İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onüçüncü Baskıya Önsöz 5
Onikinci Baskıya Önsöz 7
Beşinci Baskıya Önsöz 8
Kısaltmalar 25
Birinci Kısım:
HUKUKA GİRİŞ
Bölüm 1
TOPLUM DÜZENİ VE
TOPLUM DÜZENİNİ SAĞLAYAN KURALLAR
I. TOPLUMSAL HAYAT 29
II. TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN KURALLAR 30
A. Din Kuralları 30
B. Ahlâk Kuralları 31
C. Görgü Kuralları 32
D. Hukuk Kuralları 32
1. Kavram ve Tanım 32
2. Hukuk Kuralları ile Toplum Hayatını Düzenleyen Diğer Kurallar Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler 33
a. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 34
b. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 35
c. Görgü (Nezaket) Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 37
3. Hukuk Kuralının Unsurları 38
a. Düzenleme Konusu 38
b. İrade (Emir) 38
c. Yaptırım (Müeyyide) 39
aa. Ceza Hukukunda 40
bb. İdare Hukukunda 42
cc. Özel Hukukta 42
4. Hukuk Kuralının Özellikleri 50
5. Hukuk Kurallarının Niteliklerine Göre Ayrımı 51
a. Emredici Hukuk Kuralları 52
b. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 52
c. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 53
ç. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 54
d. Düzen Kuralları 55
III. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 55
IV. HUKUKUN AMAÇLARI 60
A. Dirlik ve Düzeni Sağlama 61
B. Hukuki Güvenliği Sağlama 61
C. Adaleti Sağlama 61
Ç. Yeniliklere ve Değişimlere Uyum Sağlayacak Tedbirleri Alma 64
V. HUKUK KURALLARININ OLUŞUMUNA TEORİK YAKLAŞIM: HUKUK OKULLARI 65
A. Doğal Hukuk Okulu 65
B. Sosyolojik Hukuk Okulu 66
C. Tarihçi Hukuk Okulu 67
Ç. Analitik Hukuk Okulu 67
Bölüm 2
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
I. ASLİ KAYNAKLAR 69
A. Yazılı Kaynaklar 69
1. Anayasa 70
2. Kanunlar 75
3. Uluslararası Anlaşmalar 78
4. Kanun Gücünde Olan Diğer Kaynaklar 80
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 82
6. Yönetmelikler (=Talimatnameler) 83
B. Örf ve Adet Hukuku 84
1. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları 85
2. Örf ve Âdetin Türleri 86
3. Örf ve Âdetin Tespiti 87
4. Örf ve Adetin Fonksiyonları 87
5. Örf ve Âdetin Önemi 88
II. YARDIMCI KAYNAKLAR 89
A. Yargı (Mahkeme) Kararları 90
B. Bilimsel Görüşler (Doktrin=Öğreti) 91
III. HÂKİMİN HUKUK YARATMASI 93
A. Hâkimin Hukuk Yaratması Kavramı 93
B. Hukuk Yaratma Yetkisinin Kullanım Alanı: Hukukta Boşluk 94
C. Hukukta Boşlukların Giderilmesi 97
IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 98
Bölüm 3
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
I. ANLAM BAKIMINDAN 101
A. Yorum Türleri 102
1. Yasama Yorumu 102
2. Yargı Yorumu 103
3. Bilimsel Yorum 103
B. Yorum Metotları 103
1. Lafzî (Deyimsel, Söze Göre) Yorum Metodu 104
2. Kavramcı Yorum Metodu 105
3. Tarihsel Yorum Metodu 106
4. Objektif Amaca Göre Yorum Metodu 107
5. Menfaatler İçtihadı Metodu 107
6. Değer İçtihadı Metodu 108
7. İdeal Bir Muhatabın Araştırılması Metodu 108
8. Sistematik Yorum Metodu 108
C. Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Mantık Kuralları 109
1. Kıyas 109
2. Evleviyet (Öncelik) 110
3. Aksi ile Kanıt 111
II. ZAMAN BAKIMINDAN 112
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi 112
