İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskı İçin Önsöz 7
İkinci Baskı İçin Önsöz 9
Sunuş 11
Önsöz 13
Okura Notlar 15
Tablolar ve Şekiller Listesi 25
Kutu Listesi 27
Kısaltmalar 29
Birinci Bölüm
TEMELLERİ YÖNÜYLE İÇ PAZAR
1. FARKLI BÜTÜNLEŞME AŞAMALARI VE İÇ PAZARIN KONUMU 31
1.1. Tercihli Ticaret Anlaşması 33
1.2. Serbest Ticaret Alanı 33
1.3. Gümrük Birliği 34
1.4. Ortak Pazar 35
1.5. Parasal Birlik, Ekonomik Birlik ve Ekonomik ve Parasal Birlik 36
2. İÇ PAZARA ERİŞMEYE YÖNELİK TEKNİKLER: POZİTİF BÜTÜNLEŞME & NEGATİF BÜTÜNLEŞME 38
2.1. Ademimerkezi Model / Negatif Bütünleşme 38
2.1.1. Vatandaşlık / Köken Temelinde Ayrımcılık Yapmama İlkesi 38
2.1.2. Pazara Erişimi Güçleştirmeme İlkesi 39
2.1.3. Karşılıklı Tanıma İlkesi 40
2.2. Merkezi Model / Pozitif Bütünleşme 40
2.3. Ademimerkezi Model / Negatif Bütünleşme ile Merkezi Model / Pozitif Bütünleşme 41
3. İÇ PAZARIN AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ 42
3.1. Genel Tespitler 42
3.2. Tarihsel Gelişim Dönemleri 44
3.2.1. 1958–1986 Yılları Arası Dönem: Tamamlanamayan Ortak Pazar 44
3.2.2. 1986–1993 Yılları Arası Dönem: Tamamlanamayan Ortak Pazardan İç Pazarı Tamamlamaya (Malların Serbest Dolaşımı Ağırlıklı İlerleme) 46
3.2.3. 1993–2007 Yılları Arası Dönem: İç Pazarı Tamamlama (Üretim Faktörlerinin Serbest Dolaşımı Ağırlıklı İlerleme) ve Dengeleme 49
3.2.4. 2007 Yılının Sonrasındaki Dönem: İç Pazarı Tamamlamadan İç Pazarı Yönetmeye ve Yeni Dengeye Oturtmaya 51
4. TEMEL SERBESTÎ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN ORTAK ÇERÇEVE 55
4.1. …AB Tasarrufunun Yokluğunda… 57
4.2. Serbest Dolaşım Hükmünün “Uygulama Alanı” 58
4.2.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 58
4.2.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 58
4.2.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 59
4.3. Serbest Dolaşım Yönünden “Tahdit” 59
4.3.1. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı 60
4.3.2. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı 60
4.3.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı 61
4.4. Serbest Dolaşım Yönünden “Haklı Gösterme” 61
4.4.1. Meşru Sebepler 62
4.4.2. Orantılılık İlkesi 63
İkinci Bölüm
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
1. ORTAK PAYDA: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI HÜKÜMLERİNİN UYGULAMA ALANI 65
1.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 65
1.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 66
1.2.1. Ekonomik Etkinlik: Mal Ticareti 66
1.2.2. Sınır Aşırı Unsur 67
1.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 68
2. GÜMRÜK BİRLİĞİ YÖNÜ BASKIN UNSURLAR: MALİ YÜKLER İLE İLGİLİ YASAKLAR 68
2.1. Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergi Yasağı 69
2.1.1. Gümrük Vergisi 69
2.1.2. Gümrük Vergisine Eş Etkili Vergi 69
2.1.3. Tanım Dışı Haller 72
2.1.3.1. Hizmet Bedeli Olma 73
2.1.3.2. Birlik Hukukunun Yükümlülüklerinin Karşılığı Olma 74
2.2. Ayrımcı veya Koruyucu İç Vergi Yasağı 76
2.2.1. Benzer Ürün / Ayrımcılık Yasağı 77
2.2.1.1. “Benzer Ürün” Kavramı 78
2.2.1.2. Benzer Ürün Halinde “Doğrudan Ayrımcılık Yasağı” 79
2.2.1.3. Benzer Ürün Halinde “Dolaylı Ayrımcılık Yasağı” 80
2.2.2. Diğer Ürün / Koruyuculuk Yasağı 83
2.2.2.1. “Diğer Ürün” Kavramı 83
2.2.2.2. Diğer Ürün Halinde “Koruyuculuk Yasağı” 84
3. İÇ PAZAR YÖNÜ BASKIN UNSURLAR: MALİ OLMAYAN YÜKLER İLE İLGİLİ YASAK 87
3.1. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı 87
3.1.1. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Hükmünün Uygulama Alanı 90
3.1.2. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden “Tahdit” 95
3.1.2.1. “Miktar Kısıtlaması” 95
3.1.2.2. “Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Tedbir” 96
3.1.2.2.1. Dassonville Kararından, Cassis de Dijon Kararı Aracılığıyla, Keck Kararına Kadarki Dönem (1974–1993) 96
3.1.2.2.2. Keck Kararından Komisyon v İtalya Kararına Kadarki Dönem (1993–2009) 101
3.1.2.2.3. Komisyon v İtalya Kararından Sonraki Dönem (2009–) 104
3.1.3. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden “Haklı Gösterme” 106
3.1.3.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler 106
3.1.3.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar 107
3.1.3.2.1. Genel Ahlak 108
3.1.3.2.2. Kamu Düzeni 109
3.1.3.2.3. Kamu Güvenliği 110
3.1.3.2.4. İnsanların, Hayvanların veya Bitkilerin Sağlığının ve Yaşamının Korunması 110
3.1.3.2.5. Sınai ve Ticari Mülkiyetin Korunması 112
3.1.3.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Zorunlu Gereksinimler” 113
3.1.3.3.1. Örnek Olarak Tüketicinin Korunması 114
3.1.3.3.2. Örnek Olarak Çevrenin Korunması 115
3.1.3.4. Orantılılık İlkesi 118
3.1.4. İthalat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar 120
3.2. İhracat Yönünden Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Yasağı 123
Üçüncü Bölüm
KİŞİLERİN VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI
1. ORTAK PAYDA (1): BİRLİK VATANDAŞLIĞI VE BU TEMELDEKİ BİRTAKIM HAKLAR 129
1.1. Birlik Vatandaşlığı 129
1.2. Birlik Vatandaşlığı Temelindeki Birtakım Haklar 132
2. İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI 134
