İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Şekiller Listesi 23
Tablolar Listesi 33
1. ENERJİ 35
1.1. Enerji Kaynakları 36
1.1.1. Fosil Kaynaklar 36
1.1.2. Yenilenebilir Enerji Kaynakları 38
1.2. Dünyanın Doğal Döngüsü 38
1.3. Fosil Yakıtlar ve Çevre 42
1.4. Elektrik Enerjisi Santrallerinde Elektrik Enerjisi Üretimi 42
1.4.1. Üç Fazlı Senkron Makinalar 43
1.4.2. Senkron Generatörler 44
1.5. Enerji Ekonomisi 45
1.6. Ulusal Elektrik Piyasası 47
2. FOSİL YAKITLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ 57
2.1. Kömür ve Enerji 58
2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralleri 59
2.2.1. Termik Santral ve Kömür 60
2.2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralinin Çalışma Prensibi 60
2.2.3. Temiz Kömür Teknolojileri 62
2.2.4. Kömür Yakıtlı Termik Santrallerin Çevresel Etkileri 63
2.2.5. Kömürle Çalışan Termik Santrallerin Avantajları 64
2.3. Elektrik Enerjisi Üretiminde Doğalgaz Kullanımı 66
2.3.1. Kojenerasyon Güç Sistemlerinin Çeşitleri 69
2.3.1.1. Buhar Türbinli Doğalgaz Güç Santralleri 69
2.3.1.2. Kombine Çevrimli Doğalgaz Santrali 70
2.3.1.3. Gaz Türbinli Doğalgaz Santrali 71
2.3.2. Doğalgaz Türbinleri 72
2.3.3. Doğalgazın Çevresel Etkileri 74
2.4. Nükleer Enerji 76
2.4.1. Nükleer Yakıt 78
2.5. Nükleer Yakıt Üretimi 79
2.5.1. Nükleer Reaktör Güç Santralleri 81
2.5.1.1. Basınçlı Su Reaktörleri –PWR 83
2.5.1.2. Kaynar Sulu reaktörler –BWR 84
2.5.1.3. Basınçlı Ağır Su Reaktörleri– PHWR 86
2.5.2. Nükleer Reaktör Atıkları 87
2.5.3. Nükleer Enerji Teknolojileri 88
3. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ 91
3.1. Yenilenebilir Enerji Döngüsü 91
3.2. Hidroelektrik Enerji 92
3.2.1. Hidroelektrik Santrallerin Sınıflandırılması 95
3.2.1.1. Depolamasız Hidroelektrik Santraller 96
3.2.1.2. Depolamalı Hidroelektrik Santraller 96
3.2.2. Hidroelektrik Santrallerin Temel Üniteleri 97
3.2.2.1. Baraj Gölü 97
3.2.2.2. Baraj 98
3.2.2.3. Toprak ve Kaya Dolgu Barajları 98
3.2.2.4. Beton Barajlar 98
3.2.2.4.1. Ağırlık Barajları 99
3.2.2.4.2. Payandalı Barajlar 99
3.2.2.4.3. Kemer Barajlar 99
3.2.2.5. Kumanda Odası 99
3.2.2.6. Su Giriş Ağzı 99
3.2.2.7. Yükleme Odası 100
3.2.2.8. Cebri Borular 100
3.2.2.9. Denge Bacası 100
3.2.2.10. Havalandırma 100
3.2.2.11. Savaklar 100
3.2.2.11.1. Dolu Savak 100
3.2.2.11.2. Dip Savak 101
3.2.2.12. Vanalar (Valfler) 102
3.2.2.12.1. Türbin Vanası 102
3.2.2.12.2. Cebri Boru Emniyet Vanası 102
3.2.2.12.3. Dip Savak Vanası 102
