATTA) KALAN EŞİN MİRASTAKİ HAKLARI 132
A. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin 3678 Syl. Kanundan Önceki Miras Hakkı 132
1. Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Tek Mirasçısı Olması 132
2. Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Birinci Zümredeki Mirasçıları ile Birleşmesi 132
a. Seçimlik Hakkı 132
b. Seçim Hakkının Kullanılması 135
3. Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın İkinci Zümredeki Mirasçıları ile Birleşmesi 139
4. Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Üçüncü Zümre Mirasçıları ile Birleşmesi 140
5. Hayatta Kalan Eşin İntifa Hakkı İçin Önceki Medenî Kanunumuzdaki Özel Kurallar 141
a. Genellikle 141
b. Mirasçı Eşten Teminat Talebi Hakkı 142
c. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin İntifa Hakkının Yıllık İrada Çevrilmesini Talep Hakkı 143
B. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin 3678 Sayılı Kanundan Sonraki Miras Hakkı 145
C. Sağ Kalan Eşin 4721 Sayılı Medeni Kanundan Sonraki Miras Hakkı 147
D. Eşin Mirasçılığı Hakkında Eleştiri ve Yenilikler 148
§ 8. EVLÂTLIĞIN MİRASÇILIĞI 150
I. EVLÂTLIĞIN 4721 SAYILI MEDENİ KANUNDAN ÖNCEKİ DÖNEMDE MİRASÇILIĞI 151
A. Genellikle 151
B. Önceki Medeni Kanuna Göre Evlâtlığın Yasal Mirasçı Olabilmesinin Şartları 151
1. Mirasbırakanın Ölümünde Tamamlanmış Bir Evlât Edinme İşlemi Bulunmalıdır 152
2. Mirasbırakanın Ölümünde Devam Eden Bir Evlât Edinme İlişkisi Olmalıdır 152
3. Mirasçılık Hakkı Tarafların Anlaşması ile Kaldırılmamış Olmalıdır 153
C. Önceki Medeni Kanuna Göre Evlâtlığın Mirasçılığının Özellikleri 154
1. Evlâtlığın Asıl Ailesinden Mirasçılığı 154
2. Evlâtlığın Evlât Edinenden Mirasçılığı 154
a. Evlâtlığın Mirasçılığı Tek Taraflıdır 155
b. Evlâtlığın Mirasçılığı Sınırlıdır 155
3. Evlât Edinme Akdi Dolayısıyla Meydana Gelen Çift Mirasçılık 155
II. EVLÂTLIĞIN 4721 SAYILI MEDENİ KANUNDAN SONRAKİ MİRASÇILIĞI 156
Üçüncü Başlık
UYRUKLUK BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK
§ 9. DEVLETİN (HAZİNENİN) YASAL MİRASÇILIĞI 158
I. DEVLETİN MİRASÇILIĞININ ŞARTLARI VE HAKLARI 158
II. DEVLETİN ALDIĞI VERASET VERGİSİ 161
2. Ayırım
ATANMIŞ (İRADÎ) MİRASÇILIK
(ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR)
§ 10. GENEL OLARAK ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 162
I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMI 162
A. Genel Olarak 162
B. Sağlar Arası Tasarruflardan Farkı 163
C. Ölüme Bağlı Tasarruf Yapma Hakkının Kişiye Bağlılığı 164
D. Ölüme Bağlı Tasarruf Serbestisinin (Testierfreiheit) Sınırları 165
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFUN ANLAMI 166
A. Şeklî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 166
B. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 167
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN MEDENİ KANUNDA DÜZENLENİŞ TARZI 168
Birinci Başlık
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA EHLİYET
§ 11. TASARRUF EHLİYETİ KAVRAMI 168
§ 12. VASİYET YAPMA EHLİYETİ 170
I. YAŞ ŞARTI 170
II. AYIRTIM GÜCÜ (TEMYİZ KUDRETİ) ŞARTI 171
III. ŞARTLARIN GERÇEKLEŞME (MEVCUDİYETİ) ANI 171
§ 13. MİRAS SÖZLEŞMESİ (MUKAVELESİ) YAPMA EHLİYETİ 172
I. ERGİNLİK (RÜŞT) ŞARTI 173
II. AYIRT ETME GÜCÜ (TEMYİZ KUDRETİ) ŞARTI 173
III. KISITLI OLMAMA ŞARTI 173
İkinci Başlık
ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
§ 14. VASİYETİN (VASİYETNAMENİN) BİÇİMİ 176
I. VASİYET BİÇİMLERİ (VASİYETNAME) 176
II. ELYAZISI İLE VASİYET 177
A. Tarihî Gelişimi, Fayda ve Sakıncaları 177
B. Şartları 179
1. Vasiyetçinin Elyazısı 179
2. Düzenleme Yeri 184
3. Düzenleme (Tanzim) Tarihi 185
4. İmza 186
C. Elyazısı ile Vasiyetin Saklanması (Tevdii) 187
III. RESMÎ VASİYET 188
A. Genellikle 188
B. Resmî Vasiyetin Düzenlenmesinin Aşamaları 189
1. Mirasbırakan Okuma – Yazma Biliyorsa 191
2. Mirasbırakan Okuyamıyor veya İmzalayamıyorsa (Yazamıyorsa) 192
a. Okuma – Yazma Bilen Mirasbırakanın Vasiyetnamesine Tanıklık 193
b. Okuyamayan veya İmzalayamayan Mirasbırakanın Vasiyetine Tanıklık 193
C. Resmî Vasiyetname Düzenlenmesine Katılma Yasağı (İştirak Edemeyecek Olanlar) 194
1. Düzenlemeye Katılamayacak (Memur veya Tanık Olamayacak) Kişiler 194
a. Resmî Vasiyet Düzenlenmesine Katılımı Mutlak Olarak Yasak Olanlar Şunlardır 194
b. Resmî Vasiyet Düzenlenmesine Katılımı Nisbî Yasak Olanlar Şunlardır 195
2. Katılımın Yaptırımı (İştirakin Müeyyidesi) 195
Ç. Resmî Vasiyetnamenin Saklanılması 196
IV. SÖZLÜ (ŞİFAHÎ) VASİYET 197
A. Genellikle 197
B. Şartları 197
1. Maddî Şartlar 197
a. Olağanüstü Durumun Varlığı (Fevkalâde Ahvalin Mevcudiyeti) (Olumlu Şart) 197
b. Başka Şekilde Vasiyet Yapma İmkânının Bulunmaması (Olumsuz Şart) 198
2. Şeklî Şartlar 198
a. Vasiyetçinin Son Arzularını İki Tanığa Anlatması 198
b. Tanıkların Vasiyetçinin Beyan Ettiği Son Arzularını Yazmaları ve İmza Etmeleri veya Mahkemede Bir Tutanağa Geçirtmeleri 198
c. Tanıkların Vasiyetçinin Son Arzularını İçeren Belgeyi Mahkemeye Vermeleri ve Beyanları (Şahadetleri) 199