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 113
1. Kanunların Yürürlükten Kalkması 113
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kalkması 114
3. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kalkması 115
C. Hukuk Kurallarının Çatışması 115
Ç. Kanunların Geçmişe Yürümesi 116
1. Kural: Kanunlar Geçmişe Yürümez 116
2. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Kuralının İstisnaları 117
III. YER BAKIMINDAN 119
A. Mülkîlik (Yersellik, Ülkesellik) İlkesi 119
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi 119
Bölüm 4
KANUNLAŞTIRMA VE İKTİBAS
I. TANIM 121
II. KANUNLAŞTIRMANIN AMACI VE SEBEPLERİ 122
III. KANUNLAŞTIRMA METODLARI 123
A. Somut Olay Metodu 123
B. Soyut Kural Metodu 124
IV. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 124
A. Batıda 124
B. Türkiye’de 125
1. Osmanlı Devleti Döneminde 125
2. Cumhuriyet Döneminde 128
Bölüm 5
HUKUK SİSTEMLERİ
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ 133
II. ANGLO–SAKSON SİSTEMİ 135
A. Özellikleri 135
B. Kara Avrupası Sisteminden Farklı Yönleri 136
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ 136
A. Kavram 136
B. Kaynakları 137
IV. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 138
Bölüm 6
HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI
I. SINIFLANDIRMANIN ÖNEMİ 141
II. KAMU HUKUKU–ÖZEL HUKUK AYRIMI 141
A. Ayrımın Ölçütleri 142
B. Ayrımı Reddeden Görüşler 144
C. Uygulamada Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı 145
III. HUKUKUN SINIFLANDIRILMASI 145
A. Kamu Hukuku 145
1. Anayasa Hukuku 146
2. İdare Hukuku 147
3. Ceza Hukuku 149
4. Milletlerarası Hukuk (Devletler Genel Hukuku) 151
5. Vergi Hukuku 153
6. Sosyal Güvenlik Hukuku 154
7. Maden Hukuku 156
8. Çevre Hukuku 156
9. Genel Kamu Hukuku 158
10. Yargılama Usulü Hukuku 158
B. Özel Hukuk 160
1. Medeni Hukuk 160
2. Ticaret Hukuku 162
3. Tüketici Hukuku 164
4. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku 165
C. Karma Hukuk 166
1. Medeni Yargılama Hukuku 167
2. Noterlik Hukuku 167
3. İş Hukuku 168
4. Hava Hukuku 168
5. Bankacılık Hukuku 169
6. Sermaye Piyasası Hukuku 170
7. Toprak Hukuku 170
8. İmar Hukuku 170
9. Devletler Özel Hukuku 171
10. Tıp Hukuku 173
11. Bilişim Hukuku 173
12. Rekabet Hukuku 174
İkinci Kısım:
HUKUKUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
Bölüm 7
HAK
I. TANIM 177
A. İrade Teorisi 177
B. Menfaat Teorisi 177
C. Karma Teori 178
II. İNSAN HAKLARI (HUMAN RIGHTS) 178
A. Kavram, Tanım ve Nitelikleri 178
B. İnsan Haklarının Türleri 180
1. Kişi Hakları ve Ödevleri 180
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Ödevler 181
3. Siyasi Hak ve Ödevler 181
C. İnsan Haklarının Düzenlenmesi 181
1. Önleyici Sistem 181
2. Düzeltici Sistem 182
Ç. İnsan Haklarının Sınırlanması, Kullanılmasının Durdurulması, Kötüye Kullanılmaması 183
1. İnsan Haklarının Sınırlanması 183
2. İnsan Haklarının Kötüye Kullanılmaması 183
3. İnsan Haklarının Kullanılmasının Durdurulması 183
D. İnsan Haklarının Korunması 184
1. Milli Düzeyde 184
2. Uluslararası Düzeyde 186
a. Birleşmiş Milletler Düzeyinde 186
b. Bölgesel Düzeyde 188
III. ÖZEL HAKLAR 191
A. Niteliklerine Göre 192
1. Mutlak Haklar 192
a. Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 192
b. Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar 195
2. Nispî Haklar 196
B. Konularına Göre 199
C. Devredilip Devredilememelerine Göre 199
Ç. Amaçlarına Göre 201
1. Yenilik Doğuran Haklar 201
2. Alelâde Haklar 202
D. Bağımsız veya Başka Bir Hakka Bağlı Olmalarına Göre 203
IV. HAKLARIN KAZANILMASI 203
A. Aslen Kazanılması 203
B. Devren Kazanılması 204
C. Hakların Tesisen Kazanılması 205
Ç. Hakların Kazanılmasında İyiniyet 205
1. Kavram ve Şartları 205
2. İyiniyetin Korunması 208
3. İyiniyetin İspatı 209
4. İyiniyetin Etkisi 209
5. İyiniyetin Korunduğu Başlıca Haller 209
V. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ 214
A. Hukukî Olaylarla Kaybı 214
B. Hakkın Hukuki Fiillerle Kaybı 216
C. Hukuki İşlemlerle Kaybı 216
VI. DÜRÜST DAVRANMA İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI 217
A. Dürüstlük Kuralının Uygulama Alanı 218
1. Kanundan veya Sözleşmeden Doğan Hakların Kullanılması Ve Borçların Yerine Getirilmesinde 218
2. Kanunların Yorumlanmasında ve Tamamlanmasında 219
3. Hukukî İşlemlerde 220
4. Davranışa Hukuki Sonuç Bağlayarak Tamamlama 223
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 224
1. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları 225
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Uygulama Alanı 226
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları 228
VII. HAKLARIN KORUNMASI 229
A. Devlet Eli ile Korunması 229
1. Talep Hakkı 229
2. Dava Hakkı 230
a. Dâva Çeşitleri 231
b. Dâvada İspat 232
c. Dâvaya Karşı Savunma Yolları 236
ç. Cebrî İcra Yolu (İcra ve İflas Hukuku) 241
3. Tahkim Yargılaması Yolu 241
4. Arabuluculuk 243
B. Hakkın Hak Sahibi Tarafından Korunması 246
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 246
2. Zaruret Hali 247
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma 248
Bölüm 8
HUKUKİ OLAY, FİİL VE İŞLEMLER
I. HUKUKİ OLAYLAR 249
II. HUKUKÎ FİİLLER 250
A. Hukuki Fiil Kavramı 250
B. Hukuki Fiil Türleri 250
1. Hukuka Aykırı Fiiller 250
2. Hukuka Uygun Fiiller 251
III. HUKUKÎ İŞLEMLER 252
A. Hukuki İşlem Kavramı ve Unsurları 252
1. Kurucu Unsurlar 253
2. Geçerlik Unsurları 255
3. Etkinlik Unsurları (Tamamlayıcı Unsurlar) 256
B. Hukuki İşlemin Sakatlığı ve Çeşitleri 256
1. İrade ile Açıklanması Arasındaki Kasıtlı Uygunsuzluk 256
2. İrade ile Açıklanması Arasında Kasıtlı Olmayan Uygunsuzluk 259
a. Hata (Yanılma) 259
b. Hile (Aldatma) 260
c. Tehdit – İkrah (Korkutma) 261
ç. Hata (Yanılma), Hile (Aldatma) ve Tehdidin (Korkutmanın) Hükmü 261
C. Hukuki İşlemlerin Türleri 262
1. Tarafların Sayısı Bakımından 262
a. Tek Taraflı Hukukî İşlemler (Unilateral Transactions) 262
b. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler 262
2. Hüküm ve Sonuçlarını Doğurdukları Ana Göre 270
3. İvazlı ve İvazsız İşlemler 270
4. Malvarlığına Yaptıkları Etkilere Göre 270
5. Sebebe Bağlı Olan ve Olmayan İşlemler 272
a. Sebebe Bağlı İşlemler 272
b. Sebebe Bağlı Olmayan İşlemler 273
c. Ayrımın Sonuçları 273
6. Kamu Hukuku İşlemleri 274
a. Yasama İşlemleri 274
b. Yargısal İşlemler 275
c. İdarî İşlemler 276
Bölüm 9
KİŞİLER HUKUKU
I. GERÇEK KİŞİLER (REAL PERSONS) 279
A. Kişiliğin Başlangıcı 280
B. Kişiliğin Sona Ermesi 281
