İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Kısaltmalar 17
Birinci Bölüm
GİRİŞ
I. ANAYASA KAVRAMI 21
A. Terminoloji 21
B. Anayasanın Tanımı ve İşlevi 22
C. Anayasanın Bağlayıcılığı, Üstünlüğü ve Normlar Hiyerarşisi 22
D. Anayasaların Sınıflandırılması 23
II. ANAYASA HUKUKU KAVRAMI 31
İkinci Bölüm
TÜRKİYE’DE ANAYASAL GELİŞMELER
I. SENED–İ İTTİFAK 35
II. TANZİMAT FERMANI 36
III. ISLAHAT FERMANI 38
IV. 1876 ANAYASASI (KANUN–U ESASÎ) 38
V. 1921 ANAYASASI 40
VI. 1924 ANAYASASI 42
VII. 1961 ANAYASASI 44
A. 1961 Anayasasının Yapılmasına Yol Açan Faktörler ve Anayasanın Yapılışı 44
B. 1961 Anayasasının Temel Özellikleri ve Getirdiği Yenilikler 46
C. 1971–1973 Değişiklikleri 47
Üçüncü Bölüm
1982 ANAYASASININ YAPILMASI VE ANAYASANIN ÖZELLİKLERİ
I. 1982 ANAYASASININ YAPIM SÜRECİ 51
A. 12 Eylül Askerî Müdahalesi ve 1982 Anayasasının Kabulü 51
B. 1982 Anayasanın Yapılmasına Yol Açan Faktörler 51
II. 1982 ANAYASASININ ÖZELLİKLERİ VE TEMEL FELSEFESİ 52
III. 1982 ANAYASASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 56
Dördüncü Bölüm
DEVLETİN TEMEL NİTELİKLERİ
I. CUMHURİYETÇİLİK 61
II. BAŞLANGIÇTA YER ALAN İLKELER 62
III. ÜNİTER DEVLET 63
IV. ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLI DEVLET 67
V. LÂİK DEVLET 68
A. Din Hürriyeti 69
B. Din ve Devlet İşlerinin Ayrılığı 70
VI. DEMOKRATİK DEVLET 75
A. Demokrasinin Anlamı ve Kurumları 76
1. Demokrasinin Anlamı 76
2. Demokrasinin Kurumları 76
B. Demokratik Devletin Temel Unsurları 80
1. Özgür ve Düzenli Seçimler 80
a. Seçim Kavramı 80
b. Demokratik Seçimin İlkeleri 80
aa. Seçimlerin Serbestliği ilkesi 81
bb. Genel Oy İlkesi 81
cc. Eşit Oy İlkesi 84
dd. Tek Dereceli Seçim İlkesi 84
ee. Gizli Oy İlkesi 85
ff. Açık Sayım ve Döküm İlkesi 85
gg. Seçimlerin Yargı Organlarının Yönetim ve Denetiminde Yapılması İlkesi 85
2. Çok Partili Siyasal Hayat 86
a. Siyasal Partilerin Kurulması, Faaliyetleri ve Parti Üyeliği 87
b. Siyasal Partilerin Hukuki Denetimi 88
aa. Siyasal Partilere Getirilen Yasaklar 88
bb. Siyasal Partilerin Kapatılması veya Devlet Yardımından Yoksun Bırakılması 93
cc. Kapatılan Partiye ve Kapatmaya Neden Olanlara Uygulanan Yaptırımlar 100
c. Siyasal Partilerin Malî Denetimi 100
d. Siyasal Partilere Devlet Yardımı Yapılması 100
3. Temel Hak ve Hürriyetler 101
VII. İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET 101
VIII. HUKUK DEVLETİ 103
A. Kavram 103
B. Hukuk Devletinin Gerekleri 104
1. Devlet Organlarının Hukukla Bağlı Olması 104
a. Yasama, Yürütme ve Yargı Organlarının Hukukla Bağlı Olması 104
b. Devlet Organlarının Bağlı Olacağı Hukukun Niteliği ve Kapsamı 105
2. Birey Hak ve Hürriyetlerinin Tanınması ve Korunması 107
3. Bireylerin Hukukî Güvenlik İçinde Olması 108
C. Hukuk Devletini Sağlamanın Mekanizmaları 110
1. Yasama ve Yürütme İşlemlerinin Yargısal Denetimi 110
a. Yasama İşlemlerinin Yargısal Denetimi 110
b. Yürütme İşlemlerinin Yargısal Denetimi 111
c. Yargı Bağımsızlığı 113
2. Diğer Hak Arama Yolları 113
IX. SOSYAL DEVLET 114
A. Kavram 114
B. Devletin Ekonomik Hayata Müdahalesinin Ölçüsü 115
C. Sosyal Devleti Gerçekleştirmeye Yönelik Hukukî Tedbirler 116
1. Bireylere İnsan Onuruna Yakışır Asgari Bir Hayat Düzeyi Sağlamaya Yönelik Temel Sosyal Hakların Tanınması ve Gerçekleştirilmesi 116