C. Sözlü (Şifahi) Vasiyetin Hükümsüzlüğü 199
V. VASİYETTEN DÖNME (RÜCU– CAYMA) 200
A. Genellikle 200
B. Dönmenin (Caymanın) Çeşitleri 201
1. Açık (Sarih = Dolaysız) Dönme 201
2. Kapalı (Zımnî = Dolaylı) Dönme 201
a. Önceki Vasiyetname ile Bağdaşmayan Sonraki Vasiyetname ile Kapalı Dönme (Zımnen Cayma) 201
b. Sağlar Arası Hukukî İşlemler ile Kapalı (Zımnen) Cayma (Ademptio Legati) 202
c. Vasiyetnamenin Yok Edilmesi (İmhası) Suretiyle Dönme 204
C. Vasiyetnamenin Mirasbırakanın İradesi Dışında Yok Olması (Ziyaı) 205
D. Vasiyetin İrade Bozukluğu Sebebiyle Feshi 207
E. Vasiyetin Kendiliğinden Hükümsüzlüğü 207
§ 15. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 207
I. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 207
II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 209
A. Miras Sözleşmesinin Anlaşma ile Sona Erdirilmesi (İki Taraflı Fesih) 210
B. Miras Sözleşmesinin Tek Taraflı İrade Beyanı ile Sona Erdirilmesi (Tek Taraflı Fesih) 210
1. Miras Sözleşmesinin Mirasbırakanın Tek Yanlı İrade Beyanı ile Sona Ermesi (Feshi), (Miras Mukavelesinden Dönme) 211
a. Bir Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Sebebinin Olması 211
b. Şekli 211
2. Her İki Tarafa da Tek Yanlı Dönme (Fesih) Hakkı Tanınması 212
a. Sağlar Arası Edimin İfa Edilmemesi Nedeniyle Dönme (Fesih) 212
b. İrade Bozukluğu Hallerinde 213
C. Miras Sözleşmesinin Kendiliğinden Hükümsüzlüğü 213
1. Atanmış Mirasçının veya Kendisine Belirli Mal Bırakılan Kişinin Mirasbırakandan Önce Ölmesi ile Miras Sözleşmesinin (Hükümsüzlüğü) Sona Ermesi 213
2. Boşanma ve Butlan Kararı ile Miras Sözleşmesinin (Hükümsüzlüğü) Sona Ermesi 214
Üçüncü Başlık
MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
(ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ)
§ 16. GENELLİKLE 215
§ 17. HEM VASİYET, HEM MİRAS SÖZLEŞMESİ ŞEKLİNDE YAPILABİLEN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ 218
I. KOŞULA VE YÜKLEMEYE BAĞLANMIŞ (MÜKELLEFİYETLİ VE ŞARTLI) ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 218
A. Genellikle 218
B. Yüklemeli (Mükellefiyetli) Ölüme Bağlı Tasarruflar 218
1. Kavram 218
2. Yüklemenin Alacaklısı (Mükellefiyet Lehtarı) 219
3. Belirli Mal Bırakma Vasiyeti ve Koşuldan (Şarttan) Farkı 220
4. Hükmü 220
5. Muacceliyeti 221
6. Hukuka (Kanuna), Ahlâka Aykırılığı 222
7. İmkânsızlık 223
C. Koşullu (Şartlı) Ölüme Bağlı Tasarruflar 223
1. Kavram 223
2. Hükmü 224
3. Geçersizliği 226
II. MİRASÇI ATANMASI (NASBI) 228
III. BELİRLİ (MUAYYEN) MAL BIRAKMA VASİYETİ 230
A. Genellikle 230
1. Kavram 230
2. Unsurları 231
a. Ölüme Bağlı Tasarruflardan Birinin Yani Vasiyet veya Miras Sözleşmesi İçin Gerekli Şekil Şartlarına Uyularak Yapılan Belirli Mal Vasiyeti ile Bir Kimseye Kural Olarak Karşılıksız Malvarlığına İlişkin Bir Kazandırmanın Yapılması Gerekir 231
b. Yapılan Kazandırmanın (Tevcihin) Mirasçı Atama Oluşturmaması Gerekir 231
B. Belirli Mal Bırakma (Muayyen Mal) Vasiyeti ile Mirasçı Atamanın (Nasbının) Farkları 231
C. Belirli Mal Bırakma Vasiyetinden Dönme (Rücu) 232
Ç. Muayyen Mal Vasiyetinin Çeşitleri 233
1. Terekeye Dahil Belirli Bir Değerlerin Vasiyeti 233
2. İntifa Hakkının Vasiyeti 233
3. Terekedeki Malların Kıymetleri Üzerinden Yapılacak Edimin Yerine Getirilmesi Vasiyetleri, Sağlama (Tedarik) Vasiyetleri 233
4. Borçtan Kurtarma Vasiyeti 234
5. Alacak Vasiyeti 234
6. Cins (Nevi ile Belli Şey) Mal Vasiyeti 234
7. İrat Vasiyeti 234
8. Alt Vasiyet 234
9. Mirasçı Lehine Muayyen Mal Vasiyeti 234
10. Yasal Mal Vasiyeti (Gesetzliches Vermaechtnis) 235
11. Organ ve Doku Vasiyeti 235
D. Hükümleri 236
1. Vasiyet Alacaklısının Hakları 236
2. Vasiyet Alacaklısı 238
3. Vasiyet Borçlusu 238
4. Vasiyet Alacağının Muacceliyeti 239
5. Vasiyet Alacağının Zamanaşımı 240
6. Yarar (Nefi, Semere) ve Hasar 241
7. Belirli Mal Bırakma Vasiyetinin Tenkisi 242
8. Vasiyetin İfası Davası 242
IV. YEDEK VEYA ARTMİRASÇI ATAMA (İKÂMELİ ÖLÜME BAĞLI) TASARRUFLARI 242
A. Yedek Mirasçı Atama (Alelâde İkame) 243
B. Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkame) 244
1. Kavram 244
2. Hükümleri 246
a. Mirasın Ön Mirasçıya Geçiş Aşaması (Nakil ile Mükellef Mirasçıya İntikali Safhası) 246
aa. Önmirasçının Mirası Kazanması 246
bb. Tedbirler 247
aaa. Defter Tutulması 248
bbb. Güvence (Teminat) Gösterilmesi 248
ccc. Devir ile Yükümlü Ön Mirasçının Güvence Göstermemesi 249
b. Mirasın, Artmirasçıya veya (Vasiyet Alacaklısına) Geçiş Aşaması 249
3. Yedek Mirasçı Atamadan (Alelade İkameden) Farkı 250
§ 18. YALNIZ VASİYET BİÇİMİNDE YAPILAN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 251
I. VASİYET İLE VAKIF KURULMASI 251
II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATANMASI (TENFİZ MEMURU TAYİNİ) 253
A. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi (Tenfiz Memuru) Kavramı ve Hukukî Niteliği 253
B. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Atanması (Tayini) 255
C. Birden Çok Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atanması 257
Ç. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Görev ve Yetkileri 257