1. Ölüm Karinesi 281
2. Gaiplik 282
C. Kişilerin Ehliyetleri 283
1. Hak Ehliyeti 283
2. Fiil Ehliyeti 285
a. Fiil Ehliyetinin Şartları 285
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı 287
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişiler 288
II. TÜZEL KİŞİLER 293
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı 294
1. Serbest Kuruluş Sistemi 294
2. İzin (Müsaade) Sistemi 295
3. Tescil Sistemi 295
B. Tüzel Kişilerin Türleri 296
1. Yapılarına Göre 296
2. Tabi Oldukları Hukuka Göre 296
a. Kamu Tüzel Kişileri 297
b. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 299
3. Amaçları Bakımından 299
4. Kuruluş Tarzları ve Faaliyet Konuları Bakımından 300
C. Tüzel Kişiliğin Ehliyetleri 300
1. Hak Ehliyeti 300
2. Fiil Ehliyeti 300
Ç. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 301
1. Sona Erme Şekilleri 301
2. Sona Eren Tüzel Kişiliğin Mallarının Durumu 303
D. Dernekler ve Vakıflar 303
1. Dernekler 303
2. Vakıflar 306
III. KİŞİLERİN HISIMLARI 308
A. Kan Hısımlığı 308
1. Altsoy – Üstsoy Hısımlığı 308
2. Yansoy Hısımlığı 308
3. Kan Hısımlığının Derecesi 309
B. Sözleşmeye Dayanan Hısımlık 309
1. Kayın Hısımlığı 309
2. Evlatlık İlişkisinden Doğan Hısımlık 310
C. Hısımlık İlişkisinin Hukuki Sonuçları 310
IV. KİŞİLERİN ADLARI (İSİMLERİ) VE KORUNMASI 311
A. Ad Çeşitleri 311
1. Öz Ad 311
2. Soy Adı 312
3. Zorunlu Olmayan Diğer Adlar 314
4. Ticaret Unvanı 314
5. İşletme Adı 315
6. Tüzel Kişilerin Adları 315
7. İnternette Kullanılan Adlar 315
B. Adın Değiştirilmesi 316
C. Adın Korunması 316
Ç. Adın Düzeltilmesi 317
V. KİŞİLERİN YERLEŞİM YERİ 317
A. Yerleşim Yerinin Tabi Olduğu İlkeler 318
B. Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri 318
C. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri 320
Bölüm 10
ÂİLE HUKUKU
I. NİŞANLANMA 322
II. EVLENME 325
A. Evliliğin Şartları 325
1. Esasa ilişkin Şartlar 325
2. Şekle ilişkin Şartlar 327
a. Evlenme İradesinin Bizzat Açıklanması 327
b. Resmî Şekil 328
B. Evliliğin Genel Hükümleri 329
C. Evlilik Birliğinin Korunması 331
Ç. Eşlerin Mallarının Yönetimi 332
D. Evliliğin Sona Ermesi 336
1. Ölüm ve Gaiplik 336
2. Evlenmenin Geçersizliği 336
3. Evlenmenin Butlanı 337
4. Boşanma 340
a. Boşanmanın Sebepleri 340
b. Boşanmanın Hukukî Sonuçları 342
III. SOYBAĞI 344
A. Tanım ve Çeşitleri 344
B. Çocuk ile Ana Arasında Soy Bağının Kurulması 345
C. Çocuk ile Baba Arasında Soy Bağının Kurulması 345
1. Evlilik Yoluyla 345
2. Tanıma Beyanı ile 348
3. Babalık Davası ile 349
Ç. Evlat Edinme 350
D. Soy Bağının Hükümleri 352
1. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olmayan Hükümleri 352
2. Soy Bağının Velayet Hakkına Bağlı Olan Hükümleri 354
IV. AİLE TOPLULUĞU 361
V. VESAYET 364
Bölüm 11
MİRAS HUKUKU
I. MİRASÇILAR 372
A. Kanuni Mirasçılık 372
B. İradî (Mansup) Mirasçılık 373
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 376
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 382
IV. MİRASIN GEÇİŞİ 383
V. MİRASIN GEÇİŞİNDE MİRASÇILARIN KARARI 384
VI. MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞIMI 386
VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI 389
Bölüm 12
EŞYA HUKUKU
I. EŞYA KAVRAMI VE UNSURLARI 391
II. TAPU SİCİLİ 393