3.2.2.13. Türbinler 102
3.2.2.13.1. Kaplan Türbini 102
3.2.2.13.2. Francis Türbin 104
3.2.2.13.3. Pelton Türbinler 105
3.2.2.13.4. Turgo Türbinler 107
3.2.2.14. Generatör 107
3.2.3. Hidrolik Santral Güç Kontrol Sistemi 108
3.2.4. SCADA Sistemleri 111
3.2.4.1. Fiziksel Sistemler 111
3.2.4.2. Algılayıcı ve Kontrol Elemanları 112
3.2.4.3. Sinyal İşleme 112
3.2.4.4. Veri Toplama ve Kontrol Donanımı 112
3.2.4.5. Yazılım 112
3.2.5. Hidroelektrik Santralin Gücü 112
3.2.6. Kayseri Yamula Barajı’nın Teknik Özellikleri 115
3.2.6.1. Hidroloji 115
3.2.6.2. Rezervuar 115
3.2.6.3. Derivasyon Tünelleri 115
3.2.6.4. Santral 116
3.2.6.5. Türbinler 116
3.2.6.6. Şalt Sahası 116
3.2.6.7. Baraj Gövdesi 116
3.2.6.8. Cebri Boru 117
3.2.6.9. Generatör 117
3.2.6.10. Ünite Transformatörleri 117
3.3. Rüzgâr Enerjisi 117
3.3.1. Rüzgâr Enerji Potansiyelleri 119
3.3.2. Rüzgâr Güç Potansiyelinin Analizi 120
3.3.3. Rüzgâr Türbinleri 124
3.3.3.1. Kule 125
3.3.3.2. Rotor Kanatları 126
3.3.3.3. Generatör 127
3.3.3.4. Güç Elektroniği 128
3.3.3.5. Dişli Kutusu 129
3.3.3.6. Diğer Türbin Bileşenleri 130
3.3.3.6.1. Anemometre 130
3.3.3.6.2. Kontrol Sistemi 130
3.3.3.6.3. Aerodinamik (Pitch) Kontrol 130
3.3.3.6.4. Rüzgâr Gülü 130
3.3.3.6.5. Yön Saptırma (Yaw) Sürücüsü ve Motoru 130
3.3.3.6.6. Hidrolik Sistem 130
3.3.3.6.7. Frenler 130
3.3.3.6.8. Aerodinamik Fren 130
3.3.3.6.9. Disk Fren 130
3.3.4. Güç Kontrolü 131
3.3.4.1. Aerodinamik (Pitch) Kontrol 131
3.3.4.2. Hız Kontrolü 132
3.4. Rüzgâr Türbinleri Sistem Kontrolü 133
3.4.1. Rüzgâr Santrali 134
3.4.1.1. Yerleşim Planı 135
3.4.1.2. Rüzgâr Santrali Elektrik Sistemi 136
3.4.1.3. Elektrik Dağıtım Şebekesine Bağlı Rüzgâr Güç Sistemi 136
3.4.1.4. Rüzgâr Santrallerinin Enterkonnekte Şebekeye Bağlanması 138
3.4.2. Çevresel Etkileri 138
3.5. Rüzgâr Enerjisinin Faydaları 139
3.6. Güneş Enerjisi 140
3.6.1. Isıl Güneş Teknolojileri 141
3.6.1.1. Düzlemsel Güneş Kollektörleri 141
3.6.1.2. Yoğunlaştırıcılı Kollektör Sistemleri 142
3.6.1.3. Yoğunlaştırıcı Sistemler ile Elektrik Üretimi 143
3.6.2. Fotovoltaik Sistemler 144
3.6.3. Güneş Pillerinin Yapımında Kullanılan Malzemeler 145
3.6.3.1. Kristal Silisyum 145
3.6.3.2. Galyum Arsenit (GaAs) 146
3.6.3.3. İnce Film 146
3.6.3.4. Kadmiyum Tellürid (CdTe) 146
3.6.3.5. Bakır İndiyum Diselenid (CuInSe2) 146
3.6.3.6. Optik Yoğunlaştırıcılı Hücreler 146
3.6.4. Elektromanyetik Işınım 147
3.6.5. Güneş Panellerinin Üretimi 148
3.6.6. Fotovoltaik Sistem Üniteleri 150