a. Temel Sosyal Haklar 117
aa. Çalışma Hakkı 117
bb. Adil Ücret Hakkı 117
cc. Sosyal Güvenlik Hakkı 117
dd. Konut Hakkı 118
ee. Sağlık Hakkı 118
ff. Eğitim Hakkı 118
b. Sosyal hakların sınırı 119
2. Millî Gelirin Adaletli ve Dengeli Bir Şekilde Dağıtılmasını Sağlamaya Yönelik Tedbirler 120
a. Vergi Adaleti 120
b. Kamulaştırma 120
c. Devletleştirme 121
d. Toprak Reformu 121
e. Planlama 121
X. EŞİTLİK 122
Beşinci Bölüm
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
I. GENEL OLARAK TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 127
A. Kavramlar 127
B. Sınıflandırma 127
1. Jellinek’in Sınıflandırması 127
2. Yeni Sınıflandırmalar 129
II. 1982 ANAYASASININ TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERE YAKLAŞIMI 130
III. 1982 ANAYASASININ TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİ SINIFLANDIRMASI 131
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASI 132
A. Temel Hak ve Hürriyetlerin Objektif ve Anayasal Sınırları 132
1. Objektif (Nesnel) Sınırlar 132
2. Anayasal Sınırlar 133
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Yasama Organınca Sınırlandırılması 134
1. Genel Açıklama 134
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılmasının Şartları 136
a. Sınırlama Kanunla Yapılmalıdır 136
b. Sınırlama Anayasanın İlgili Maddelerinde Belirtilen Sebeplere Dayanmalıdır 137
c. Sınırlama Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygun Olmalıdır 140
d. Sınırlama Demokratik Toplum Düzeninin ve Lâik Cumhuriyetin Gereklerine Uygun Olmalıdır 141
e. Sınırlama Temel Hak ve Hürriyetlerin Özlerine Dokunmamalıdır 144
f. Sınırlama Ölçülülük İlkesine Uygun Olmalıdır 145
g. Sınırlamalar Anyasanın İlgili Maddelerinde Yer Alan Ek Güvencelere Aykırı Olmamalıdır 145
V. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE KULLANILAMAMASI 147
VI. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KULLANILMASININ DURDURULMASI 150
VII. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KORUNMASI 151
A. Ulusal Düzeyde Koruma 151
B. Uluslararası Düzeyde Koruma 153
Altıncı Bölüm
HÜKÛMET SİSTEMİ
I. GENEL OLARAK HÜKÛMET SİSTEMLERİ 161
A. Başkanlık Sisteminin Özellikleri 161
B. Parlamenter Hükûmet Sisteminin Özellikleri 162
C. Meclis Hükûmeti Sisteminin Özellikleri 163
D. Yarı–Başkanlık Sisteminin Özellikleri 163
E. Hükûmet Sistemlerinin Değerlendirilmesi 164
II. TÜRK HÜKÛMET SİSTEMİ 169
A. 1982 Anayasasının İlk Düzenlemesindeki Hükümet Sistemi: Parlamenter Sistem 169
B. 2014–2018 Arasındaki Dönemde Hükümet Sistemi: Yarı–Başkanlık Benzeri Sistem 171
C. Cumhurbaşkanlığı (Türk Modeli Başkanlık) Sistemi 173
D. Türk Parlamenter Sistemi ile Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Karşılaştırılması 175
E. Türk Hükümet Sisteminin Değerlendirilmesi 181
Yedinci Bölüm
DEVLETİN HUKUKİ FONKSİYONLARI
I. KUVVETLER AYRILIĞI VE FONKSİYONLAR AYRILIĞI 185
II. DEVLETİN HUKUKÎ FONKSİYONLARININ TASNİFİ 185
A. Maddî Bakımdan 185
B. Şeklî ve Organik Bakımdan 187
III. 1982 ANAYASASINA GÖRE DEVLETİN HUKUKÎ FONKSİYONLARININ PAYLAŞILMASI 188
Sekizinci Bölüm
YASAMA
I. YASAMA FONKSİYONU 193
A. Yasama Fonksiyonu ve Yasama Yetkisinin Tanımı ve Niteliği 193
B. Yasama Yetkisinin Özellikleri 194