1. Terekenin Listesinin Düzenlenmesi 258
2. Terekenin Yönetimi 258
3. Tereke Alacaklarının Tahsili ve Borçlarının Ödenmesi 259
4. Mirasbırakanın Vasiyetlerini Yerine Getirme 259
5. Terekenin Paylaşılması Konusunda Plan Yapma 260
6. Dava ve Takiplere İlişkin Görev ve Yetkileri 260
D. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Tereke Malları Üzerinde Bulunan Tasarruf Yetkisi 260
E. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Denetimi, Görevinin Sona Ermesi ve Sorumluluğu 261
1. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Denetlenmesi 262
2. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Görevinin Sona Ermesi 262
a. Görevin Kendiliğinden Sona Ermesi 263
b. Görevin İstifa ile Sona Ermesi 263
c. Sulh Hakiminin Kararı ile Sona Ermesi 263
3. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Sorumluluğu 263
III. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (MİRASTAN ISKAT) 264
A. Genellikle 264
B. Mirasçılıktan Çıkarmanın Türleri 267
1. Cezaî (Alelâde) Çıkarma 267
a. Cezaî (Alelâde) Çıkarmanın (Iskatın) Sebepleri 267
aa. Saklı Paylı Mirasçının, Miras Hakkından Iskat Edilebilmesi İçin, «Mirasbırakana» veya «Yakınlarından» Birine Karşı «Ağır Bir Suç» İşlemiş (TMK. m.510/I., b.1) Olmalıdır 267
bb. Saklı Paylı Mirasçının Mirasçılıktan Çıkarılabilmesi İçin «Mirasbırakana» veya «Ailesi» Üyelerine Karşı, Aile Hukukundan Doğan Yükümlülüklerini Önemli Ölçüde Yerine Getirmemesi Gerekir 268
b. Cezaî (Alelâde) Çıkarmanın (Iskatın) Hükümleri 269
aa. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçı Bakımından 269
bb. Miras Payı Bakımından 270
aaa. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçının Altsoyu Yoksa 270
bbb. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçının Altsoyu Varsa 270
c. Cezaî (Alelâde) Çıkarmanın (Iskatın) İptal Kabiliyeti 271
aa. İptal Dâvası Yolu 271
bb. Tenkis Dâvası Yolu 272
d. Çıkarılan Mirasçının Mirasbırakan Tarafından Affı 275
e. Tereke Borçlarında Sorumluluk 276
2. Borç Ödemeden Aciz Sebebiyle Mirasçılıktan Çıkarma (Koruyucu Iskat) 277
a. Koruyucu (Aciz Sebebiyle) Iskatın Şartları 277
aa. Çıkarılan Saklı Paylı Mirasçının Mirasbırakanın Altsoyu Olması Gerekir 277
bb. Altsoyun Borç Ödemeden Aciz Halde Bulunması Gerekir 277
cc. Koruyucu Çıkarma, Altsoyun Doğmuş ve Doğacak Çocuklarına Yararına Yapılmalıdır 278
çç. Çıkarılan Altsoyun Saklı Payının Yarısının Doğmuş ve Doğacak Çocuklarına Özgülenmesi Gerekir 279
dd. Koruyucu Çıkarmanın Ölüme Bağlı Bir Tasarrufla Yapılması Gerekir 280
b. Koruyucu (Borç Ödemede Aciz Sebebiyle) Çıkarmanın Hükümleri 280
aa. Çıkarılan Altsoy (Iskat Edilen Füru) Bakımından 280
bb. Çıkarılan Altsoyun Çocukları Bakımından 280
c. Koruyucu (Aciz Sebebiyle) Çıkarmanın (Iskatın) İptali 281
IV. VASİYET ŞEKLİNDE YAPILAN DİĞER ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 281
§ 19. YALNIZ MİRAS SÖZLEŞMESİ BİÇİMİNDE YAPILAN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 282
I. GENELLİKLE 282
II. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ 282
A. Konusu 282
B. Miras Sözleşmesi ile Bağdaşmayan Tasarruflara İtiraz 284
C. Mirasbırakanın Sağlığında Malvarlığını Mirasçıya Devri 285
III. OLUMSUZ MİRAS SÖZLEŞMESİ (=MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ) 287
A. Kavram ve Unsurları 287
1. Feragat Sözleşmesi Mutlaka Miras Sözleşmesi Biçiminde Yapılır 287
2. Mirastan Feragat Sözleşmesi, Mirasbırakan ile Mirasçısı Arasında Yapılır 288
3. Feragat, Tam veya Kısmî Olabilir 289
4. Feragat Sözleşmesi Karşılıklı veya Bir Karşılık Alınmadan (İvazlı veya İvazsız) Olabilir 289
B. Hükümleri 290
1. Feragat Eden Mirasçı ve Altsoyu Bakımından 290
2. Feragatten Yararlanacaklar Bakımından 291
3. Tereke Alacaklıları Bakımından 291
4. Saklı Paylı Mirasçıları Bakımından 292
5. Feragatin Hükümden Düşmesi 292
Dördüncü Başlık
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU
§ 20. VASİYETİN YORUMU 296
I. GENELLİKLE 296
A. Mirasbırakanın İradesine Bağlılık 296
B. Vasiyetname Metnine Bağlılık 296
C. Dış Unsurlardan Yararlanma 296
II. ÖZEL YORUM KURALLARI 297
A. Vasiyetin Üstün Tutulması Kuralı (=Favor Testamenti) 297
B. Yasal Geçiş (Kanunî İntikal) Hükümlerinin Uygulanması Kuralı 299
C. Vasiyetin, Yapıldığı Andaki Maddî ve Hukukî Durumlara Göre Yorumlanması Kuralı 299
Ç. Belirli Mal Bırakma Vasiyetinde ve Mirasçı Atanmasında Yorum Kuralı 300
D. Paylaştırma (Taksim) Kuralı Olarak Yorumlamak 300
§ 21. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YORUMU 301
I. GENELLİKLE 301
II. ÖZEL YORUM KURALLARI 301
A. Miras Sözleşmesinin Üstün (Muteber) Tutulması («Favor Pacti Successoralis») Kuralı 302
B. Yasal Geçiş (Kanunî İntikal) Hükümlerinin Uygulanması Kuralı 302
C. Maddî ve Hukukî Durumlardaki Değişikliğe Göre Yorum 302
Ç. Belirli (Muayyen) Mal Vasiyetinde ve Mirasçı Atanmasında (Nasbında) Yorum Kuralı 303
Beşinci Başlık
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ
§ 22. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 303
