İÇİNDEKİLER
 İçindekiler 
Üçüncü Baskı İçin Önsöz  7 
İkinci Baskı İçin Önsöz  9 
Sunuş  11 
Önsöz  13 
Okura Notlar  15 
Tablolar ve Şekiller Listesi  25 
Kutu Listesi  27 
Kısaltmalar  29 
Birinci Bölüm 
TEMELLERİ YÖNÜYLE İÇ PAZAR 
1. FARKLI BÜTÜNLEŞME AŞAMALARI VE İÇ PAZARIN KONUMU  31 
1.1. Tercihli Ticaret Anlaşması  33 
1.2. Serbest Ticaret Alanı  33 
1.3. Gümrük Birliği  34 
1.4. Ortak Pazar  35 
1.5. Parasal Birlik, Ekonomik Birlik ve Ekonomik ve Parasal Birlik  36 
2. İÇ PAZARA ERİŞMEYE YÖNELİK TEKNİKLER: POZİTİF BÜTÜNLEŞME & NEGATİF BÜTÜNLEŞME  38 
2.1. Ademimerkezi Model / Negatif Bütünleşme  38 
2.1.1. Vatandaşlık / Köken Temelinde Ayrımcılık Yapmama İlkesi  38 
2.1.2. Pazara Erişimi Güçleştirmeme İlkesi  39 
2.1.3. Karşılıklı Tanıma İlkesi  40 
2.2. Merkezi Model / Pozitif Bütünleşme  40 
2.3. Ademimerkezi Model / Negatif Bütünleşme ile Merkezi Model / Pozitif Bütünleşme  41 
3. İÇ PAZARIN AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ  42 
3.1. Genel Tespitler  42 
3.2. Tarihsel Gelişim Dönemleri  44 
3.2.1. 1958–1986 Yılları Arası Dönem: Tamamlanamayan Ortak Pazar  44 
3.2.2. 1986–1993 Yılları Arası Dönem: Tamamlanamayan Ortak Pazardan İç Pazarı Tamamlamaya (Malların Serbest Dolaşımı Ağırlıklı İlerleme)  46 
3.2.3. 1993–2007 Yılları Arası Dönem: İç Pazarı Tamamlama (Üretim Faktörlerinin Serbest Dolaşımı Ağırlıklı İlerleme) ve Dengeleme  49 
3.2.4. 2007 Yılının Sonrasındaki Dönem: İç Pazarı Tamamlamadan İç Pazarı Yönetmeye ve Yeni Dengeye Oturtmaya  51 
4. TEMEL SERBESTÎ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN ORTAK ÇERÇEVE  55 
4.1. …AB Tasarrufunun Yokluğunda…  57 
4.2. Serbest Dolaşım Hükmünün “Uygulama Alanı”  58 
4.2.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  58 
4.2.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  58 
4.2.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  59 
4.3. Serbest Dolaşım Yönünden “Tahdit”  59 
4.3.1. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı  60 
4.3.2. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı  60 
4.3.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı  61 
4.4. Serbest Dolaşım Yönünden “Haklı Gösterme”  61 
4.4.1. Meşru Sebepler  62 
4.4.2. Orantılılık İlkesi  63 
İkinci Bölüm 
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI 
1. ORTAK PAYDA: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI HÜKÜMLERİNİN UYGULAMA ALANI  65 
1.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  65 
1.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  66 
1.2.1. Ekonomik Etkinlik: Mal Ticareti  66 
1.2.2. Sınır Aşırı Unsur  67 
1.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  68 
2. GÜMRÜK BİRLİĞİ YÖNÜ BASKIN UNSURLAR: MALİ YÜKLER İLE İLGİLİ YASAKLAR  68 
2.1. Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergi Yasağı  69 
2.1.1. Gümrük Vergisi  69 
2.1.2. Gümrük Vergisine Eş Etkili Vergi  69 
2.1.3. Tanım Dışı Haller  72 
2.1.3.1. Hizmet Bedeli Olma  73 
2.1.3.2. Birlik Hukukunun Yükümlülüklerinin Karşılığı Olma  74 
2.2. Ayrımcı veya Koruyucu İç Vergi Yasağı  76 
2.2.1. Benzer Ürün / Ayrımcılık Yasağı  77 
2.2.1.1. “Benzer Ürün” Kavramı  78 
2.2.1.2. Benzer Ürün Halinde “Doğrudan Ayrımcılık Yasağı”  79 
2.2.1.3. Benzer Ürün Halinde “Dolaylı Ayrımcılık Yasağı”  80 
2.2.2. Diğer Ürün / Koruyuculuk Yasağı  83 
2.2.2.1. “Diğer Ürün” Kavramı  83 
2.2.2.2. Diğer Ürün Halinde “Koruyuculuk Yasağı”  84 
3. İÇ PAZAR YÖNÜ BASKIN UNSURLAR: MALİ OLMAYAN YÜKLER İLE İLGİLİ YASAK  87 
3.1. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı  87 
3.1.1. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Hükmünün Uygulama Alanı  90 
3.1.2. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden “Tahdit”  95 
3.1.2.1. “Miktar Kısıtlaması”  95 
3.1.2.2. “Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Tedbir”  96 
3.1.2.2.1. Dassonville Kararından, Cassis de Dijon Kararı Aracılığıyla, Keck Kararına Kadarki Dönem (1974–1993)  96 
3.1.2.2.2. Keck Kararından Komisyon v İtalya Kararına Kadarki Dönem (1993–2009)  101 
3.1.2.2.3. Komisyon v İtalya Kararından Sonraki Dönem (2009–)  104 
3.1.3. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden “Haklı Gösterme”  106 
3.1.3.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler  106 
3.1.3.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar  107 
3.1.3.2.1. Genel Ahlak  108 
3.1.3.2.2. Kamu Düzeni  109 
3.1.3.2.3. Kamu Güvenliği  110 
3.1.3.2.4. İnsanların, Hayvanların veya Bitkilerin Sağlığının ve Yaşamının Korunması  110 
3.1.3.2.5. Sınai ve Ticari Mülkiyetin Korunması  112 
3.1.3.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Zorunlu Gereksinimler”  113 
3.1.3.3.1. Örnek Olarak Tüketicinin Korunması  114 
3.1.3.3.2. Örnek Olarak Çevrenin Korunması  115 
3.1.3.4. Orantılılık İlkesi  118 
3.1.4. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar  120 
3.2. İhracat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı  123 
Üçüncü Bölüm 
KİŞİLERİN VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI 
1. ORTAK PAYDA (1): BİRLİK VATANDAŞLIĞI VE BU TEMELDEKİ BİRTAKIM HAKLAR  129 
1.1. Birlik Vatandaşlığı  129 
1.2. Birlik Vatandaşlığı Temelindeki Birtakım Haklar  132 
2. İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI  134 