3.6.6.1. 4 Fotovoltaik Panel 150
3.6.6.2. Akü Sistemi 153
3.6.6.3. Şarj Regülatörü 154
3.6.6.4. İnvertör 157
3.6.7. Fotovoltaik Sistemin Kurulumu 157
3.6.8. Fotovoltaik Panelin Teknik Özellikleri 159
3.6.9. Fotovoltaik Panelin Çalışma Prensibi 160
3.6.10. Fotovoltaik Sistem Analizi 164
3.6.11. Pratik Fotovoltaik Panel Sistemi Planlanması 165
3.6.11.1. Verilerin Girilmesi 165
3.6.11.2. Güneş Paneli Gücü Hesaplanması 166
3.6.11.3. Batarya kapasite hesabı 166
3.6.11.4. İnvertör Seçimi 166
3.6.11.5. Şarj kontrol cihazı, Kablolama ve Koruma 166
3.7. Biyoenerji 168
3.7.1. Biyogaz 169
3.7.1.1. Biyogaz Üretiminde Kullanılan Organik Atık/Artık Hammaddeler 170
3.7.1.1.1. Hayvansal Atıklar 170
3.7.1.1.2. Bitkisel Artıklar 171
3.7.1.1.3. Organik İçerikli Şehir ve Endüstriyel Atıklar 171
3.7.1.2. Biyogaz Üretiminin Mikrobiyolojisi 172
3.7.1.2.1. Fermantasyon ve Hidroliz 172
3.7.1.2.2. Asetik Asidin Oluşumu 172
3.7.1.2.3. Metan Gazının Oluşumu 172
3.7.1.3. Biyogaz Tesisi Teknolojileri 173
3.7.1.3.1. Fermantör 175
3.7.1.3.2. Gübre Deposu 175
3.7.1.3.3. Karıştırıcı 175
3.7.1.3.4. Filitrasyon 176
3.7.1.4. Kojenerasyon Biyogaz Tesisi 176
3.7.1.4.1. Silaj Deposu 177
3.7.1.4.2. Dozajlama (Atık hazırlama ve Besleme) Ünitesi 177
3.7.1.4.3. Fermantasyon Tankları 178
3.7.1.4.4. Kükürt Giderme (H2S) Ünitesi 178
3.7.1.4.5. Kojenerasyon Ünitesi (CHP Combined Heat and Power) 178
3.7.1.4.6. Separatör (Katı ve Sıvı Faz Ayrımı) Ünitesi 180
3.7.1.5. Biyogaz ve Yan Ürünlerinin Kullanılma Alanları 180
3.7.1.5.1. Biyogaz 181
3.7.1.5.2. Elektrik 181
3.7.1.5.3. Isı 181
3.7.1.5.4. Organik Gübre 181
3.7.1.5.5. Atık Yönetimi 181
3.7.1.5.6. Araç Yakıtı 182
3.7.1.6. Biyogaz Kullanımı 182
3.7.2. Biyodizel 185
3.7.2.1. Biyodizel Üretim Yöntemi 186
3.7.2.1.1. Yağ Çıkarma 186
3.7.2.1.2. Alkol ve Katalizörün Karıştırılması 186
3.7.2.1.3. Reaksiyon 186
3.7.2.1.4. Biyodizel–Ham Gliserin Ayrışması 187
3.7.2.1.5. Alkol Ayrıştırılması 187
3.7.2.1.6. Yıkama ve Kurutma İşlemi 187
3.7.2.2. Biyodizelin Uygulama Alanları 187
3.7.2.3. Ülkemizin Biyodizel Potansiyeli 188
3.7.3. Biyoetanol 189
3.7.3.1. Biyoetanolün Üretim Aşamaları 189
3.7.3.2. Biyoetanolün Kullanma Alanları 190
3.8. Jeotermal Enerji 190
3.8.1. Jeotermal Sistem 192
3.8.2. Jeotermal Sistemlerin Araştırılması ve Sınıflandırılması 193
3.8.3. Jeotermal Kaynaktan Elektrik Enerjisi Üretimi 194
3.8.3.1. Kuru Buhar Elektrik Santralleri 195
3.8.3.2. Flaş Buhar Elektrik Santrali 195
3.8.3.3. İkili Çevrim Jeotermal Elektrik Santralleri 197