§ 23. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ 305
I. İPTAL SEBEPLERİ 305
A. Esasa Ait İptal Sebepleri 305
1. Ehliyetsizlik 305
2. İrade Sakatlığı 306
a. İrade Sakatlığını Doğuran Sebepler 306
aa. Yanılma (Hata) 307
bb. Aldatma (Hile) 309
cc. Korkutma (Tehdit – Cebir) 310
b. Mirasbırakanın İradesini Sakatlayan Sebeplerle İptal Edilebilir Olan Ölüme Bağlı Tasarrufun Geçerlilik (Sıhhat) Kazanması 310
3. Tasarrufun İçeriğinin, Bağlandığı Koşul veya Yüklemelerin Hukuka ve Ahlâka Aykırılığı 311
B. Şekle Ait İptal Sebepleri 313
C. Borçlar Kanundaki Diğer Sakatlık Halleri ve Ölüme Bağlı Tasarruflar 315
II. İPTAL DAVASI 316
A. İptal Dâvasının Tarafları 316
B. İptal Dâvasında İspat Yükü (Külfeti) 317
C. İptal Dâvasını Açma Süresi 318
1. Bir Yıllık Süre 320
2. On Yıllık Süre 321
3. Yirmi Yıllık Süre 321
4. Sürelerin Durması, Kesilmesi 322
Ç. İptalin Def’i Olarak İleri Sürülmesi 323
D. İptal Kararının Hükmü 323
E. İptal Dâvasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 326
Altıncı Başlık
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA TASARRUF SERBESTİSİNİN SINIRLARI
§ 24. SAKLI PAYLI (MAHFUZ HİSSELİ) MİRASÇILAR VE SAKLI PAYLARI (MAHFUZ HİSSELERİ) 328
I. SAKLI PAYLI (MAHFUZ HİSSELİ) MİRASÇILARIN SINIRLI OLUŞU 328
II. SAKLI PAY (MAHFUZ HİSSE) ORANI VE TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 329
A. Saklı Pay (Mahfuz Hisse) Kavramı 329
B. Tasarruf Özgürlüğü (Verfügbare Quote) 330
C. Önceki Medeni Kanuna Göre İndirimsiz (Normal) Saklı Pay Oranı (Mahfuz Hisse Nispeti) 331
Ç. Önceki Medeni Kanuna Göre İndirimli Saklı Pay Oranı 332
D. 4721 Sayılı Medeni Kanuna Göre Saklı Paylar 334
III. ALTSOYUN SAKLI PAYI (FÜRUUN MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 335
A. Altsoyun (Füruun) Münferiden Mirasçı Olması 335
B. Füruun Hayatta Kalan Eşle İçtima Etmesi (Birlikte Mirasçı Olması) 336
1. Mülkiyet Hakkının Seçilmesi Halinde 337
2. İntifa Hakkının Seçilmesi Halinde 337
C. Evlâtlığın Saklı Paylı Mirasçılığı 339
D. 4721 Sayılı Medeni Kanununa Göre Altsoyun Saklı Payı ve Mirasbırakanın Tasarruf Özgürlüğü 339
1. Altsoyun Tek Başına Mirasçı Olması 339
2. Altsoyun Sağ Kalan Eş ile Birlikte Mirasçı Olması 340
IV. ANA VE BABANIN SAKLI PAYLARI VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 342
A. Ana ve Babanın Tek Başına (Münferiden) Mirasçı Olması 342
B. Ana ve Babanın Diğer Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması (İçtima Etmesi) 342
1. Ana veya Babanın Mirasbırakanın Kardeşleri ile Mirasçı Olması 342
2. Ana ve Babanın Sağ Kalan Eşle ile Mirasçı Olması 344
3. Ana veya Babanın Sağ Kalan Eşle ve Kardeşleri ile Birlikte Mirasçı Olması 346
V. ERKEK VE KIZ KARDEŞLERİN SAKLI PAYI (MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (NİSABI) 347
A. Erkek ve Kız Kardeşlerin Tek Başına (Münferiden) Mirasçı Olması 347
B. Erkek ve Kız Kardeşlerin Mirasbırakanın Sağ Kalan Eşi ile Birlikte Mirasçı Olması (İçtima Etmesi) 349
VI. SAĞ KALAN EŞİN SAKLI PAYI (MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (NİSABI) 351
A. Sağ Kalan Eşin Diğer Saklı Pay Sahibi Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması 353
B. Sağ Kalan Eşin Saklı Pay Sahibi Olmayan Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması 353
1. Sağ Kalan Eşin İkinci Zümredeki Saklı Pay Sahibi Olmayan Yasal Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması 353
2. Sağ Kalan Eşin Mirasbırakanın Üçüncü Zümredeki Yasal Mirasçıları ile Birlikte Mirasçı Olması 353
C. Sağ Kalan Eşin Tek Başına Mirasçı Olması 354
Ç. Aile Mal Rejimi ve Eşin Saklı Paylı Mirasçılığı 355
D. Mirasbırakan Ölüme Bağlı Tasarrufla Terekenin Tamamı Üzerinde Eşe İntifa Hakkı Vasiyet Etmişse, Bu Saklı Pay Sahibi Mirasçıların Saklı Paylarını İhlâl Eder mi? 359
§ 25. TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (NİSABININ) HESAPLANMASI 360
I. MEVCUDUN (TEREKE AKTİFİNİN) TESPİTİ 361
II. TEREKEDEN BORÇLARIN VE MASRAFLARIN ÇIKARILMASI 363
A. Mirasbırakanın Borçları 364
B. Mirasbırakanın Cenaze Giderleri 364
C. Terekenin Mühürlenmesi ve Yazımı İçin (Terekenin Defterinin Tutulması İçin) Yapılan Masraflar 365
Ç. Mirasbırakanla Birlikte Yaşayan Kimselerin Üç Aylık Geçim Giderleri 365
D. Ananın Nafaka Hakkı, Eğitimini Tamamlamamış Çocuklara ve Sakat Çocuklara Terekeden Ödenecek Tazminat 366
III. TEREKEYE EKLENECEK DEĞERLER 366
A. Tenkise Tabi sağlar arası Karşılıksız Kazandırmalar (Ölüme Bağlı Olmayan Teberrular) 367
1. Mirasçılara Yapılan Tenkise Tabi Sağlar Arası Kazandırmalar (Teberrular) 371
a. Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmalar 371
aa. Denkleştirme Yükümünün (İade Borcunun) Ortadan Kalkması Halinde Tenkis 372
bb. Mirasbırakanın Geri Verilmemek Üzere Yaptığı Kazandırmaların Tenkisi (İade Borcundan Muaf Tutması Halinde Tenkis) 373
b. Miras Haklarının Ölümünden Önce Tasfiyesi Maksadıyla Yapılan Kazandırmalar (Miras Hissesinin Berveçhi (Önceden) Peşin Tasfiyesi Maksadıyla Yapılan Teberrular) 374
2. Üçüncü Kişilere Yapılan Bağışlamalar 375