2.1. İşçilerin Serbest Dolaşımı Hükmünün Uygulama Alanı  135 
2.1.1. Kamu Hizmeti  136 
2.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  136 
2.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  141 
2.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: İstihdam  141 
2.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur  142 
2.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  143 
2.2. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Tahdit”  145 
2.2.1. Vatandaşlık Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı  145 
2.2.2. Vatandaşlık Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı  146 
2.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı  149 
2.3. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme”  154 
2.4. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar  155 
3. İŞ KURMA HAKKI  159 
3.1. İş Kurma Hakkı Hükmünün Uygulama Alanı  161 
3.1.1. Kamusal Yetki  161 
3.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  161 
3.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  164 
3.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: İş Kurma  164 
3.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur  165 
3.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  166 
3.2. İş Kurma Hakkı Yönünden “Tahdit”  170 
3.2.1. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı  170 
3.2.2. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı  172 
3.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı  175 
3.3. İş Kurma Hakkı Yönünden “Haklı Gösterme”  182 
3.4. İş Kurma Hakkı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar  182 
4. HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI  192 
4.1. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Hükmünün Uygulama Alanı  193 
4.1.1. Kamusal Yetki  194 
4.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  194 
4.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  197 
4.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: Hizmet Ticareti  197 
4.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur  199 
4.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  200 
4.2. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Tahdit”  202 
4.2.1. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı  203 
4.2.2. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı  205 
4.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı  207 
4.3. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme”  213 
4.4. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar  214 
5. ORTAK PAYDA (2): KİŞİLERİN VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMINDA UYGULAMA ALANI DIŞI HALLER VE HAKLI GÖSTERME AŞAMASI  222 
5.1. Kişilerin ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden Uygulama Alanı Dışı Haller: “Kamu Hizmeti” ve “Kamusal Yetki”  222 
5.1.1. Kamu Hizmeti  222 
5.1.2. Kamusal Yetki  226 
5.2. Kişilerin ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme”  228 
5.2.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler  228 
5.2.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar  230 
5.2.2.1. Maddi Yönüyle İstisnalar  230 
5.2.2.1.1. Kamu Sağlığı  230 
5.2.2.1.2. Kamu Güvenliği  231 
5.2.2.1.3. Kamu Düzeni  232 
5.2.2.1.4. Ortak Tespit: Sınır Dışı Etme ile ilgili Özel Düzenlemeler  238 
5.2.2.2. Usuli Yönüyle İstisnalar  241 
5.2.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Kamu Yararına İlişkin Ağır Basan Sebepler”  242 
5.2.3.1. Örnek Olarak Vergi Sisteminin Bütünlüğünün Korunması  244 
5.2.3.2. Örnek Olarak Sınai ve Ticari veya Fikri Mülkiyetin Korunması  245 
5.2.3.3. Örnek Olarak Bir Üye Devletin Resmi Dillerinden Birinin Kullanımının Teşvik Edilmesi ve Desteklenmesi  246 
5.2.4. Orantılılık İlkesi  250 
Dördüncü Bölüm 
SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI 
1. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI HÜKMÜNÜN UYGULAMA ALANI  258 
1.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?)  258 
1.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?)  258 
1.2.1. Ekonomik Etkinlik: Sermaye Hareketi  259 
1.2.2. Sınır Aşırı Unsur  263 
1.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?)  264 
2. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN “TAHDİT”  266 
2.1. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı  266 
2.2. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı  268 
2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı  271 
3. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN “HAKLI GÖSTERME”  273 
3.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler  273 
3.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar  274 
3.2.1. Vergi Mükellefleri Arasında Ayrım Yapma İmkânı  275 
3.2.2. Ulusal Hukukun İhlalini Önleme İmkânı  276 
3.2.3. Sermaye Dolaşımlarının Bildirimi Hakkında Prosedür Oluşturma İmkânı  276 
3.2.4. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği  276 
3.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Kamu Yararına İlişkin Ağır Basan Sebepler”  277 
3.4. Orantılılık İlkesi  281 
4. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN ÖRNEK UYUŞMAZLIKLAR  283 
Kaynakça  287 
Kavram Dizini  291  |