3.8.3.4. Entegre Jeotermal Enerji Sistemi 198
3.8.4. Dünyada ve Türkiye’de Jeotermal Enerji 199
3.9. Isı Pompaları 201
3.10. Hidrojen Enerjisi 202
3.10.1. Hidrojen Üretimi 204
3.10.2. Hidrojen Üretim Teknolojileri 204
3.10.2.1. Termokimyasal Yöntem 204
3.10.2.2. Suyun Elektrolizi 204
3.10.2.3. Isıl Kimyasal Yöntem 205
3.10.2.4. Hidrojen Sülfür ’den Hidrojen Üretimi 206
3.10.2.5. Güneş Enerjisinden Hidrojen Üretimi 207
3.10.2.6. Çeşitli Hidrit Bileşiklerden Kimyasal Yöntemlerle Hidrojen Elde Edilmesi 207
3.10.3. Hidrojenin Depolanması ve İletimi 207
3.10.3.1. Gaz Olarak Depolanması 207
3.10.3.2. Sıvı Olarak Depolanması 207
3.10.3.3. Katı Olarak Depolanması 207
3.10.3.4. Karbon Nano Tüplerde Depolanması 208
3.10.4. Hidrojenden Enerji Elde Edilmesi 208
3.10.4.1. Yakma 208
3.10.4.2. Yakıt Pili 208
3.10.5. Taşıtlarda Hidrojen Enerjisi Kullanımı 210
3.10.6. Konutlarda Hidrojen Enerjisinin Kullanımı 210
3.10.7. Türkiye ve Hidrojen Enerjisi 211
3.11. Okyanus Enerjisi 212
3.11.1. Gelgit Enerjisi 213
3.11.1.1. Gelgit Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi 213
3.11.2. Akıntı Enerjisi 215
3.12. Dalga Enerjisi ve Dönüşüm Sistemleri 218
3.12.1. Titreşimli Su Sütunu 218
3.12.2. Konik Kanal Sistemi (Tapchan) 219
3.12.3. Dalga Çiftliği (Pelamis) 220
3.12.4. Sulter Duck 221
3.12.5. Dalga Dragon 222
3.12.6. Arşimed Dalga Salınımı 223
3.12.7. Okyanus Termal Enerji Dönüşüm Sistemleri (OTEC) 223
3.12.7.1. Kapalı Çevrim OTEC Sistemleri 224
3.12.7.2. Açık Çevrim OTEC Sistemleri 226
3.12.7.3. Hibrid OTEC Sistemleri 227
ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI 229
4. KUMANDA ELEMANLARI VE KORUMA ELEMANLARI 231
4.1. Ayırıcılar 231
4.1.1. Ayırıcıların Yapısı ve Bölümleri 231
4.1.1.1. Şase 232
4.1.1.2. Mesnet İzolatörü 232
4.1.1.3. Sabit Kontaklar 232
4.1.1.4. Hareketli Kontaklar 232
4.1.1.5. Mekanik Düzen 232
4.1.1.6. Kilit Tertibatı 233
4.1.1.7. Yaylar 233
4.1.2. Ayırıcı Çeşitleri ve Özellikleri 233
4.1.2.1. Monte Edildikleri Yerlere Göre Ayırıcılar 233
4.1.2.1.1. Dahili Tip Ayırıcılar 233
4.1.2.2. Harici Tip Ayırıcılar 234
4.1.3. Yapısına Göre Ayırıcılar 235
4.1.3.1. Bıçaklı Ayırıcılar 235
4.1.3.2. Dahili Tip Bıçaklı Ayırıcılar 236
4.1.3.3. Harici Tip Bıçaklı Ayırıcılar 236
4.1.3.4. Toprak Ayırıcısı 236
4.1.3.5. Sigortalı Ayırıcılar 236
4.1.3.6. Döner İzolatörlü Ayırıcılar 237
4.1.3.6.1. Tek Döner İzolatörlü Ayırıcılar 237
4.1.3.6.2. Çift Döner İzolatörlü Ayırıcı 238