2.1. İşçilerin Serbest Dolaşımı Hükmünün Uygulama Alanı 135
2.1.1. Kamu Hizmeti 136
2.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 136
2.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 141
2.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: İstihdam 141
2.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur 142
2.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 143
2.2. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Tahdit” 145
2.2.1. Vatandaşlık Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı 145
2.2.2. Vatandaşlık Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı 146
2.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı 149
2.3. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme” 154
2.4. İşçilerin Serbest Dolaşımı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar 155
3. İŞ KURMA HAKKI 159
3.1. İş Kurma Hakkı Hükmünün Uygulama Alanı 161
3.1.1. Kamusal Yetki 161
3.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 161
3.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 164
3.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: İş Kurma 164
3.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur 165
3.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 166
3.2. İş Kurma Hakkı Yönünden “Tahdit” 170
3.2.1. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı 170
3.2.2. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı 172
3.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı 175
3.3. İş Kurma Hakkı Yönünden “Haklı Gösterme” 182
3.4. İş Kurma Hakkı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar 182
4. HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI 192
4.1. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Hükmünün Uygulama Alanı 193
4.1.1. Kamusal Yetki 194
4.1.2. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 194
4.1.3. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 197
4.1.3.1. Ekonomik Etkinlik: Hizmet Ticareti 197
4.1.3.2. Sınır Aşırı Unsur 199
4.1.4. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 200
4.2. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Tahdit” 202
4.2.1. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı 203
4.2.2. Vatandaşlık (/Merkez) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı 205
4.2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı 207
4.3. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme” 213
4.4. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden Örnek Uyuşmazlıklar 214
5. ORTAK PAYDA (2): KİŞİLERİN VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMINDA UYGULAMA ALANI DIŞI HALLER VE HAKLI GÖSTERME AŞAMASI 222
5.1. Kişilerin ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden Uygulama Alanı Dışı Haller: “Kamu Hizmeti” ve “Kamusal Yetki” 222
5.1.1. Kamu Hizmeti 222
5.1.2. Kamusal Yetki 226
5.2. Kişilerin ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Yönünden “Haklı Gösterme” 228
5.2.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler 228
5.2.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar 230
5.2.2.1. Maddi Yönüyle İstisnalar 230
5.2.2.1.1. Kamu Sağlığı 230
5.2.2.1.2. Kamu Güvenliği 231
5.2.2.1.3. Kamu Düzeni 232
5.2.2.1.4. Ortak Tespit: Sınır Dışı Etme ile ilgili Özel Düzenlemeler 238
5.2.2.2. Usuli Yönüyle İstisnalar 241
5.2.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Kamu Yararına İlişkin Ağır Basan Sebepler” 242
5.2.3.1. Örnek Olarak Vergi Sisteminin Bütünlüğünün Korunması 244
5.2.3.2. Örnek Olarak Sınai ve Ticari veya Fikri Mülkiyetin Korunması 245
5.2.3.3. Örnek Olarak Bir Üye Devletin Resmi Dillerinden Birinin Kullanımının Teşvik Edilmesi ve Desteklenmesi 246
5.2.4. Orantılılık İlkesi 250
Dördüncü Bölüm
SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI
1. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI HÜKMÜNÜN UYGULAMA ALANI 258
1.1. Kişi Bakımından Kapsam (Kim Yararlanabilir?) 258
1.2. Konu Bakımından Kapsam (Hangi Durumlar Altında Yararlanabilir?) 258
1.2.1. Ekonomik Etkinlik: Sermaye Hareketi 259
1.2.2. Sınır Aşırı Unsur 263
1.3. Muhataplık (Kime Karşı Kullanabilir?) 264
2. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN “TAHDİT” 266
2.1. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Doğrudan Ayrımcılık Yasağı 266
2.2. Vatandaşlık (/Köken) Temelinde Dolaylı Ayrımcılık Yasağı 268
2.3. Serbestînin Kısıtlanması Yasağı 271
3. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN “HAKLI GÖSTERME” 273
3.1. “Haklı Gösterme” ile İlgili Ortak Tespitler 273
3.2. Kurucu Antlaşmadaki İstisnalar 274
3.2.1. Vergi Mükellefleri Arasında Ayrım Yapma İmkânı 275
3.2.2. Ulusal Hukukun İhlalini Önleme İmkânı 276
3.2.3. Sermaye Dolaşımlarının Bildirimi Hakkında Prosedür Oluşturma İmkânı 276
3.2.4. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği 276
3.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Kabul Ettiği “Kamu Yararına İlişkin Ağır Basan Sebepler” 277
3.4. Orantılılık İlkesi 281
4. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI YÖNÜNDEN ÖRNEK UYUŞMAZLIKLAR 283
Kaynakça 287
Kavram Dizini 291 |