İÇİNDEKİLER
 İÇİNDEKİLER 
ÖNSÖZ  III 
İÇİNDEKİLER  V 
KISALTMALAR CETVELİ  XI 
Birinci Kısım 
GENEL BİLGİLER 
Birinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNA GİRİŞ 
§ 1– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI  3 
§ 2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMACI VE ÖNEMİ  7 
I– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMACI  7 
II– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ  8 
§ 3– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ  11 
I– GENEL OLARAK  11 
II– TÜRKİYE'DE  14 
1– Cumhuriyet Öncesi  14 
2– Cumhuriyet Sonrası  16 
§ 4– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNUN TEMEL NİTELİKLERİ  17 
I– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER  17 
II– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNUN HUKUK SİSTEMİ 
İÇERİSİNDEKİ YERİ  18 
§ 5– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI  19 
I– ULUSLARARASI KAYNAKLAR  19 
1– Uluslararası Çalışma Örgütünün Sözleşme ve Tavsiye Kararları  19 
2– Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi  21 
3– Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel HaklarSözleşmesi  22 
4– Avrupa Birliği  23 
II– ULUSAL KAYNAKLAR  25 
1– Genel Kaynaklar  25 
a) Anayasa  25 
b) Kanunlar  27 
c) Tüzükler  30 
d) Yönetmelikler  30 
2– Özel Kaynaklar  32 
a) İş Sözleşmesi  32 
b) Toplu İş Sözleşmeleri  32 
c) İşyeri İç Yönetmelikleri  34 
§ 6– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN İŞLEYİŞİ  35 
I– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KURUMSAL YAPISI  35 
1– Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi  35 
2– Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı  38 
a) Genel Olarak  38 
b) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü  39 
c) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı  40 
d) İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme 
Enstitüsü Başkanlığı  40 
e) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi  41 
f) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı  41 
3– Sağlık Bakanlığı  42 
4– Milli Savunma Bakanlığı  43 
5– Belediyeler  43 
6– İş Sağlığı ve Güvenliği İle Bağlantılı Diğer Kurumlar  43 
II– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DENETİMİ  44 
1– Genel Olarak  44 
2– Denetim Türleri  45 
3– Müfettişlerin Yetki ve Görevleri  45 
4– Askeri İşyerlerinin Denetimi  47 
5– İş Kanununun Kapsamı Dışında Kalan İşyerlerinin Denetimi  50 
İkinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNUN 
TEMEL KAVRAMLARI 
§ 7– ÇALIŞAN  51 
I– GENEL OLARAK  51 
II– İŞ SÖZLEŞMESİNE DAYANARAK ÇALIŞAN KİŞİLER  51 
III– KAMU GÖREVLİLERİ  52 
IV– ÇIRAK VE STAJYERLER  54 
§ 8– ÖDÜNÇ (GEÇİCİ) İŞÇİ  56 
I– TANIMI  56 
II– ÖDÜNÇ İŞ İLİŞKİSİNDE TARAFLARIN İŞ SAĞLIĞI 
VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  57 
§ 9– İŞVEREN  60 
§ 10– ALT İŞVEREN  61 
I– TANIMI  61 
II– ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KURULMASINA 
GETİRİLEN SINIRLANDIRMALAR VE MUVAZAA  66 
III– ASIL İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE YÜKÜMLÜLÜKLER  66 
IV– ASIL İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE SORUMLULUK  68 
§ 11– İŞVEREN VEKİLİ  71 
§ 12– İŞYERİ  74 
Üçüncü Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNUN 
UYGULAMA ALANI 
§ 13– KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI  79 
§ 14– İŞ TÜRÜ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI  80 
§ 15– YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI  82 
§ 16– İŞYERİNDE GÖRÜLEN İŞİN NİTELİĞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI  83 
§ 17– ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI  85 
Dördüncü Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAKIMINDAN 
ÖZEL OLARAK KORUNAN GRUPLAR 
§ 18– GENEL OLARAK  87 
§ 19– GENÇ VE ÇOCUK ÇALIŞANLAR  88 