1. Yasama Yetkisinin Genelliği 194
2. Yasama Yetkisinin Aslîliği 196
3. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği 197
II. YASAMA İŞLEMLERİ 198
A. Kanunlar 198
1. Kanun Kavramı 198
2. Kanunların Yapılması 200
a. Kanunun Teklif Edilmesi 200
b. Kanun Teklifinin Görüşülmesi 201
c. Kanun Teklifinin Kabulü 204
d. Kanunların Yayımlanması ve Yürürlüğe Girmesi 205
3. Kanuna Eşit Metinler 206
B. Parlamento Kararları 207
C. İçtüzük Kuralları 211
III. YASAMA ORGANI 214
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Yapısı ve Milletvekillerinin Seçimi 214
1. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Yapısı 214
2. Milletvekillerinin Seçimi 217
a. Seçim Sistemi 217
aa. Genel Olarak Seçim Sistemleri 217
aaa. Çoğunluk Sistemleri 219
bbb. Nisbi Temsil Sistemleri 223
bb. Türk Seçim Sistemi 225
aaa. Seçim Sistemine İlişkin Anayasal İlkeler 226
bbb. Nisbi Temsilin d’Hondt Usûlü 227
ccc. Ulusal (Genel) Baraj 228
b. Seçim Çevreleri 230
c. Milletvekili Seçilme Yeterliliği 231
d. Seçim Dönemi ve Seçimlerin Yenilenmesi 233
e. Seçimlerin Ertelenmesi ve Ara Seçimler 234
f. Adaylık 234
B. Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Hukukî Durumu 236
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 236
2. Milletin Temsili İlkesi 237
3. Andiçme 237
4. Milletvekilliğiyle Bağdaşmayan İşler 238
5. Parlamenter Muâfiyetler 239
a. Yasama Sorumsuzluğu 239
b. Yasama Dokunulmazlığı 240
6. Milletvekilliğinin Sona Ermesi 243
a. Üyeliğin Düşmesi 243
b. Diğer Sona Erme Halleri 244
7. Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması ve Üyeliğin Düşürülmesi Kararlarının Yargısal Denetimi 244
8. Milletvekillerinin Malî Statüsü 245
C. Türkiye Büyük Millet Meclisinin İç Örgütlenmesi ve Çalışma Düzeni 246
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü 246
2. Başkanlık Divanı 246
3. Meclis Başkanı 247
4. Siyasi Parti Grupları 248
5. Danışma Kurulu 249
6. Meclis Komisyonları 250
7. Meclisin Toplanması ve Tatili 251
8. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 252
9. Meclis Görüşmeleri 253
10. Oylama Usûlleri 255
D. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev ve Yetkileri 255
1. Kanun Koymak 256
2. Denge ve Denetleme Yetkilerini Kullanmak 256
a. Yazılı Soru 256
b. Genel Görüşme 257
c. Meclis Araştırması 258
d. Meclis Soruşturması 259
3. Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tekliflerini Görüşmek ve Kabul Etmek 261
a. Bütçe Kanunu 261
b. Kesin Hesap Kanunu 263
4. Para Basılmasına Karar Vermek 263
5. Savaş Hali İlânı ve Silahlı Kuvvet Kullanılmasına İzin Vermek 263
6. Milletlerarası Andlaşmaların Onaylanmasını Uygun Bulmak 264
7. Genel ve Özel Af İlânına Karar Vermek 266
8. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Diğer Görev ve Yetkileri 266
Dokuzuncu Bölüm
YÜRÜTME
I. YÜRÜTME FONKSİYONU 271
II. YÜRÜTME İŞLEMLERİ 272
A. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 273
1. Olağan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 273
a. Tanımı, Niteliği ve Türk Hukuku Bakımından Normlar Hiyerarşisindeki Yeri 273
b. Kanun ve Kararname Çatışmasının (Normlar İhtilafı) Çözümü ve Çözüm Kuralının Uygulanması Sorunu 275
c. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Konusu 277
