İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Şekiller Listesi 23
Tablolar Listesi 33
1. ENERJİ 35
1.1. Enerji Kaynakları 36
1.1.1. Fosil Kaynaklar 36
1.1.2. Yenilenebilir Enerji Kaynakları 38
1.2. Dünyanın Doğal Döngüsü 38
1.3. Fosil Yakıtlar ve Çevre 42
1.4. Enerji Ekonomisi 42
1.5. Ulusal Elektrik Piyasası 44
2. FOSİL YAKITLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ 53
2.1. Kömür ve Enerji 54
2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralleri 55
2.2.1. Termik Santral ve Kömür 56
2.2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralinin Çalışma Prensibi 56
2.2.3. Temiz Kömür Teknolojileri 58
2.2.4. Kömür Yakıtlı Termik Santrallerin Çevresel Etkileri 59
2.2.5. Kömürle Çalışan Termik Santrallerin Avantajları 60
2.3. Elektrik Enerjisi Üretiminde Doğalgaz Kullanımı 62
2.3.1. Kojenerasyon Güç Sistemlerinin Çeşitleri 65
2.3.1.1. Buhar Türbinli Doğalgaz Güç Santralleri 65
2.3.1.2. Kombine Çevrimli Doğalgaz Santrali 66
2.3.1.3. Gaz Türbinli Doğalgaz Santrali 67
2.3.2. Doğalgaz Türbinleri 68
2.3.3. Doğalgazın Çevresel Etkileri 70
2.4. Nükleer Enerji 72
2.4.1. Nükleer Yakıt 75
2.5. Nükleer Yakıt Üretimi 76
2.5.1. Nükleer Reaktör Güç Santralleri 78
2.5.1.1. Basınçlı Su Reaktörleri –PWR 80
2.5.1.2. Kaynar Sulu reaktörler –BWR 81
2.5.1.3. Basınçlı Ağır Su Reaktörleri– PHWR 83
2.5.2. Nükleer Reaktör Atıkları 84
2.5.3. Nükleer Enerji Teknolojileri 85
3. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ 87
3.1. Yenilenebilir Enerji Döngüsü 87
3.2. Hidroelektrik Enerji 88
3.2.1. Hidroelektrik Santrallerin Sınıflandırılması 91
3.2.1.1. Depolamasız Hidroelektrik Santraller 92
3.2.1.2. Depolamalı Hidroelektrik Santraller 92
3.2.2. Hidroelektrik Santrallerin Temel Üniteleri 93
3.2.2.1. Baraj Gölü 93
3.2.2.2. Baraj 94
3.2.2.3. Toprak ve Kaya Dolgu Barajları 94
3.2.2.4. Beton Barajlar 94
3.2.2.4.1. Ağırlık Barajları 95
3.2.2.4.2. Payandalı Barajlar 95
3.2.2.4.3. Kemer Barajlar 95
3.2.2.5. Kumanda Odası 95
3.2.2.6. Su Giriş Ağzı 95
3.2.2.7. Yükleme Odası 96
3.2.2.8. Cebri Borular 96
3.2.2.9. Denge Bacası 96
3.2.2.10. Havalandırma 96
3.2.2.11. Savaklar 96
3.2.2.11.1. Dolu Savak 96
3.2.2.11.2. Dip Savak 97
3.2.2.12. Vanalar (Valfler) 98
3.2.2.12.1. Türbin Vanası 98
3.2.2.12.2. Cebri Boru Emniyet Vanası 98
3.2.2.12.3. Dip Savak Vanası 98
3.2.2.13. Türbinler 98
3.2.2.13.1. Kaplan Türbini 98
3.2.2.13.2. Francis Türbin 100
3.2.2.13.3. Pelton Türbinler 101
3.2.2.13.4. Turgo Türbinler 103