a. Mutlak Olarak Tenkise Tabi Kazandırmalar 375
b. Mirasbırakanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yaptığı Açık Olan Kazandırmalar (Mahfuz Hisse Kurallarını İhlâl Kastıyla Yaptığı Aşikâr Olan Temlikler) 376
B. Ölüme Karşı Sigortaların Satın Alma Değeri 379
C. Terekeye Eklenecek Değerlerde Sıra 380
IV. BİR MİRASÇININ MİRASÇILIK SIFATINI SONA ERDİREN NEDENLERİN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜNE ETKİSİ 382
A. Mirastan Feragat Halinde 383
B. Mirasçılıktan Çıkarma (Mirastan Iskat) Halinde 384
C. Mirastan Yoksunluk (Mahrumiyet) Halinde 387
Ç. Mirasın Reddi Halinde 390
§ 26. TENKİS DAVASI 392
I. GENELLİKLE 392
II. TENKİS DÂVASININ ŞARTLARI 394
A. Mirasbırakan Tasarruf Özgürlüğü Miktarını (Nisabını) Aşmış Olmalıdır 394
B. Mirasçı Saklı Payını Alamamış (Mahfuz Hissesi İhlâl Edilmiş) Olmalıdır 394
III. TENKİS DÂVASININ TARAFLARI – YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 395
A. Taraflar 395
1. Dâvacı 395
a. Saklı Pay Sahibi (Mahfuz Hisseli) Mirasçılar 396
b. Saklı Paylı Mirasçıların Alacaklıları veya İflâs Masası 398
2. Dâvalı 399
B. Yetkili ve Görevli Mahkeme 400
IV. TENKİS DÂVASINDA HAK DÜŞÜMÜ SÜRELERİ 400
A. Önceki Medeni Kanun Bakımından Dava Açma Süresi 400
1. Bir Senelik Süre 402
2. Beş Senelik Süre 403
3. Önceki Bir Tasarrufu Ortadan Kaldıran Sonraki Bir Tasarrufun İptaline Karar Verilmesi Halinde Süre 403
4. Tenkisin Def'i Yolu ile Dermeyanı 403
B. 4721 Sayılı Yeni Medeni Kanunumuza Göre Tenkis Davası Açma Süreleri 404
1. Bir Yıllık Hak Düşümü Süresi 404
2. On Yıllık Hak Düşümü Süresi 405
3. Önceki Bir Tasarrufu Ortadan Kaldıran Sonraki Bir Tasarrufun İptaline Karar Verilmesi Halinde Süre 405
4. Tenkisin Def'i Yolu ile İleri Sürülmesi 406
5. Sürelerin Durması, Kesilmesi 407
V. TENKİSTE SIRA (TERTİP) 408
A. Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisinde Sıra (Tertip) 411
1. Alelade Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisi 411
a. Mirasbırakanın Tenkiste Sırayı (Tertibi) Düzenlemesi 411
b. Yasa Hükmüne Göre Tenkiste Sıra 412
aa. Yasal Genel Tenkis Kuralı (Kanunî Genel Tertip Kuralı) 412
bb. Yasal Özel Tenkis Kuralları 413
aaa. Vasiyeti Yerine Getirme Yükümlüsünün Tenkiste Talebi (TMK. m.563/II, EMK. m.505/II) 413
bbb. Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünmesine Olanak Bulunmayan Belirli Mal Vasiyetinin Tenkise Tabi Olması Halinde TMK. 564. Maddesi Vasiyet Alacaklısına 414
ccc. İntifa ve İrat Teberrularının Tenkisi (TMK. m.568, EMK. m. 510) 417
ççç. Mirası Artmirasçıya Geçirme Yükümlülüğü ile Saklı Payı Zedelenen Ön Mirasçının, Aşan Kısmın Tenkisini İstemesi (TMK. m.569, EMK. m.511) 418
ddd. Bir Karşılık Alınarak Yapılan Feragatte Karşılığın Tenkisi (MK. m.574, EMK. m.516) 418
eee. Miras Sözleşmesiyle Elde Ettiği Kazandırma Tenkise Tabi Tutulan Kimse, Bu Kazandırma İçin Mirasbırakana Verdiği Karşılığın Tenkis Oranında Geri Verilmesini İsteyebilir (TMK. m.566/II, EMK. m.508. m.2.c) 419
fff. Saklı Pay Sahibi Mirasçılara Ölüme Bağlı Tasarrufla Yapılan ve Tasarruf Edilebilir Kısmı Aşan Kazandırmaların, Onların Saklı Paylarını Aşan Kısmı Orantılı Olarak Tenkis Edilir. (TMK. m.561/I, EMK. m.503) 420
2. Kamu Yararına Yapılan Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisinde Sıra 421
B. Tenkise Tabi sağlar arası Kazandırmalar (Ölüme Bağlı Olmayan Tenkise Tabi Teberrular) 421
VI. TENKİSTE GERİ VERİLECEK MİKTAR 422
A. Tenkis Edilecek Miktarın Hesaplanması 422
1. Alelade Kazandırmalarda Hesap 423
a. Alelade Ölüme Bağlı Kazandırmalarda Hesabın Yapılması 423
2. Saklı Paylı Mirasçılara Yapılan Teberruların Tenkisi 427
3. Tenkis İşleminde Uygulama İlkeleri 434
a. Mirasbırakanın Alelade Tenkise Tabi Hem sağlar arası Hem de Ölüme Bağlı Kazandırmaları Varsa, Bu Halde de Şu İhtimalleri Birbirinden Ayırmak Gerekir 434
aa. Birinci İhtimal Net Terekenin sağlar arası Kazandırmalar ve Saklı Paylar Toplamından Büyük Olması: nt > sat ve nt > mfhT 434
bb. Net Terekenin sağlar arası Teberrulardan Büyük Fakat Saklı Payları Toplamından Küçük Olması (nt>sat, fakat, nt<mfhT) 435
b. Tenkise Tabi Sadece Ölüme Bağlı Tasarruflar Var, sağlar arası Kazandırmalar Yoksa 438
aa. Sadece Alelade Ölüme Bağlı Tasarruflar Varsa 438
aaa. Net Terekenin Toplamının Alelade Ölüme Bağlı Tasarruflardan Büyük Olması 438
bbb. Net Tereke Toplamının Alelade Ölüme Bağlı Tasarruflardan Küçük Olması 439
bb. Mirasbırakanın Sadece Kamu Yararına Ölüme Bağlı Teberruları Varsa 441
cc. Mirasbırakan İki Tür Ölüme Bağlı Kazandırmayı Bir Arada Yapmışsa 441
aaa. Net Terekenin Toplamının Ölüme Bağlı Tasarruflardan Büyük Olması 441
bbb. Net Terekenin Toplamının Ölüme Bağlı Tasarruflardan Küçük Olması 443
c. Tenkise Tabi Sadece sağlar arası Kazandırmalar Var, Ölüme Bağlı Tasarruflar Yoksa 444
aa. Sadece Alelade sağlar arası Kazandırma Varsa 444
bb. Sadece Kamu Yararına Yapılan sağlar arası Kazandırma Varsa 444
cc. Her İki Türlü sağlar arası Kazandırma Yapılmışsa 444
4. EMK’ye Göre Kamusal Teberruların Tenkisi 444