A. Kavram 393
B. Tapu Siciline Egemen Olan İlkeler 394
C. Tapu Sicilinin Unsurları 396
Ç. Tapu Sicili İşlemleri 397
1. Kayıt 397
2. Tescil 397
3. Şerh 399
4. Beyanlar 400
D. Elektronik Tapu Sicili 401
II. ZİLYETLİK 403
A. Zilyetliğin Unsurları 403
B. Zilyetliğin konusu 404
C. Zilyetliğin Türleri 405
Ç. Zilyetliğin Kazanılması 405
D. Zilyetliğin Korunması 407
1. Savunma Hakkı 407
2. Zilyetliği Koruyan Davalar 408
3. Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması 408
4. Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması (Taşınır Davası) 409
E. İade ile Yükümlü Zilyedin Sorumluluğu 410
III. MÜLKİYET 410
A. Malikin Mülkiyet Hakkından Doğan Yetki ve Ödevleri 411
1. Malikin Yetkileri 411
2. Malikin Ödevleri 412
B. Konusu ve Kapsamı 413
1. Bütünleyici Parça 413
2. Eklenti 414
3. Mülkiyetin Türleri 414
a. Tek Mülkiyet 414
b. Ortak Mülkiyet 415
4. Taşınmaz Mülkiyeti 418
5. Taşınır Mülkiyeti 420
IV. SINIRLI AYNİ HAKLAR 422
A. İrtifak Hakları 423
B. Rehin Hakları 425
1. Taşınmaz Rehni 425
a. İpotek 427
b. İrat Senedi 428
c. İpotekli Borç Senedi 428
2. Taşınır Rehni 429
a. Teslime Bağlı Rehin 430
b. Hapis Hakkı 431
Bölüm 13
SORUMLULUK
I. HUKUKİ SORUMLULUK 433
A. Medeni ve Borçlar Hukukunda 433
1. Kaynakları Bakımından 433
a. Kanunî Sorumluluk 433
b. Hukukî İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk 434
c. Haksız Fiil Sorumluluğu 434
aa. Kusura Dayanan Sorumluluk 435
bb. Kusursuz Sorumluluk 437
2. Hukukî Sonuçları Bakımından 439
a. Kişilik Varlığı ile Sorumluluk 439
b. Malvarlığı ile Sorumluluk 439
aa. Sınırsız Sorumluluk 440
bb. Sınırlı Sorumluluk 440
B. İdare Hukukunda 441
1. İdarenin Kusura Dayanan Sorumluluğu 441
a. Hizmet Kusuru 442
b. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller 443
c. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı 443
2. Kusursuz Sorumluluk 444
II. CEZAİ SORUMLULUK 444
A. Kavram 444
B. Cezai Sorumluluğun Şartları 446
III. CUMHURBAŞKANI’NIN, CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU 447
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 447
1. Siyasi sorumluluğu 447
2. Cezai Sorumluluğu 448
B. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Sorumluluğu 448
1. Cumhurbaşkanına Karşı Sorumluluğu 448
2. Cezai Sorumluluğu 449
3. Cezai Sorumluluğu 450
Bölüm 14
YARGI VE TEŞKİLATI
I. YARGI FONKSİYONU VE YETKİSİ 451
II. YARGI SİSTEMLERİ 452
A. Yargı Birliği Sistemi 452
B. İdari Yargı Sistemi 452
C. Karma Sistem 453
III. YARGI YOLLARI 453
A. Anayasa Yargısı 453
1. Soyut Norm Denetimi 453
2. Somut Norm Denetimi (Def’i Yolu) 454
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği 454
4. Yüce Divan Denetimi 454
5. Bireysel Başvuru Yolu 455
B. Disiplin Mahkemeleri 456
C. Adli Yargı 456
1. İlk Derece Mahkemeleri 457
a. Ceza Yargısı ve Ceza Mahkemeleri 457
b. Medeni Yargılama ve Hukuk Mahkemeleri 458
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 460
3. Yargıtay 461
Ç. İdari Yargı 462
1. Temyiz Yeri: Danıştay 463
2. Bölge İdare Mahkemeleri 464
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri 465
E. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu 466
F. Hesap Yargısı ve Sayıştay 467
G. Uyuşmazlık Mahkemesi 467
Kaynakça 469
Kavram Dizini 477 |