3.2.2.14. Generatör 103
3.2.3. Hidrolik Santral Güç Kontrol Sistemi 104
3.2.4. SCADA Sistemleri 107
3.2.4.1. Fiziksel Sistemler 107
3.2.4.2. Algılayıcı ve Kontrol Elemanları 108
3.2.4.3. Sinyal İşleme 108
3.2.4.4. Veri Toplama ve Kontrol Donanımı 108
3.2.4.5. Yazılım 108
3.2.5. Hidroelektrik Santralin Gücü 108
3.2.6. Kayseri Yamula Barajı’nın Teknik Özellikleri 111
3.2.6.1. Hidroloji 111
3.2.6.2. Rezervuar 111
3.2.6.3. Derivasyon Tünelleri 111
3.2.6.4. Santral 112
3.2.6.5. Türbinler 112
3.2.6.6. Şalt Sahası 112
3.2.6.7. Baraj Gövdesi 112
3.2.6.8. Cebri Boru 113
3.2.6.9. Generatör 113
3.2.6.10. Ünite Transformatörleri 113
3.3. Rüzgar Enerjisi 113
3.3.1. Rüzgar Enerji Potansiyelleri 115
3.3.2. Rüzgar Güç Potansiyelinin Analizi 116
3.3.3. Rüzgar Türbinleri 120
3.3.3.1. Kule 121
3.3.3.2. Rotor Kanatları 122
3.3.3.3. Generatör 123
3.3.3.4. Güç Elektroniği 124
3.3.3.5. Dişli Kutusu 125
3.3.3.6. Diğer Türbin Bileşenleri 126
3.3.3.6.1. Anemometre 126
3.3.3.6.2. Kontrol Sistemi 126
3.3.3.6.3. Aerodinamik (Pitch) Kontrol 126
3.3.3.6.4. Rüzgar Gülü 126
3.3.3.6.5. Yön Saptırma (Yaw) Sürücüsü ve Motoru 126
3.3.3.6.6. Hidrolik Sistem 126
3.3.3.6.7. Frenler 126
3.3.3.6.8. Aerodinamik Fren 126
3.3.3.6.9. Disk Fren 126
3.3.4. Güç Kontrolü 127
3.3.4.1. Aerodinamik (Pitch) Kontrol 127
3.3.4.2. Hız Kontrolü 128
3.4. Rüzgar Türbinleri Sistem Kontrolü 129
3.4.1. Rüzgar Santrali 130
3.4.1.1. Yerleşim Planı 131
3.4.1.2. Rüzgar Santrali Elektrik Sistemi 132
3.4.1.3. Elektrik Dağıtım Şebekesine Bağlı Rüzgar Güç Sistemi 132
3.4.1.4. Rüzgar Santrallerinin Enterkonnekte Şebekeye Bağlanması 134
3.4.2. Çevresel Etkileri 134
3.5. Rüzgar Enerjisinin Faydaları 135
3.6. Güneş Enerjisi 136
3.6.1. Isıl Güneş Teknolojileri 137
3.6.1.1. Düzlemsel Güneş Kollektörleri 137
3.6.1.2. Yoğunlaştırıcılı Kollektör Sistemleri 138
3.6.1.3. Yoğunlaştırıcı Sistemler ile Elektrik Üretimi 139
3.6.2. Fotovoltaik Sistemler 140
3.6.3. Güneş Pillerinin Yapımında Kullanılan Malzemeler 141
3.6.3.1. Kristal Silisyum 141
3.6.3.2. Galyum Arsenit (GaAs) 142
3.6.3.3. İnce Film 142
3.6.3.4. Kadmiyum Tellürid (CdTe) 142
3.6.3.5. Bakır İndiyum Diselenid (CuInSe2) 142
3.6.3.6. Optik Yoğunlaştırıcılı Hücreler 142
3.6.4. Elektromanyetik Işınım 143
3.6.5. Güneş Panellerinin Üretimi 144
3.6.6. Fotvoltaik Sistem Üniteleri 146
3.6.6.1. 4 Fotovoltaik Panel 146
3.6.6.2. Akü Sistemi 147
3.6.6.3. Şarj Regülatörü 149
3.6.6.4. İnvertör 151
3.6.7. Fotovoltaik Sistemin Kurulumu 151