d. Usulü ve Şeklî 282
e. Yargısal Denetimi 282
2. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 283
a. Çıkarma Yetkisi, Usulü ve Şekli 283
b. Sebepleri 283
c. Konusu 283
d. Yargısal Denetimi 284
e. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarafından Görüşülmesi ve Sonuçları 284
B. Yönetmelikler 285
C. Cumhurbaşkanı Kararları ve Yürütme Organının Diğer Düzenleyici İşlemleri 286
III. YÜRÜTME ORGANI 287
A. Yürütme Organının Yapısı 287
B. Cumhurbaşkanı 288
1. Cumhurbaşkanının Seçimi ve Göreve Başlaması 288
2. Cumhurbaşkanının Parti İlişkisi 293
3. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri 293
4. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 296
a. Siyasi Sorumluluk 296
b. Cezaî Sorumluluk 296
aa. Göreviyle İlgili Cezaî Sorumluluğu 297
bb. Kişisel Suçlarından Dolayı Cezaî Sorumluluğu 298
c. Hukukî Sorumluluk 298
aa. Göreviyle İlgili Hukukî Sorumluluğu 298
bb. Kişisel İşlem ve Eylemleriyle İlgili Hukukî Sorumluluğu 299
5. Cumhurbaşkanına Vekâlet Etme 299
6. Cumhurbaşkanının Görevinin Sona Ermesi 300
C. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 301
1. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Konumu 301
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Görev ve Yetkileri 302
3. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 303
a. Siyasi Sorumluluk 303
b. Cezaî Sorumluluk 303
aa. Görevle İlgili Cezaî Sorumluluk 303
bb. Kişisel Suçlardan Dolayı Cezaî Sorumluluk 304
c. Hukukî Sorumluluk 305
aa. Görevle İlgili Hukukî Sorumluluk 305
bb. Kişisel İşlem ve Eylemlerden Dolayı Hukukî Sorumluluk 305
4. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Görevlerinin Sona Ermesi 306
5. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlara Vekâlet Etme 306
D. Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları 306
Onuncu Bölüm
YARGI
I. YARGI FONKSİYONU 309
II. YARGININ TARAFSIZLIĞI VE BAĞIMSIZLIĞI 310
A. Mahkemelerin Bağımsızlığı İlkesi 310
B. Hâkimlik Teminatı 312
C. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 313
III. YARGI DÜZENİ VE YÜKSEK YARGI ORGANLARI 317
A. Anayasa Yargısı ve Anayasa Mahkemesi 317
B. Adlî Yargı ve Adlî Yargı Organları 318
C. İdarî Yargı ve İdarî Yargı Organları 320
D. Uyuşmazlık Mahkemesi 322
E. Sayıştay 322
F. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu 323
IV. ANAYASA YARGISI 323
A. Anayasa Yargısı Kavramı ve Anayasa Yargısının Gelişimi 323
B. Anayasa Mahkemesi 328
1. Anayasa Mahkemesinin Statüsü ve Kuruluşu 328
2. Anayasa Mahkemesinin Görevleri 330
C. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Konusu 331
1. Denetime Tâbi Normlar 331
a. Kanunlar 331
b. Anayasa Değişiklikleri (Şekil Bakımından) 333
c. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 333
d. TBMM İçtüzüğü 333
2. Denetim Dışında Tutulan Normlar 334
a. Milletlerarası Andlaşmalar 334
b. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 334
c. Parlamento Kararları 334
d. İnkılâp Kanunları 334
D. Anayasaya Uygunluk Denetimi Şekilleri (Denetim Yolları) 335
1. Soyut Norm Denetimi (İptal Dâvası) 335
a. İptal Dâvası Açma Yetkisi 335
b. İptal Dâvasında Süreler 337
c. İptal Dâvasında Temsil ve Uyulacak Esaslar 338
2. Somut Norm Denetimi (İtiraz Yolu) 341
a. Konusu 341