4.1.3.7. Pantograf Ayırıcı 239
4.1.4. Görevlerine Göre Ayırıcılar 240
4.1.4.1. Hat Ayırıcısı 241
4.1.4.2. Bara Ayırıcısı 241
4.1.4.3. Toprak Ayırıcısı 241
4.1.4.4. By–pass Ayırıcısı 241
4.1.4.5. Transfer Ayırıcısı 241
4.1.4.6. Bara Bölümleyici Ayırıcıları 242
4.1.5. Kumanda Şekillerine Göre Ayırıcılar 242
4.1.5.1. Mekanik Kumandalı Ayırıcılar 242
4.1.5.2. Elektrik Motoru ile Kumandalı Ayırıcılar 243
4.1.5.3. Basınçlı Hava ile Kumandalı Ayırıcı 244
4.1.6. Ayırıcı Etiket Değerleri 245
4.1.7. Ayırıcı Kesici Açma Kapama İşlem Sırası 246
4.2. Kesiciler 247
4.2.1. Alternatif Akımda Ark Olayı 247
4.2.2. Kesici İşletme Mekanizma Çeşitleri ve Özellikleri 248
4.2.2.1. Elle Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma 248
4.2.2.2. Motorla Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma 248
4.2.2.3. Basınçlı Havalı Tip Mekanizma 249
4.2.3. Arkın Söndürüldüğü Ortama Göre Kesiciler ve Özellikleri 249
4.2.3.1. SF6 Gazlı Kesiciler 250
4.2.3.1.1. Kutup Kısmı 252
4.2.3.1.2. Açma–Kapama Mekanizması 252
4.2.3.1.3. Elektrikli Donanım 252
4.2.3.2. Vakumlu Kesiciler 253
4.2.3.3. Basınçlı Hava Üflemeli Kesiciler 255
4.2.3.4. Tam Yağlı Kesiciler 257
4.2.3.5. Az Yağlı Kesiciler 258
4.2.4. Kesicilerin Bakımı 259
4.2.4.1. Mekanizma Bakımı 259
4.2.4.2. Kutup Bakımı 260
4.2.5. Kesici Bağlantı İşlem Sırası 260
4.2.6. Kesicinin Otomatik Kumanda Sistemine Bağlanması 262
4.2.6.1. Kontrol ve Kumanda Sistemi 263
4.2.6.2. Komut Gönderme ve İzleme Sistemi 263
4.2.6.3. Saha Kontrol Ekipmanı 263
5. KORUMA ELEMANLARI 265
5.1. İletim ve Dağıtım Hatlarında Oluşan Yüksek Gerilim Nedenleri 265
5.1.1. İç Aşırı Gerilimler 265
5.1.2. Dış Aşırı Gerilimler 265
5.2. Parafudurlar 266
5.2.1. Parafudurların Yapısı ve Çeşitleri 266
5.2.1.1. Değişken Dirençli Parafudurlar 266
5.2.1.2. Metal Oksit Parafudurlar 267
5.2.2. Gerilimlerine Göre Parafudurlar 269
5.2.2.1. Alçak Gerilim Parafudurları 269
5.2.2.2. Yüksek Gerilim Parafudurları 270
5.2.3. Tesisata Göre Parafudurlar 271
5.2.3.1. Faz Parafudurları 271
5.2.3.2. Yıldız Noktası Parafudurlar 271
5.2.4. Özel Amaçlı Parafudur Elemanları 272
5.2.4.1. Parafudur Ayırıcıları 272
5.2.4.2. Parafudur Darbe Sayıcı 272
5.2.5. Parafudur Giriş ve Çıkış Bağlantı İşlem Sırası 273
5.3. Yüksek Gerilim Sigortaları 274
5.3.1. Yüksek Gerilim Sigortaları Yapısı ve Çeşitleri 275
5.3.1.1. Optik Göstergeli Sigortalar 275
5.3.1.2. Çarpma Pimli Sigortalar 275
5.3.2. Yüksek Gerilim Sigorta Seçimi 276
5.3.3. Yüksek Gerilim Sigorta Montajı 277