3.6.8. Fotovoltaik Panelin Teknik Özellikleri 153
3.6.9. Fotovoltaik Panelin Çalışma Prensibi 154
3.6.10. Fotovoltaik Sistem Analizi 158
3.6.11. Pratik Fotovoltaik Panel Sistemi Planlanması 159
3.6.11.1. Birinci Adım 159
3.6.11.2. İkinci Adım 160
3.6.11.3. Üçüncü Adım 160
3.6.11.4. Dördüncü Adım 160
3.6.11.5. Beşinci Adım 160
3.7. Biyoenerji 164
3.7.1. Biyogaz 164
3.7.1.1. Biyogaz Üretiminde Kullanılan Organik Atık/Artık Hammaddeler 165
3.7.1.1.1. Hayvansal Atıklar 165
3.7.1.1.2. Bitkisel Artıklar 166
3.7.1.1.3. Organik İçerikli Şehir ve Endüstriyel Atıklar 166
3.7.1.2. Biyogaz Üretiminin Mikrobiyolojisi 167
3.7.1.2.1. Fermantasyon ve Hidroliz 167
3.7.1.2.2. Asetik Asidin Oluşumu 167
3.7.1.2.3. Metan Gazının Oluşumu 167
3.7.1.3. Biyogaz Tesisi Teknolojileri 168
3.7.1.3.1. Fermantör 170
3.7.1.3.2. Gübre Deposu 170
3.7.1.3.3. Karıştırıcı 170
3.7.1.3.4. Filitrasyon 171
3.7.1.4. Kojenerasyon Biyogaz Tesisi 171
3.7.1.4.1. Sılaj Deposu 172
3.7.1.4.2. Dozajlama (Atık hazırlama ve Besleme) Ünitesi 172
3.7.1.4.3. Fermantasyon Tankları 173
3.7.1.4.4. Kükürt Giderme (H2S) Ünitesi 173
3.7.1.4.5. Kojenerasyon Ünitesi (CHP Combined Heat and Power) 173
3.7.1.4.6. Separatör (Katı ve Sıvı Faz Ayrımı) Ünitesi 175
3.7.1.5. Biyogaz ve Yan Ürünlerinin Kullanılma Alanları 175
3.7.1.5.1. Biyogaz 176
3.7.1.5.2. Elektrik 176
3.7.1.5.3. Isı 176
3.7.1.5.4. Organik Gübre 176
3.7.1.5.5. Atık Yönetimi 176
3.7.1.5.6. Araç Yakıtı 177
3.7.1.6. Biyogaz Kullanımı 177
3.7.2. Biyodizel 180
3.7.2.1. Biyodizel Üretim Yöntemi 181
3.7.2.1.1. Yağ Çıkarma 181
3.7.2.1.2. Alkol ve Katalizörün Karıştırılması 181
3.7.2.1.3. Reaksiyon 181
3.7.2.1.4. Biyodizel–Ham Gliserin Ayrışması 182
3.7.2.1.5. Alkol Ayrıştırılması 182
3.7.2.1.6. Yıkama ve Kurutma İşlemi 182
3.7.2.2. Biyodizelin Uygulama Alanları 182
3.7.2.3. Ülkemizin Biyodizel Potansiyeli 183
3.7.3. Biyoetanol 184
3.7.3.1. Biyoetanolun Üretim Aşamaları 184
3.7.3.2. Biyoetanolun Kullanma Alanları 185
3.8. Jeotermal Enerji 185
3.8.1. Jeotermal Sistem 187
3.8.2. Jeotermal Sistemlerin Araştırılması ve Sınıflandırılması 188
3.8.3. Jeotermal Kaynaktan Elektrik Enerjisi Üretimi 189
3.8.3.1. Kuru Buhar Elektrik Santralleri 190
3.8.3.2. Flaş Buhar Elektrik Santrali 190
3.8.3.3. İkili Çevrim Jeotermal Elektrik Santralleri 192
3.8.3.4. Entegre Jeotermal Enerji Sistemi 193
3.8.4. Dünyada ve Türkiye’de Jeotermal Enerji 194
3.9. Isı Pompaları 196
3.10. Hidrojen Enerjisi 197
3.10.1. Hidrojen Üretimi 199
