İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Semboller 15
Bölüm 1
ELEKTROMANYETİZMANIN TEMEL ESASLARI
1.0 GİRİŞ 19
1.1 DAİRESEL (DÖNER) HAREKETLER 19
1.1.1 Açısal Konum (Pozisyon) 19
1.1.2 Açısal Hız 19
1.1.3 Açısal Hızlanma (İvme) 20
1.1.4 Moment T 21
1.1.5 Newton Kanunu 22
1.1.6 İş W 23
1.1.7 Güç P 23
1.2 MANYETİK ALAN 24
1.2.1 Manyetik Alanın Üretilmesi 24
1.3 MANYETİK DEVRELER 27
1.4 FERROMANYETİK MALZEMELERİN MANYETİK DAVRANIŞLARI 31
1.4.1 Histerisis Çevrimi 33
1.5 ZAMANLA DEĞİŞEN MANYETİK ALANIN ENDÜKLEDİĞİ GERİLİM,
FARADAY KANUNU 35
1.6 BİR İLETKENDE ENDÜKLEME KUVVETİNİN ÜRETİLMESİ 37
1.7 MANYETİK ALAN İÇİNDE HAREKET EDEN BİR İLETKENDE ENDÜKLEME GERİLİM 39
1.8 FERROMANYETİK NÜVEDEKİ ENERJİ KAYIPLARI 42
1.8.1 Histerisis Kayıpları 42
1.8.2 Eddy Akımı Kayıpları 43
1.9 KALICI MIKNATISLAR 44
1.9.1 Kalıcı Mıknatıs Malzemelerin Özellikleri 45
1.9.2 Giderici Kuvvet–Mıknatısiyeti Yok Edici Kuvvet 47
1.9.3 Kalıcı Mıknatısiyetin Önemi 47
1.9.4 Mıknatıs Hacminin Hesaplanması 48
Bölüm 2
ELEKTROMEKANİK ENERJİ DÖNÜŞÜM ESASLARI
2.0 GİRİŞ 57
2.1 ELEKTROMEKANİK SİSTEM 57
2.2 MANYETİK ALAN ENERJİSİ 61
2.3 SARGIDA ENDÜKLENEN GERİLİM 67
2.4 KOENERJİ (COENERGY) 68
2.5 ÇOK UYARTIMLI SİSTEMLER 73
2.6 ÇİFT UYARTIMLI SİSTEMLER 74
2.7 ÇIKINTILI–KUTUPLU MAKİNALAR 77
2.8 YUVARLAK VEYA DÜZGÜN HAVA ARALIKLI MAKİNALAR 80
Bölüm 3
TRANSFORMATORLARA GENEL BAKIŞ
3.0 GİRİŞ 93
3.1 NÜVE YAPISI VE SARGILAR 94
3.2 NÜVE KAYIPLARI 96
3.3 ELEKTRİK DEVRESİ 97
3.4 KULLANILMA KADEMELERİ 97
3.5 TRANSFORMATOR ÇEŞİTLERİ 98
Bölüm 4
BİR–FAZLI TRANSFORMATORLAR
4.0 GİRİŞ 103
4.1 İDEAL TRANSFORMATORLAR 103
4.2 GERÇEK TRANSFORMATOR MODELLERİ 111
4.3 GERÇEK TRANSFORMATORUN YAKLAŞIK EŞDEĞER DEVRELERİ 118
4.4 TRANSFORMATORLARIN PERFORMANS ÖLÇÜTLERİ 126
4.4.1 Gerilim Regülasyonu 126
4.4.2 Verim 127
4.5 EŞDEĞER DEVRE PARAMETRELERİNİN TESPİTİ 135
4.5.1 Açık–Devre Deneyi (open circuit test) 136
4.5.2 Kısa–Devre Deneyi (short–circuit test) 137
4.6 BİR–FAZLI TRANSFORMATORLARIN BAĞLANTILARI 142
4.6.1 Seri Bağlantı 142
4.6.2 Paralel Bağlantı 144
4.7 ÜÇ–SARGILI TRANSFORMATORLAR 147
4.8 PER–UNİT HESAPLAMALAR 147
Bölüm 5
OTOTRANSFORMATORLAR
5.0 GİRİŞ 153
5.1 İKİ SARGILI BİR TRANSFORMATORUN OTOTRANSFORMATOR OLARAK BAĞLANMASI 153
