İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Birinci Bölüm
TAHKİM KURUMU
I. HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLU OLARAK TAHKİM 19
A. Hukuki Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları 19
B. Tahkim 20
1. Genel Çerçeve 20
2. Tahkimin Diğer Hukuki Uyuşmazlık Çözüm Yollarından Ayrılması 22
a. Tahkimin Devlet Yargısından Sınırlandırılması 22
b. Tahkimin Diğer Devlet Yargısı Dışı Hukuki Uyuşmazlık Çözüm Yollarından Sınırlandırılması 27
aa. Genel Olarak 27
bb. Tahkimin Müzakere ve Aracılıktan Sınırlandırılması 28
cc. Tahkimin Hakem Bilirkişilikten Sınırlandırılması 29
II. TAHKİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ 31
A. Milletlerarası Alanda Tarihsel Gelişim 31
B. Milli Alanda Tarihsel Gelişim 35
III. TAHKİMİN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ 40
A. Tahkimin Olumlu Yönleri 40
B. Tahkimin Olumsuz Yönleri 41
IV. TAHKİM TÜRLERİ 44
A. Millî Tahkim – Yabancı Tahkim – Milletlerarası Tahkim 44
B. İhtiyari Tahkim – Mecburi Tahkim 46
C. Ad Hoc Tahkim – Kurumsal Tahkim 48
1. Genel Olarak 48
2. Ad Hoc Tahkim 49
3. Kurumsal Tahkim 51
D. Vicahi Tahkim – Çevrimiçi Tahkim 54
E. Tek Kademeli Tahkim–İki Kademeli Tahkim 54
F. İki Taraf Tahkimi – Çoklu Taraf Tahkimi 54
G. Olağan Tahkim – Kamu Katılımlı Tahkim 55
V. TAHKİM MERKEZLERİ 55
VI. TAHKİM HUKUKUNUN KAYNAKLARI 58
A. Genel Olarak 58
B. Millî Düzenlemeler 59
1. Genel Olarak 59
2. Anayasal Düzenlemeler 59
3. Genel Kanunlar 60
a. Milletlerarası Tahkim Kanunu 60
b. Hukuk Muhakemeleri Kanunu 62
4. Özel Kanunlar 64
C. Milletlerarası Kaynaklar 65
1. Genel Olarak 65
2. Milletlerarası Sözleşmeler 66
a. 1923 Tarihli Cenevre Protokolü 66
b. 1927 Tarihli Cenevre Sözleşmesi 66
c. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 66
d. Milletlerarası Ticarî Tahkime Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi 68
e. Devletler ile Diğer Devlet Uyrukluları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkında Sözleşme 70
f. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütünü Kuran 14 Temmuz 1967 Tarihli Stockholm Sözleşmesi 71
3. Milletlerarası Model Düzenlemeler 71
D. Tahkim Kurumları Kuralları 73
1. Genel Olarak 73
2. Geçerlilik ve Amaç 75
E. Mercii Takdiri 77
VII. TÜRK TAHKİM HUKUKUNUN GENEL ÇERÇEVESİ 79
İkinci Bölüm
TAHKİM ANLAŞMASI
I. GENEL OLARAK 81
II. TAHKİM ANLAŞMASININ TANIMI 81
III. TAHKİM ANLAŞMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 82
IV. TAHKİM ANLAŞMASININ İÇERİĞİ 82
A. Tahkim Anlaşmasının Zorunlu İçeriği (Kurucu Unsurlar) 83
1. Genel Olarak 83
2. Karşılıklı Tahkim İradesinin Bulunması 84
3. Uyuşmazlığın Nihai Olarak Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi 84