3.10.2. Hidrojen Üretim Teknolojileri 199
3.10.2.1. Termokimyasal Yöntem 199
3.10.2.2. Suyun Elektrolizi 199
3.10.2.3. Isıl Kimyasal Yöntem 200
3.10.2.4. Hidrojen Sülfür’den Hidrojen Üretimi 201
3.10.2.5. Güneş Enerjisinden Hidrojen Üretimi 202
3.10.2.6. Çeşitli Hidrit Bileşiklerden Kimyasal Yöntemlerle Hidrojen Elde Edilmesi 202
3.10.3. Hidrojenin Depolanması ve İletimi 202
3.10.3.1. Gaz Olarak Depolanması 202
3.10.3.2. Sıvı Olarak Depolanması 202
3.10.3.3. Katı Olarak Depolanması 202
3.10.3.4. Karbon Nano Tüplerde Depolanması 203
3.10.4. Hidrojenden Enerji Elde Edilmesi 203
3.10.4.1. Yakma 203
3.10.4.2. Yakıt Pili 203
3.10.5. Taşıtlarda Hidrojen Enerjisi Kullanımı 205
3.10.6. Konutlarda Hidrojen Enerjisinin Kullanımı 205
3.10.7. Türkiye ve Hidrojen Enerjisi 206
3.11. Okyanus Enerjisi 207
3.11.1. Gelgit Enerjisi 208
3.11.1.1. Gelgit Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi 208
3.11.2. Akıntı Enerjisi 210
3.12. Dalga Enerjisi ve Dönüşüm Sistemleri 213
3.12.1. Titreşimli Su Sütunu 213
3.12.2. Konik Kanal Sistemi (Tapchan) 214
3.12.3. Dalga Çiftliği (Pelamis) 215
3.12.4. Sulter Duck 216
3.12.5. Dalga Dragon 217
3.12.6. Arşimed Dalga Salınımı 218
3.12.7. Okyanus Termal Enerji Dönüşüm Sistemleri (OTEC) 218
3.12.7.1. Kapalı Çevrim OTEC Sistemleri 219
3.12.7.2. Açık Çevrim OTEC Sistemleri 221
3.12.7.3. Hibrid OTEC Sistemleri 222
ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI 223
4. KUMANDA ELEMANLARI VE KORUMA ELEMANLARI 225
4.1. Ayırıcılar 225
4.1.1. Ayırıcıların Yapısı ve Bölümleri 225
4.1.1.1. Şase 226
4.1.1.2. Mesnet İzolatörü 226
4.1.1.3. Sabit Kontaklar 226
4.1.1.4. Hareketli Kontaklar 226
4.1.1.5. Mekanik Düzen 226
4.1.1.6. Kilit Tertibatı 227
4.1.1.7. Yaylar 227
4.1.2. Ayırıcı Çeşitleri ve Özellikleri 227
4.1.2.1. Monte Edildikleri Yerlere Göre Ayırıcılar 227
4.1.2.1.1. Dahili Tip Ayırıcılar 227
4.1.2.2. Harici Tip Ayırıcılar 228
4.1.3. Yapısına Göre Ayırıcılar 229
4.1.3.1. Bıçaklı Ayırıcılar 229
4.1.3.2. Dahili Tip Bıçaklı Ayırıcılar 230
4.1.3.3. Harici Tip Bıçaklı Ayırıcılar 230
4.1.3.4. Toprak Ayırıcısı 230
4.1.3.5. Sigortalı Ayırıcılar 230
4.1.3.6. Döner İzolatörlü Ayırıcılar 231
4.1.3.6.1. Tek Döner İzolatörlü Ayırıcılar 231
4.1.3.6.2. Çift Döner İzolatörlü Ayırıcı 232
4.1.3.7. Pantograf Ayırıcı 233
4.1.4. Görevlerine Göre Ayırıcılar 234
4.1.4.1. Hat Ayırıcısı 235
4.1.4.2. Bara Ayırıcısı 235
4.1.4.3. Toprak Ayırıcısı 235
4.1.4.4. By–pass Ayırıcısı 235
4.1.4.5. Transfer Ayırıcısı 235