5.2 OTOTRANSFORMATOR PRENSİBİ 153
5.3 AYARLANABİLİR OTOTRANSFORMATORLAR 165
Bölüm 6
ÖLÇÜ TRANSFORMATORLARI
6.0 GİRİŞ 171
6.1 GERİLİM TRANSFORMATORLARI 171
6.2 AKIM TRANSFORMATORLARI 173
6.3 TOROİDAL (HALKA) AKIM TRANSFORMATORU 178
6.4 ÖLÇÜ TRANSFORMATORLARININ DEVREYE BAĞLANTISI 180
Bölüm 7
ÜÇ–FAZLI TRANSFORMATORLAR
7.0 GİRİŞ 185
7.1 ÜÇ–FAZLI SİSTEMLER 185
7.1.1 Y–Bağlantı 185
7.1.2 –Bağlantı 187
7.1.3 Güç Bağıntıları 188
7.2 ÜÇ–FAZLI TRANSFORMATOR YAPILARI 190
7.3 ÜÇ–FAZ TRANSFORMATOR BAĞLANTILARI 192
7.3.1 Yıldız–Yıldız Bağlantı (Y–Y) 194
7.3.2 Yıldız–Üçgen Bağlantı (Y–) 197
7.3.3 Üçgen–Yıldız Bağlantı (–Y) 199
7.3.4 Üçgen–Üçgen Bağlantı (–) 201
7.4 TEK–HAT DİYAGRAMI 209
7.5 TRANSFORMATOR SARGI KADEMELERİ 214
7.6 TRANSFORMATOR ANMA DEĞERLERİ 217
7.6.1 Transformatorun Gerilim ve Frekans Değerleri 217
7.6.2 Transformatorun Anma Güç Değeri 218
7.7 AŞIRI BAŞLANGIÇ AKIMI (INRUSH CURRENT) 219
7.8 TRANSFORMATOR ETİKETİ 221
7.9 İKİ TRANSFORMATOR İLE 3–FAZ TRANSFORMASYONU 221
7.9.1 Açık üçgen (V–V) Bağlantı 221
7.9.2 3–Fazdan 2–Faza Transformasyon 224
7.9.2.1 Scott T–Bağlantısı 224
7.9.2.2 Üç–Faz T–Bağlantısı 225
7.10 TRANSFORMATORLARIN BAĞLANTI GRUPLARI 226
Bölüm 8
DA MAKİNALARINA GENEL BİR BAKIŞ
8.0 GİRİŞ 235
8.1 DOĞRU AKIM MAKİNALARININ ANA KISIMLARI 235
8.2 ALAN (UYARTIM) KUTBU 236
8.3 ENDÜVİ 237
8.4 KOLLEKTÖR VE FIRÇALAR 239
Bölüm 9
DA GENERATÖRLERİNİN ÇALIŞMA ESASLARI
9.0 GİRİŞ 243
9.1 AA GERİLİMİN ÜRETİMİ 243
9.2 DOĞRU AKIM GENERATÖRÜ 245
9.3 DALGA ŞEKLİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ 246
9.4 ENDÜKLENEN GERİLİM 248
9.5 ENDÜKLENEN GERİLİMİN DEĞERİ 250
9.6 YÜKLÜ GENERATÖR: ENERJİ ÇEVİRME İŞLEMİ 251
9.7 ENDÜVİ REAKSİYONU VE KOMUTASYON 251
9.7.1 Komutasyonu İyileştirmek İçin Fırçaların Kaydırılması 253
9.7.2 Komutasyon Kutupları 253
9.8 GENERATÖR ÖZELLİKLERİ 254
9.9 ÇOK–KUTUPLU GENERATÖR 255
Bölüm 10
DA GENERATÖRLERİNİN ELEKTRİK DEVRE MODELLERİ VE KARAKTERİSTİKLERİ
10.0 GİRİŞ 259
10.1 GENERATÖR GERİLİMİ 259
10.2 ENDÜVİ VE UYARTIM DEVRESİ MODELLERİ 260
10.3 DA GENERATÖR BAĞLANTILARI 261
10.3.1 Yabancı Uyartımlı DA Generatörleri 261
10.3.2 Kendinden Uyartımlı DA Generatörleri 268
10.4 KENDİNDEN UYARTIMLI GENERATÖRLERİN KARAKTERİSTİKLERİ 268
10.4.1 Seri Generatörler 268
10.4.2 Şönt Generatörler 270