5.4. İzolatörler 279
5.4.1. Yapıldığı Malzemeye Göre İzolatör Çeşitleri 280
5.4.1.1. Porselen İzolatörler 280
5.4.1.2. Cam İzolatör 280
5.4.1.3. Epoksi Reçineli İzolatörler 281
5.4.1.4. Polimer (Silikon) İzolatörler 281
5.4.2. Gerilimlerine Göre İzolatörler 282
5.4.3. Yapılışlarına Göre İzolatör Çeşitleri 284
5.4.3.1. Mesnet İzolatörler 284
5.4.3.2. Zincir Tipi İzolatörler 286
5.4.3.3. Geçit İzolatörleri (Buşingler) 287
5.4.4. İzolatör Koruma Elemanları 288
5.4.4.1. Ark Koruma Halkaları 288
5.4.4.2. Ark Boynuzları 289
5.4.4.3. Ark Koruma Çemberleri 290
5.4.4.4. Kuşkonmazlar 291
5.4.5. Koruma Elemanları ve Topraklama Bağlantıları 291
5.4.5.1. Koruma Topraklaması 292
5.4.5.2. İşletme Topraklaması 292
5.4.5.3. Fonksiyon Topraklaması 292
6. KORUMA RÖLELERİ 295
6.1. Sargı Kısa Devresi Koruma Rölesi 295
6.2. Ters Akım (Vatmetrik) Koruma Rölesi 297
6.3. Mesafe Empedans Rölesi 298
6.3.1. Mesafe Empedans Rölesi Çalışma Prensibi 299
6.3.2. Başlatma Ünitesi 299
6.3.3. Yön Elemanı 300
6.3.4. Ölçme Ünitesi 301
6.4. Toprak Kaçağı Koruma Röleleri 303
6.4.1. Toprağa Kaçak Koruma Rölesi Çalışma Prensibi 303
6.5. Aşırı Akım Koruma Röleleri 305
6.5.1. Sekonder Aşırı Akım Koruma Rölesi 306
6.6. Diferansiyel Aşırı Akım Koruma Rölesi 307
6.6.1. Çalışma Prensibi 309
6.7. Isı Koruma Röleleri 309
6.7.1. Temperatür (Isı Kontrol) Röleleri 310
6.7.2. Yatak Isınma Koruma Rölesi 311
6.8. Buchholz Rölesi 312
6.8.1. Çalışma Prensibi 313
6.9 Akıllı Koruma Röleleri 315
6.9.1 Akıllı Trafo Koruma Röleleri 315
6.9.2 Akıllı Generatör Koruma Röleleri 317
7. ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI 319
7.1. Gerilimlere Göre Şebeke Çeşitleri 319
7.1.1. Alçak Gerilim Şebekeleri 320
7.1.2. Orta Gerilim Şebekeleri 320
7.1.3. Yüksek Gerilim Şebekeleri 321
7.1.4. Çok Yüksek Gerilim Şebekeleri 321
7.2. Dağıtım Şekillerine Göre Şebeke Çeşitleri 321
7.2.1. Dal Budak (Radyal) Şebekeler 323
7.2.2. Ring (Halka) Şebekeler 324
7.2.3. Ağ (Gözlü) Şebekeler 326
7.2.4. Enterkonnekte Şebekeler 328
7.2.5. Kuranportör 329
7.2.5.1. Kuranportör Sistemi Çalışma Prensibi 330
7.2.5.2. OPGW Tabanlı Koruma Haberleşme 331
7.2.6. Akıllı Enerji Şebekeleri (Smart Grid) 333
7.2.6.1. Akıllı Şebeke Bileşenleri 333
7.2.6.1.1. Akıllı Üretim 333
7.2.6.1.2. Akıllı İstasyonlar 333
7.2.6.1.3. Akıllı Dağıtım 334
7.2.6.1.4. Bütünleştirilmiş Haberleşme 334
7.2.6.2. Akıllı Şebekenin Yapısı 334
7.2.6.3. Akıllı Şebeke Sistemi 335
7.2.6.4. Akıllı Şebeke Sisteminin Avantajları 336