4. Belirli veya Belirlenebilir Bir Hukuki İlişkiye Yönelme 86
B. Tahkim Anlaşmasının Diğer İçeriği (Kurucu Olmayan Unsurlar) 87
V. TAHKİM ANLAŞMASININ GEÇERLİLİĞİ 89
A. Genel Olarak 89
B. Tahkim Anlaşmasının Geçerlilik Yönünden Asıl Sözleşmeden Bağımsız Olması (Ayrılık İlkesi) 89
C. Tahkim Anlaşmasına Elverişli (Açık) Alanlar 89
D. Tahkim Anlaşmasının Şekli Geçerliliği 90
E. Tahkim Anlaşmasının Maddi Geçerliliği 91
F. Tahkim Anlaşmasının Geçersizliği İtirazı 93
G. Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İlişkin Sorunlu Durumlar 94
VI. TAHKİM ANLAŞMASININ TÜRLERİ 95
VII. TAHKİM ANLAŞMASI STATÜSÜ 96
VIII. TAHKİM ANLAŞMASININ TARAFLARI 99
IX. TAHKİM ANLAŞMASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ 99
Üçüncü Bölüm
TAHKİM BAŞVURUSU
I. GENEL OLARAK 103
A. Tahkim Talebi 103
1. Ad Hoc Tahkim 103
2. Kurumsal Tahkim 104
B. Tahkim Başvurusunun Hukuki Sonuçları 105
C. Karşı Tarafın (Davalının) Tahkim Başvurusuna Reaksiyonu 109
1. Tahkim Başvurusuna Karşı Çıkma 109
2. Hareketsiz Kalma 109
3. Devlet Yargısına (Mahkemeye) Başvuru 110
4. Tahkim Sürecine Dahil Olma 110
II. TAHKİM ORGANİZASYONU SÖZLEŞMESİ 111
Dördüncü Bölüm
TAHKİM MAHKEMESİ
I. TAHKİM MAHKEMESİNİN KURULMASI 113
A. Genel Olarak 113
B. Hakemlerin Tayini 113
1. Tayin Usûlü 114
2. Tayin Kriterleri 115
C. Hakemliğe Engel Haller 117
D. Hakemlerin Sayısı 119
E. Hakemlerin Atanma Usûlü 120
1. Tek Hakemin Tayin Edilme Usûlü 120
2. Hakem Kurulunun Tayin Edilme Usûlü 121
a. İlke ve Usuller 121
b. Başhakemin Rolü ve İşlevi 123
3. Sorunlu Durumlar 124
a. Çoklu Taraf (Dava Arkadaşlığı) Durumları 124
b. Bir Tarafın Baskın Olması 125
F. Hakemlerin Vasıfları 127
1. Tarafsızlık ve Bağımsızlık 127
2. Aranan Nitelikler (Yeterlilik) 130
G. Hakemin Reddi 131
1. Genel Olarak 131
2. Hakemin Reddi Nedenleri 131
a. Hukuki Çerçeve 131
b. Hakemin Tarafsızlığı ve Bağımsızlığından Şüphe Etmeyi Haklı Gösteren Hâl ve Şartlar (“Haklı Şüphe” Kuramı) 132
c. Milletlerarası Barolar Birliği Menfaat çatışmaları Kılavuz İlkeleri 134
d. Hakemlerin Tarafsızlığını ve Bağımsızlığını Ortadan Kaldıran Haller 135
aa. Ekonomik Bağlantılar 135
bb. Avukatlık–Danışmanlık İlişkileri 135
cc. Diğer İlişkiler 137
dd. Bilimsel Faaliyetler 137
e. Yargılama Sırasında Ortaya Çıkan ve Tarafsızlığı–Bağımsızlığı Ortadan Kaldıran Davranışlar 138
3. Hakemin Reddi Usûlü 139
a. Genel Olarak 139
b. Tahkim Tarafının Durumdan Haberdar Olması 140
c. Ön İnceleme 141
d. Devlet Mahkemesi Kararı 143
H. Hakemin Görevinin Sona Ermesi ve Yedek Hakemin Seçilmesi 144
I. Hakem Sözleşmesi 147
İ. Hakem Mahkemesi Sekreteri 151