B. Tenkis Dâvasında Dâvalının Geri Verme Borcu (İadede Sorumluluğu) 448
1. Genellikle 448
2. Geri Verme (İade) Borcunun Kapsamı 449
a. Ölüme Bağlı Tasarruflarda 449
b. sağlar arası Kazandırmalarda (Ölüme Bağlı Olmayan Teberrularda) 449
aa. İyiniyetli (Hüsnüniyetli) Dâvalının Geri Vermede Sorumluluğu 449
bb. İyiniyetli Olmayan Dâvalının Geri Vermede Sorumluluğu 450
VII. TENKİS DAVASI VE MİRASÇILARIN AÇABİLECEĞİ DİĞER DAVALAR 451
A. Tenkis Davası ve Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası 451
B. Tenkis Davası ve Miras Sebebiyle İstihkak Davası 452
C. Tenkis Davası ve Miras Denkleştirme (İade) Davası 452
D. Tenkis Davası ve Muvazaa Sebebiyle Tapu İptal Davası 452
İkinci Bölüm
MİRASIN GEÇMESİ, KAZANILMASI VE PAYLAŞILMASI
1. Ayırım
MİRASIN GEÇİŞİ VE KAZANILMASI
Birinci Başlık
MİRASIN GEÇİŞİ (İNTİKALİ)
§ 27. MİRASIN AÇILMASI 460
I. MİRASIN AÇILDIĞI AN 460
A. Ölüm 461
B. Ölüm Karinesi 462
C. Gaiplik 463
1. Genellikle 463
2. Gaibin Mirasbırakan Olması 464
a. Güvence Gösterme Zorunluluğu (Teminat Göstermek Mecburiyeti) 464
b. Geri Verme Yükümlülüğü 466
3. Gaibin Mirasçı Olması 467
4. Hakkında Gaiplik Kararı Alınan Kimsenin Hem Mirasbırakan ve Hem de Mirasçı Olması 468
II. MİRASIN AÇILMA YERİ (MAHAL) 468
§ 28. MİRASÇILIK EHLİYETİ 471
I. SAĞ (HAYATTA) OLMA 471
A. Kural 471
B. İstisnalar 472
1. Cenin (TMK. m.582, EMK. m.524) 472
2. Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkamede Namzet) (TMK. m.583, EMK. m. 525) 474
3. Vakıf Kurulması (TMK. m.526 ve 105, EMK. m. 473 ve 74) 474
4. Geciktirici Koşula (Talikî Şarta) veya Belirli Bir Süreye Bağlı Olarak Yapılan Mirasçı Atama veya Belirli Mal Vasiyeti (MK. m.525) 474
II. MİRASA EHİL OLMA 474
A. Genel Olarak 474
B. Yabancıların Mirasa Ehliyeti 476
III. MİRASTAN YOKSUNLUK (MAHRUMİYET) SEBEBİNİN BULUNMAMASI 481
A. Kavram ve Tanım 481
B. Mirastan Yoksunluk Sebepleri 483
1. Mirasbırakanını Kasten ve Hukuka Aykırı Olarak Öldürmek veya Öldürmeye Teşebbüs Etmek (TMK. m.578 / b.1) 484
2. Mirasbırakanı Kasten ve Hukuka Aykırı Olarak (Haksız Yere) Ölüme Bağlı Bir Tasarrufta Bulunamayacak Hale Getirmek (TMK. md.578/I bent 2) 485
3. Aldatma veya Zorlama Yahut Korkutma ile Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Tasarruf Yapmasını, Yapmamasını Yahut Ölüme Bağlı Tasarruftan Dönmesini veya Dönememesini Temin Etmek (TMK. md.578/I. b.3) 485
4. Mirasbırakanın Artık Yeniden Yapamayacağı Bir Hal ve Zamanda, Ölüme Bağlı Tasarrufunu Kasten ve Hukuka Aykırı Olarak (Haksız Yere) Gizlemek veya Bozmak (TMK. 578. m.4.b; EMK. md.520/I, b.4) 486
C. Mirastan Yoksunluğun Hükümleri 487
1. Mirastan Yoksunluk Yasa Gereği Meydana Gelir 487
2. Mirastan Yoksunluk Görecelidir (Nisbîdir) 488
3. Mirastan Yoksunluk Kişiseldir 488
4. Af ile Mirastan Yoksunluk Kalmaz 489
§ 29. KORUMA ÖNLEMLERİ 490
I. GENELLİKLE 490
II. GENEL KORUMA ÖNLEMLERİ 491
III. ÖZEL KORUMA ÖNLEMLERİ 492
A. Terekenin Mühürlenmesi ve Defterinin Tutulması 493
B. Terekenin Resmi Yönetimi 495
C. Vasiyetnamenin Teslimi (Tevdii) ve Açılması ile İlgili Önlemler 498
1. Vasiyetnamenin Teslimi (Tevdi) Borcu 498
2. Vasiyetnamenin Açılması 500
Ç. Mirasçıların tespiti ile İlgili Önlemler 501
§ 30. MİRASÇILIK BELGESİ 501
I. MİRASÇILIK BELGESİ KAVRAMI 501
II. MİRASÇILARIN MİRASÇILIK BELGESİNİ TALEP ŞARTLARI 503
A. Mirasçılık Belgesi Sulh Mahkemesinden veya noterden Talep Üzerine Verilir 503
B. Bir Ay İçinde Bir İtirazın Yapılmamış Olması Gerekir 504
III. MİRASÇILIK BELGESİNİN KAPSAMI VE HÜKMÜ 505
A. ispat Vasıtası Olması 505
B. Veraset Belgesinin İptali 506
C. Yabancı Ülkelerden Alınan Veraset İlâmı 506
İkinci Başlık
MİRASIN KAZANILMASI (İKTİSABI)
§ 31. YASAL KAZANIM (KANUNÎ İKTİSAP) KURALLARI 508
I. MİRASÇILARIN MİRASI KAZANIMI 508
II. YASAL İNTİFA HAKKI SAHİPLERİNİN KAZANMASI 509
III. VASİYET ALACAKLILARININ KAZANIMI 510
§ 32. MİRASIN REDDİ 512
I. GENELLİKLE 512
II. GERÇEK (HAKİKÎ) RED 513
A. Mirasçı Red Hususunda Tek Taraflı İrade Beyanında Bulunmalıdır 513
B. Mirası Red Beyanı Kayıtsız ve Şartsız Yapılmalıdır 514
C. Red Beyanının Sulh Hâkimine Yapılması Gerekir 515
Ç. Mirasın Reddinin Süresi İçinde Yapılması Gerekir 515
1. Yasal ve Atanmış Mirasçıların Mirası Red Süresi 515
2. Red Hakkının Geçtiği Mirasçılar İçin Süre 516
a. Birinci İhtimal 517
b. İkinci İhtimal 517
III. HÜKMÎ RED 518
A. Genellikle 518
B. Hükmî Reddin Şartları 518
1. Terekenin Borca Batık (Müstağrak) Olması Gerekir 518
2. Terekenin Borca Batık Olduğunun Açıkça Belli veya Tespit Edilmiş Olması Gerekir 519
3. Terekenin Borca Batık Olduğunun Belli ve Tespit Olması, Mirasın Açıldığı Anda Mevcut Olması Gerekir 519
IV. RED HAKKININ DÜŞMESİ (RED HAKKINDAN MAHRUMİYET) 520
A. Red Süresinin Bitiminden Önce Mirasın Kabulü (Açık Kabul) 520
B. Red Süresinin Geçirilmiş Olması 520
C. Mirasçının Terekenin Olağan Yönetiminin veya Terekenin Devamını Sağlayan İşlerin Dışında Tereke Malları Üzerinde İşlemde Bulunması (Örtülü Kabul) 520
Ç. Mirasçının Terekeden Bir Malı Gizlemesi veya Kendisine Maletmesi 521