§ 20– KADIN ÇALIŞANLAR  94 
§ 21– ENGELLİ ÇALIŞANLAR  100 
§ 22– YAŞLI ÇALIŞANLAR  102 
Beşinci Bölüm 
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARI 
§ 23– İŞ KAZASI  105 
I– GENEL OLARAK  105 
II– SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU BAKIMINDAN İŞ KAZASI  106 
1– Tanımı  106 
2– Unsurları  106 
a) Sigortalı Olma  106 
b) Kazaya Uğrama  107 
c) Bedensel veya Ruhsal Bir Zarara Uğrama  114 
d) Kaza ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması  114 
§ 24– MESLEK HASTALIĞI  115 
I– TANIM  115 
II– UNSURLARI  115 
1– Sigortalı Olma  115 
2– İşin Niteliği veya İşin Yürütüm Koşullarına Bağlı Bir Hastalığın 
Ortaya Çıkması  115 
3– Bedensel ve Ruhsal Zarara Uğrama  117 
4– Meslek Hastalığı ile Zarar Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 117 
III– SAPTANMASI  117 
İkinci Kısım 
YÜKÜMLÜLÜKLER 
Birinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN 
İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
§ 25– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  121 
§ 26– DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  125 
§ 27– İŞ GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİ SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  125 
I– GENEL OLARAK  125 
II– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN İŞ SAĞLIĞI VE 
GÜVENLİĞİ PROFESYONELLERİ TARAFINDAN SAĞLANMASI  128 
1– İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri Kavramı  128 
2– İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Mesleki Bağımsızlıkları  129 
3– İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Hukuki Statüleri ve 
Sorumlulukları ………………………………………………………………….…… 131 
4– İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Yükümlülüğü  136 
a) Tanımı  136 
b) Görevlendirilmeleri  137 
c) Görev, Yetki ve Yükümlülükleri  139 
d) Çalışma Süreleri  143 
5– İşyeri Hekimi Çalıştırma Yükümlülüğü  144 
a) Tanımı  144 
b) Görevlendirilmeleri  145 
c) Görev, Yetki ve Yükümlülükleri  145 
d) Çalışma Süreleri  150 
6– Diğer Sağlık Personeli Çalıştırma Yükümlülüğü  152 
a) Tanımı  152 
b) Görevlendirilmeleri  153 
c) Görev, Yetki ve Yükümlülükleri  153 
d) Çalışma Süreleri  154 
7– İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekiminin Bakanlığın İlgili 
Birimine Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü  154 
8– İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekiminin Hak Kaybına veya Feshe 
Karşı Korunmaları  157 
III– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN ORTAK SAĞLIK 
VE GÜVENLİK BİRİMİNDEN VEYA ÇALIŞAN SAĞLIĞI 
MERKEZİNDEN HİZMET ALINARAK SAĞLANMASI  160 
IV– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN İŞVEREN VEYA 
İŞVEREN VEKİLİ TARAFINDAN SAĞLANMASI  163 
V– İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ KURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  165 
VI– İŞ GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ  166 
§ 28– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU KURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  168 
I– GENEL OLARAK  168 
II– KURULUN OLUŞUMU  170 
III– KURULUN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ  172 
IV– KURULUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI  173 
V– ASIL İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN BULUNDUĞU 
İŞYERLERİNDE KURUL OLUŞUMU  174 
VI– KURUL KARARLARININ ÇALIŞANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ  175 
§ 29– EĞİTİM VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  175 
I– GENEL OLARAK  175 
II– EĞİTİMİN ESASLARI  178 
§ 30– ÇALIŞANLARI BİLGİLENDİRİLME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  183 
§ 31– ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ VE DESTEK ELEMANI BELİRLEME  185 
I– ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ  185 
II– DESTEK ELEMANI  187 