7.3. Trafo Postaları 338
7.3.1. Direk Tipi Trafo Postası 338
7.3.2. Bina Tipi Trafo Postası 339
7.3.2.2. Köşk Tipi Trafo Postası 339
7.3.2.2.1. Sac Köşkler 339
7.3.2.2.2. Beton Köşkler 340
7.3.2.2.3. Yer Altı Beton Köşkler 341
7.4. Şalt Sahası 342
7.4.1. Şalt Sahasında Bulunan Donanımlar 342
7.4.1.1. Güç Trafosu 344
7.4.1.1.1. Hermetik Trafolar 345
7.4.1.1.2. Yağlı Tip Trafo 346
7.4.1.1.3. Kuru Tip Trafo 347
7.4.1.2. Kumanda Elemanları 348
7.4.1.3. Bara Düzeneği 349
7.4.1.3.1. Tek Bara Sistemleri 349
7.4.1.3.2. Çift Bara Sistemi 350
7.4.1.3.3. Yardımcı Bara Sistemleri 350
7.4.1.3.4. Santral İç İhtiyaç Baraları 351
7.4.1.4. Ölçü Trafoları 351
7.4.1.4.1. Akım Transformatörleri 352
7.4.1.4.2. Gerilim Transformatörleri 353
7.4.1.5. Şönt Reaktör ve Kapasitörler 354
7.4.2. Açık Trafo Merkezi Proje ve Şemaları 354
7.5. Orta Gerilim Modüler Hücreler 356
7.6. Orta Gerilim Modüler Hücre Çeşitleri 357
7.6.1. Yük Ayırıcılı Giriş Çıkış Hücresi 358
7.6.1.1. Bara Düzeneği 359
7.6.1.2. SF6 Gazlı Yük Ayırıcısı 360
7.6.1.3. Topraklama Ayırıcısı 361
7.6.1.4. Kapasitif Gerilim Göstergesi 361
7.6.1.5. Yük Ayırıcı –Toprak Kilidi 362
7.6.1.6. Açma–Kapama Bobini 362
7.6.1.7. Termostat Kontrollü Isıtıcı 362
7.6.1.8. Yardımcı Röle, Kontaklar 363
7.6.1.9. Arıza Akım ve Faz Göstergesi 363
7.6.1.10. Kurma Motoru 364
7.6.1.11. İç Aydınlatma 364
7.6.1.12. Kumanda Panosu ve Mimik Diyagram 365
7.6.2. Yük Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi 365
7.6.2.1. Alçak Gerilim Kontrol ve Kumanda Bölümü 366
7.6.2.2. Yardımcı Röle 367
7.6.2.3. O.G. Gerilim Trafosu 367
7.6.2.4. Akım Trafosu 368
7.6.2.5. Isıtıcı Rezistansı 368
7.6.2.6. İç Aydınlatma Düzeneği 369
7.6.3. Kesicili Giriş Çıkış Hücresi 369
7.6.3.1. SF6 Gazlı Kesici 370
7.6.3.2. Kablo Bağlama Bölümü 371
7.6.4. Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi 371
7.6.4.1. Geçit izolatörü 372
7.6.4.2. O.G. Sigortaları 373
7.6.5. Yük Ayırıcılı Kuplaj (Bara Bölme) Hücresi 373
7.6.6. Parafudur Hücresi 374
8. HAVAİ ENERJİ HATLARI 377
8.1. Yapılarına Göre İletken Çeşitleri 377
8.1.1. Bakır İletkenler 377
8.1.2. Alüminyum İletkenler (AAC ALUMINIUM CONDUCTORS) 378
8.1.3. Çelik Özlü Alüminyum İletkenler (ACSR– ALUMINIUM CONDUCTORS STEEL REINFORCED) 379
8.2. Gerilimlerine Göre Havai Hat İletken Çeşitleri 381
8.2.1. Alçak Gerilim İletkenleri 381
8.2.2. Orta Gerilim İletkenleri 382
8.2.3. Yüksek Gerilim İletkenleri 382
8.2.4. Çok Yüksek Gerilim İletkenleri 383