4.1.4.6. Bara Bölümleyici Ayırıcıları 236
4.1.5. Kumanda Şekillerine Göre Ayırıcılar 236
4.1.5.1. Elle Kumandalı Ayırıcılar 236
4.1.5.2. Mekanik Kumandalı Ayırıcılar 237
4.1.5.3. Elektrik Motoru ile Kumandalı Ayırıcılar 237
4.1.5.4. Basınçlı Hava ile Kumandalı Ayırıcı 238
4.1.6. Ayırıcı Etiket Değerleri 238
4.1.7. Ayırıcı Kesici Açma Kapama İşlem Sırası 239
4.2. Kesiciler 240
4.2.1. Alternatif Akımda Ark Olayı 241
4.2.2. Kesici İşletme Mekanizma Çeşitleri ve Özellikleri 241
4.2.2.1. Elle Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma 242
4.2.2.2. Motorla Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma 242
4.2.2.3. Basınçlı Havalı Tip Mekanizma 243
4.2.2.4. Elektromanyetik Bobinli Tip Mekanizma 243
4.2.3. Arkın Söndürüldüğü Ortama Göre Kesiciler ve Özellikleri 243
4.2.3.1. SF6 Gazlı Kesiciler 243
4.2.3.1.1. Kutup Kısmı 245
4.2.3.1.2. Açma–Kapama Mekanizması 245
4.2.3.1.3. Elektrikli Donanım 246
4.2.3.2. Vakumlu Kesiciler 246
4.2.3.3. Basınçlı Hava Üflemeli Kesiciler 248
4.2.3.4. Tam Yağlı Kesiciler 250
4.2.3.5. Az Yağlı Kesiciler 251
4.2.3.6. Manyetik Üflemeli Kesiciler 252
4.2.4. Kesicilerin Bakımı 253
4.2.4.1. Mekanizma Bakımı 253
4.2.4.2. Kutup Bakımı 254
4.2.5. Kesici Bağlantı İşlem Sırası 254
4.2.6. Kesicinin Otomatik Kumanda Sistemine Bağlanması 256
4.2.6.1. Kontrol ve Kumanda Sistemi 257
4.2.6.2. Komut Gönderme ve İzleme Sistemi 257
4.2.6.3. Saha Kontrol Ekipmanı 257
5. KORUMA ELEMANLARI 259
5.1. İletim ve Dağıtım Hatlarında Oluşan Yüksek Gerilim Nedenleri 259
5.1.1. İç Aşırı Gerilimler 259
5.1.2. Dış Aşırı Gerilimler 259
5.2. Parafudurlar 260
5.2.1. Parafudurların Yapısı ve Çeşitleri 260
5.2.1.1. Değişken Dirençli Parafudurlar 260
5.2.1.2. Metal Oksit Parafudurlar 261
5.2.2. Gerilimlerine Göre Parafudurlar 263
5.2.2.1. Alçak Gerilim Parafudurları 263
5.2.2.2. Yüksek Gerilim Parafudurları 264
5.2.3. Tesisata Göre Parafudurlar 265
5.2.3.1. Faz Parafudurları 265
5.2.3.2. Yıldız Noktası Parafudurlar 265
5.2.4. Özel Amaçlı Parafudur Elemanları 266
5.2.4.1. Parafudur Ayırıcıları 266
5.2.4.2. Parafudur Darbe Sayıcı 266
5.2.5. Parafudur Giriş ve Çıkış Bağlantı İşlem Sırası 267
5.3. Yüksek Gerilim Sigortaları 268
5.3.1. Yüksek Gerilim Sigortaları Yapısı ve Çeşitleri 269
5.3.1.1. Optik Göstergeli Sigortalar 269
5.3.1.2. Çarpma Pimli Sigortalar 269
5.3.2. Yüksek Gerilim Sigorta Seçimi 270
5.3.3. Yüksek Gerilim Sigorta Montajı 271
5.4. İzolatörler 273
5.4.1. Yapıldığı Malzemeye Göre İzolatör Çeşitleri 274