V. REDDİN HÜKÜMLERİ 522
A. Mirası Reddeden Mirasçının Miras Payı 522
1. Mirası Reddeden Yasal Mirasçının Payı 522
a. Bir veya Bazı Mirasçıların Reddi 522
b. En Yakın Mirasçıların Tamamı Tarafından Ret 523
c. Altsoyun Tamamının Reddi 524
d. Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Ret (Madun Derece Lehine Ret) 524
2. Mirası Reddeden Atanmış Mirasçıların Payı 525
B. Miras Hakkının Reddinde Alacaklıların Haklarının Korunması 525
1. Reddeden Mirasçının Alacaklılarının Korunması (TMK. md.617, EMK. md. 557) 525
a. Reddin İptali Dâvasının Şartları 525
aa. Mirası Reddeden Mirasçının Mevcudu Borçlarından Az Olmalıdır 526
bb. Mirasçı Mevcudunun Borçlarını Karşılayamadığını Bilerek, Sırf Alacaklılarına Zarar Vermek Kasdı ile Mirası Reddetmiş Olmalıdır 526
cc. Alacaklılara veya İflâs Masasına Güvence Verilmemiş Olmalıdır 526
çç. Altı Ay İçinde Mirasın Reddinin İptali Dâva Edilmelidir 527
b. Reddin İptalinin Sonuçları 527
2. Tereke Alacaklılarının Korunması 528
a. Şartları 528
b. Sorumluluğun Kapsamı 529
VI. VASİYET OLUNAN MUAYYEN MALIN REDDİ 530
§ 33. DEFTER TUTMA TALEBİ VE TUTULAN DEFTER GEREĞİNCE MİRASIN KABULÜ 531
I. GENELLİKLE 531
II. DEFTER TUTULMASI İSTEMİNİN (TALEBİNİN) KOŞULLARI 531
A. Defter Tutulması İçin Bir İstemin (Talebin) Yapılması Gereklidir 531
B. Defter Tutulması Talebinde Bulunan Mirasçının Mirası Reddedebilme Hakkına Sahip Olması Gerekir 532
C. Defter Tutulması İsteminin Bir Ay İçinde Yapılması Gerekir 532
Ç. Defter Tutma Talebi, Mirasbırakanın Son Yerleşim Yeri Sulh Hâkimine Yazılı veya Sözlü Bir Beyanla Olur 533
III. DEFTER TUTULMASINDA USUL 533
A. Terekenin Deftere Geçirilmesi 533
B. Tereke Alacaklıları ve Borçlularına Çağrı 534
C. İşlemlerin Durdurulması 534
1. Yönetim İşlemlerininDurması 535
2. Tereke Borçları ile İlgili İcra Takibatı ve Dâvaların Durması 535
3. Zamanaşımının Durması 535
Ç. Defter Tutmanın Sona Ermesi 536
IV. DEFTER TUTMANIN HÜKÜMLERİ 536
A. Mirasçıların Karar Vermeğe Çağırılması 537
B. Mirasçıların Karar Vermesi 537
C. Tutulan Defter Gereğince Mirası Kabul Eden Mirasçının Sorumluluğu 538
1. Deftere Geçirilmiş Borçlardan Sorumluluk 538
2. Deftere Geçirilmemiş Borçlardan Sorumluluk 538
a. Alacaklının Kusuru ile Deftere Geçirilmemiş Borçlar 538
b. Alacaklının Kusuru Olmaksızın Deftere Geçirilmemiş Borçlar 539
3. Mirasçının Mirasbırakanın Kefaletinden Doğan Borçlarından Sorumluluğu 539
§ 34. RESMÎ TASFİYE 541
I. RESMÎ TASFİYENİN AMACI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 541
II. RESMÎ TASFİYENİN KOŞULLARI 541
A. Mirasçıların Resmî Tasfiye Talebinin Koşulları 541
B. Tereke Alacaklılarının Resmî Tasfiye Taleplerinin Koşulları 542
C. Mirasçının Alacaklılarının ve Vasiyet Alacaklılarının Durumu 543
III. RESMÎ TASFİYE USULÜ 543
1. Olağan Tasfiye Usulü 544
2. İflâs Usulüyle Tasfiye 545
IV. RESMÎ TASFİYENİN HÜKMÜ 545
§ 35. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI 546
I. KAVRAM VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 546
A. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası Bütünsel (Küllî) Bir Dâvadır 547
B. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası «Aynî» Bir Dâvadır 548
C. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası Bir «Edim» Dâvasıdır 548
II. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASININ TARAFLARI 548
A. Dâvacı 548
B. Dâvalı 550
III. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASINDA İSPAT YÜKÜ 551
IV. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 552
V. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASINDA ZAMANAŞIMI 552
A. İyiniyetli Dâvalıya Karşı Açılacak Dâvanın Zamanaşımı 553
1. Bir Senelik Zamanaşımı 553
2. On Senelik Zamanaşımı 553
B. Kötüniyetli Dâvalıya Karşı Dâvanın Zamanaşımı 553
VI. KORUYUCU ÖNLEM 554
VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASININ HÜKÜMLERİ 554
VIII. VASİYET ALACAKLISININ DÂVA HAKKI 555
§ 36. ELBİRLİĞİ HALİNDEKİ MÜLKİYETİ PAYLI MÜLKİYETE ÇEVİRME 555
2. Ayırım
MİRASIN PAYLAŞILMASI (TAKSİMİ)
Birinci Başlık
PAYLAŞMADAN ÖNCEKİ AŞAMA
§ 37. MİRAS ORTAKLIĞI (ŞİRKETİ) 557
I. KAVRAM VE MİRAS ORTAKLIĞININ ÖZELLİKLERİ 557
II. MİRASÇILARIN HAKLARI 559
A. Mülkiyet ve Zilyetlik 559
B. Kullanma ve Faydalanma Hakkı 559
C. Yönetim Hakkı 559
Ç. Borçlandırıcı ve Tasarruf İşlemleri Yapmak Hakkı 560
D. Dâva Hakkı 560
E. Tereke Temsilcisi (Mümessili) 562
§ 38. MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU 565
§ 39. MİRAS ORTAKLIĞININ SONA ERMESİ VE PAYLAŞIM DÂVASI 566
I. PAYLAŞIM TALEBİ VE PAYLAŞIM DÂVASI 566
A. Genellikle 566
B. Paylaşım Dâvasının Tarafları 567
1. Dâvacı 567
2. Dâvalı 567
C. Paylaşım Dâvasının Konusu 568
Ç. Paylaşım Dâvasında Yetkili ve Görevli Mahkeme 568
II. MİRASIN PAYLAŞIMINI GECİKTİREN HALLER 568
A. Ölüme Bağlı Tasarruflarla Paylaşımın Geciktirilmesi 569
B. Paylaşmanın Sözleşme ile Geciktirilmesi 569
C. Paylaşmanın Hâkim Hükmü ile Geciktirilmesi 570
Ç. Paylaşmanın Kanun Gereğince Gecikmesi 570
1. Mirasçılar Arasında Cenin Varsa 570