10.4.3 Kompunt Generatörler 276
10.5 DA GENERATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI 279
10.5.1 Şönt Generatörlerin Paralel Bağlanması 280
10.5.2 Şönt Generatörlerin Yük Paylaşımı 282
10.5.3 Seri ve Kompunt Generatörlerin Paralel Bağlanması 285
Bölüm 11
DA MOTORLARININ ELEKTRİK DEVRE MODELLERİ VE KARAKTERİSTİKLERİ
11.0 GİRİŞ 289
11.1 ENDÜVİ DEVRESİ MODELİ 289
11.2 UYARTIM DEVRESİ MODELİ 291
11.3 DA SERİ MOTORLAR 292
11.3.1 Endüvi Güç–Akım (Pa–Ia) Karakteristiği 293
11.3.2 Moment–Hız Karakteristiği 296
11.3.3 Yolalma (Başlama) 299
11.3.4 Güç Kayıpları ve Verim 300
11.4 DOĞRU AKIM ŞÖNT MOTORLAR 308
11.4.1 Endüvi Güç–Akım Karakteristiği 309
11.4.2 Moment–Hız Karakteristiği 311
11.4.3 Güç Kayıpları ve Verim 314
11.5.1 Moment–Hız Karakteristiği 325
11.6 KALICI MIKNATISLI DA MOTORLARI 326
11.6.1 Yapısı 327
11.6.2 Eşdeğer Devre 327
11.6.3 Hız–Moment ve Akım–Moment Karakteristikleri 328
Bölüm 12
DA MOTORLARINDA YÜK SEÇİMİ, DEVİR YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRME VE YOLVERME
12.0 GİRİŞ 337
12.1 MOTOR–YÜK EŞLEMESİ 337
12.1.1 Mekanik Yükler 338
12.2 DA MOTORLARDA DEVİR YÖNÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ 342
12.2.2 Dört–Çalışma Bölgesi 343
12.3 DA MOTORLARA YOL VERME 344
Bölüm 13
DA MOTORLARININ HIZ KONTROLÜ VE SÜRÜCÜLERİ
13.0 GİRİŞ 355
13.1 SERİ MOTORLARIN HIZ KONTROLÜ 355
13.1.1 Seri Dirençle Endüvi Gerilimi Kontrolü 355
13.1.2 Ayarlı Gerilimli Kaynaklar 357
13.2 ŞÖNT MOTORLARIN HIZ KONTROLÜ 357
13.2.1 Seri Dirençle Alan Akımı kontrolü 358
13.2.2 Seri Dirençlerle Endüvi ve Alan Akımlarının Kontrolü 358
13.2.3 Ayarlı Gerilimli Kaynaklar 359
13.3 AYARLANABİLİR–HIZLI DOĞRU AKIM MOTOR SÜRÜCÜLERİ 360
13.4 DA MOTORLARI İÇİN AA–DA SÜRÜCÜLERİ 363
13.4.1 Kontrollü Doğrultucular ile Endüvi Gerilim Kontrolü 364
13.4.1.1 Bir–Fazlı AA Kaynağı 365
13.4.1.2 Üç–Fazlı AA Kaynağı 366
13.4.2 Kontrollü Doğrultucu ile Alan Akımı Kontrolü 368
13.4.3 Hız–Tetikleme Açısı İlişkisi 369
13.5 DA–DA SÜRÜCÜLER 371
13.5.1 DA–DA Kıyıcılar (Choppers) 371
13.5.2 Bir–Bölgeli Kıyıcı ile DA Motor Hız Kontrolü 373
13.5.3 İki–Bölgeli Kıyıcılar 382
13.5.4 Dört–Bölgeli Kıyıcılar 387
13.6 DA MOTOR SÜRÜCÜSÜNÜN KAPALI–DEVRE HIZ KONTROLÜ 389
Kaynaklar 395
Kavramlar Dizini 397 |