8.2.5. Optik Toprak İletkeni (OPGW) 383
8.3. İletken Seçiminde Kriterler 384
8.3.1. İletkenlik 385
8.3.2. Korona 385
8.3.3. Çap 385
8.3.4. Özgül Ağırlık 385
8.3.5. Sehim 386
8.3.6. Mekanik Dayanıklılık 387
8.3.7. Isıya Karşı Dayanıklılık 387
8.4. Hat Sabiteleri 388
8.4.1. Direnç 388
8.4.2. Endüktans 389
8.4.3. Kapasitans 390
8.4.4. Korona Olayı 391
8.4.5. Kaçak Geçirgenlik 392
8.5. Havai Hat İletkenleri ve Bağlantıları 393
8.5.1. Direkler ve İzolatörler 393
8.5.2. Renkli İkaz Topları 393
8.5.3. Havai Hat İletken Ek Malzemeleri 393
8.5.3.1. Cıvatalı Klemensler 393
8.5.3.2. Bükme Boru Ekleri 394
8.5.3.3. Sıkma Tipi Klemensler 394
8.5.3.4. Zırhlı Çubuklar 394
8.5.3.5. Spacer 395
8.5.4. Camper 395
8.5.5. Damper 396
8.6. Havai Hat İletkenler Arası Standart Mesafeler 397
9. DİREKLER 399
9.1. Yapıldıkları Malzemeye Göre Direk Çeşitleri 399
9.1.1. Demir Direkler 399
9.1.1.1. Boru Direkler 400
9.1.1.2. A ve Kafes Direkler 400
9.1.1.3. Putrel (Pilon, Çatal) Direkler 402
9.1.2. Beton Direkler 402
9.1.3. Sanrifüj Direkler 403
9.1.4. Vibre Direkler 405
9.1.5. Ağaç Direkler 405
9.2. Kullanım Yerlerine Göre Direk Çeşitleri 405
9.2.1. Taşıyıcı Direkler (T) 405
9.2.2. Köşede Taşıyıcı Direkler (KT) 406
9.2.3. Durdurucu Direkler 406
9.2.4. Köşede Durdurucu Direkler (KD) 406
9.2.5. Son (Nihayet) Direkleri (S) 406
9.2.6. Branşman Direkleri (B) 407
9.2.7. Tevzi (Dağıtım) Direkleri 407
9.2.8. Geçit Direkler (G) 407
9.3. Traversler ve Konsollar 407
9.4. Gerilimlere Göre Direk Çeşitleri 409
9.4.1. Orta Gerilimde Kullanılan Direkler 409
9.4.2. Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler 409
9.4.3. Çok Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler 410
9.5. Direklerde Topraklama İşlemi 410
10. O.G. VE Y.G. TESİS PROJELERİ 411
10.1. Tek Hat Şeması 411
10.2. Trafo Merkezi Güç Hesaplamaları 414
10.3. Kompanzasyon Hesabı 415
10.4. Elektrik Şebekeleri ve Şebeke Hesapları 417
10.4.1. Tek Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı 417
10.4.2. Üç Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı 418
10.4.3. Dal– Budak Şebekeler için Şebeke Hesapları 436
10.4.4. İki Taraftan Beslenen Şebekeler 439
10.4.5. Gözlü (Ağ) Şebekeler 442
10.5. Elektrik Enerjisi İletim Hatları 445
10.5.1. Kısa iletim Hatları 445
10.5.2. Orta Uzunluktaki İletim Hatları 452
10.5.2.1. π Eşdeğer Devre 452
10.5.2.2. T Eşdeğer Devre 453
Kaynakça 461
Kavram Dizini 467
Yazar Hakkında 470 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