II. HAKEM MAHKEMESİ VASFI (YARGILAMA MAKAMI OLARAK) TEREDDÜTLÜ OLAN KURULLAR 152
III. TAHKİM MAHKEMESİ YETKİSİNİN DENETİMİ 153
Beşinci Bölüm
TAHKİM YARGILAMASI
I. GENEL OLARAK 155
II. TAHKİM YARGILAMA USULÜNÜN HUKUKİ TEMELLERİ 157
A. Yargılama İlkeleri 157
B. Tahkim Yargılama Usulüne Uygulanan Kurallar 158
1. Yetkili Hukuk 158
2. Yargılama Kuralları Hiyerarşisi 160
a. Amir (Emredici) Kurallar 160
b. Taraf Anlaşmaları 160
c. Kurumsal Tahkim Kuralları 161
d. Emredici Olmayan/Tamamlayıcı Kurallar 161
e. Karar Merciinin Takdiri 162
III. ACİL DURUM YARGILAMASI 164
IV. YARGILAMAYA İLİŞKİN HUSUSLAR 165
A. Yargılamanın Başlama Anı 165
B. Yargılama Dili 165
C. Yargılama Yeri 166
D. Yargılama Kapsamı 168
E. Yargılama Süresi 168
V. YARGILAMA SAFHÂLÂRI 169
A. Hazırlık Safhası 169
1. İlk Yargılama Toplantısı 169
2. Tahkim Görevlendirmesi 170
3. Yargılama – Hazırlık – İşlemleri 171
B. Yazılı Yargılama Safhası: Lâyihâlâr Teatisi (Değiş–Tokuş) 172
C. Vicahi Safha 174
1. Duruşma 174
2. Tahkikat 177
a. Genel Olarak 177
b. İspat 177
c. Delil Toplama İlkeleri 178
d. Tahkim Düzenlemelerinin Delil Sistemi 181
e. İspat Aracı Olarak Deliller 182
aa. Belge 182
bb. Tanık 183
cc. Bilirkişi 183
dd. Keşif 183
3. Sözlü Yargılama 184
D. Hüküm ve Kanun Yolları Safhası 185
VI. YARGILAMADA KARŞILAŞILAN ÖZEL DURUMLAR 185
VII. GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA (İHTİYATÎ TEDBİR – İHTİYATÎ HACİZ) 185
A. Tahkim Mahkemesince Sağlanan Geçici Hukuki Koruma 185
1. Genel Olarak 185
2. Usul 188
3. Karar Verme Ölçütü 188
4. İcra Etme 189
B. Devlet Mahkemesince Sağlanan Geçici Hukuki Koruma 190
VIII. HIZLANDIRILMIŞ (SERİ) YARGILAMA 192
IX. YARGILAMANIN SONA ERME HALLERİ 193
X. YARGILAMA GİDERLERİ 195
Altıncı Bölüm
TAHKİM MAHKEMESİ (HAKEM) KARARLARI
I. GENEL OLARAK 197
II. TAHKİM MAHKEMESİ (HAKEM) KARARLARININ TÜRLERİ 197
A. Ülkesel Aidiyetine Göre Tahkim Mahkemesi Kararları 197
1. Milli Tahkim Mahkemesi Kararları 198
2. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararları 198
B. İçeriklerine Göre Tahkim Mahkemesi Kararları 199
1. İfa Kararları 199
2. Tespit Kararları 199
3. İnşai (Yenilik Doğurucu) Kararlar 199
C. Yargılamanın Çekişme Unsuruna Göre Tahkim Mahkemesi Kararları 200
1. Çekişmeli Kararlar 200
2. Çekişmesiz Kararlar 200
D. Kapsamlarına Göre Tahkim Mahkemesi Kararları 201
1. Nihai Kararlar 201
2. Geçici Kararlar 201
a. İhtiyati Tedbir/Haciz Kararları 201
b. Delil Tespiti Kararları 202
c. Ara Kararlar 202
3. Kısmi Kararlar 202
E. Taraflarca Kararlaştırılmış Metinli Tahkim Mahkemesi Kararları (Sulh Kararları) 202
1. Harici Sulh 203
2. Sulhun Tahkim Mahkemesi Kararı Olarak Tespit Edilmesi Talebi 204