5.4.1.1. Porselen İzolatörler 274
5.4.1.2. Cam İzolatör 274
5.4.1.3. Epoksi Reçineli İzolatörler 275
5.4.1.4. Polimer (Silikon) İzolatörler 275
5.4.2. Gerilimlerine Göre İzolatörler 276
5.4.3. Yapılışlarına Göre İzolatör Çeşitleri 278
5.4.3.1. Mesnet İzolatörler 278
5.4.3.2. Zincir Tipi İzolatörler 279
5.4.3.3. Geçit İzolatörleri (Buşingler) 280
5.4.4. İzolatör Koruma Elemanları 282
5.4.4.1. Ark Koruma Halkaları 282
5.4.4.2. Ark Boynuzları 283
5.4.4.3. Ark Koruma Çemberleri 283
5.4.4.4. Kuşkonmazlar 284
5.4.5. Koruma Elemanları ve Topraklama Bağlantıları 285
5.4.5.1. Koruma Topraklaması 285
5.4.5.2. İşletme Topraklaması 285
5.4.5.3. Fonksiyon Topraklaması 286
6. KORUMA RÖLELERİ 287
6.1. Sargı Kısa Devresi Koruma Rölesi 287
6.2. Ters Akım (Vatmetrik) Koruma Rölesi 289
6.3. Mesafe Empedans Rölesi 290
6.3.1. Mesafe Empedans Rölesi Çalışma Prensibi 291
6.3.2. Başlatma Ünitesi 292
6.3.3. Yön Elemanı 292
6.3.4. Ölçme Ünitesi 293
6.4. Toprak Kaçağı Koruma Röleleri 295
6.4.1. Toprağa Kaçak Koruma Rölesi Çalışma Prensibi 295
6.5. Aşırı Akım Koruma Röleleri 298
6.5.1. Sekonder Aşırı Akım Koruma Rölesi 298
6.6. Diferansiyel Aşırı Akım Koruma Rölesi 300
6.6.1. Çalışma Prensibi 301
6.7. Isı Koruma Röleleri 302
6.7.1. Temperatür (Isı Kontrol) Röleleri 303
6.7.2. Yatak Isınma Koruma Rölesi 304
6.8. Buchholz Rölesi 305
6.8.1. Çalışma Prensibi 305
7. ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI 309
7.1. Gerilimlere Göre Şebeke Çeşitleri 309
7.1.1. Alçak Gerilim Şebekeleri 310
7.1.2. Orta Gerilim Şebekeleri 310
7.1.3. Yüksek Gerilim Şebekeleri 311
7.1.4. Çok Yüksek Gerilim Şebekeleri 311
7.2. Dağıtım Şekillerine Göre Şebeke Çeşitleri 311
7.2.1. Dallı (Dalbudak) Şebekeler 313
7.2.2. Ring (Halka) Şebekeler 314
7.2.3. Ağ (Gözlü) Şebekeler 314
7.2.4. Enterkonnekte Şebekeler 315
7.2.5. Kuranportör 316
7.2.5.1. Kuranportör Sistemi Elemanları ve Özellikleri 317
7.2.5.1.1. Hat Tıkacı (Line Trap) 317
7.2.5.1.2. Kaplin Kapasitör 318
7.2.5.1.3. Sızdırma Bobini 318
7.2.5.1.4. Hat Ayar Kutusu (Tuner) 319
7.2.5.1.5. Koaksiyel Kablo 319
7.2.5.1.6. Kuranportör Cihazı 319
7.2.5.2. Kuranportör Sistemi Çalışma Prensibi 319
7.2.6. Akıllı Enerji Şebekeleri (Smart Grid) 320
7.2.6.1. Akıllı Şebeke Bileşenleri 321
7.2.6.1.1. Akıllı Üretim 321
7.2.6.1.2. Akıllı İstasyonlar 321
7.2.6.1.3. Akıllı Dağıtım 321
7.2.6.1.4. Bütünleştirilmiş Haberleşme 321
7.2.6.2. Akıllı Şebekenin Yapısı 321
7.2.6.3. Akıllı Şebeke Sistemi 322