b. Şartları 342
aa. Bakılmakta Olan Bir Dâva Olmalıdır 342
bb. Dâvaya Bakmakta Olan Merci Bir Mahkeme Olmalıdır 342
cc. İtiraz Konusu Norm Dâvada Uygulanmalıdır 344
dd. Uygulanacak Norm Resen Anayasaya Aykırı Görülmeli veya Aykırılık İddiası Ciddi Bulunmalıdır 345
c. İşleyişi 346
3. Bireysel Başvuru 347
a. Bireysel Başvuru Hakkının Konusu ve Şartları 348
b. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 348
c. Bireysel Başvuru Usulü ve Başvuru Süresi 349
d. Bireysel Başvuruların İncelenmesi 349
e. Karar ve Etkileri 350
E. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı 350
1. Esas Bakımından Denetim 351
a. Sebep Unsuru 351
b. Amaç Unsuru 351
c. Konu Unsuru 354
2. Şekil Bakımından Denetim 356
F. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar 358
G. Anayasa Mahkemesinin Kararları 360
1. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı 360
2. Kararların Etkisi ve Niteliği 362
3. Kararların Yürürlüğe Girmesi 363
4. İptal Kararının Geriye Yürümezliği 363
5. Yargılamanın Yenilenmesi 364
H. Anayasa Mahkemesinin Çalışma ve Yargılama Usûlü 366
I. Anayasa Yargısında Yürürlüğün Durdurulması 368
Onbirinci Bölüm
OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ
I. GENEL OLARAK 373
II. OLAĞANÜSTÜ HAL İLÂNI 373
A. Olağanüstü Hal İlânı Sebepleri 373
B. Olağanüstü Hal İlânında Yetki, Usûl ve Şekil 374
III. OLAĞANÜSTÜ HAL İLÂNININ HUKUKÎ SONUÇLARI 374
IV. YARGISAL DENETİM 375
A. Olağanüstü Hal İlânı İşleminin Yargısal Denetimi 376
1. Olağanüstü Hal İlânına İlişkin Cumhurbaşkanı Kararının Yargısal Denetimi 376
2. Olağanüstü Hal İlânına İlişkin Cumhurbaşkanı Kararının Türkiye Büyük Millet Meclisince Onaylanması Kararının Yargısal Denetimi 376
B. Olağanüstü Halde Yapılan İşlemlerin Yargısal Denetimi 378
Onikinci Bölüm
ANAYASA VE MİLLETLERARASI HUKUK
I. MİLLETLERARASI ANDLAŞMA KAVRAMI VE ANDLAŞMALARIN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 381
II. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALARIN TÜRK HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 382
III. İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİNİN ÖZEL DURUMU 383
IV. MİLLETLERARASI GENEL HUKUKUN TÜRK HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 388
A. Genel Olarak 388
B. Anayasada Milletlerarası Hukuka Atıfta Bulunulan İstisnaî Haller 389
Onüçüncü Bölüm
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. GENEL OLARAK ANAYASALARIN DEĞİŞTİRİLMESİ SORUNU 393
A. Anayasal Değişmeye Yol Açan Faktörler 393
B. Anayasayı Yapan veya Değiştiren İktidar 396
1. Aslî Kurucu İktidar 396
2. Tali Kurucu İktidar 396
3. Anayasayı Yapan veya Değiştirenlerin Profili: Politika Kararlaştırıcılar ve Teknisyenler 397
C. Anayasaların Yapımı veya Değiştirilmesi Yöntemleri 398
1. Hiyerarşik Yöntem 398
2. Organik Yöntem 399
3. Sözleşme Yöntemi 400
II. 1982 ANAYASASINA GÖRE ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ USÛLÜ 402
A. Değişikliğin Teklif Edilmesi 403
B. Değişiklik Teklifinin Görüşülmesi 404
C. Değişiklik Teklifinin Karara Bağlanması 406
D. Kabul Edilen Değişikliğin Onaylanması 406
III. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ 412
Bibliyografya 419
Kavram Dizini 429 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