§ 32– ÇALIŞANLARI SAĞLIK GÖZETİMİNE TABİ TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  188 
§ 33– ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI KATILIMLARININ 
SAĞLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ  191 
§ 34– RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  192 
I– GENEL OLARAK  192 
II– RİSK DEĞERLENDİRMESİNİN YAPILMA SÜRECİ ……………………………  193 
III– BİRDEN FAZLA İŞVERENİN BULUNMASI HALİNDE VE ASIL 
İŞVEREN–ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ 
YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  196 
§ 35– ACİL DURUMLARA YÖNELİK YÜKÜMLÜLÜKLERİ  197 
I– GENEL OLARAK  197 
II– ACİL DURUM, YANGINLA MÜCADELE VE İLK YARDIM  198 
III– TAHLİYE  202 
§ 36– İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARINI BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 203 
§ 37– GÜVENLİK RAPORU VE BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKA BELGESİ 
HAZIRLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  205 
İkinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN 
ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
§ 38– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNE UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  207 
§ 39– İŞVERENE TEHLİKEYİ BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  209 
§ 40– İŞBİRLİĞİ YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  209 
§ 41– BAĞIMLILIK YAPAN MADDE KULLANMAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ  210 
Üçüncü Kısım 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERE 
AYKIRILIKLARIN SONUÇLARI 
Birinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN 
YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRILIĞIN İŞVEREN BAKIMINDAN SONUÇLARI 
§ 42– ÖZEL HUKUK YAPTIRIMLARI  215 
I– ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI  215 
1– Koşulları  215 
2– Kurula Başvuru Koşulu Aranmaksızın Çalışmaktan Kaçınma Hakkı . 217 
3– Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Kullanılmasının Hüküm ve 
Sonuçları  218 
4– Çalışmaktan Kaçınma Hakkını Kullanabilecek Olan Çalışanlar  219 
II– İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESHETME HAKKI  219 
III– HUKUKİ SORUMLULUK  221 
1– Genel Olarak  221 
2– İşverenin Hukuki Sorumluluğunun Niteliği  222 
3– İşverenin Hukuki Sorumluluğunun Koşulları  226 
a) Bireysel İş Hukuku Anlamında Bir İş Kazası ya da Meslek 
Hastalığının Meydana Gelmiş Olması  226 
b) İşverenin Kusurunun Bulunması  232 
4– Maddi Tazminat  236 
a) Genel Olarak  236 
b) Hesaplanması  239 
5– Destekten Yoksun Kalma Tazminatı  246 
6– Manevi Tazminat  252 
7– Sosyal Güvenlik Kurumunun Rücu Hakkı  255 
a) İşverene Rücu  255 
b) Üçüncü Kişilere Rücu  257 
§ 43– KAMU HUKUKU YAPTIRIMLARI  258 
I– İDARİ YAPTIRIMLAR  258 
1– İşin Durdurulması  259 
a) İşin Durdurulmasını Gerektiren Haller  260 
b) İşin Durdurulması Kararının Alınması  262 
c) İşin Durdurulması Kararının Uygulanması  262 
d) Acil Hallerde İşin Durdurulması Kararının Alınması ve 
Uygulanması  263 
e) İşin Durdurulması Kararına İtiraz  263 
f) İşin Durdurulmasının Geçici Kaldırılması  264 
g) Durdurma Kararının Kaldırılması  266 
h) İşin Durdurulmasının Sonuçları  267 
ı) İşi Durdurma Kararına Uymamanın Yaptırımı  268 
2– İdari Para Cezaları  268 
3– Kamu İhalesinden Yasaklanma  274 
4– Çalışanların Çalışmaktan Alıkoyulması  275 
II– CEZAİ YAPTIRIMLAR  276 
1– Genel Olarak  276 
2– Taksirle Yaralama  278 
3– Taksirle Öldürme  279 
İkinci Bölüm 
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN 
YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRILIĞIN ÇALIŞAN 
BAKIMINDAN SONUÇLARI 
§ 44– TAZMİNAT ÖDEME  287 
§ 45– İŞVERENİN DİSİPLİN CEZASI VERME HAKKI  289 
§ 46– İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI  291 
YARARLANILAN KAYNAKLAR  301  |