7.2.6.4. Akıllı Şebeke Sisteminin Avantajları 324
7.3. Trafo Postaları 325
7.3.1. Direk Tipi Trafo Postası 325
7.3.2. Bina Tipi Trafo Postası 326
7.3.2.2. Köşk Tipi Trafo Postası 326
7.3.2.2.1. Sac Köşkler 326
7.3.2.2.2. Beton Köşkler 327
7.3.2.2.3. Yer Altı Beton Köşkler 328
7.4. Şalt Sahası 329
7.4.1. Şalt Sahasında Bulunan Donanımlar 329
7.4.1.1. Güç Trafosu 331
7.4.1.1.1. Hermetik Trafolar 332
7.4.1.1.2. Yağlı Tip Trafo 333
7.4.1.1.3. Kuru Tip Trafo 334
7.4.1.2. Kumanda Elemanları 335
7.4.1.3. Bara Düzeneği 336
7.4.1.3.1. Tek Bara Sistemleri 336
7.4.1.3.2. Çift Bara Sistemi 337
7.4.1.3.3. Yardımcı Bara Sistemleri 337
7.4.1.3.4. Santral İç İhtiyaç Baraları 338
7.4.1.4. Ölçü Trafoları 338
7.4.1.4.1. Akım Transformatörleri 339
7.4.1.4.2. Gerilim Transformatörleri 340
7.4.1.5. Şönt Reaktör ve Kapasitörler 341
7.4.2. Açık Trafo Merkezi Proje ve Şemaları 341
7.5. Orta Gerilim Modüler Hücreler 343
7.6. Orta Gerilim Modüler Hücre Çeşitleri 344
7.6.1. Yük Ayırıcılı Giriş Çıkış Hücresi 345
7.6.1.1. Bara Düzeneği 346
7.6.1.2. SF6 Gazlı Yük Ayırıcısı 347
7.6.1.3. Topraklama Ayırıcısı 348
7.6.1.4. Kapasitif Gerilim Göstergesi 348
7.6.1.5. Yük Ayırıcı –Toprak Kilidi 349
7.6.1.6. Açma–Kapama Bobini 349
7.6.1.7. Termostat Kontrollü Isıtıcı 349
7.6.1.8. Yardımcı Röle, Kontaklar 350
7.6.1.9. Arıza Akım ve Faz Göstergesi 350
7.6.1.10. Kurma Motoru 351
7.6.1.11. İç Aydınlatma 351
7.6.1.12. Kumanda Panosu ve Mimik Diyagram 352
7.6.2. Yük Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi 352
7.6.2.1. Alçak Gerilim Kontrol ve Kumanda Bölümü 353
7.6.2.2. Yardımcı Röle 354
7.6.2.3. O.G. Gerilim Trafosu 354
7.6.2.4. Akım Trafosu 355
7.6.2.5. Isıtıcı Rezistansı 355
7.6.2.6. İç Aydınlatma Düzeneği 356
7.6.3. Kesicili Giriş Çıkış Hücresi 356
7.6.3.1. SF6 Gazlı Kesici 357
7.6.3.2. Kablo Bağlama Bölümü 358
7.6.4. Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi 358
7.6.4.1. Geçit izolatörü 359
7.6.4.2. O.G. Sigortaları 360
7.6.5. Yük Ayırıcılı Kuplaj (Bara Bölme) Hücresi 360
7.6.6. Parafudr Hücresi 361
8. HAVAİ ENERJİ HATLARI 363
8.1. Yapılarına Göre İletken Çeşitleri 363
8.1.1. Bakır İletkenler 363
8.1.2. Alüminyum İletkenler (AAC ALUMINIUM CONDUCTORS) 364
8.1.3. Çelik Özlü Alüminyum İletkenler (ACSR– ALUMINIUM CONDUCTORS STEEL REINFORCED) 365
8.2. Gerilimlerine Göre Havai Hat İletken Çeşitleri 367
8.2.1. Alçak Gerilim İletkenleri 367
8.2.2. Orta Gerilim İletkenleri 368
8.2.3. Yüksek Gerilim İletkenleri 368