3. Üçüncü Kişilerin Dahil Edilmesi 207
F. Düzeltici, Yorumlayıcı ve Tamamlayıcı Tahkim Mahkemesi Kararları 208
G. Tahkim Mahkemesi Kararlarının Kazai Hüküm Etkileri 209
1. Milli Tahkim Mahkemesi Kararlarının Kazai Hüküm Etkileri 209
a. Tahkim Mahkemesi Kararlarının Taraflar İçin Bağlayıcı Olması 209
b. Uyuşmazlığın Birden Fazla Kez Yargılamaya Götürülememesi ve Karara Bağlanamaması 212
c. Emsal Etki 213
d. Tarafların Tasarruf Yetkisi 213
e. Zamansal Sınırlar 213
f. Tahkim Mahkemesi Kararlarının Üçüncü Kişiler Karşısındaki Etkisi 214
aa. Kural 214
bb. İstisnalar 214
aaa. Külli Halefiyet 214
bbb. Cüzi Halefiyet 215
ccc. Usul 215
2. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararlarının Kazai Hüküm Etkileri 215
H. Tahkim Mahkemesi Kararlarının İcrası 216
1. İcrai Etki (Kabiliyeti) Kavramı 216
2. Milli Tahkim Mahkemesi Kararlarının İcrası 216
a. Milli Tahkim Mahkemesi Kararlarının Yurtiçinde İcrası 216
b. Millî Tahkim Mahkemesi Kararlarının Yurtdışında İcrası 219
3. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararlarının İcrası 219
a. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararlarının Tenfizi (İcrası) 219
b. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararlarının Geçici İcrası 221
c. Yabancı Tahkim Mahkemesi Kararlarının Tanınması 221
Yedinci Bölüm
TAHKİM MAHKEMESİ (HAKEM) KARARLARINA KARŞI
KANUN YOLLARI
I. GENEL OLARAK 223
II. TAHKİM MAHKEMESİ KARARLARININ İPTALİ 224
A. Genel Bakış 224
B. Kanuni Düzenleme 225
C. Yetkili Mahkeme 225
D. Yargılama 225
1. Yargılama Usulü 225
2. Yargılama Konusu 226
3. Dava Açma ve Yargılama Süreleri 226
4. İnceleme 226
E. İptal Nedenleri 228
1. Genel Olarak 228
2. Sübjektif Tahkime Elverişliliğin Bulunmaması 230
3. Tahkim Anlaşmasının Geçersizliği 230
4. Tahkim Mahkemesinin Usûlü Dairesinde Kurulmamış Olması 231
5. Tahkim Mahkemesi Kararının Tahkim Süresi İçinde Verilmemesi 232
6. Tahkim Mahkemesinin Hukuka Aykırı Olarak Yetkili veya Yetkisiz Olduğuna Karar Vermesi 233
7. Tahkim Mahkemesinin Karar Verme Yetkisini Aşması 233
8. Yargılama Usul Kurallarına Aykırılık 233
9. Tarafların Eşitliği İlkesinin Gözetilmemesi 234
10. Objektif Tahkime Elverişliliğin Bulunmaması 235
11. Kamu Düzenine Ayrılık 235
a. Usûlî Kamu Düzeni 236
b. Maddi Kamu Düzeni 237
12. Genişletilmiş İptal Nedeni Olarak Tahkim Mahkemesi Kararlarının Hileli Yolla Elde Edilmesi ve Kötüye Kullanılması 238
F. İptalin Hukuki Sonuçları 238
G. İptal Davasından Feragat 241
H. Tahkim Mahkemesi Kararlarına İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi Çerçevesinde Yapılan Denetim 241
III. YARGILAMANIN İADESİ 242
Kaynakça 245
Kavram Dizini 247 |