2. Tarımsal (Ziraî) Taşınmazların Mirasçılardan Birine Özgüllenmesi Halinde Kurulan Aile Mal Ortaklığı Sebebiyle Paylaşmanın Geciktirilmesi 571
3. Diğer Kanunlarda Paylaşımı Geciktiren Hususlara Örnek 571
§ 40. PAYLAŞIMDAN ÖNCEKİ AŞAMAYA İLİŞKİN DİĞER KURALLAR 572
I. PAYLAŞIMDAN ÖNCEKİ AŞAMADA ALINACAK TEDBİRLER 572
II. MİRASBIRAKANLA BİRLİKTE YAŞAYAN VE ONUN TARAFINDAN BAKILAGELEN (BESLENEGELEN) MİRASÇILARIN HAKLARI 572
İkinci Başlık
PAYLAŞMA AŞAMASI
§ 41. PAYLAŞMA ÖZGÜRLÜĞÜ (SERBESTİSİ) İLKESİ 575
I. KURAL 575
II. İSTİSNASI 577
A. Mirasbırakanın Paylaşım Kuralları Koyması 577
B. Paylaşıma Hâkimin Katılımı (İştiraki) 578
1. Mirasçılar Arasında Çekişmenin (İhtilâfın) Bulunması Halinde 578
2. Üçüncü Kişinin Yararının Bulunduğu Halde 578
§ 42. MİRASÇILARIN HUKUKÇA EŞİTLİĞİ İLKESİ 579
I. KURAL 579
II. İSTİSNA 581
A. Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Tasarrufu ile Koyacağı İstisnalar 581
B. Medenî Kanundaki İstisnalar 581
1. Değerinde Önemli Bir Azalma Olmaksızın Paylaşımı Mümkün Olmayan Mallar 581
2. Niteliği İtibariyle Bütünlük Oluşturan Eşya 583
3. Aile Belgeleri ve Anı Eşya 583
4. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Eşe Özgüllenmesi 584
5. Mirasçının Mirasbırakana Olan Borcu 585
6. Rehinli Mal ile Onun Teminat Verildiği Borcun Özgüllenmesi 585
7. Tarımsal Taşınmazların ve Ona Bağlı Yan Sınaî Malların Özgüllenmesi 585
III. PAYLAŞIM DEĞERİ 585
§ 43. TARIMSAL TAŞINMAZLARIN PAYLAŞIMI 586
I. GENELLİKLE 586
II. TMK’NİN MÜLGA HÜKÜMLERİNE GÖRE ZİRAÎ TAŞINMAZIN MİRASÇILARDAN BİRİNE ÖZGÜLLENME KOŞULLARI 587
A. Objektif Koşullar 587
1. Özgüllenecek Mal, Tarımsal Bir Mal Olmalıdır 587
2. Özgüllenecek Mal Tarımsal Şekilde İşletilmelidir 588
3. Özgüllenecek Tarımsal Malların Ekonomik Bütünlük Oluşturması Gerekir 588
4. Tarımsal Şekilde İşletilen Taşınmazın Bir Ailenin Asgari Geçim İmkânını Sağlaması Gereklidir 588
B. Subjektif Koşullar 589
1. Özgüllenme Talebi Yapılmış Olmalıdır 589
2. Mirasçının Tarımsal Malı İşletmeye Ehil Olması Gerekir 589
III. ÖZGÜLENMEYE İLİŞKİM MÜLGA TMK HÜKÜMLERİ 591
A. Tarımsal Taşınmazın Özgüllenmesi 591
B. Diğer Mirasçıların Paylarının Ödenmesi 591
1. Kendisine Tarımsal Taşınmaz Özgüllenen Mirasçının Diğer Mirasçıların Payını Nakden Ödemesi 591
2. Paylaşmanın Geciktirilmesini Talep 592
a. Paylı Aile Malları Ortaklığına (Aile Şirketi Emvaline) Girmeyen Mirasçının Durumu 592
b. Aile Malları Ortaklığına Giren Mirasçıların Durumu 592
C. 6537 Sayılı Kanuna Göre Tarım Arazilerinin Özgüllenmesi 593
§ 44. MİRASTA DENKLEŞTİRME (İADE) 595
I. KAVRAM VE KOŞULLARI 595
A. Kavram 595
B. Mirasta Denkleştirmenin Koşulları 596
1. Denkleştirme ile Yükümlü Olanlar 596
2. Denkleştirmeyi Talebe Hakkı Olanlar 597
C. Denkleştirmenin Konusu 597
1. Genellikle 597
a. Kazandırma Karşılıksız (İvazsız) Olmalıdır 598
b. Karşılıksız Kazandırma Mirasbırakanın Sağlığında Yapılmış Olmalıdır 598
c. Kazandırma (Karşılıksız Kazandırma), Mirasçıya Miras Payına Mahsuben Yapılmış Olmalıdır 598
2. Denkleştirmenin Konusu 600
a. Altsoy Bakımından Denkleştirmenin Konusu 601
aa. Denkleştirmeye Tabi Karşılıksız Kazandırmalar 601
aaa. Çeyiz (Cihaz) 601
aab. Kuruluş Sermayesi (Tesis Masrafı) 601
aac. Borçtan İbra (Kurtarma) 602
b. Denkleştirmeye Tabi Olmayan Karşılıksız Kazandırmalar 602
aa. Mirasbırakanın Altsoyunu Denkleştirmeden Muaf Tutması 602
bb. Kanun Gereğince Altsoyun Denkleştirmeden Muaf Tutulması 602
aaa. Olağan (Mutat) Hediyeler 602
bbb. Altsoy Evlenirken Alışılmış Ölçülerde (Mutat Derecede) Verilen Eşyalar ve Yapılan Giderler 603
ccc. Eğitim ve Öğretim (Talim ve Terbiye) Giderleri 603
c. Altsoy Dışındaki Kanunî Mirasçılar Bakımından Denkleştirmenin Konusu 603
II. DENKLEŞTİRMENİN ZAMANI 604
III. DENKLEŞTİRMEDE USUL 604
IV. DENKLEŞTİRMENİN KAPSAMI 605
V. MİRASÇILARIN EŞİTLİĞİ İLKESİNE İLİŞKİN DİĞER KURALLAR 605
A. Eğitim ve Öğrenimini Tamamlayamamış Çocuklara Tazminat 606
B. Özürlü Çocuklara Tazminat 606
C. Aileye Yapılan Özveriye (Fedakârlığa) Karşı Tazminat 606
Üçüncü Başlık
PAYLAŞMANIN SONA ERMESİ AŞAMASI
§ 45. TEREKENİN TASFİYESİ 607
I. GENELLİKLE 607
II. AYNEN (FİİLÎ) PAYLAŞMA 608
III. AKDÎ (SÖZLEŞME İLE) PAYLAŞMA 609
IV. DAVA YOLUYLA PAYLAŞMA 609
§ 46. MİRAS PAYLARININ DEVRİ (TEMLİKİ) 610
I. GENELLİKLE 610
II. MİRASIN AÇILMASINDAN SONRA MİRAS PAYININ DEVRİ 610
A. Koşulları 610
B. Hükümleri 612
1. Lehine Temlik Yapılan Mirasçı Bakımından 612
2. Lehine Temlik Yapılan Üçüncü Şahıs Bakımından 613
C. Miras Payının Rehni ve Haczi 614
III. MİRASIN AÇILMASINDAN ÖNCE MİRAS PAYININ DEVRİ 614
§ 47. MİRASIN PAYLAŞIMINDAN SONRA MİRASÇILARIN İLİŞKİLERİ 615
I. MİRASÇILARIN BİRBİRİYLE OLAN İLİŞKİLERİ 615
A. Tereke Malları Bakımından 616
B. Tereke Alacakları Bakımından 616
II. MİRASÇILARIN TEREKE ALACAKLILARI İLE İLİŞKİLERİ 617
A. Alacaklının Muvafakati ile 617
B. Beş Senenin Geçmesi ile 618
MİRAS HUKUKUNA İLİŞKİN YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARLARI 619
Kaynaklar 623
Kavram Dizini 635 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