8.2.4. Çok Yüksek Gerilim İletkenleri 369
8.3. İletken Seçiminde Kriterler 369
8.3.1. İletkenlik 370
8.3.2. Korona 370
8.3.3. Çap 370
8.3.4. Özgül Ağırlık 370
8.3.5. Sehim 371
8.3.6. Mekanik Dayanıklılık 372
8.3.7. Isıya Karşı Dayanıklılık 372
8.4. Hat Sabiteleri 373
8.4.1. Direnç 373
8.4.2. Endüktans 374
8.4.3. Kapasitans 375
8.4.4. Korona Olayı 376
8.4.5. Kaçak Geçirgenlik 377
8.5. Havai Hat İletkenleri ve Bağlantıları 377
8.5.1. Direkler ve İzolatörler 377
8.5.2. Renkli İkaz Topları 377
8.5.3. Havai Hat İletken Ek Malzemeleri 378
8.5.3.1. Civatalı Klemensler 378
8.5.3.2. Bükme Boru Ekleri 378
8.5.3.3. Sıkma Tipi Klemensler 379
8.5.3.4. Zırhlı Çubuklar 379
8.5.3.5. Spacer 379
8.5.4. Camper 380
8.5.5. Damper 380
8.6. Havai Hat İletkenler Arası Standart Mesafeler 381
9. DİREKLER 383
9.1. Yapıldıkları Malzemeye Göre Direk Çeşitleri 383
9.1.1. Demir Direkler 383
9.1.1.1. Boru Direkler 384
9.1.1.2. A ve Kafes Direkler 384
9.1.1.3. Putrel (Pilon, Çatal) Direkler 386
9.1.2. Beton Direkler 386
9.1.3. Sanrifüj Direkler 387
9.1.4. Vibre Direkler 389
9.1.5. Ağaç Direkler 389
9.2. Kullanım Yerlerine Göre Direk Çeşitleri 389
9.2.1. Taşıyıcı Direkler (T) 389
9.2.2. Köşede Taşıyıcı Direkler (KT) 390
9.2.3. Durdurucu Direkler 390
9.2.4. Köşede Durdurucu Direkler (KD) 390
9.2.5. Son (Nihayet) Direkleri (S) 390
9.2.6. Dağıtım (Branşman) Direkleri (B) 391
9.2.7. Tevzi (Dağıtım) Direkleri 391
9.2.8. Geçit Direkler (G) 391
9.3. Traversler ve Konsollar 391
9.4. Gerilimlere Göre Direk Çeşitleri 393
9.4.1. Orta Gerilimde Kullanılan Direkler 393
9.4.2. Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler 393
9.4.3. Çok Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler 393
9.5. Direklerde Topraklama İşlemi 394
10. O.G. VE Y.G. TESİS PROJELERİ 395
10.1. Tek Hat Şeması 395
10.2. Trafo Merkezi Güç Hesaplamaları 398
10.3. Kompanzasyon Hesabı 399
10.4. Elektrik Şebekeleri ve Şebeke Hesapları 401
10.4.1. Tek Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı 401
10.4.2. Üç Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı 402
10.4.3. Dal– Budak Şebekeler için Şebeke Hesapları 420
10.4.4. İki Taraftan Beslenen Şebekeler 423
10.4.5. Gözlü (Ağ) Şebekeler 426
10.5. Elektrik Enerjisi İletim Hatları 429
10.5.1. Kısa iletim Hatları 429
10.5.2. Orta Uzunluktaki İletim Hatları 436
10.5.2.1. π Eşdeğer Devre 436
10.5.2.2. T Eşdeğer Devre 437
Kaynaklar 445
Kavramlar Dizini 449
Yazar Hakkında 452 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
